„Uczyńmy człowieka na wyobrażenie nasze(...) i niech panuje nad wszystką ziemią”.
„Stała się światłość. Bóg widząc, że światość jest dobra, oddzielił ją od ciemności”.
(KS GENEZIS)
„Gdybym mówił językiem ludzi i aniołów,
a miłości bym nie miał,
stałbym się jak miedź brzęcząca
albo cymbał brzmiący. (HYMN DO MIŁOŚCI)
„Bóg jest miłością i stworzył wszystko co jest z miłości. Tak też stworzył Ciebie. Jesteś najbliższy i jesteś jedyny. Stworzył cię na swój obraz”. (Rdz.!,27)
ANTYK
„Rzecz to piękna, gdy(...) ginie człowiek odważny, walcząc w obronie ojczyzny (TYRTAJOS)
„Wybrańcom ludu posłusznym być trzeba”.
„Ten się okaże dobrym władcą , kto w własnym domu sprawiedliwie rządzi
„Dopóki żyje, człowiek błądzić może, ale jest głupcem, kiedy trwa w uporze”.(ANTYGONA)
„Wybudowałem pomnik trwalszy niż ze spiżu” (Exegi monumentum aere perennius)
„Nie wszystek umrę”
(non omnis moriar)
„Nil desperaandum” (nie
zamartwiaj się)
„Nie pytaj próżno bo nikt się nie dowie, Jaki nam koniec gotują bogowie”
(HORACY)
„Życie jest krótkie , sztuka długa”. (HIPOKRATES)
„Nie można wejść dwa razy do tej samej rzeki” (HERAKLIT Z EFEZU)
„O tempora ! O mores !”
(CYCERON)
„Wszelka przyjemność ze względu na swoją naturę jest dobra, ale nie każda jest godna wyboru”
(EPIKUR)
„A zatem życie szczęśliwe to życie zgodne z naturą człowieka” (SENEKA)
„Człowiek nietknięty szałem, nigdy nie wejdzie do świątyni Muz”.
(PLATON)
ŚREDNIOWIECZE
(Ad maiorem Dei gloriam)
(Memento mori)
(Danse macabre)
(Ars moriendie)-sztuka śm
RENESANS
„Homo sum humani nil a me alenium esse puto”
(TERENCJUSZ)
„Człowiek..wszystko przyćmiewa swą istotą” (GEORGE HERBERT)
„Nie ma obowiązków większych nad obowiązek wzglądem ojczyzny, dla której nawet życie należy poświęcić”
(KOPERNIK)
„został w Polsce tylko wiersze a pozostawił poezję”
„życie nazywa dziwnym labiryntem”.
„Człowiek nie kamień”.
„Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest, lituj się mej żałości”.
„A co mi za żywota ujmie czas dzisiejszy
To po śmierci nagrodzi z lichwą wiek późniejszy’. (Muza)
„Nową przypowieść Polak
sobie kupi, że i przed szkodą i po szkodzie głupi"
„A jeśli komu droga otwarta do nieba,
Tym, co służą ojczyźnie”.(Pieśń XII)
„Służmy poczciwej sławie, a jako kto może,
Niech ku pożytku dobra spólnego pomoże”. (Pieśń XIX)
„Miło szaleć, kiedy czas po temu”.(XX)
„Kto tak mądry, że zgadnie
Co nań jutro przypadnie?”
„Chwalę szczęście stateczne”(Pieśń IX)
„Polak(...) przed szkodą i po szkodzie głupi” (O spustoszeniu Podola)
„O, nierządne królestwo i zginienia bliskie,
Gdzie ani prawa ważą, ani sprawiedliwość
Ma miejsca, ale wszystko złotem kupić trzeba” (Odprawa posłów grec)
„Proszę, niech ze mną za raz me rymy nie giną ,
Ale kiedy ja umrę , one niechaj słyną”(Ku muzom
„Próżno uciec, próżno się przed miłością schronić,
Bo jak lotny nie ma pieszego dogonić”(O miłości
„I wdarłem się na skałę pięknej Kalijopy,
Gdzie do tych miast nie było znaku polskiej stopy”.(Psałterz Dawidów)
„Nieznajomy wróg jakiś miesza ludzkie
Nie mając ani dobrych, ani złych na pieczy”.
(KOCHANOWSKI)
„Cóż będę czynić w tak straszliwym boju?
Wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie.”(son IV
„I nie miłować ciężko i miłować
Nędzna pociecha”(V sonet O nietrwałej miłości rzeczy świata tego)
(M. SĘP SZRZYŃSKI)
„Kto ojczyźnie swej służy, sam sobie służy”. (Kazania sejmowe) (SKARGA)
„Życie jest jedynie
Przelotnym cieniem, żałosnym aktorem,
co przez godzinę puszy się i miota”.
„Są dziwy na niebie i ziemi o których ani się śniło Waszym filozofom”
„:Świat wyszedł z orbit”
O nieskutecznej sztuce:
„Więcej treści, mniej sztuki”
„Kto nie śpi, aby spać mógł ktoś,
To są zwyczajne dzieje”
„Najważniejsze to być gotowym”
O przyczynach tragedii ludzkiej:
„Lękliwy stokroć umiera przed śmiercią
Mężny kosztuje jej tylko raz jeden”.
(W. SZEKSPIR)
BAROK
„Człowiek jest tylko trzciną..., ale trzciną myślącą”
„Czymże jest człowiek w przyrodzie? Nicością wobec nieskończoności, wszystkim wobec nicości.
„Znajmy więc wartość; jesteśmy czymś, lecz nie jesteśmy wszystkim”.
( BLAISE PASCAL)
„O tym szlachta, panowie, o tym myślą księża,
Choć się co rok w granicach swych ojczyzna zwęża”(Zbytki polskie)
„Takie przedtem rodziła Sarmacyja syny”
„Temu nieborakowi wsi wzięły kadłuki
Czemuż to? Bo źle wierzył
(WACŁAW POTOCKI)
„Prędzej nam zginie rozum i ustaną słowa,
Niżli będzie stateczna która białogłowa.” (Niestatek – A. Morsztyn)
„dźwięk, cień, dym, wiatr, błysk, głos, punkt”
OŚWIECENIE
„Opierajcie się więc na rozumie, niech wszelkie wasze utwory z niego czerpią blask i wartości. Tylko prawda jest piękna”.
(Sztuka poet M. Boileau)
„Bajka prosto do celu moralnego zmierza”.
„A nad e wszystko szanuj mowę ojczystą
Nie znać języka swego hańbą oczywistą”
„Satyra w ścisłej z cnotą zostaje przyjaźni,
Błędy ludzkie wytyka, lecz ludzi nie drażni”
(F.K.Dmochowski-Sztuka rymotwórcza)
„Prawo, choćby najświętsze, Prawem być przestaje, Jeśli szczęściu ojczyzny, Przeciwnym się staje”.(ST. KONARSKI)
„A mnie sarkać na takie bezprawie nie wolno?”
(Świat zepsuty)
„A cóż to jest bajka? Wszystko to być może !
Prawda, jednakże ja to między bajki włożę”(wstę)
„Jam był wolny, dziś w klatce-i dlatego płaczę”.
„Bywa często zawiedzionym, Kto lubi być chwalonym”.(Kruk i lis)
„Człowiek przedtem był i dziki, jak zwierzę ,
Dziś jest istotność rozumna, ale jak rozumna”.
(Pochwała wieku)
„Świat poprawić - zuchwałe rzemiosło”
(Antymonachomachia)
„Święta miłości kochanej ojczyzny,
Czują cię tylko umysły poczciwe!” (Hymn
do miłości ojczyzny)
„Bajka częstokroć sens moralny mieści”(Myszeid
„A choć bezpieczniej okręt opuścić i płynąć
Podściwiej być w okręcie,
ocalić lub zginąć”
„Szanujmy mądrych, przykładnych, chwalebnych, Śmiejmy się z głupich, choć i przewielebnych”.(Monachomachia)
(IGNACY KRASICKI)
„Lecz w naszym kraju jeszcze ten dzień nie zawitał,
żeby kto w domu pisma pożyteczne czytał.
Jeden drugiego gani, że czas darmo traci”. (Chudy litera( NARUSZEWICZ)
„Ja, co nigdy nie czytam, lub przynajmniej mało,
Wiem, że tak jest najlepiej, jak przedtem bywało”
„Dom zawsze powinien ustępować krajowi”. patrioci (Powrót posła)
(J.U. NIEMCEWICZ)
„Śladem biedy przyszła, śladem,
Za zbytkami ,za nieładem”
„Wolność się dotknąć bała
Bo ją dawno szanowała”.
(FRANCI. KARPIŃSKI)
„Wolność niech będzie najświętszą ustawą ,
Wy równi sobie, a nad wami prawo” (Anonim)
„Takie rzeczypospolite będą, jakie ich młodzieży chowanie”(Uwagi nad żyć Jana Zamoyskiego)
„Z samych panów zguba Polaków”(Przest dla Pol)
(STANISŁA STASZIC)
ROMANTYZM
„Żniwo dojrzewające na wulkanie”(W. HUGO)
„Mierz siłę na zamiary,
Nie zamiar podług sił”.
(Pieśń filaretów)
„Młodości ! Dodaj mi skrzydła ! Niech mad martwym wzlecę światem
W rajską dziedzinę ułudy”
„Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga; Łam, czego rozum nie złamie”.
„Witaj, jutrzenko swobody
Zbawienia z tobą słońce!”
(Oda do młodości)
„Czucie i wiara silnie mówi do mnie
Niż mędrca szkiełko i oko”.
„Miej serce i patrzaj w serce !”(Romantyczność)
„Nie masz zbrodni bez kary”.(Lilie)
„Kobieto! Puchu marny! Ty wietrzna istoto!”
.(IV cz. Dziady)
„O, wieści gminna, ty arko przymierza
Między dawnymi i młodymi laty”.
„O, pieśni gminna, ty stoisz na straży
Narodowego pamiątek kościoła”.
„Macie bowiem wiedzieć, że są dwa sposoby walczenia- trzeba być lisem i lwem”.
„Szczęścia w domu nie znalazł, bo go nie było w ojczyźnie”.(K.Wallenrod)
„Taka pieśń jest siła, dzielność
taka pieśń jest nieśmiertelność”.
„Ludzie! Każdy z was mógłby samotny, więziony, Myślą i wiarą zwalać i podźwigać trony”.
„Daj mi rząd dusz !”
„Nazywam się Milijon, bo za milijony
Kocham i cierpię katusze”.
„Krzyż ma długie na całą Europę ramiona”.
„z matki obcej, krew jego dawne bohatery,
A imię jego czterdzieści i cztery”.
„Nasz naród się prostotą, gościnnością chlubi,
Nasz naród scen okropnych, gwałtownych nie lubi – (...) my lubim sielanki”.
„Nasz naród jak lawa,
Z wierzchu zimna i twarda
,sucha i plugawa,
Lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi,
Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi”.
„Kraina pusta, biała i otwarta, Jak zgotowana do
pisania karta”.
„biedny narodzie! Żal mi twojej doli ,
„Jeden znasz tylko heroizm– niewoli”
„Bo...
sowa250