Badania i testy kosmetyków.docx

Badania i testy kosmetyków

18.03.2008.

Badania są przede wszystkim po to, aby zapewnić konsumenta o bezpieczeństwie używania produktów kosmetycznych, ich mnogość i wieloetapowość ma wykluczyć niepożądane działania i potencjalne zagrożenia. Wszystko, co ponad tym, jest już wartością dodaną.

W jednej z reklam telewizyjnych preparatu na odchudzanie podaje się, że skuteczność działania produktu została potwierdzona przez osiemdziesiąt kilka procent badanych. W innej, że jakiś produkt został pozytywnie zaopiniowany przez znany instytut. Pojawia się coraz więcej reklam i ogłoszeń, w których producenci poprzez pokazanie zaawansowanych badań i testów chcą udowodnić swoim potencjalnym klientom, że to ich produkt jest najskuteczniejszy i najbezpieczniejszy dla zdrowia. W tym krótkim artykule, w prostych słowach opowiadam o rodzajach badań, które są przeprowadzane na preparatach kosmetycznych i jak je dobrze rozróżniać.
Badania na kosmetykach można podzielić na dwie grupy: obowiązkowe i dodatkowe. Do badań obowiązkowych zalicza się wymagane prawnie: badania dermatologiczne, aplikacyjne, ocenę bezpieczeństwa oraz tzw. badania PAO w przypadku kosmetyków powyżej 30 miesięcy terminu trwałości (który można rozpoznać poprzez symbol otwartego słoiczka z liczbą miesięcy na opakowaniu). Producent przeprowadza wiele badań kosmetyku zarówno przed zatwierdzeniem samej receptury jak i w trakcie produkcji oraz po jej zakończeniu. Są to badania mikrobiologiczne receptury oraz surowców, badania fizykochemiczne, różnego rodzaju testy lepkości, stabilności w czasie, zawartości poszczególnych składników w finalnym produkcie itp. Mają one na celu przede wszystkim zagwarantować bezpieczeństwo produktu, ale także określić, czy jego receptura jest właściwa, odpowiednio skomponowana i adekwatna do założeń.
Badań dodatkowych jest zdecydowanie więcej niż podstawowych, a wynika to m.in. z tego, że stały się jednym z ważnych elementów walki o konsumenta. Ich komunikowanie przyczynia się do wzrostu sprzedaży kosmetyków. Ze względu na ograniczenia wymienię tylko kilka najważniejszych.

BADANIA OBOWIĄZKOWE
Test dermatologiczny
Jest przeprowadzany na gotowej recepturze kremu za pośrednictwem grupy probantów. Dodatkowo przeprowadza się także badania drażniące w formie testu na błonie omoczniowej jajka kurzego zwanego testem Luepke’go. Jest to nowsza metoda, która przede wszystkim pozwala na ograniczenie testów przeprowadzanych do tej pory na zwierzętach (np. na oku królika). Test na probantach ma przede wszystkim stwierdzić czy preparat nie ma właściwości drażniących, czy nie powoduje zaczerwienienia skóry lub nie wywołuje innych efektów niepożądanych, takich jak swędzenie, złuszczanie się naskórka, zmiany chorobowe skóry itp. Metodyka testu jest ściśle określona i spójna dla wszystkich instytutów badawczych. Firmy kosmetyczne przeprowadzają takie badania zazwyczaj w zewnętrznych, wyspecjalizowanych jednostkach badawczych.
Producenci bardzo często umieszczają informację na opakowaniu, że produkt został przebadany dermatologicznie. Warto przypomnieć, że jeśli nawet takiej informacji brakuje nie znaczy to, że produkt nie był badany – test dermatologiczny jest bowiem obowiązkowy dla wszystkich preparatów kosmetycznych i nie powinien być wyróżnikiem dla kosmetyku.
Badania aplikacyjne
Także opierają się na teście przeprowadzanym z udziałem probantów. Zazwyczaj jest to grupa powyżej dziesięciu osób, która przez kilkanaście lub kilkadziesiąt dni, o ile jest taka potrzeba, testuje produkt w określonych warunkach w celu stwierdzenia zgodności, że zadeklarowane przez producenta działanie (np. przeciwzmarszczkowe) rzeczywiście ma miejsce. Badania aplikacyjne są więc niczym innym jak potwierdzeniem lub zaprzeczeniem, że receptura produktu jest adekwatna do opisu umieszczonego na opakowaniu. Bardzo często w trakcie badań aplikacyjnych można też potwierdzić hypoalergiczne właściwości produktu, tzn. że użyte substancje, a w efekcie sam produkt, nie działają w sposób uczuleniowy na skórę. Oczywiście trzeba mieć na uwadze, że badania aplikacyjne nie określają poziomu skuteczności kosmetyków, potwierdzają tylko deklarację określonego działania.
Ocena bezpieczeństwa produktów kosmetycznych
Jest przeprowadzana zarówno dla surowców jak i gotowego wyrobu, składają się na to testy fizykochemiczne, mikrobiologiczne, zawartość zanieczyszczeń, a w szczególności metali ciężkich oraz dane toksykologiczne. Istnieją określone listy dozwolonych substancji według nomenklatury INCI i CAS, które ograniczają liczbę używanych składników do produkcji kosmetyków właśnie w celu zmniejszenia zagrożeń, które mogą się pojawić w przypadku zastosowania substancji w preparacie. Ocenę bezpieczeństwa na gotowym produkcie przeprowadza się pod wieloma kątami m.in. miejsca stosowania na skórze, częstotliwości, czasu kontaktu i reakcji preparatu ze skórą, liczby osób używających preparatu, potencjalnych zanieczyszczeń ze strony środowiska itp. Jest to dosyć złożone badanie, które ma zagwarantować, że podczas stosowania kosmetyku wszystkie jego właściwości nie spowodują nieodwracalnych zmian skórnych lub nie doprowadzą do poważnej choroby.
Badania trwałości receptury
Ostatnie wymagane przez prawo. Określają czy na opakowaniu może pojawić się deklaracja PAO (z ang. Period After Opening – czas po otwarciu). Takie testy są obowiązkowe tylko w przypadku, gdy producent wyraża wolę umieszczenia takiej informacji. Patrząc jednak na społeczeństwa zachodnie i tamtejszy rynek, powszechność stosowania tego rozwiązania jest już tylko kwestią czasu. Znak PAO dotyczy tylko produktów, których przydatność jest dłuższa niż 30 miesięcy, wówczas odpowiednie testy receptury mają sprawdzić, na jaki okres można znak PAO nadać. Potwierdzenie długości jest umieszczane w formie liczby miesięcy do użycia po otwarciu (np. 12M – dwanaście miesięcy). Testy PAO sprawdzają przede wszystkim wytrzymałość układu konserwującego, poddając go różnorakim próbom zanieczyszczenia mikrobiologicznego, ale także wskutek działania warunków otoczenia, np. wysokiej i niskiej temperatury.

BADANIA DODATKOWE
Testy kliniczne
Najbardziej znane i obecnie najczęściej stosowane.  Zostały one przeniesione z medycyny i farmacji na grunt kosmetologii. Są przeprowadzane pod nadzorem pracowników naukowych i lekarzy na wybranej grupie pacjentów, którzy przez określony czas i w ściśle ustalony sposób stosują preparaty kosmetyczne oraz wypełniają specjalne ankiety. Upraszczając, można powiedzieć, że poprzez badanie kliniczne stwierdza się, jak pacjent wygląda przed i po zastosowaniu preparatu. Na przykład, jeśli testom zostaje poddany produkt wspomagający odchudzanie, to lekarze skupiają się na obserwacji zmian np. obwodu uda pacjenta w trakcie używania preparatu. Oczywiście kontroli podlega każda aktywność pacjenta włącznie z dietą, aby nie zaburzyć procesu pomiaru. Wyniki tych badań są podawane w formie skali procentowej (jaka grupa z badanych osób uzyskała takie lub inne rezultaty). Reprezentatywne próby dla badań klinicznych określa się dla 15-20 osób i więcej, które są dobrane w taki sposób, aby było możliwe dokładne określenie zakresu i skuteczności działania preparatu. Trzeba dopowiedzieć, że podjęcie przez producenta kosmetyków takich badań jest dosyć kosztowne i czasochłonne, a wyniki nie zawsze okazują się zadowalające.
Badania sensoryczne i aparaturowe
Badania sensoryczne polegają na ocenie odczuć użytkowników podczas stosowania preparatu za pomocą ujednoliconych standardów weryfikacyjnych, które przeprowadzają specjalnie przeszkolone w tym celu osoby. Producenci korzystają z tych badań zazwyczaj przy wdrożeniach lub ulepszeniach swoich produktów, mimo wszystko rzadko informuje się konsumentów o takich próbach. Dużo częściej mówi się o testach aparaturowych. Są to przeprowadzane za pomocą różnorakich urządzeń badania, np. stopnia i długości nawilżenia skóry, głębokości zmarszczek, szorstkości naskórka, elastyczności itp. Wszystkie one wykorzystują nowinki technologiczne, niestety nie zawsze do końca zweryfikowane, czasami dają zupełnie niepowtarzalne próby. Patrząc jednak na rosnącą popularność tego typu testów i zaufanie konsumentów do ich obiektywnych rezultatów, pozostaje mieć nadzieję, że postęp technologii pozwoli na usprawnienie i unowocześnienie tych urządzeń, a ich wyniki będą pomagały klientom w dokonywaniu lepszych wyborów.