Kreatywne zastosowanie efektów.pdf

KREATYWNE ZASTOSOWANIE EFEKTÓW (ESTRADA I STUDIO)

1. KOMPRESJA. Jeżeli stosujesz kompresję na wybranych ścieżkach lub do całego miksu

pamiętaj, aby zawsze brać pod uwagę charakter nagrania. Jeżeli nagranie brzmi naturalnie,

nie warto stosować mocnej kompresji. Lepiej podkreślić naturalność brzmienia odrobiną

kompresji z relatywnie niskim ustawieniem poziomu wartości parametru Ratio. W ostrym

nagraniu, np. Techno, można natomiast śmiało użyć kompresora w ekstremalnych

ustawieniach, zarówno na pojedynczych ścieżkach, jak i dla całościowego miksu. W tym

przypadku nie wahaj się użyć nawet kilku kompresorów, ustawionych jeden za drugim,

szczególnie dla ścieżki basu czy bitu.

2. Kompresor wielopasmowy to świetne urządzenie. Niestety nie jest to najprostsza zabawka,

zwłaszcza dla osób początkujących w temacie realizacji nagrań. Gdy używasz kompresora

wielopasmowego, najlepszym sposobem ustawienia właściwych przedziałów częstotliwości

dla każdego pasma jest ustawienie silnej kompresji dla tego pasma. Wówczas można lepiej

usłyszeć zakres obrabianych częstotliwości i dostroić pasmo w odpowiednim przedziale.

Podobnie, korzystając z tego typu kompresora. Jeżeli wtyczka lub urządzenie posiada taką

możliwość, najlepiej na początku pracować z każdym pasmem osobno, w trybie Solo i

dostroić właściwie przedziały pasm.

3. Jeżeli sekcja bębnów, szczególnie akustycznych brzmi mało przekonująco, spróbuj wysłać

sygnał wszystkich ścieżek na jeden wspólny kanał z włączonym tam kompresorem. Całość

zestawu powinna zabrzmieć bardziej spójnie. Oczywiście nie wyklucza to użycia kompresji

na pojedynczych ścieżkach, na przykład stopy i werbla.

4. Gdy chcemy sprawić, by ścieżka bębnów zabrzmiała naprawdę tłusto, lepiej ustawić

kompresor w trybie Peak zamiast RMS. W tym ostatnim ustawieniu zestawy bębnów brzmią

może bardziej naturalnie, ale przecież nie ma nic bardziej ekscytującego niż super tłusty bit

prowadzący całe nagranie, prawda?

5. Tajemnica tłustego i masywnego brzmienia bębnów leży we właściwym ustawieniu

parametrów kompresji. Eksperymenty należy zacząć od ustawienia czasu ataku kompresora

w okolicach 4ms. Dzięki temu początkowy sygnał każdego uderzenia bitu będzie mógł

zagrać ostro przed momentem zadziałania kompresji, która zredukuje poziom sygnału.

6. Sposobem często stosowanym m.in. Podczas masteringu nagrań, znacznie subtelniejszym

od bezpośredniego włączenia kompresora na ścieżkę, jest uruchomienie tego urządzenia na

torze wysyłkowym i właściwe ustawienie proporcji pomiędzy sygnałem poddanym

kompresji i czystym. W ten sposób możemy sprawić, że nagrania zabrzmią pełniej, a nie

będą ściśnięte ponad miarę.

7. Może się zdarzyć, że ścieżka basu nie gra zbyt rytmicznie w nagraniu, a może za mało

dynamicznie. Cóż, właściwie często się to zdarza zwłaszcza w przypadkach, gdy basista

myśli bardziej o swojej fryzurze niż prowadzeniu utworu... ratunkiem jest wysłanie ścieżki

basu do kompresora w funkcji side-chain. Jako sygnału sterującego kompresorem należy

użyć ścieżki stopy. Oczywiście tylko pod warunkiem, gdy bębniarz zagrał równo lub

zastąpił go automat perkusyjny.

8. Powyższy trick znakomicie sprawdza się także w zastosowaniu dla ścieżek padu lub całego

miksu, gdy ścieżka stopy użyta jest do sterowania kompresorem i powoduje efekt

„pompowania” dźwięku. Powracający zawsze przy tym temacie utwór „Call On Me”

produkcji Erica Prydza pewnie wszystkim się już porządnie znudził, ale nadal jest

najlepszym przykładem takiego właśnie użycia kompresora w trybie side-chain.

9. Czasem realizator intuicyjnie czuje, że zachodzi potrzeba maksymalnego sprasowania

sygnału jakiejś ze ścieżek, np. Basu czy bębnów. Doświadczeni realizatorzy, w odróżnieniu

od początkujących, nie używają w takich przypadkach kompresora, lecz od razu stosują

limiter z ekstremalnymi ustawieniami. Przychodzący mi w tym momencie do głowy kolejny

trick polega na tym, by ściśniętej do granic wytrzymałości ścieżce dodać specyficznego

życia z pomocą wyżej wymienionej metody użycia kompresora w trybie side-chain. Niech

taka ścieżka oddycha, co z tego, że sztucznie.

10. Wybornym pomysłem zastosowania kompresora jest użycie go w łańcuchu efektowym za

efektem pogłosu lub delaya. Już tłumaczę, o co chodzi. Czasami mamy wrażeni, że

wybrzmienie pogłosu, który stosujemy jest za krótkie lub powtórki odbić echa brzmią za

cicho, za krótko, bądź nie tak wyraźnie jak byśmy sobie tego życzyli. Zamiast wydłużać

czas pogłosu, podnosić wartość parametru feedback dla delaya lub zwiększać poziom

głośności wybrzmiewającego pogłosu tak, by przebijał się bardziej miksie, lepiej

zastosować właściwą kompresję takiego sygnału. Dzięki temu zabiegowi unikamy

zamydlenia przestrzeni dźwiękowej niepotrzebnym wybrzmiewaniem odbić, a wyciągamy

na wierzch pożądany sygnał odbicia uzyskany reverbem czy delayem.

11. Stosując powyższą technikę warto wypróbować także użycie bramki (gate) sprzężonej z

kompresorem w trybie side-chain, która zamknie wybrzmienie pogłosu w momencie

kolejnego wyjścia sygnału. Jeżeli uda nam się dobrze to wysterować, na ścieżce może

zapanować jakże miły dla uszu porządek. Szczególnie ciekawie wypada to rozwiązanie w

zastosowaniu do partii wokalnych.

12. Gdy chcemy uzyskać w nagraniu wyraźny wokal, należy zastosować silną kompresję dla

ścieżki wokalnej. Taką, by wyciągnąć na wierzch wszystkie oddechy i odgłosy pomiędzy

śpiewanymi słowami. Jeżeli przesadzimy, taka ścieżka będzie trochę straszyć słuchacza, ale

zachowując umiar w dokręcaniu parametrów kompresora możemy mieć pewność, że głos

trafi prosto w twarz lub, mówiąc delikatniej, do ucha odbiorcy. Zresztą, podkręćmy ten

kompresor nawet do oporu, tak jak zrobili to Daft Punk w kawałku „One More Time”.

Przyznacie, że końcowy rezultat brzmi bardzo przekonująco.

13. KOREKCJA. Jeżeli jesteśmy już przy kwestiach wokalnych... Aby głos przebijał się w

miksie, wśród miliona innych śladów, pomyślmy o tym czy pasmo z przedziału 2-3kHz,

które decyduje o tym, że wokal wypłynie na wierzch, zostało w innych ścieżkach właściwie

podcięte za pomocą korektora. Zwróć na to uwagę i dopilnuj tej kwestii z zobaczysz, że głos

staje się czytelny. Tworzenie w ten sposób miejsca w miksie dla ścieżki wokalnej jest przez

jednych powszechnie stosowaną praktyką, dla innych przeciwnie, czynem niemalże

haniebnym. Aby przekonać się kto ma rację, najlepiej wypróbować tę sztuczkę samemu.

14. Innym pomysłem, który często pomaga w momencie, gdy wokale wydają się jakby

niewyraźne, jest podcięcie na ścieżkach wokalnych częstotliwości najniższych. O tym , jak

daleko można posunąć się z użyciem filtru górnoprzepustowego dla ścieżki wokalnej

decyduje charakter głosu. Warto po eksperymentować z punktem docięcia gdzieś w

przedziale 90-180kHz, a wokal może wyjedzie na wierz miksu. Może.

15. Wszyscy znamy naczelną i podstawową zasadę mówiącą, że każdy dźwięk powinien

otrzymać w miksie swoje miejsce. Najlepszym sposobem na osiągnięcie tego celu jest

zastosowanie korekcji ujemnej, tzw. Subtraktywnej. Oznacza to, że dla każdej ścieżki czy

dźwięku należy usunąć te zakresy częstotliwości, które nas w nich nie interesują, zamiast

podbijać te, które uważamy za właściwe. Tym samym odzyskamy przestrzeń dla dźwięków,

które w każdym tracku są najbardziej pożądane, interesujące i tworzą charakter nagrania.

16. Aby znaleźć częstotliwość, którą chcemy wyciąć lub podbić na ścieżce, najlepiej w

korektorze ustalić wartość Q (szerokość działania filtra) na maksymalnie wysoką (czyli

wąską) i podbijając wartość Gain do prawie maksimum przemiatać powoli cały zakres

pasma do momentu, aż znajdziemy pożądaną lub częściej niepożądaną wartość

częstotliwości. Gdy uda nam się znaleźć te punkty, można korektor przestroić do

właściwych ustawień i zastosować korekcję.

17. Osobiście jestem zdania, że nie zawsze trzeba używać najwyższej klasy korektorów

parametrycznych (choć jeśli ktoś posiada, to czemu nie). Wiele dobrych nagrań powstało

bez użycia takiego sprzętu. Czasem łatwiej i szybciej użyć prostego equalizera graficznego i

osiągnie się podobny efekt. W takim przypadku stosuję się do zasady szybkiego,

intuicyjnego użycia korektora w stylu „słuchasz, oceniasz, wycinasz i po sprawie”.

18. EFEKTY POGŁOS, DELAY I MODULACYJNE. Pogłos na ścieżce stopy? To raczej

marny pomysł. Może za wyjątkiem bardzo subtelnego efektu odpowiedzi pomieszczenia dla

ścieżek z brzmieniem akustycznego bębna basowego. Brzmienie elektronicznej stopy lepiej

pozostawić suche, bez pogłosu. Jeżeli ktoś się jednak przy takiej operacji uprze, warto

zapamiętać, że z elektroniczną stopą najlepiej sprawdza się pogłos cyfrowy typu gate.

19. Pogłos monofoniczny może być całkiem przydatny. Na przykład do tego, by uruchomić go

na wysyłkowej szynie FX i ustawić sygnał po przeciwnej stronie panoramy do sygnału

podstawowego znajdującego się w drugim kanale. W jednym kanale będziemy mieli np.

Gitarę, a w drugim samo wybrzmienie pogłosu. Tak jak w nagraniach The Beatels sprzed

lat.

20. Należy pamiętać, że ustawienia zastosowanego pogłosu wpływają na miejsce położenia

ścieżki w przestrzeni nagrania. Im więcej pogłosu zaaplikujemy na linii wokalu, tym głos

zabrzmi bardziej przestrzennie, ale i bardziej odsunie się w miksie. Dlatego też dla ścieżek,

które chcemy wyciągnąć w miksie do przodu nie należy stosować dużej ilości pogłosu. A

może po prostu nie stosować go wcale?

21. Nagrywając linie syntezatorów, które są bogate w pogłos (trance, trance, trance...), lepiej

wyłączyć efekt z instrumentu, a do ścieżek zaaplikować własny efekt reverb,

niejednokrotnie lepszy niż ten pochodzący z sekcji efektów syntezatora. Dzięki temu można

podczas miksu wpłynąć na brzmienie takiej ścieżki. W momencie, gdy nagramy partię z

pogłosem, choćby bardzo ciekawym brzmieniowo, podczas miksu może się okazać, że nic z

taką ścieżką nie można już zrobić w przypadku, gdy efekt ten nie pasuje do całości nagrania.

22. Zastosowanie efektu pogłosu na wielu ścieżkach noże spowodować sytuację, że materiał

zabrzmi mało czytelnie. Czemu zamiast pogłosu nie wypróbować efektu delay? Jakieś

ładnie ustawione echo doda ścieżce pożądanej przestrzeni, bez zalania przestrzeni miksu

niepotrzebnym, jak to nazywam, „sosem pogłosowym”.

23. Gdy w utworze mamy części mocniejsze, pełne dźwięków i partie spokojne, na przykład

zwolnienia, zastosujmy pogłos tylko w wolnych, spokojniejszych momentach, wyłączając

go zupełnie dla wszystkich śladów w partiach szeroko wypełnionych dźwiękiem.

24. W celu dodania przestrzeni jakiejś ścieżce zastosujmy delay z ustawionym w każdym kanale

innym czasem odbicia. Pamiętamy przy tym, że sygnały prawego i lewego odbicia nie

muszą wcale być rozłożone maksymalnie po kanałach. Zastosujmy dla nich bliższe środka

ustawienia panoramowania.

25. W poszukiwaniu oryginalnego efektu można wypróbować zastosowanie delaya z

ustawieniem czasu powtórzenia w przedziale 5-50ms i parametrem feedback odkręconym

prawie do oporu. Stosunek pomiędzy sygnałem czystym a poddanym procesowi odbicia

powinien wynosić mniej więcej 70/30 procent. Przy zabawie z podobnymi ustawieniami

można trochę pokręcić gałkami dobierając właściwe wartości dla obrabianego sygnału.

26. Innym pomysłem wartym uwagi jest ustawienie dużej wartości pre-delay w procesorze

pogłosowym i stworzenie szerokiej ściany dźwięku poprzez aplikację długiego czasu

wybrzmiewania pogłosu lub echa.

27. Wiele znakomitych nagrań powstało bez użycia modelowanych pogłosów o charakterystyce

wszystkich katedr i łazienek świata. Kiedyś tego typu narzędzi po prostu nie było, a

realizatorzy osiągali wspaniałe rezultaty z pomocą pogłosów sprężynowych, płytowych lub

innych, zapomnianych dziś zabawek. Czemu nie spróbować użyć takich urządzeń?

Ciekawym pomysłem będzie na przykład użycie darmowej wtyczki pogłosowej polskiej

firmy PSP-PianoVerb. Dzięki temu, że oferuje ona trochę dziwny rodzaj brzmienia pogłosu,

można wyróżnić się z tłumu.

28. Czy próbowaliście kiedykolwiek manualnie ustawić wartość czasu odbicia dla delaya w

okolicach 5-70ms? Nie? Najwyższa pora. Do tego należy wybrać minimalną wartość

parametru feedback. Taki delay nazywa się slapback i kiedyś był bardzo często stosowany w

nagraniach, na przykład Johna Lennona do wokalu.

29. Stosując efekt delaya dla jakiejś ścieżki koniecznie polecam zastosowanie zmiany

synchronizowanych do tempa czasów odbicia w różnych partiach utworu, z także zmianę

poziomu powtarzanego sygnału. Dzięki temu ścieżki nabiorą życia, bo kto powiedział, że

czas odbicia przez cały utwór musi być taki sam, np. ¼. Pokrętła zmiany wartości czasu

odbicia i poziomu delaya można przypisać do kontrolera MIDI, do kolejnych klawiszy lub

potencjometru i zapisać płynne zmiany w utworze przy pomocy automatyki.

30. Posługując się efektem delaya nie warto zdawać się na oczywiste ustawienia

zsynchronizowane z tempem utworów. Często jest to świetne rozwiązanie, ale czemu nie

spróbować ustawienia wszystkiego od zera, bez synchronizacji do tempa. Zacznijmy od

wartości 0ms i słuchając ścieżki podbijajmy powolutku wartość czasu odbicia do momentu,

gdy efekt zacznie nam się podobać. Dzięki temu zabiegowi można uzyskać własne i

niepowtarzalne brzmienie, które wyróżni nas z tłumi ludzi „zwyczajnie” synchronizujących

odbicia z tempem. Czy warto poświęcić te kilka minut na eksperymenty? Na pewno – tak.

31. Jeżeli używamy efektów modulacyjnych typu phaser czy flanger, warto za nimi włączyć w

szeregu efektowym kompresor. Powodem tego jest fakt, że efekty modulacji wpływają

znacząco na zróżnicowanie poziomu potraktowanego nimi sygnału. Zastosowanie lekkiej

kompresji sprawi, że modulowany sygnał zabrzmi zdecydowanie pełniej.

32. Efekt phasera można z kolei zastosować w celu złagodzenia działania efektów typu

distortion. Użycie efektu distortion w postaci wtyczki typu insert to dobra i dająca ciekawe

wyniki pocja w przypadku różnych rodzajów ścieżek. Czasem jednak końcowy rezultat

może okazać się zbyt chropawy dla naszych uszu. W takim przypadku warto ustawic za

distortion właśnie jakieś narzędzie modulacji, niech będzie to phaser. A zaraz za nim –

kompresor.

33. Warto zanotować sobie przy okazji, że efekty modulacyjne lepiej sprawdzają się wówczas,

gdy stosujemy je w postaci efektu insert niż typu send i dobieramy właściwą proporcję

pomiędzy sygnałem czystym a przetworzonym.

34. Efekt chorusa sprawia, że sygnał odjeżdża w miksie do tyłu. Tym samym, jeżeli chcemy

jakąś ścieżkę wtopić w tło, można dodać do niej delikatnego chorusa. Odwrotnie z

sygnałami, które chcielibyśmy wyciągnąć na wierzch, na przykład z liniami syntezatorów

typu lead. Zastosowany na nich efekt chorusa zniweczy wysiłki przebicia takich partii w

miksie. Zatem lepiej na partiach prowadzących chorusa nie stosować. Jeżeli zależy nam

jednak na podobnym efekcie poszerzenia dźwięku, nagrajmy tę samą partię dwukrotnie.

Efekt będzie znacznie ciekawszy.

35. DISTORTION, OCIEPLENIE, FILTRY... efekt distortion nie zawsze musi służyć do

ekstremalnego zniekształcania sygnału. Użycie distortion na ścieżkach, koniecznie w bardzo

delikatnym ustawieniu zniekształcenia, może dodać nagraniu niepowtarzalnego klimatu w

stylu nagrań sprzed lat.

36. Ocieplenie brzmienia? Analogowy sprzęt? Hmmm... w jednym studio masteringowym,

które znam, używa się do tego właśnie plug-inu distortion w minimalnym ustawieniu, a

całość podkreśla właściwą korekcją. Klienci w ślepych testach wybierają bez wahania tak

przetworzone nagrania jako „analogowe”, lepiej brzmiące i przyjemniejsze dla ucha od tych

przepuszczonych przez rejestrator taśmowy i i ocieplonych realnym analogowym sprzętem

vintage...

37. Załaduj na ścieżkę z finalnym miksem filtr górno i dolnoprzepustowy. Przypisz

manewrowanie tymi filtrami do sterownika MIDI i użyj filtrów kreatywnie podczas

odtwarzania utworu, zapisując ustawienia przy pomocy automatyki.

38. Ludzkie ucho lubi zmiany. Dzięki nim utwór staje się bardziej ekscytujący. Jeżeli nie

chcesz filtrować całych miksów, wprowadź płynne zmiany na wybranych ścieżkach. Może

dobrym wyborem okaże się puszczenie w ruch automatycznego filtru, zsynchronizowanego

do tempa na długości ośmiu bądź szesnastu taktów? Do tego można dołożyć płynne

panoramowanie. Ekscytacja gwarantowana!

ZASADA GŁÓWNA? BRAK ZASAD! W listach przysyłanych do nas oraz w pytaniach

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: