PARLAMENT EUROPEJSKI (European Parliament)
Powstanie:
Obecny Parlament Europejski wywodzi się ze Zgromadzenia Parlamentarnego Europejskiej
Wspólnoty Węgla i Stali. Po utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, na mocy układu w sprawie fuzji instytucji Wspólnot Europejskich, powstało Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne, którego nazwę zmieniono w 1962 r. na Parlament Europejski. Pozycję Parlamentu Europejskiego określają postanowienia artykułów 137-143 Traktatu Rzymskiego (o Wspólnocie Europejskiej), art. 24 Traktatu Paryskiego (o EWWiS), art. 107 d i 108 Traktatu Rzymskiego (o EURATOM-ie), a także postanowienia Konwencji w sprawie niektórych instytucji wspólnych dla Wspólnot Europejskich z 25 marca 1957 r., ustanawiającej dla trzech Wspólnot wspólne Zgromadzenie i Trybunał Sprawiedliwości oraz postanowienia Traktatu Luksemburskiego z 22 kwietnia 1970 r., zmieniającego niektóre zasady ustalania procedury budżetowej i Traktatu Brukselskiego z 22 lipca 1975 r., dotyczącego zmian przepisów finansowych w traktatach wspólnotowych. Wiele istotnych decyzji dotyczących Parlamentu Europejskiego podjęto w grudniu 1974 r. na posiedzeniu Rady Europejskiej, kiedy to omawiano, między innymi, sprawę wyborów powszechnych do Parlamentu Europejskiego. Ostateczne decyzje w tej kwestii zapadły 20 lipca 1976 r. Pierwsze wybory powszechne i bezpośrednie do Parlamentu Europejskiego odbyły się w dniach 7-10 czerwca 1979 r.
Zadania i uprawnienia:
Z biegiem czasu, zakres uprawnień Parlamentu Europejskiego był wyraźnie zwiększany, co jest uważane za dowód demokratyzacji procesów integracyjnych w Europie. Obecnie kompetencje Parlamentu można podzielić na trzy grupy:
- uprawnienia w procesie legislacyjnym; Parlament Europejski nie ma prawa inicjatywy legislacyjnej, natomiast współpracuje z Radą UE i Komisją Europejską przy ustanawianiu wspólnotowego prawa, w ramach procedury współdecydowania (której zakres został znacznie rozszerzony przez Traktat Amsterdamski), procedury konsultacji oraz opiniowania,
- uprawnienia budżetowe; polegają przede wszystkim na akceptowaniu ostatecznego projektu budżetu, na prawie do ustalania tzw. wydatków nieobligatoryjnych (nie wynikających ze zobowiązań traktatowych UE) oraz udzielaniu Komisji Europejskiej absolutorium z wykonania budżetu.
Obowiązkiem prezydenta parlamentu jest ogłoszenie przyjęcia budżetu. Uprawnienia w powyższym zakresie podkreśla fakt, że może on z miejsca odrzucić projekt budżetu 2/3 głosów większości uprawnionych.
- uprawnienia kontrolne; odnoszą się do całości pracy Komisji Europejskiej, która ma obowiązek zdawać Parlamentowi doroczny raport z działalności Wspólnot. Parlamentowi przysługuje prawo wystąpienia z wnioskiem o wotum nieufności wobec Komisji Europejskiej, a przyjęcie takiego wniosku większością 2/3 oddanych głosów, nakłada na Komisję obowiązek podania się kolegialnie do dymisji.
Parlament jako całość lub jego członkowie mają prawo zadawania komisji pisemnych i ustnych pytań, zarówno treść pytania i udzielona odpowiedź publikowane są w formie załącznika do dziennika wspólnot
Skład, zasady wyboru i metody pracy:
W Parlamencie Europejskim zasiada obecnie 626 deputowanych. Liczba miejsc w Parlamencie przypadająca na poszczególne kraje członkowskie zależy m.in. od liczebności ich społeczeństw; i tak z Austrii pochodzi 20 posłów, Belgii – 25, Danii i Finlandii – po 16, Francji – 87, Grecji – 25, Hiszpanii – 64, Holandii – 31, Irlandii – 15, Luksemburga – 6, Portugalii – 25, Niemiec – 99, Szwecji – 21, Wielkiej Brytanii i Włoch – po 87. Na mocy Traktatu Amsterdamskiego, liczba posłów do Parlamentu Europejskiego, po rozszerzeniu UE, miała nie przekroczyć 700. Jednak Traktat nicejski, uzgodniony podczas „szczytu” UE w Nicei w grudniu 2000 r., zmienił ten zapis i ustalił przyszłą liczbę miejsc w Parlamencie na 732. Najwięcej posłów – 99 – będą miały Niemcy; Wielka Brytania, Francja, Włochy – 72, Hiszpania – 50, Holandia – 25, Belgia, Gracja, Portugalia – po 22, Szwecja – 18, Austria – 17, Dania i Finlandia – po 13, Irlandia – 12 oraz Luksemburg – 6. Przyszłym krajom członkowskim przyznano następującą liczbę miejsc w Parlamencie: Polsce – 50, Rumunii – 33, Czechom i Węgrom – po 20, Bułgarii – 17, Słowacji – 13, Litwie 12, Łotwie – 8, Słowenii – 7, Estonii i Cyprowi – po 6 oraz Malcie – 5.
Od 1979 r. członkowie Parlamentu Europejskiego są wybierani w wyborach powszechnych. Sesje plenarne Parlamentu organizowane są raz na miesiąc (z wyjątkiem sierpnia) i trwają zazwyczaj tydzień. Posłowie do Parlamentu europejskiego zorganizowani są nie w grupy narodowościowe, ale – zgodnie ze swymi orientacjami politycznymi – w grupy (frakcje) polityczne.
Działalnością Parlamentu Europejskiego kieruje Prezydium składające się z wybranego przez posłów na okres dwóch i pół lat przewodniczącego i 14 wiceprzewodniczących.
O stanowisko deputowanego nie mogą ubiegać się członkowie rządów krajowych, Trybunału Sprawiedliwości, członkowie Komisji Europejskiej, Trybunału Obrachunkowego oraz osoby zatrudnione w innych instytucjach Wspólnoty.
Dopuszczalne jest łączenie mandatów w parlamencie europejskim i krajowym. Prawo kandydowania posiada w zasadzie każdy obywatel, ale poszczególne państwa wprowadzają różną cenzurę wieku od 18 do 25 lat.
Kadencja Parlamentu trwa 5 lat. W tym czasie deputowani są reprezentantami całej Wspólnoty a nie poszczególnych państw, nie mogą zatem otrzymać żadnych wskazówek od własnych rządów, parlamentów narodowych czy instytucji międzynarodowych. Nie składają sprawozdań ze swojej działalności. Podejmując wszelkie decyzje powinni kierować się własnym sumieniami dobrem wspólnoty. Deputowani przemawiają w imieniu własnym lub swoich wyborców bądź w imieniu frakcji politycznych. Każdy dysponuje jednym głosem i głosuje zgodnie ze swoim uznaniem. Z chwilą objęcia mandatu każdy poseł wypełnia deklarację na temat swojej działalności zawodowej i podaje inne płatne funkcje lub prace jakie wykonuje. Deklaracje zamieszczane są w rejestrze dostępnym publicznie
Decyzje Parlamentu zapadają na zasadzie absolutnej większości oddanych głosów, o ile nie zostało to inaczej przewidziane w traktacie.
Organizacja wewnętrzna parlamentu:
Jest podobna do struktur parlamentów narodowych i opiera się na systemie organów kierowniczych i pomocniczych. W Parlamencie deputowani zasiadają nie jako reprezentanci narodowi, ale zgodnie z przynależnością faktyczną w kolejności alfabetycznej nazwisk. Znaczenie partii politycznych, akcentuje art. 138 traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Stanowi on, iż partie polityczne stanowią na poziomie europejskim istotny czynnik integracyjny wewnątrz Unii. Przyczyniają się one do formułowania europejskiej świadomości i wyrażania woli politycznej obywateli Unii.
Frakcja polityczna - stanowi samowolę organizacji deputowanych na forum parlamentu, posiada swoje wewnętrzne struktury oraz wspomagana jest przez własny sekretariat. Aby założyć frakcję należy przesłać wniosek do prezydenta parlamentu oraz winno się odbyć się posiedzenie zarządu. Do jej zalegalizowania wymagana jest liczba co najmniej 29 deputowanych jeżeli pochodzą z jednego kraju, 23 jeżeli z dwóch, 18 jeżeli z trzech, 14 jeżeli pochodzą z czterech lub więcej państw.
Podstawowe uprawnienia frakcji:
1) udział w wyborze przewodniczącego i wiceprzewodniczących parlamentu wyrażający się w wysuwaniu kandydatów
2) wyznaczanie swoich posłów do delegacji międzyparlamentarnych komisji i wybór ich przewodniczących
3) udział w debatach plenarnych, każda trakcja ma określony limit czasu
4) występowanie o przerwanie lub zawieszenie obrad
5) złożenie wniosku o rozpoczęcie obrad na bardzo pilny temat
Funkcja Prezydenta w Parlamencie Europejskim:
Jest najwyższą funkcję w parlamencie (przewodniczący). W przypadku pierwszej sesji nowej kadencji obradom przewodniczy do czasu wyboru prezydenta najstarszy wiekiem poseł. Na forum parlamentu można przemawiać za zgoda przewodniczącego, przemawia się wg kolejności zapisów na listę mówców. Poza kolejnością mogą zabierać przedstawiciele Komisji i Rady, sprawozdawcy i szefowie frakcji politycznych. Prezydent parlamentu wybierany jest w głosowaniu tajnym, bezwzględną większością głosów. Jego kadencja trwa 2,5 roku.
Do obowiązków prezydenta należy:
· zwoływanie posiedzeń nadzwyczajnych i zwyczajnych,
· kierowanie pracami nad ustaleniem porządku dziennego obrad,
· otwieranie i zamykanie posiedzeń,
· udzielanie głosu,
· zamykanie dyskusji oraz informowanie o wyniku głosowania,
· przekazywanie Radzie i Komisji opinie uchwalone przez parlament oraz poszczególnym komisjom parlamentarnym rozdziela problemy do analizy,
· jest oficjalnym reprezentantem parlamentu na zewnątrz, razem z przewodniczącym Rady podpisuje uchwalone wspólnie przez Radę, Komisję, Parlament, rozporządzenia, dyrektywy, decyzje.
Prezydium Parlamentu Europejskiego:
W swojej pracy prezydent jest wspierany przez organ kolegialny – Prezydium. Składa się ono z prezydenta parlamentu i 14 wiceprezydentów. Prezydium administruje pracami zgromadzenia, decyduje o porządku posiedzeń, sprawuje nadzór nad działalnością Komisji Parlamentarnych. Nadzór ten sprowadza się m. in. do udzielaniu porad w ramach właściwości nadzorowych, powoływanie nowych członków na miejsce ustępujących członków, do przedkładania propozycji obsady personalnej poszczególnych komisji oraz do rozstrzygania sporów kompetencyjnych. Ponadto kontroluje ważność mandatów deputowanych, powołuje Sekretarza Generalnego Parlamentu i decyduje o liczbie personelu administracyjnego. Bierze udział w przygotowaniach preliminaża budżetowego parlamentu.
Usprawnieniem prac prezydium zajmuje się kolegium kwestorów, które składa się z 5 członków. W oparciu o wytyczne prezydium, kolegium zajmuje się obsługą administracyjną i finansową organów kierowniczych i deputowanych.
Rozszerzone Prezydium to kolejny organ parlamentu. W jego skład wchodzą członkowie prezydium oraz przewodniczący frakcji politycznych. Głównym zadaniem jest osiągnięcie zgody w sprawach, które zostaną mu przedstawione. Do jego należą także sprawy organizacyjne jak: ustalenie porządku dziennego obrad, kalendarza spraw legislacyjnych obrad, rozstrzyganie o formie interpelacji poselskich kierowanych do rady i komisji, przesuwanie terminu rozpoczęcia sesji o 2 tygodnie. W jego imieniu prezydent zwołuje nadzwyczajne posiedzenia parlamentu.
Komisje Parlamentu Europejskiego:
W obecnym parlamencie jest 20 stałych komisji z których każda odpowiada za inną dziedzinę działalności. Każda z nich nosi kolejny numer w zależności od czasu powstania:
- spraw zagranicznych , rolna, budżetowa, ekonomiczna, monetarna i polityki przemysłowej, energii, badań i technologii, ekonomicznych stosunków zagranicznych, prawna i praw obywatelskich, spraw socjalnych i pracy, polityki regionalnej, transportu i turystyki, środowiska, zdrowia publicznego i ochrony konsumentów, kultury, młodzieży, nauki, mediów i sportu, rozwoju i współpracy, swobód obywatelskich, spraw instytucjonalnych, kontroli budżetowej, rybołówstwa, regulaminowa, weryfikacji pełnomocników i immunitetów, praw kobiet, petycji.
Każdy z deputowanych jest członkiem zwyczajnym co najmniej jednej komisji stałej oraz członkiem zastępczym innej. Jeżeli nieobecny jest członek, stały, to jego zastępca ma prawo udziału w dyskusji i głosowaniu. Członków komisji powołuje parlament na wniosek prezydium zaś rozszerzone prezydium zgłasza propozycje składu na podstawie kandydatów zgłoszonych przez frakcję i deputowanych nie zniesionych. Składy komisji są powoływane na okres 2,5 roku. Posłowie do odpowiednich komisji są wybierani podczas jednej sesji
nowo-wybranego parlamentu. Komisja na pierwszym swoim posiedzeniu wybiera spośród siebie przewodniczącego komisji oraz od l do 3 zastępców, którzy wspólnie tworzą biuro komisji. Zakres kompetencji komisji jest szczegółowo ustalony w regulaminie.
Dopuszczalne jest powoływanie innych struktur zajmujących się specyficznymi problemami. Przykładem mogą być podkomisje oraz tzw. Komisje Nadzwyczajne, do których zaliczamy Komisję Tymczasową, Ankietową i Dochodową.
Komisja Dochodzeniowa – powoływana jest do zbadania zarzutów naruszenia prawa wspólnot lub niewłaściwego wypełniania obowiązków wspólnotowych. Zajmuje się zbieraniem dowodów i przewodzeniem przesłuchań. Przed upływem 9 miesięcy od
dnia jej powołania przedstawia Parlamentowi wyniki swoich prac w formie sprawozdania.
Komisja Tymczasowa – jej zadaniem jest rozwiązywanie pilnych kwestii. Mandat takiej komisji nie może być dłuższy niż jeden rok. Jeśli liczy powyżej 15 członków może przekształcić się w komisję stałą.
Komisja Ankietowa – tworzona jest na wniosek 1/4 deputowanych, powoływana jest do przeprowadzania ankiety, do zbadania pilnej sprawy lub rozwiązania pilnego problemu społecznego. Nie może liczyć więcej niż 15 członków i powinna zakończyć swą działalność przed upływem 9 miesięcy od dni jej powołana.
6
annamaria6696