Paweł Wdówik
Zasady adaptacji materiałów dydaktycznych do potrzeb osób niewidomych
© Copyright Uniwersytet Warszawski 2008
Opracował:Paweł Wdówik
Opracowanie graficzne:Sławomir Barabasz
Materiał opracowany na podstawie “Principles of print to braille transcription - 1997”, Braille Authorities of North America za zgodą autorów.
Publikacja powstała w ramach projektu „Per linguas mundi ad laborem (Przez języki świata do pracy)" finansowanego przy udziale środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL.1. Wstęp 6
2. Zalecenia ogólne 10
2.1 Stosowane znaki i pojęcia 10
2.1.1 Uwagi do wersji brajlowskiej 12
2.1.2 Znaki wydzielające fragmenty tekstu 13
2.1.3 Tablice znaków specjalnych 13
2.2 Pozyskiwanie materiałów źródłowych 14
2.3 Zalecany sprzęt i oprogramowanie 14
2.4 Wstępna analiza tekstu 15
3. Formatowanie materiału 15
3.1 Podział na tomy 15
3.2 Spisy treści 16
3.3 Numeracja stron 16
3.3.1 Numeracja stron czarnodrukowych 17
3.3.2 Numerowanie stron brajlowskich 17
3.4 Strona tytułowa 18
3.5 Tytuły i podtytuły 18
3.5.1. Tytuły wyśrodkowane. 19
3.5.2. Tytuły od kratki 5 - k5 20
3.5.3. Tytuły paragrafów i akapitów 20
3.6 Nagłówki i stopki 21
4. Formatowanie tekstu ciągłego 21
4.1 Formatowanie akapitów 21
4.2 Odstępy i puste linie. 22
4.3 Cytaty 23
4.4 Znaki interpunkcyjne 23
4.5 Formatowanie tekstu z liniami numerowanymi 24
5. Adaptacja zmian czcionki 25
5.1 Pomijanie zmienionej czcionki. 25
5.2 Zachowywanie zmienionej czcionki 26
5.2.1 Oznaczanie dwóch lub więcej rodzajów druku 26
5.3 Teksty pisane wielkimi literami 27
5.4 Zmiany koloru czcionki 27
5.5 Wyróżnione znaki interpunkcyjne 28
6. Formatowanie ćwiczeń i poleceń 29
6.1 Opuszczenia i modyfikacje 29
6.2 Używanie pustej linii 29
6.3 Polecenia 30
6.4 Odpowiedzi 31
6.5 Ćwiczenia i testy numerowane 32
6.5.1 Numerowane obiekty wewnątrz ćwiczeń 33
6.6 Miejsca do wypełnienia 34
6.6.1 Luki 34
6.6.2 Dopasowywanie obiektów umieszczonych w dwóch kolumnach 34
6.6.3 Ćwiczenia prawda-fałsz. 35
6.7 Testy 35
7. Tabele, ramki, listy, materiał w kolumnach 36
7.1 Formatowanie tabel 36
7.1.1 Umieszczanie tabel 36
7.1.2 Tytuły i nagłówki tabel. 38
7.1.3 Kolumny i nagłówki kolumn 38
7.1.4 Nagłówki wierszy 38
7.1.5 Położenie elementów tabel 39
7.1.6 Formatowanie tabel o szerokich kolumnach 40
7.2 Ramki 41
7.2.1 Pozycje w ramkach w pojedynczych liniach tekstu narracyjnego 41
7.2.2 Rozmieszczanie ramek. 42
7.2.3 Stykające się ze sobą ramki na jednej stronie tekstu oryginalnego 43
7.2.4 Bloki odmiennego koloru 45
7.3 Materiał w kolumnach 45
7.3.1 Rozmieszczenie materiału w kolumnach 45
7.3.2 Nagłówki kolumn 46
7.3.3 Format materiału w kolumnach 46
7.3.4 Kolumny z podpunktami 47
7.3.5 Zmiana struktury materiału w kolumnach 48
7.3.6 Przypisy do materiału w formie kolumn 50
7.3.7 Przypisy do materiału ułożonego schodkowo 50
7.4 Listy 50
7.4.1 Listy ułożone w kolumnach 51
7.4.2 Listy z wcięciami 52
7.4.3 Listy z pozycjami oznaczonymi cyfrowo lub literowo 52
7.4.4 Odnośniki i przypisy w listach 52
8. Adaptacja elementów graficznych 53
8.1. Zdjęcia i obrazki 53
8.2 Opisywanie ilustracji 54
8.3 Komiksy 55
9. Formatowanie innych elementów 55
9.1 Krzyżówki 55
9.1.1 Małe krzyżówki – do 10 pól szerokości 56
9.1.2 Duże krzyżówki – do 20 pól szerokości 57
9.2 Bibliografia 58
9.3 Skorowidze - indeksy 59
9.3.1 Układ alfabetyczny 59
9.3.2 Hasła skorowidza. 59
9.3.3 Odnośniki do innych haseł skorowidza. 60
10. Uwagi dodatkowe 60
10.1 Formatowanie tekstów muzycznych, matematycznych, chemicznych i informatycznych 60
10.2 Formatowanie tekstów obcojęzycznych 60
W czasach, gdy integracja osób niepełnosprawnych ze społeczeństwem przestaje być tylko hasłem, nabierając coraz bardziej realnych kształtów, a włączanie wszystkich grup mniejszościowych – w tym także grupy osób niepełnosprawnych – we wszystkie wymiary życia społecznego przyjmuje charakter stałego i nieodwracalnego procesu społecznego, sprawa dostępu do systemu edukacyjnego i jego oferty nabiera szczególnego znaczenia.
W przypadku dostępności oferty edukacyjnej dla uczniów i studentów z dysfunkcją widzenia, zasadniczym problemem jest zapewnienie im pełnego i ró...
marzena_kaszowska