Instalacje kanalizacyjne
Instalacja kanalizacyjna służy do odprowadzania ścieków. Jest to bardzo ogólne stwierdzenie, zwłaszcza dopóki nie zdefiniujemy, co to znaczy „ściek”. A ściekami nazywamy nie tylko wodę zanieczyszczoną na skutek jej wykorzystania lecz także wody opadowe i skropliny.
Jeżeli podłączamy dom do systemu kanalizacji zewnętrznej, musimy zwrócić uwagę na to, czy system ten jest ogólnospławny czy rozdzielny. W systemie ogólnospławnym zarówno ścieki opadowe, jak i bytowo-gospodarcze odprowadzane są jedną rurą.
W przypadku rozdzielenia, ścieki bytowo-gospodarcze muszą być odprowadzane jedną rurą, natomiast opadowe drugą. Zaletą systemu rozdzielnego jest możliwość zrzucania ścieków opadowych bezpośrednio do rzek, nie powodując ich zanieczyszczenia.
Natomiast w przypadku kanalizacji ogólnospławnej wszystkie ścieki powinna przyjąć oczyszczalnia, co podczas burz i intensywnych opadów zmusza zakłady komunalne do odprowadzania ich nadmiaru bezpośrednio do rzeki, powodując jej zanieczyszczenie.
Gdy nie mamy możliwości podłączenia własnej instalacji kanalizacyjnej do zewnętrznej sieci, ścieki bytowo-gospodarcze musimy gromadzić w bezodpływowych zbiornikach potocznie zwanych szambami lub budować przydomowe oczyszczalnie ścieków. Natomiast ścieki opadowe zazwyczaj możemy odprowadzać na teren posesji.
Wewnętrzną instalację kanalizacyjną wykonuje się jako grawitacyjną.
Wyprowadzenie instalacji kanalizacyjnej na zewnątrz budynku.
Na rysunku tym pokazany jest schemat kanalizacji ogólnospławnej
Ścieki w domu jednorodzinnym powstają:
*w łazience (natrysk, wanna, umywalka, miska ustępowa, bidet i pralka);
*w WC (miska ustępowa i umywalka);
*w kuchni (zlewozmywak, zmywarka).
Każdy z wymienionych przyborów sanitarnych jest źródłem powstawania ścieków. Zależnie od ich ilości dobiera się odpowiednią średnicę rury łączącej przybór z pionem. I tak, największa średnica – DN 100 – jest potrzebna do podłączenia miski ustępowej, a najmniejsza – DN 32 – do podłączenia umywalki lub klimatyzatora odprowadzającego skropliny.
Wszystkie podłączenia do przyborów sanitarnych mają syfony zapobiegające roznoszeniu się nieprzyjemnych zapachów występujących w instalacji kanalizacyjnej. Przewody te są podłączone do wspólnych przewodów zbiorczych zwanych pionami. Ścieki płynące pionami zbierane są z kolei w poziomach i odprowadzane do kanalizacji zewnętrznej.
Każdy pion kanalizacyjny musi być wentylowany, jego zakończenie powinno wychodzić ponad dach budynku i być zakończone wywiewką. Dopuszcza się stosowanie zaworów napowietrzających na zakończeniach niektórych pionów. Zawór napowietrzający pod względem konstrukcyjnym jest podobny do zaworu zwrotnego.
Wentylacja kanalizacji to wprowadzenie pionu kanalizacyjnego ponad dach budynku. Przynajmniej jeden pion kanalizacyjny w domu powinien być zakończony wywiewką
Umożliwia on dopływ powietrza z pomieszczenia do kanalizacji i jednocześnie uniemożliwia wydostanie się powietrza i zapachów z kanalizacji na zewnątrz. Zadaniem wywiewek i zaworów jest przeciwdziałanie powstawaniu podciśnienia i nadciśnienia w instalacji kanalizacyjnej podczas jej użytkowania. Dobra wentylacja pionów pozwala na likwidację hałasów i zapobiega opróżnianiu z wody syfonów znajdujących się przy przyborach sanitarnych.
W domowych instalacjach najczęściej stosowane są syfony rurowe i z przegrodą. Do małych umywalek stosowane są syfony butelkowe
Kanalizacja najczęściej jest wykonywana z PVC i PP.
Materiały te charakteryzują się sztywnością i odpornością na występujące w ściekach substancje agresywne. Dodatkowo, są znacznie lżejsze od używanego dawniej żeliwa. Obecnie żeliwo stosowane jest jedynie w miejscach odbioru ścieków agresywnych o wysokiej temperaturze, gdyż źle wpływa ona na rury z tworzyw sztucznych.
Do wykonywania poziomów poza obrysem budynków dawniej wykorzystywano także kamionkę, ale wyparły ją tworzywa sztuczne z uwagi na lepsze parametry wytrzymałościowe. Przewody kanalizacyjne są łączone kielichowo z wykorzystaniem uszczelek z EPDM, gwarantujących trwałość i szczelność połączeń.
Rury kanalizacyjne z PVC dostępne są w dwóch grubościach ścianek. Rury o cieńszych ściankach stosujemy do ścieków o temperaturze do 60°C natomiast o grubszych – do 90°C, przy przepływie ścieków w czasie nie dłuższym niż minuta. Z powodu większej wytrzymałości na podwyższoną temperaturę PVC jest wypierane przez polipropylen PP.
Możliwość zastosowania bardziej wytrzymałego materiału jest szczególnie istotna w przypadku pralek automatycznych, zmywarek do naczyń i zlewów kuchennych, gdyż podłączenia powinny być wykonane z materiałów odpornych na temperaturę 100°C.
Uzbrojenie instalacji kanalizacyjnych
Urządzenia przeciwzalewowe – są niezbędne w przypadku podłączenia do zewnętrznej sieci kanalizacji ogólnospławnej. Uniemożliwiają zalanie pomieszczenia piwnicy w wyniku wstecznego przepływu ścieków. Niebezpieczeństwo takie powstaje w przypadku niezbyt głęboko ułożonego kanału ściekowego i wystąpienia obfitych opadów deszczu. Urządzenia przeciwzalewowe, zwane zamknięciami burzowymi, są to samoczynnie działające klapy. Montuje się je na, zlokalizowanym w piwnicy, poziomym odprowadzeniu ścieków z budynku.
Do odwadniania powierzchni płaskich wykorzystuje się wpusty (fot. Kessel)
Wpusty kanalizacyjne – służą do odprowadzania do kanalizacji ścieków opadowych. Wpustami podwórzowymi odbierane są opady z powierzchni terenu przylegającego do budynku. Na powierzchni jest osadzony żeliwny wpust z kratką, oparty na osadniku.
W domu jednorodzinnym mogą znaleźć się wpustypodłogowe potocznie zwane kratkami podłogowymi, zbierające brudną wodę w łazience lub pralni.
Syfony kanalizacyjne – elementy instalacji, w których znajduje się zamknięcie wodne, uniemożliwiające przedostawanie się gazów i zapachów z kanalizacji do pomieszczeń. Wszystkie przybory sanitarne należy łączyć z instalacją kanalizacyjną za pośrednictwem syfonów.
Obecnie najczęściej są to syfony z tworzywa sztucznego lub stalowe niklowane. Pod względem konstrukcyjnym rozróżniamy syfony klasyczne i syfony z przegrodą. Do podłączania pralek i zmywarek stosuje się syfony podtynkowe.
Prefabrykowane ścianki instalacyjne
Ścianki instalacyjne ułatwiają montaż przyborów sanitarnych oraz ich podłączenie do instalacji wodno-kanalizacyjnej i pozwalają na przyspieszenie prac. Stosowanie prefabrykatów pozwala na skrócenie czasu montażu nawet o 40%.
Prefabrykowaną konstrukcję łączącą ustawia się w miejscu przeznaczenia, a następnie podłącza instalację. Po wykonaniu ścianki gipsowo-kartonowej i wykończeniu powierzchni płytkami ceramicznymi, montuje się baterie i przybory sanitarne. Ścianka może być ustawiona przy zewnętrznej ścianie łazienki albo na środku pomieszczenia.
Piony kanalizacyjne
Pion jest przewodem głównym, zbierającym ścieki z przyborów sanitarnych za pośrednictwem podejść kanalizacyjnych. Powinien mieć jednakową średnicę na całej swojej długości. Średnica ta musi być równa średnicy największego podejścia podłączonego do pionu.
W przypadku domów jednorodzinnych średnica pionu wynosi standardowo 100 mm. Nad dachem pion zakończony jest wywiewką o średnicy równej lub większej od średnicy pionu. W dolnej części instalacji, przed przejściem przewodu odpływowego w poziom kanalizacyjny, należy zamontować na pionie rewizję.
Wykorzystywana jest ona do przetykania zapchanych fragmentów instalacji. Piony należy prowadzić na całej ich długości bez zmian kierunku przepływu ścieków.
Przykanalik
Przykanalikiem nazywany jest przewód odprowadzający ścieki z nieruchomości do przewodu kanalizacji zewnętrznej lub zbiornika bezodpływowego. W skład przykanalika wchodzi główna studzienka połączeniowa i przewód kanalizacyjny.
Wewnętrzna sieć kanalizacyjna zlokalizowana w budynku i na terenie posesji aż do studzienki głównej jest własnością właściciela posesji. Natomiast przykanalik jest z reguły własnością odbiorcy ścieków i powinien być przez niego naprawiany oraz oczyszczany.
Instalacja kanalizacyjna w budynku i
odprowadzenie wód deszczowych na zewnątrz
Przykanalik, zgodnie z przepisami, powinien mieć średnicę nie mniejszą niż 150 mm i być prowadzony ze spadkiem 2%.
Rynny
Sposób odprowadzania wód opadowych z dachu zależy od konstrukcji samego dachu. Najczęściej spotykane są budynki z dachem jednospadowym - i dwuspadowym, gdzie rynny mocowane są pod okapem połaci dachowej ze spadkiem 0,5% w kierunku rur spustowych.
Rury spustowe mocowane są do zewnętrznych ścian budynku i wykonuje się je najczęściej z tworzyw sztucznych lub blachy ocynkowanej. W budynkach zabytkowych stosowana jest miedź.
Hałas w instalacji
Przepływające w instalacji kanalizacyjnej ścieki są źródłem hałasu w pomieszczeniach. Aby go zredukować, zaleca się stosowanie osłon lub otulin dźwiękochłonnych.
Źródłem hałasu są także przybory wykonane z blachy, np. wanny, zlewozmywaki. Z tego powodu należy ustawiać je na elastycznych podkładkach, w celu redukcji drgań.
Materiały kanalizacyjne i ich wytrzymałość
Z technicznego, gospodarczego i ekologicznego punktu widzenia rury kamionkowe mają przewagę w aspekcie innych materiałów kanalizacyjnych. Rury kamionkowe są faktycznie "produktem wytrzymałym" w ramach filozofii budowania wytrzymałości. Budowanie wytrzymałości prowadzi do odpowiedzialnej infrastruktury, która może zostać bez problemu przekazana następnym pokoleniom. Albo jak Brundlandt wyraził się w swoim sprawozdaniu w roku 1987: " Budowanie wytrzymałościowe lub rozwój wytrzymałościowy oznacza, spełnianie potrzeb dzisiejszego pokolenia bez możliwości, narażania następnych pokoleń do czynienia tego samego".
W praktyce :
Roboty kanalizacyjne są rozpoczęte i wymagają wysokich inwestycji. Administratorzy kanalizacji mogą mieć znaczący wkład w utrzymujący się rozwój. W niektórych krajach europejskich sporządzane są sprawozdania wytrzymałościowe dla tego rodzaju robót. Często sprawozdania te wychodzą od integralnego hydrograficznego posadowienia zbiornika i zalecanej jakie właściwości powinny mieć wody powierzchniowe. Dodatkowo podejmowane są rozważania, które są kontrolowane nie tylko z perspektywy technicznej ale także ekologicznej i gospodarczej. Przykładowo trzeba dokonać wyboru pomiędzy :
- oczyszczaniem centralnym lub niecentralnym lub indywidualnym;
- zbiorem mieszanym lub rozdzielczym lub wydzielonym;
- sprzęt i wywóz lub buforowanie i infiltracja;
- buforowaniem Online oder Offline wody opadowej;
- kanałami grawitacyjnymi lub kanałami tłocznymi;
- kanałami samoczyszczącymi lub nie samoczyszczącymi;
- układaniem w otwartych wykopach lub metodą bezwykopową;
- możliwościami dla inspekcji i czyszczeniem.
Materiały muszą być poprawnie wybrane w zależności od specyficznych parametrów projektowych, układania, konserwacji i zarządzania systemem kanalizacyjnym. Zbyt wcześnie oszczędza się przy wyborze takich systemów, technik i materiałów przy podejmowaniu decyzji o pczątkowych kosztach inwestycyjnych, nie uwzględniając okresu żywotności, potrzeb konserwacyjnych i energetycznych podczas okresu użytkowania, kosztów nowych inwestycji i oddziaływaniu ekologicznym wybranego rozwiązania. Decyzja o budowie kanalizację musi być podjęta biorąc pod uwagę użyteczność dla przyszłych pokoleń.
hantajo