Ratownictwo Medyczne
ZADANIA SŁUŻB RATOWNICTWA MEDYCZNEGO NA RÓŻNYCH SZCZEBLACH ORGANIZACYJNYCH - PODSATWOWYM, WOJEWÓDZKIM I REGIONALNYM
System Państwowego Ratownictwa Medycznego to struktura organizacyjna oraz zespół przedsięwzięć mających na celu podejmowanie medycznych działań ratowniczych wobec każdej osoby znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia.
Wykonywane zadania w systemie polegają w szczególności na:
1) zapewnieniu możliwości natychmiastowego wezwania pomocy przy użyciu środków łączności;
2) niezwłocznym przybyciu na miejsce zdarzenia zespołu ratownictwa medycznego;
3) niezwłocznym podjęciu na miejscu zdarzenia właściwych medycznych działań ratowniczych;
4) zapewnieniu transportu stosownego do potrzeb;
5) zapewnieniu niezwłocznego przyjęcia do najbliższego szpitalnego oddziału ratunkowego lub oddziału szpitalnego, stosownych do rodzaju nagłego zagrożenia życia lub zdrowia.
Organami administracji publicznej wykonującymi zadania systemu są:
1 ) minister do spraw zdrowia;
2 ) wojewoda;
3 ) starosta.
Do zadań ministra do spraw zdrowia w zakresie wykonywania zadań systemu należy w szczególności:
1) sprawowanie nadzoru nad funkcjonowaniem systemu;
2) uzgadnianie i zatwierdzanie wojewódzkich planów zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych oraz wojewódzkich programów w zakresie ratownictwa medycznego;
3) przygotowywanie i aktualizacja przynajmniej raz w roku krajowego planu zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych;
4) organizacja transportu medycznego z zagranicy obywateli polskich nie posiadających uprawnień do leczenia poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, wymagających transportu ze względu na stan zagrożenia życia, oraz finansowanie tego transportu wyłącznie w granicach Rzeczypospolitej Polskiej, o ile umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej;
5) finansowanie działalności lotniczego pogotowia ratunkowego w zakresie medycznych działań ratowniczych;
6) prowadzenie rejestru jednostek lotniczego pogotowia ratunkowego i lotniczych grup poszukiwawczo - ratowniczych, włączonych do systemu;
7) monitorowanie zagrożeń dla życia lub zdrowia na obszarze kraju;
8) inicjowanie programów badawczych i prac naukowych z zakresu medycyny ratunkowej i ratownictwa medycznego;
9) wspieranie inicjatyw społecznych w zakresie pogłębiania wiedzy o medycynie ratunkowej i ratownictwie medycznym;
10) współpraca z organami właściwymi w zakresie ratownictwa medycznego innych państw oraz z organizacjami międzynarodowymi;
11) udział w finansowaniu kosztów inwestycyjnych związanych z systemem.
Do zadań wojewody w zakresie wykonywania zadań systemu należy w szczególności:
1) określanie liczby i rozmieszczenia centrów powiadamiania ratunkowego, szpitalnych oddziałów ratunkowych oraz zespołów ratownictwa medycznego;
2) przeprowadzanie konkursu ofert na świadczenie usług z zakresu świadczeń zdrowotnych przedszpitalnych;
3) zawieranie umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych przedszpitalnych z dysponentami jednostek (zespołów ratownictwa medycznego) i finansowanie działalności zespołów ratownictwa medycznego;
4) sprawowanie nadzoru nad funkcjonowaniem systemu na obszarze województwa,
5) prowadzenie rejestru jednostek systemu;
6) prowadzenie rejestru ośrodków nauczających prowadzących kształcenie dyspozytorów medycznych, rejestru ośrodków nauczających prowadzących kursy doskonalenia zawodowego, rejestru ośrodków nauczających prowadzących szkolenia w celu uzyskania kwalifikacji ratownika przedmedycznego, o których mowa w ustawie;
7) uzgadnianie i zatwierdzanie rocznych powiatowych planów
zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych;
8) przygotowywanie i aktualizacja przynajmniej raz w roku wojewódzkiego planu zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych i wojewódzkiego programu w zakresie ratownictwa medycznego oraz przedstawianie ich ministrowi właściwemu do spraw zdrowia,
9) określenie szczegółowych zadań z zakresu wykonywania zadań systemu dla jednostek systemu, których obszar działania obejmuje obszar województwa;
10) przesyłanie ministrowi właściwemu do spraw zdrowia, na jego żądanie, informacji i danych, dotyczących organizacji i funkcjonowania systemu na obszarze województwa;
11) monitorowanie zagrożeń dla życia lub zdrowia na obszarze województwa;
12) wspieranie inicjatyw społecznych w zakresie pogłębiania wiedzy o ratownictwie medycznym.
Do zadań starosty w zakresie wykonywania zadań systemu należy w szczególności:
1) zarządzanie systemem na obszarze powiatu;
2) organizacja i finansowanie bieżącej działalności centrum powiadamiania ratunkowego;
3) przygotowywanie i aktualizacja przynajmniej raz w roku powiatowego planu zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych oraz przedstawianie go wojewodzie;
4) przygotowywanie planu działań ratowniczych;
5) współdziałanie z organami gmin leżących na obszarze powiatu i starostami powiatów sąsiadujących w celu zawarcia porozumień i powierzania zadań w zakresie ratownictwa medycznego;
6) przesyłanie ministrowi właściwemu do spraw zdrowia lub wojewodzie informacji i danych, dotyczących organizacji i funkcjonowania systemu na obszarze powiatu, odpowiednio na żądanie ministra właściwego do spraw zdrowia lub wojewody;
7) rozpoznawanie i monitorowanie zagrożeń dla życia lub zdrowia na obszarze powiatu;
8) zapewnienie i finansowanie kształcenia dyspozytorów medycznych;
9) wspieranie inicjatyw społecznych w zakresie pogłębiania wiedzy o ratownictwie medycznym.
Zarządzanie systemem na obszarze powiatu starosta wykonuje przy pomocy centrum powiadamiania ratunkowego
Centrum powiadamiania ratunkowego jest zintegrowanym stanowiskiem dyspozytorskim usytuowanym w strukturze powiatowej administracji zespolonej, działającym w ramach powiatowego centrum ratownictwa i reagowania kryzysowego.
Do zadań centrum powiadamiania ratunkowego należy w szczególności:
1) przyjmowanie powiadomień o stanach nagłego zagrożenia życia lub zdrowia, ustalanie priorytetów i niezwłoczne dysponowanie jednostek systemu;
2) przekazywanie niezbędnych informacji osobom udzielającym pierwszej pomocy, w szczególności przed przybyciem zespołu ratownictwa medycznego na miejsce zdarzenia;
3) przekazywanie kierującemu działaniami ratowniczymi niezbędnych informacji ułatwiających podejmowanie rozstrzygnięć na miejscu zdarzenia;
4) przekazywanie niezbędnych informacji o stanach zagrożenia życia lub zdrowia innym jednostkom wykonującym zadania w zakresie ratownictwa medycznego,
5) koordynacja medycznych działań ratowniczych podejmowanych przez poszczególne jednostki systemu, a także działań podejmowanych przez inne jednostki uczestniczące w działaniach ratowniczych, w szczególności przez jednostki współdziałające z systemem, oraz inne jednostki wykonujące zadania w zakresie ratownictwa medycznego;
6) monitorowanie i analiza działań ratowniczych.
Powiatowy, wojewódzki i krajowy plan zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych stanowią dokumenty, ustalające sposoby kierowania oraz zasady współdziałania, a także procedury podejmowania działań zmierzających do ograniczenia czynników wywołujących stany nagłego zagrożenia życia lub zdrowia oraz do ograniczenia następstw tych stanów.
Plany zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych obejmują w szczególności:
1) charakterystykę potencjalnych zagrożeń dla życia lub zdrowia występujących na danym obszarze;
2) rozmieszczenie w terenie jednostek systemu oraz centrów powiadamiania ratunkowego;
3) przydział zadań dla podmiotów na szczeblu powiatowym, wojewódzkim i krajowym;
4) sposób koordynowania działań jednostek systemu i innych jednostek wykonujących zadania w zakresie ratownictwa medycznego lub pomocy doraźnej, określonych w planie;
5) kalkulację kosztów działalności zespołów ratownictwa medycznego i centrów powiadamiania ratunkowego.
Jednostkami systemu są:
1) szpitalne oddziały ratunkowe;
2) zespoły ratownictwa medycznego włączone do systemu.
Medyczne działania ratownicze w jednostkach systemu podejmują:
1) lekarz ratunkowy;
2) pielęgniarka ratunkowa;
3) ratownik medyczny.
ALGORYTMY W REGIONALNYCH I LOKALNYCH PLANACH ZABEZPIECZENIA KATASTROF I KLĘSK ŻYWIOŁOWYCH
Zdarzenie jednostkowe
Ø Poszkodowany otrzymuje pomoc medyczna w pełnym zakresie.
Zdarzenie mnogie
Ø Wszyscy poszkodowani otrzymują pomoc medyczna w pełnym zakresie.
Wypadek masowy
Ø to zdarzenie, w którym liczba osób poszkodowanych wymaga zaangażowania sił ratowniczych przekraczających możliwości służb ratowniczych w danym rejonie operacyjnym;
Ø powoduje nagłe, niespodziewane powstanie dużej liczby ofiar i zniszczenia, które mogą zostać opanowane przez lokalne służby ratownicze;
Ø UWAGA! Konieczna segregacja poszkodowanych.
Katastrofa
Ø to nadzwyczajne zdarzenie, których skutków nie da się przewidzieć, wynikłe z przyczyn technicznych lub naturalnych wymagające wprowadzenia specjalnych zasad zarządzania oraz użycia sił;
Ø brak wystarczającej ilości służb ratowniczych;
Ø UWAGA! Konieczna segregacja poszkodowanych;
Ø zaskoczenie, brak odpowiedniego przygotowania służb publicznych, dezorientacja i panika mogą prowadzić do znacznie większych skutków katastrofy.
Klęska żywiołowa
Ø to nadzwyczajne, nieoczekiwane zdarzenie, wywołane siłami natury, której skutków nie da się przewidzieć;
Ø skutki klęski żywiołowej obejmują ludzi, a także obszar ziemi - mogą one być różnego rodzaju;
Do przyczyn katastrofy i zalicza się:
Ø wypadki komunikacyjne;
Ø awarie techniczne;
Ø pożary;
Ø awarie chemiczne;
Ø katastrofy budowlane;
Ø akty terroru;
Ø klęski żywiołowe:
1. powodzie;
2. lawiny;
3. trzęsienia ziemi;
4. pożary;
5. wybuchy wulkanów itd..
Organizacja działań ratowniczych w czasie katastrof
W organizacji działań ratowniczych obowiązuje zasada 3 poziomów organizacyjnych:
Ø poziom strategiczny;
Ø poziom taktyczny;
Ø poziom wykonawczy.
Poziom strategiczny:
Ø na tym poziomie działa sztab kryzysowy, którego zadaniem jest zapewnienie dostępu do sił i środków koniecznych do działania na miejscu zdarzenia oraz zapewnienie ich sprawnego dostarczenia;
Ø zadaniem sztabu jest ponadto organizacja dyslokacji poszkodowanych, zapewnienie warunków bytowych uczestnikom zdarzenia oraz pomocyw sferze socjalnej psychologicznej;
Ø na tym poziomie powinna się też odbywać komunikacja ze środkami masowego przekazu.
Poziom taktyczny:
Ø na miejscu zdarzenia działa sztab akcji, którego zadaniem jest koordynacja działań wszystkich sił aktualnie działających na miejscu katastrofy;
Ø do jego zadań należy także analiza aktualnych potrzeb i zwracanie się do sztabu kryzysowego o niezbędną pomoc.
Poziom wykonawczy:
Ø bezpośrednie działanie ratunkowe i porządkowe, zarządzane przez koordynatora akcji;
Ø w każdej ze służb działających na miejscu zdarzenia należy wyznaczyć Koordynatora, osobę bezpośrednio zarządzającą działaniami oraz będącą w bezpośredniej łączność ze sztabem akcji.
Istotne problemy, które mogą się pojawić podczas zabezpieczenia katastrofy:
Ø brak dokładnej informacji dotyczącej zdarzenia (zagrożenia, liczba poszkodowanych);
Ø niewłaściwa koordynacja działań (zbyt późne poinformowanie innych służb np. PSP, służb technicznych, czy Policji);
Ø niewłaściwa segregacja wstępna i brak wstępnej stabilizacji stanu pacjentów;
Ø brak lub niewłaściwe przygotowanie polowego punktu medycznego;
Ø stosowanie czasochłonnych form pomocy;
Ø przedwczesne rozpoczęcie transportu;
Ø niewłaściwe zarządzanie personelem na miejscu zdarzenia;
Ø niewłaściwa alokacja pacjentów;
Ø nieodpowiednie oznakowanie personelu medycznego;
Ø niewystarczające wyszkolenie personelu;
Ø brak wspólnych kanałów łączności.
Katastrofa jest zdarzeniem wymagającym zaangażowania różnych jednostek, także poza ratowniczych.Zabezpieczenie katastrofy wymaga specjalnej koordynacji działań i jest procesem długotrwałym, pozostawiającym często odległe skutki.
Fazy zabezpieczania katastrof:
Ø faza wstępna:
– dostępne siły i środki są zdecydowanie zbyt małe w stosunku do potrzeb;
Ø faza konsolidacji:
– odpowiednie zarządzanie i działanie sił ratowniczych pozwala na opanowanie zdarzenia;
Ø faza likwidacji skutków:
– zazwyczaj przebiega na dwóch poziomach:
Ø w szpitalu - proces leczenia poszkodowanych;
Ø na miejscu zdarzenia - usunięcie pozostałości zanieczyszczeń, wraków;
Ø faza odległa:
– dotyczy wszystkich skutków odległych w tym społecznych, ekonomicznych, psychologicznych i zdrowotnych.
Strefy bezpieczeństwa w czasie katastrofy:
I zniszczenia - ...
namida