SONDA_MAJ_2009.pdf

Miesięcznik Popularnonaukowy

SONDA

Redaktor Naczelny: TOMASZ SURYNOWICZ

Z-ca Redaktora Naczelnego: BERNADETTA BORKOWSKA

Sekretarz Redakcji: WOJCIECH KARCZ

DZIAŁY TEMATYCZNE MIESIĘCZNIKA:

News

Bernadetta Borkowska,

Michał Denkiewicz

Na Uczelni

Maciej Urbanowicz

Retro

Urszula Kokocińska

Kariera

Tomasz Surynowicz, Bartosz Dąbrowski,

Kamil Kaczmarczyk, Jakub Bursa

Na Luzie

Bartosz Dąbrowski

Dziewczyny

Małgorzata Jackowska

Na Politechniki

Fotoreportaż

Inna Ouvarova

Nauka Na Świecie

Mateusz Wolski

Temat Numeru

Łukasz Bańdur

Graika

Aneta Łukowska, Rafał Czaniecki,

Łukasz Pawliszak, Karol Owsianko,

Przemysław Rembelski

Korekta

Bernadetta Borkowska

Dział PR

Bartosz Dąbrowski, Maciej Urbanowicz,

Wojciech Karcz

Dział FR

Adam Łęski, Kamil Kaczmarczyk

Dział HR

Aleksandra Puciłowska

Dział Prawny

Jacek Wojtach

Okładka

Rafał Czaniecki

Nakład

3 000 Egzemplarzy

Artykuły, ogłoszenia oraz inne materiały prosimy nadsyłać

drogą mailową. Redakcja zastrzega sobie prawo redagowania

nadesłanych tekstów i nie odpowiada za treść reklam.

Kontakt do członków redakcji w formacie:

Imie.nazwisko@sonda.org.pl

WYDAWCA:

Stowarzyszenie Akademickie SONDA

PREZES ZARZĄDU:

Wojciech Karcz

ADRES WYDAWCY I REDAKCJI:

Al. Niepodległości 222 kl. A, lok.2

00-663 Warszawa

www.sonda.org.pl

NINIEJSZY NUMER PRZELAŁ SIĘ NA PAPIER

DZIĘKI PORTALOWI

NINIEJSZY NUMER UKAZAŁ SIĘ

DZIĘKI PORTALOWI

www.sonda.org.pl

Nasza inicjatywa ma pokazać w szczególności

studentom, że da się realizować tutaj swoje

pasje i marzenia .

T AJEMNICA Ś MIERCI

GENERAŁA SIKORSKIEGO

MAJ 2009

SPIS TREŚCI

Drogi Czytelniku właśnie trzymasz w ręku pierwszy numer miesięcznika popularnonauko-

wego SONDA. Jest to czasopismo na swój sposób niezwykłe. Prawie rok temu w głowach studen-

tów skupionych wokół Politechniki Warszawskiej narodził się bardzo spontanicznie pomysł na

wydanie magazynu poświęconego promocji nauki i techniki. Później do naszego zespołu dołą-

czyli studenci Uniwersytetu Warszawskiego oraz Szkoły Głównej Handlowej. To, co łączy człon-

ków naszej organizacji to pasja w działaniu i realizowanie własnych marzeń. Właśnie w tej chwi-

li spełniło się nasze wspólne marzenie, jakim było wydanie pierwszego numeru SONDY. Jeszcze

pół roku temu wydawało się nam nierealnym, a jednak zrealizowaliśmy je.

NEWS

NA UCZELNI

PW-Sat (czyli polscy studenci podbijają kosmos)

Magię naszej organizacji stanowią przede wszystkim ludzie. Wszyscy obecni członkowie po-

znali się zupełnie przypadkowo, a jeszcze rok temu nie wiedzieli o swoim istnieniu. Idea SON-

DY okazała się na tyle pozytywna, że nieustannie dołączają do nas nowi ciekawi ludzie z głowa-

mi pełnymi pomysłów, które tylko czekają na realizację.

TEMAT NUMERU

Katastrofa czy „katastrofa” Gibraltarska?

SONDA to pierwsze w Polsce medium poruszające tematykę nauki, techniki i przedsiębior-

czości. Za jej pośrednictwem pragniemy promować przede wszystkim polską naukę i polskie

osiągnięcia techniczne. Nasze rodzime media niewiele miejsca poświęcają promowaniu sukce-

sów polskich naukowców i inżynierów. Paradoksalnie w Polsce właśnie co roku powstaje mnó-

stwo innowacyjnych wynalazków i technologii na światowym poziomie. Pragniemy również

skupić się na powiązaniu współczesnej nauki z biznesem oraz komercjalizacji nowatorskich pro-

jektów naukowych realizowanych przez polskich badaczy. Naszym zadaniem jest też promocja

przede wszystkim młodych naukowców oraz studentów, którzy potraią przy bardzo ograniczo-

nym nieraz budżecie realizować swoje pasje w naszym ojczystym kraju.

NAUKA NA ŚWIECIE

GLASGOW Miasto marzeń

FOTOREPORTAŻ

ŻAR - I poszybowali...

Wydawcą SONDY jest Stowarzyszenie Akademickie SONDA powołane kilka miesięcy temu

i będące w pełni niezależną organizacją skupiającą przede wszystkim studentów największych

uczelni warszawskich (Politechnika Warszawska, Uniwersytet Warszawski, Szkoła Główna Han-

dlowa). Pierwszym projektem naszego stowarzyszenia było wydanie Miesięcznika Popularno-

naukowego. Środki na druk pierwszego wydania pozyskaliśmy dzięki wygranej w konkursie „Na

spółkę do celu” organizowanym przez portal NaSpółkę.pl. Nasza inicjatywa została najlepiej oce-

niona przez internautów biorących udział w głosowaniu.

KARIERA

STUDIA PO ANGIELSKU USA i Wielka Brytania

BIZNESEM INTERNETOWYM zajmuję się...

INKUBATORY Jak założyć biznes szybko i tanio!

WYSCIG PO DOTACJE rozpoczęty

Mamy nadzieję, że po pierwszym numerze będzie drugi, trzeci, czwarty, itd. Obecnie pra-

cujemy intensywnie nad udoskonalaniem miesięcznika oraz naszej strony internetowej

www.sonda.org.pl. Oczywiście mamy bardzo wiele planów a jedną z ciekawszych inicjatyw do

nich należącą jest przywrócenie najlepszego polskiego programu popularnonaukowego SON-

DA, do którego tradycji nawiązuje tytuł naszego magazynu. W ten sposób pragniemy konty-

nuować dzieło rozpoczęte przez charyzmatycznych dziennikarzy Zdzisława Kamińskiego i An-

drzeja Kurka, autorów programu SONDA.

RETRO

Redakcja SONDY

DZIEWCZYNY POLITECHNIKI

NA LUZIE

Sonda | Maj 2009 Nr 01

www.sonda.org.pl

T AJEMNICA Ś MIERCI

wejdź na:

www . sonda . org . pl/rekrutacja

NEWS

PODZIAŁ PRACY U OWADÓW SPOŁECZ-

NYCH

W Instytucie Biologii Do-

ganizowany przez MIT konkurs z dziedziny inżynierii gene-

tycznej przeznaczony dla studentów. Uczestnicy mają do dyspo-

zycji zestaw opracowanych standardowych „części” (np. określo-

ne sekwencje DNA czy bakterie) spełniających określone zada-

nia. Celem jest stworzenie z takich „cegiełek” biologiczny system

mający jakieś zastosowanie.

W roku 2008 w konkursie wzięły udział 84 drużyny z 21 kra-

jów. Główną nagrodę zdobył zespół ze Słowenii za projekt na-

zwany „Immunobricks”. Stworzył on syntetyczną szczepion-

kę przeciwko Helicobacter pylori, bardzo rozpowszechnionej

bakterii zwiększającej ryzyko wystąpienie nowotworów i cho-

mających za zadanie ułatwić życie osobom niewido-

mym. Mogą one posługiwać się już na przykład specjalnie dla

nich stworzonym aparatem fotograicznym, ale także niezwy-

kle przydatnym urządzeniem o nazwie Voice stick.

Jak wiadomo, w kwestii czytania standardem był dotąd alfa-

bet Braille’a, jednak posługiwanie się nim jest niezwykle czaso-

chłonne. Toteż świetnym pomysłem okazało się skonstruowa-

nie urządzenia skanującego teksty po to, by mogły one zostać

następnie odczytane przez lektora. Być może ten sposób od-

bioru tekstu okaże się nie tylko alternatywnym dla braille’a, ale

stanie się też wielkim przełomem w ogóle, ze względu na to,

że skanuje również teksty z ogólnodostępnych książek, gazet

a nawet tekstów zapisanych elektronicznie. Czas pokaże czy

urządzenie Sungwo Parka będzie święcić tryumfy.

www.laboratoria.net/pl

świadczalnej im. M.

Nenckiego PAN odbyło się spo-

tkanie Polskiego Towarzystwa

Etologicznego. Prof. dr hab. Mi-

chał Woyciechowski z Uniwer-

sytetu Jagiellońskiego wygłosił referat „Podział pracy u owa-

dów społecznych”, w którym przedstawił rezultaty swoich ba-

dań m.in. nad zachowaniem pszczelich robotnic. Wyniki i ich

interpretację zaproponowaną przez badacza można podsumo-

wać następująco: robotnice, którym pozostał krótki czas życia

(ze względu na wiek lub inne czynniki np. pasożyty) chętniej

podejmują się ryzykownych zadań, takich jak zbieranie nekta-

ru, pyłku i wody. Z kolei osobniki o długim oczekiwanym cza-

sie życia raczej wykonują wiążące się z niewielkim ryzykiem

prace wewnątrz gniazda. Różnica w skłonności do opuszcza-

nia gniazda zwiększa się w dni chłodne, niebezpieczne dla tych

owadów ze względu na ich zmiennocieplność. W ten sposób rój

optymalizuje wykorzystanie „zasobu” jakim są robotnice. Prof.

Woyciechowski prowadził również badania nad mrówkami.

Wyniki badań prowadziły do podobnej konkluzji.

Strona towarzystwa: www.nencki.gov.pl/ptetol/

Michał Denkiewicz

BIN LADEN WIDZIANY Z KOSMOSU

J ak donosi „he Daily telegraph” już wkrótce satelity szpiegow-

skie będą mogły analizować cienie ludzkie rzucane na zie-

mię. Analizie podlegać ma obraz i ruch obrazów ludzkiego cia-

ła na ziemi, a służyć temu będzie specjalnie opracowany program

komputerowy. Technika, na której pomysł się zasadza, (określana

mianem Analizy chodu) oparta jest na wychwytywaniu pojedyn-

czych ruchów charakterystycznych dla danego człowieka i nie-

możliwych do podrobienia. Zwykłe zdjęcia satelitarne nie dają

takiej możliwości, gdyż widoczne są na nich tylko czubki głów

fotografowanych osób. Nowa metoda byłaby niezwykle przydat-

na, jednak istnieje warunek jej funkcjonowania - konieczność

stworzenia elektronicznej kartoteki ruchów osoby. Wówczas ta-

kie dane jak kąt padania promieni słonecznych i kąt, pod którym

robione byłoby zdjęcie, wystarczą do określenia tożsamości foto-

grafowanej osoby. Utrudnieniem może okazać się jednak ostrość

wykonywanego obrazu oraz niesprzyjające warunki pogodowe.

nych odkryciach i metodach walki z rakiem. Pracowni-

kom Instytutu Wistar w Filadelii udało się poznać strukturę

pewnego enzymu odpowiadającego za rozwój nowotworów.

Enzym ten to telomeraza - substancja, która sprawia, że ko-

mórki rakowe nigdy się nie starzeją i dzielą w niekontrolowa-

nym tempie. To dwie główne bariery uniemożliwiające sku-

teczne działanie leków przeciwnowotworowych.

Naukowcy zdołali odkryć szczegółową strukturę telomerazy,

a to pozwoli im prowadzić dalsze badania mające na celu zna-

lezienie sposobu na zablokowanie działania enzymu. Wów-

czas zwiększyłaby się skuteczność działania leków antyrako-

wych i pojawiłaby nadzieja na powrót do zdrowia dla cierpią-

cych na „dżumę XXI wieku. Według szacunków na raka cho-

ruje na świecie ok. 25 milionów ludzi.

www.biotechnolog.pl/news

ta Barbara we współpracy z pracownikami Instytutu Tech-

nologii w Massachusetts wynaleźli nanometrowej wielkości stat-

ki ładunkowe mające pełnić zarówno diagnostyczne jak i terapeu-

tyczne funkcje w walce z nowootworami - podaje ScienceDaily

(12 września 2008). Te mikroskopijnej wielkości urządzenia mia-

łyby za zadanie transportować leki antyrakowe i znaczniki do no-

wotworów, przepływając przez krwiobieg i, co najważniejsze, nie

będąc przy tym natychmiastowo wykrytymi przez system imm-

nologiczny. Wszystkie bezosłonowe ciała obce są przezeń usuwa-

ne. W przypadku nanostatków rzecz ma się jednak nieco inaczej,

gdyż owe urządzenia posiadają specjalnie skonstruowaną lipido-

wą powłokę. Jako że lipidy stanowią główny składnik naturalnych

komórek, system obronny organizmu miałby utrudnione zada-

nie rozpoznania nanoładunków i dzięki temu mogłyby one przez

wiele godzin krążyć swobodnie po organizmie.

Ładunek nie wydostanie się z pewnością poza lipidową barie-

rę. Potwierdziły to liczne przeprowadzane na myszach ekspery-

menty.

roby wrzodowej żołądka. Skuteczność szczepionki potwierdza

się w testach in vitro oraz in vivo (na myszach).

W konkursie brał udział zespół Koła Naukowego Genetyki

i Epigenetyki UW. Jego członkowie opracowali metodę po-

zwalającą otrzymywać białko (na drodze mutacji kodującej

go sekwencji DNA) wchodzące najsilniej w interakcję z zada-

nym innym rodzajem białka. Standardowo taki proces pole-

ga na wytwarzaniu zmienności w populacji (przez działanie

mutagenów) na przemian z dokonywaniem selekcji pod ką-

tem pożądanych cech. Ponieważ te dwa niezbędne elementy

są rozdzielone, jest to proces czasochłonny. Projekt polskie-

go zespołu opiera się natomiast na równoczesnym, ciągłym

działaniu tych czynników – bardziej przypomina to naturalną

ewolucję. Przekłada się to na szybszy efekt i zmniejszenie na-

kładu pracy – nie jest konieczna wielokrotna ingerencja czło-

wieka w przebieg procesu.

Strona konkursu: www.igem.org/

Na konferencji w Edynburgu zaprezentowane zostały efekty do-

tychczasowych badań, jednak projekt jako całość jest jeszcze

w początkowym stadium. Z pewnością znajdzie on zastosowanie

w kryminalistyce przy wykrywaniu przestępców i nadzorowaniu

osób mających zakaz zbliżania się do swoich oiar.

www.racjonalista.pl/index.php

Na czym ma opierać się zasada działania mikrourzadzeń? Otóż

przymocowane do powierzchni powłoki urządzenia specjalne

białko F3 ma za zadanie przyczepić się do komórki nowotwo-

rowej a następnie wniknąć do jej jądra i umożliwić działanie

umieszczonym w niej składnikom. Molekula ta zaprojektowa-

na została przez 08). Laboratorium Erkki Ruoslahti oraz bio-

loga komórkowego i profesora Instytutu Burnham dla Działu

Nauk medycznych Uniwersytetu Kalifornijskiego.

W nanostatku znajdują się trzy rodzaje ładunków: deksoru-

bicyna –lek antyrakowy, tlenek żelaza pozwalający na śledze-

nie nanostatku przez rezonans magnetyczny oraz kwantowe

cząstki wykrywane przez skaner luorescencji. Obie metody

gwarantują lepszą widoczność nanostatków, co jest niezwykle

ważne zwłaszcza w monitorowaniu ich działania w momen-

cie, gdy mamy do czynienia z bardzo wczesnym stadium raka.

www.racjonalista.pl/index.php

Bernadetta Borkowska

Sonda | Maj 2009 Nr 01

www.sonda.org.pl

KONKURS IGEM

I nternational Genetically Engineered Machine (IGEM) to or-

POCZYTAJ MI…

W ostatnim czasie pojawiło się na rynku sporo gadżetów

WALKA Z RAKIEM PO RAZ KOLEJNY

A merykańscy naukowcy poinformowali o swoich kolej-

NOWA BROŃ W WALCE

Z NOWOTWORAMI?

N aukowcy Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego i San-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: