Kołakowski Leszek _ Bajki różne.pdf

LESZEK

KOŁAKOWSKI

Bajki róŜne

Opowieści biblijne

Rozmowy z diabłem

Spis treści

13 bajek z królestwa Lailonii dla duŜych i małych

Jak szukaliśmy Lailonii

Garby

Opowiadanie o zabawkach dla dzieci

Piękna twarz

Jak Gyom został starszym panem

O sławnym człowieku

Jak bóg Maior utracił tron

Czerwona łata

Wojna z rzeczami

Jak rozwiązano sprawę długowieczności

Oburzające dropsy

Opowieść o największej kłótni

Opowieść o wielkim wstydzie

Trzy bajki o identyczności

Bajka syryjska o wróblu i łasiczce

Bajka koptyjska o węŜu logiku

Bajka perska o sprzedawcy osła

Klucz niebieski albo Opowieści budujące Z historii świętej zebrane ku pouczeniu i przestrodze

Bóg czyli Sprzeczność między motywem i skutkami czynów

Lud Izraela czyli Skutki bezinteresowności

Kain czyli Interpretacja zasady kaŜdemu wedle zasług

Noe czyli Pokusy solidarności

Sara czyli Konflikt ogólnego i jednostkowego w moralności

Abraham czyli Smutek wyŜszych racji

Ezaw czyli Stosunek filozofii do handlu

Bóg czyli Względność miłosierdzia

Balaam czyli Problem winy obiektywnej

Król Saul czyli Dwa typy konsekwencji Ŝyciowej

Rachab czyli Samotność prawdziwa i udawana

Job czyli Antynomie cnoty

Król Herod czyli Nędza moralistów

Ruth czyli Dialog miłości i chleba

Jael czyli BezdroŜa bohaterstwa

Salomon czyli Ludzie jak bogowie

Salome czyli Wszyscy ludzie są śmiertelni

Rozmowy z diabłem

Wielkie kazanie księdza Bernarda

Apologia Orfeusza, śpiewaka i błazna, rodem z Tracji, syna królewskiego

Modlitwa Heloizy, kochanki Piotra Abelarda, kanonika i teologa

SpostrzeŜenie dialektyczne Artura Schopenhauera, metafizyka, mieszczanina gdańskiego

Stenogram z metafizycznej konferencji prasowej Demona w Warszawie dnia 20 grudnia 1963

Rozmowa z diabłem doktora Lutra w Wartburgu 1521

Kuszenie świętego Piotra apostoła

Demon i płeć

13 bajek

z królestwa Lailonii dla duŜych i małych

Jak szukaliśmy Lailonii

Straciliśmy razem z moim bratem mnóstwo czasu na odkrycie, w jakiej stronie świata

leŜy państwo Lailonia. Najpierw pytaliśmy wszystkich znajomych: gdzie leŜy

Lailonia? Nikt nam nie umiał powiedzieć. Potem nawet zaczepialiśmy nieznajomych

ludzi na ulicy i zadawaliśmy to samo pytanie. Ale wszyscy wzruszali ramionami i

mówili, Ŝe nie wiedzą. Potem zaczęliśmy wysyłać listy do róŜnych mądrych ludzi,

którzy piszą ksiąŜki, więc powinni wiedzieć, gdzie jaki kraj leŜy. Wszyscy

odpowiadali nam bardzo grzecznie i Ŝałowali, Ŝe nie mogą nam pomóc, ale naprawdę

nikt z nich nie miał pojęcia, gdzie się znajduje Lailonia. Praca ta zajęła nam duŜo

czasu, ale postanowiliśmy nie dać za wygraną. Zaczęliśmy kupować wszystkie

globusy i mapy, jakie nam udało się zdobyć: stare i nowe, piękne i brzydkie,

szczegółowe i mniej szczegółowe. Siedzieliśmy po całych dniach nad mapami, szuka-

jąc Lailonii, a gdy nie udało się nam znaleźć, wychodziliśmy na miasto w

poszukiwaniu nowych map. W końcu w naszym mieszkaniu było tyle albumów

geograficznych, globusów i map, Ŝe nie moŜna było się ruszyć. Mieszkanie mieliśmy

wygodne, ale malutkie i nie starczało miejsca na tyle papierów i globusów. Zaczę-

liśmy więc wynosić meble, Ŝeby zrobić miejsce dla nowych map, bo przecieŜ

musieliśmy w końcu dowiedzieć się, gdzie leŜy naprawdę Lailonia. Wreszcie w

mieszkaniu nie było juŜ nic oprócz map i globusów, między którymi my sami z

bratem przeciskaliśmy się z największym trudem; braliśmy teŜ róŜne lekarstwa, Ŝeby

schudnąć i zajmować trochę mniej miejsca w mieszkaniu, aby moŜna było sprowadzić

więcej map. Obaj schudliśmy bardzo i jadaliśmy coraz mniej, zarówno dlatego, Ŝe

musieliśmy mieć miejsce na mapy, jak i dlatego, Ŝe nie mieliśmy pieniędzy na je-

dzenie, bo wszystko wydawaliśmy na ksiąŜki geograficzne, globusy i mapy. Była to

naprawdę cięŜka praca, która zajęła nam wiele lat. Nie robiliśmy nic innego, tylko

szukaliśmy Lailonii.

Wreszcie, po wielu latach, kiedy obaj zestarzeliśmy się znacznie i byliśmy prawie

całkiem siwi, szczęśliwy traf zdawało się, wynagrodził nam nasze trudy. Na jednej z

wielu tysięcy map znaleźliśmy nazwę: LAILONIA. Ucieszyliśmy się tak bardzo, Ŝe

zaczęliśmy obaj tańczyć z radości, podskakiwać i śpiewać, a potem szybko

wybiegliśmy na ulicę i w pobliskiej cukierni zjedliśmy ciastka z herbatą.

Rozmawialiśmy długo o naszym sukcesie i bardzo zadowoleni wróciliśmy do domu,

Ŝeby lepiej jeszcze zbadać swoje odkrycie. I tu znowu spotkało nas straszne nieszczę-

ście. Widocznie w czasie tego tańca i podskakiwania porozrzucaliśmy nasze ksiąŜki i

papiery, które pomieszały się tak bardzo, Ŝe mimo długich wysiłków nie udało nam

się odnaleźć mapy, gdzie była zaznaczona Lailonia. Szperaliśmy po całym mieszkaniu

wiele dni i tygodni, przetrząsaliśmy kaŜdy papierek - na próŜno. Mapa jakby się pod

ziemię zapadła. Zapewniam was, Ŝe nie zaniedbaliśmy niczego i poszukiwania

prowadziliśmy z największą skrupulatnością, na jaką było nas stać. Mimo to nie udało

się nam powtórnie odnaleźć naszej mapy.

Byliśmy juŜ bardzo zmęczeni i zniechęceni, bo wszystko przemawiało za tym, Ŝe

nigdy nie uda nam się osiągnąć celu. Brat zrobił się siwy jak gołąbek, a ja wyłysiałem

prawie całkowicie. Nie mieliśmy sił na dalsze poszukiwania i skarŜyliśmy się na los,

co nas tak marnie oszukał. JuŜ prawie straciliśmy nadzieję, Ŝe kiedykolwiek

odszukamy Lailonię, kiedy nowy przypadek przyszedł nam z pomocą. Zjawił się

pewnego ranka w naszym mieszkaniu listonosz i przyniósł małą przesyłkę.

Odebraliśmy ją i dopiero po wyjściu listonosza spojrzeliśmy na nadawcę. Wyobraźcie

sobie nasze wraŜenie, kiedy na stemplu pocztowym przeczytaliśmy najwyraźniej:

LAILONIA. Stanęliśmy osłupiali i na chwilę odjęło nam mowę. Ale zaraz mój brat,

który jest bardzo roztropnym człowiekiem, wykrzyknął: „Pędźmy za listonoszem, on

musi wiedzieć, gdzie jest Lailonia, skoro dostał przesyłkę!” Pobiegliśmy bez tchu za

listonoszem i udało nam się go złapać jeszcze na schodach. Nieszczęśliwy człowiek

myślał, Ŝe chcemy go pobić, tak gwałtownie rzuciliśmy się na niego. Ale szybko

wytłumaczyliśmy mu, o co chodzi.

— Niestety, panowie - powiedział listonosz - nie wiem,

gdzie leŜy Lailonia. Ja dostaję tylko przesyłki do rozniesienia i znam się tylko na

geografii kilku ulic, a juŜ więcej to nie. Ale moŜe naczelnik poczty będzie wiedział.

— Bardzo trafnie - krzyknął mój brat. — Idziemy do naczelnika poczty!

Do naczelnika poczty dostaliśmy się bez trudu. Przyjął nas miło i przyjaźnie, ale na

nasze pytanie rozłoŜył bezradnie ręce.

— Nie, proszę panów, nie wiem absolutnie, gdzie leŜy Lailonia. Znam tylko geografię

swojej dzielnicy. Ale dam wam radę. Idźcie do Jeszcze Większego Naczelnika poczty,

który dostaje listy i paczki z zagranicy. On musi wiedzieć.

Poszliśmy więc do Jeszcze Większego Naczelnika. Tu juŜ nie poszło tak łatwo,

poniewaŜ Jeszcze Większy Naczelnik miał mnóstwo pracy, był bardzo zajęty i nie

mógł nas przyjąć od razu. Musieliśmy się długo starać, zabiegać i prosić, telefonować,

chodzić po róŜne przepustki i składać podania. Trwało to długo, wiele tygodni, ale w

końcu nasze starania spotkał sukces. Jeszcze Większy Naczelnik zgodził się nas

przyjąć. Wyznaczył nam spotkanie o piątej rano, bo był bardzo zajęty. Dlatego, bojąc

się zaspać (a nie mieliśmy zegarków, które zostały sprzedane na zakup map), nie

spaliśmy z bratem całą noc i idąc do urzędu, byliśmy nie wyspani i zmęczeni. Mimo

to nadzieja i radość wypełniała nam serce, bo teraz wiedzieliśmy prawie na pewno, Ŝe

wreszcie nasze trudy się skończą.

Jeszcze Większy Naczelnik był takŜe bardzo miły i Ŝyczliwy. Poczęstował nas herbatą

i piernikiem, a prośby naszej wysłuchał cierpliwie. Potem pokiwał głową.

— Ach, moi panowie - powiedział. — Rozumiem dobrze wasze zmartwienie. Ale

widzicie, panowie, ja mam na głowie tyle pracy, Ŝe nie mogę pamiętać o wszystkim.

Na świecie jest bardzo duŜo krajów i ja nie mogę wszystkich spamiętać. Nie wiem,

niestety, gdzie leŜy Lailonia.

JuŜ zaczęła mnie ogarniać rozpacz, Ŝe znowu wszystko na nic, kiedy nagle mój brat,

który naprawdę jest bardzo mądry, zawołał:

— Ale w takim razie, szanowny Jeszcze Większy Naczelniku, któryś z pana

podwładnych musi wiedzieć, bo oni przecieŜ mają mniej spraw na głowie i kaŜdy ma

tylko kilka krajów do załatwienia.

— Dobra myśl - powiedział Jeszcze Większy Naczelnik. - Zaraz zadzwonię do

swoich czterech zastępców i zapytam, który z nich ma w swoim resorcie Lailonię.

Potem zdjął słuchawkę telefoniczną i powiedział: „Proszę mnie połączyć z

kierownikiem od spraw Południa”. A kiedy go połączono, zapytał: „Panie kierowniku,

czy na Południu znajduje się państwo Lailonia?” „Stanowczo nie - odpowiedział

kierownik — to musi być gdzie indziej”. Kierownik od spraw Północy odpowiedział

po chwili to samo, a to samo odpowiedział kierownik od spraw Wschodu. Wtedy juŜ

byliśmy pewni, Ŝe o Lailonii będzie wiedział kierownik od spraw Zachodu, bo

przecieŜ gdzieś musi leŜeć Lailonia. Ale kierownik od spraw Zachodu na pytanie

Jeszcze Większego Naczelnika powiedział: „Nie, stanowczo Lailonia nie leŜy na

Zachodzie. To musi być gdzie indziej”.

Jeszcze Większy Naczelnik rozłoŜył ręce. „Niestety, widzicie panowie, Ŝe o Lailonii

nie moŜe powiedzieć Ŝaden z moich kierowników”.

— Ale skoro dostaliśmy przesyłkę z Lailonii — powiedziałem (bo ja teŜ jestem

troszeczkę mądry, chociaŜ nie tak mądry, jak brat) — to musiał ktoś tę przesyłkę

przywieźć, a więc ktoś musi wiedzieć, gdzie leŜy Lailonia.

— Bardzo moŜliwe - odpowiedział Jeszcze Większy Naczelnik — bardzo moŜliwe,

Ŝe ktoś wie. Ja jednak tego kogoś nie znam.

Bardzo nam było smutno, ale brat spróbował chwycić się jeszcze jednej moŜliwości.

„Panie Jeszcze Większy Naczelniku -spytał — a moŜe jest jeszcze Bardzo

Największy Naczelnik, który musi wiedzieć o wszystkim?”

— Bardzo Największy Naczelnik — powiedział Jeszcze Większy Naczelnik — na

pewno by wiedział, gdzie leŜy Lailonia, ale niestety wyjechał.

— A kiedy wróci Bardzo Największy Naczelnik?

— Bardzo Największy Naczelnik juŜ nigdy nie wróci - powiedział ze smutkiem

Jeszcze Większy Naczelnik. — Wyjechał na zawsze.

— Więc juŜ nie ma Ŝadnej rady? - zapytaliśmy z rozpaczą. - JuŜ nikt, absolutnie nikt

nie wie, gdzie leŜy Lailonia?

— Nie umiem panom pomóc - powiedział Jeszcze Większy Naczelnik i dał znak, Ŝe

audiencja się skończyła.

Wyszliśmy zapłakani i nawet nie mieliśmy w kieszeni chusteczek do nosa, bo

wszystkie chusteczki wyrzuciliśmy z domu dawno, aby zrobić więcej miejsca na

mapy i globusy. Szliśmy do domu ocierając łzy rękawem i dopiero przed samymi

drzwiami mój brat nagle przystanął.

— Słuchaj no — powiedział. - Jeszcze Większy Naczelnik pytał po kolei czterech

kierowników. Ale przecieŜ moŜliwe, Ŝe ma pięciu kierowników pod swoją władzą i

po prostu o jednym zapomniał.

— Wzywał kierowników od Południa, Północy, Wschodu i Zachodu —

odpowiedziałem na to. — Czy myślisz, Ŝe są jeszcze jakieś strony świata?

— Nie wiem - powiedział brat. - Nie wiem dokładnie. Nie jest wykluczone, Ŝe jest

pięć stron świata albo więcej.

— A więc musimy wrócić do Jeszcze Większego Naczelnika i jeszcze raz się

upewnić.

Znowu słabiutka nadzieja zaświtała nam w sercu. Szybko pobiegliśmy z powrotem do

urzędu. Ale okazało się, Ŝe Jeszcze Większy Naczelnik jest zajęty i nie moŜe nas

przyjąć. Nie było rady, trzeba było od nowa zacząć te same starania o audiencję.

Trwało to bardzo długo, znowu podania, znowu telefony, przepustki, prośby. Ale tym

razem się nie udało. Jeszcze Większy Naczelnik oświadczył, Ŝe ma bardzo duŜo

pracy, Ŝe juŜ raz nas przyjął i zrobił, co mógł, a więcej nie moŜe.

Teraz juŜ naprawdę nie było wyjścia. Wszystkie drogi były zamknięte, wszystko co

moŜliwe było juŜ wypróbowane. Nawet nie chciało nam się więcej szukać w mapach,

tylko siedzieliśmy w swoim mieszkaniu i płakaliśmy cichutko.

Teraz jesteśmy juŜ bardzo starzy. Na pewno nigdy nie dowiemy się, gdzie leŜy

Lailonia i na pewno nigdy jej nie zobaczymy. Być moŜe jednak ktoś z was będzie

miał więcej szczęścia, moŜe komuś uda się trafić kiedyś do Lailonii. Jadąc tam,

oddajcie w naszym imieniu kwiatek nasturcji królowej Lailonii i powiedzcie jej, jak

bardzo chcieliśmy się tam dostać i jak nam się to nie udało.

Ale zapomniałem jeszcze powiedzieć, co było w tej przesyłce. Oczywiście,

rozpakowaliśmy ją natychmiast. Przesyłka zawierała króciutki liścik, w którym

pewien mieszkaniec Lailonii nazwiskiem Ibi Uru donosił nam, Ŝe dowiedział się, iŜ

interesujemy się Lailonią i wobec tego przesyła nam zbiorek najmniejszych

opowiadań starych i nowych, które są znane w tym kraju. Zbiorek ten był dołączony

do listu. Nasz korespondent zapomniał niestety napisać, gdzie leŜy Lailonią i nie

podał bliŜszego adresu, a więc nie mogliśmy mu odpisać. Wzięliśmy tylko ów zbiorek

opowiadań i chcemy go wszystkim pokazać, aby wszyscy mogli się dowiedzieć

chociaŜ troszeczkę o Lailonii, kraju, którego nie udało się nam znaleźć na mapie.

Garby

Kiedy Ajio, kamieniarz, pracujący przy budowie dróg, zachorował na garb, zebrało się

czterech lekarzy, aby radzić nad jego chorobą. Nie naleŜy wcale przypuszczać, Ŝe w

Lailonii zawsze tak się zdarzało, Ŝe ilekroć jakiś kamieniarz zachorował, zbierało się

czterech lekarzy; nie, przewaŜnie nie zbierał się ani jeden. Tym razem było ich aŜ

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: