organizacja procesu wspierania uczniow.pdf

Organizacja procesu wspierania uczniów

ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi

Katarzyna Leśniewska – specjalista w Pracowni Specjalnych Potrzeb Edukacyjnych ORE

Ewa Puchała – nauczyciel konsultant w Pracowni Specjalnych Potrzeb Edukacyjnych ORE

Spis treści:

I. Dynamika pracy z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w przedszkolu,

szkole i placówce

II. Sposoby organizacji pracy z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi

1. Graficzne przedstawienie sposobów pracy z uczniem ze specjalnymi potrzebami

2. Opis sposobu pracy z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi

Rola i zadania dyrektora, nauczycieli i specjalistów w procesie wspierania uczniów ze

specjalnymi potrzebami

Szablony:

Karta Indywidualnych Potrzeb Ucznia

Plan Działań Wspierających

ARKUSZ WIELOSPECJALISTYCZNEJ OCENY POZIOMU FUNKCJONOWANIA UCZNIA

ARKUSZ INDYWIDUALNEGO PROGRAMU EDUKACYJNO-TERAPEUTYCZNEGO

Katarzyna Leśniewska, Ewa Puchała

¤ Organizacja procesu wspierania uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi ¤

Dynamika pracy z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi

w przedszkolu, szkole i placówce

Prezentowany w niniejszym opracowaniu opis opiera się na założeniu, że decydującą rolę

w procesie wychowania i kształcenia w szkole odgrywa nauczyciel. Nauczyciel może bowiem

najwcześniej rozpoznać trudności czy szczególne zdolności ucznia oraz najskuteczniej udzielać

pomocy, ponieważ działa w naturalnych warunkach, w których funkcjonuje dziecko. Jego wpływ

na wspieranie rozwoju i wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów jest więc znaczący.

Kontakt nauczyciela z uczniem rozpoczyna się od procesu poznawania, będącego podstawą

działań wychowawczych. Inne ważne płaszczyzny działań wychowawczych to 1 :

• wspieranie każdego ucznia w rozwijaniu jego osobistego potencjału,

• budowanie dobrych relacji,

• tworzenie przyjaznego klimatu klasy,

• koordynacja i integracja pracy wychowawczej dotyczącej całej klasy z działaniami wobec

uczniów doświadczających trudności i/lub przejawiających szczególne zdolności.

Ważne jest, aby w procesie wychowania nauczyciel zauważał potrzeby każdego ucznia.

Relacje i aktywności pomiędzy nauczycielem a uczniem mogą, z jednej strony sprzyjać

ujawnianiu trudności czy szczególnych zdolności, z drugiej – być okazją do wprowadzania działań

wspierających czy pomocowych. Działania te przebiegają według następującego porządku 2 :

• zauważenie i wstępne zdefiniowanie trudności/zdolności,

• określenie specjalnych potrzeb dziecka,

• zaplanowanie działań pomocowych/wspierających rozwój,

• realizacja powyższych działań,

• sprawdzanie skuteczności,

• ewentualna modyfikacja planu,

• wzmocnienie pozytywnych zmian.

Za M. Dotka, M. Kazimierczak, I. Lutze, E. Puchała, M. Świderska „ Model pomocy psychologiczno-pedagogicznej

w szkole i współpracy pomiędzy szkołą i poradnią – założenia”, CMPPP Warszawa 2009

2 Za M. Dotka, M. Kazimierczak, I. Lutze, E. Puchała, M. Świderska „Model pomocy psychologiczno-pedagogicznej

w szkole i współpracy pomiędzy szkołą i poradnią – założenia”, CMPPP Warszawa 2009

Katarzyna Leśniewska, Ewa Puchała

¤ Organizacja procesu wspierania uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi ¤

Proces wspierania ucznia w rozwoju, udzielania mu pomocy psychologiczno-pedagogicznej,

będzie analogiczny, w przypadku każdego dziecka ze specjalnymi potrzebami. Oznacza to, że

niezależnie od rodzaju trudności czy posiadanych zdolności procedura będzie zgodna z opisanymi

wyżej krokami – od rozpoznania do ewaluacji i modyfikacji planów. Natomiast specyficzne dla

różnych dzieci będą formy i sposoby udzielania pomocy, metody pracy, rodzaje potrzebnych

dostosowań. Będą one uzależnione od rodzaju dysfunkcji czy zdolności, funkcjonowania dziecka,

etapu edukacyjnego – czyli od indywidualnych potrzeb i możliwości każdego ucznia.

Podstawowy układ, w którym jest udzielana pomoc dziecku w szkole, to relacja uczeń-

nauczyciel. Ważne jest, aby uczeń dostawał od nauczyciela takie wsparcie, które pozwoli mu na

odkrywanie własnego potencjału oraz pokonywanie trudności i ograniczeń. Temu służą działania

wspierające podejmowane przez nauczyciela. O wszystkich działaniach w ramach udzielanej

pomocy rodzice są informowani i włączani w nie. Proces ten odbywa się we współpracy z innymi

nauczycielami uczącymi dziecko. Warto też podkreślić znaczenie, jakie może pełnić współpraca

nauczycieli z wychowawcami świetlicy, jeśli dziecko do niej uczęszcza.

Nauczyciel, który ma wiedzę dotyczącą wymagań edukacyjnych, zarówno w zakresie

podstawy programowej jak i obowiązującego w szkole regulaminu poznaje dzieci w odniesieniu do

wymagań szkolnej rzeczywistości i dokonuje rozpoznania potrzeb swoich uczniów, określając ich

specyfikę. Np. czego potrzebuje Kasia, która ma niedosłuch, by móc się efektywnie uczyć? Jakie są

potrzeby Jasia, pochodzącego z rodziny dysfunkcyjnej, dotyczące budowania satysfakcjonujących

relacji z kolegami? Czego potrzebuje dziecko, by czuć się dobrze

w klasie, szkole?

Pomoc świadczona uczniowi w miarę możliwości w sposób spójny i kompleksowy przynosi

największe efekty. Tworzenie takiego wsparcia dla ucznia jest możliwe wówczas, kiedy punktem

wyjścia jest rzetelna wiedza o dziecku i jego środowisku. Dlatego zarówno zbieraniem informacji

o uczniu jak i planowaniem wsparcia zajmuje się zespół złożony z nauczycieli, specjalistów

i wychowawców (zwany w dalszej części niniejszego opracowania zespołem). Na podstawie

obserwacji, rozmów z rodzicami i rodziną, analizy dokumentacji tworzony jest „bank” informacji

o uczniu. Stanowi on podstawę do opracowania przez zespół indywidualnego programu

edukacyjno-terapeutycznego (IPET) lub wypełnienia karty indywidualnych potrzeb ucznia (KIPU)

i opracowania planu działań wspierających (PDW).

Katarzyna Leśniewska, Ewa Puchała

¤ Organizacja procesu wspierania uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi ¤

Nauczyciele uczący uczniów ze specjalnymi potrzebami mogą zapisywać swoje uwagi

i spostrzeżenia. Może to ułatwić określenie potrzeb uczniów oraz sposobów i form ich

zaspokajania.

Dla uczniów wymagających pomocy psychologiczno-pedagogicznej tworzy się zespoły.

W skład zespołu wchodzą nauczyciele pracujący z danym uczniem, wychowawcy grup

wychowawczych, specjaliści (np. psycholog, pedagog szkolny, logopeda), a także, na zaproszenie

dyrektora, reprezentant poradni psychologiczno-pedagogicznej. Na wniosek rodziców

w posiedzeniu zespołu może uczestniczyć m.in. przedstawiciel lokalnego samorządu, lekarz

leczący dziecko, instruktor prowadzący z dzieckiem zajęcia, rehabilitant czy przedstawiciele

instytucji wspierających dziecko i rodzinę (np. OPS, CPR, policja, sąd, organizacje religijne).

Wyznaczona przez dyrektora osoba koordynuje pracę zespołu: organizuje spotkanie

inicjujące współpracę nauczycieli i specjalistów, na którym ustala się plan działań uwzględniający

zadania poszczególnych osób (nauczyciela, pedagoga i specjalistów) oraz sposoby i harmonogram

realizacji. Zespół monitoruje zaplanowane działania. Do jego kompetencji należy również ocena

efektywności pomocy udzielanej dziecku.

Opracowane przez szkołę zasady udzielania pomocy i wsparcia uczniom ze specjalnymi

potrzebami edukacyjnymi powinny mieć odzwierciedlenie w zapisach prawa wewnątrzszkolnego

(statut szkoły, szkolny program wychowawczy i profilaktyki). Konieczna jest znajomość tych

zapisów przez wszystkich uczniów, rodziców i nauczycieli.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: