USZKODZENIE NARZ�DU WZROKU PRZEZ RӯNE CHOROBY OCZU U DZIECI W POLSCE MAREK E. PROST1, MA�GORZATA SEROCZY�SKA2, J�ZEF M�DRU�3, EL�BIETA �UKASIAK3 , EL�BIETA OLEKSIAK3 Centrum Okulistyki Dzieci�cej w Warszawie1 Klinika Okulistyki, Instytut �Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka� w Warszawie2 Zarz�d G��wny Polskiego Zwi�zku Niewidomych w Warszawie3 S�owa kluczowe: �lepota, znaczne pogorszenie widzenia, dzieci, Polska Key words: childhood blindness and visual disability, Poland. The extent of visual impairment caused by different eye diseases in children in Poland. Aim: To investigate the extent and level of visual impairment caused by different diseases in children in Poland. Material and methods: The records of 3000 visually impaired children from the archives of Polish Blind Union and from the centers and schools for visually handicapped children from the years 1979-1999 have been reviewed. Results: Retinopathy of prematurity and to the less extent optic atrophy cause the most severe visual impairment in children in Poland. Conclusion: Retinopathy of prematurity and optic atrophy are now not only the most frequent causes of childhood blindness and visual impairment but also cause the most severe visual impairment. The main activities required to control blindness in Poland are promotion of pregnancy and prematurity care and improvements in the early diagnosis and treatment of retinopathy of prematurity. Przeprowadzone przez nas uprzednio badania wykaza�y, �e w chwili obecnej g��wnymi przyczynami �lepoty i znacznego niedowidzenia u dzieci w Polsce s� retinopatia wcze�niak�w oraz zanik nerwu wzrokowego (1). Oba te schorzenia w latach 1995-1999 powodowa�y w 71,27% �lepot�, praktyczn� �lepot� oraz upo�ledzenie widzenia znacznego i �redniego stopnia. Pozosta�e choroby by�y do�� rzadko przyczynami �lepoty i znacznego i �redniego niedowidzenia (wady wrodzone -7,6%, zwyrodnienia siatk�wki -4,8%, za�ma �2,8%, wysoka kr�tkowzroczno�� �5,3%) (Tabela I). Analiza zmian przyczyn �lepoty, jakie zasz�y w populacji dzieci w naszym kraju w ci�gu ostatnich 20 lat wykaza�a najwi�kszy wzrost w przypadku retinopatii wcze�niak�w (z 8,1% w 1979 roku do 54,5% w 1999 roku) oraz zaniku nerwu wzrokowego (z 15,5% w 1979 roku do 27,3% w 1999 roku)(1). Przeprowadzone badania obejmowa�y dzieci z ostro�ci� wzroku od 0 do 0,1. Wiadomo jednak, �e poszczeg�lne choroby powoduj� r�ny stopie� uszkodzenia narz�du wzroku i w zwi�zku z tym pogorszenia widzenia. Dlatego te� sama cz�sto�� wyst�powania nie jest jedynym parametrem na podstawie kt�rego mo�emy ocenia� zagro�enie stwarzane dla dziecka przez dane schorzenie. Celem niniejszej pracy by�a ocena w jakim stopniu choroby b�d�ce przyczyn� �lepoty i znacznego niedowidzenia w Polsce powoduj� uszkodzenie funkcji narz�du wzroku u dzieci. Materia� i metoda Ocen� obj�to dokumentacj� dzieci i m�odzie�y urodzonych w latach 1979-1999, nale��cych do Polskiego Zwi�zku Niewidomych oraz b�d�cych uczniami lub wychowankami 13 szk� i plac�wek specjalnych dla dzieci niewidomych i s�abo widz�cych: w Bydgoszczy, Chorzowie, D�browie G�rniczej, Krakowie, Laskach k. Warszawy, Lublinie (dwa o�rodki), �odzi (dwa o�rodki), Radomiu, Rudo�towicach, Sosnowcu i Warszawie. Analiz� obj�to dokumentacj� ok. 3000 dzieci. Do ostatecznej oceny wybrano dane 1504 dzieci, u kt�rych ostro�� wzroku oka lepszego wynosi�a 0,1 i mniej. W przypadku pozosta�ych dzieci ich dokumentacja by�a niepe�na, ich widzenie by�o lepsze ni� podano wy�ej lub te� zosta�y przyj�te do PZN z przyczyn spo�ecznych. Zazwyczaj w dokumentach brakowa�o dok�adnego okre�lenia przyczyny �lepoty (cz�sto lekarz okulista wystawiaj�cy skierowanie do PZN pisa� tylko �lepota) oraz ostro�ci wzroku. Stopie� uszkodzenia funkcji narz�du wzroku okre�lano na podstawie wynik�w badania ostro�ci wzroku. Wszystkie dzieci podzielono na trzy grupy: ze �lepot� (brak poczucia �wiat�a - 5 grupa wg ICD 10), praktyczn� �lepot� (poczucie �wiat�a do 0,02 � 4 grupa wg ICD 10) oraz znacznym i umiarkowanym upo�ledzeniem widzenia (ostro�� wzroku 0,02 do 0,1 � 2 i 3 grupa wg ICD 10). Wyniki Otrzymane wyniki przedstawiono w tabelach I, II, III i IV. TABELA I PRZYCZYNY �LEPOTY ORAZ ZNACZNEGO I UMIARKOWANEGO POGORSZENIA WIDZENIA U DZIECI W POLSCE ( DZIECI URODZONE W LATACH 1979 - 1999 ) The causes of childhood blindness and visual impairment in Poland ( children born in years 1979-1999 ) zanik n. II (optic nerve atrophy) - 21,66% retinopatia wcze�niak�w (retinopathy of prematurity) - 19,01% za�ma ( cataract) - 14,13% kr�tkowzroczno�� (myopia) - 11,84% wady wrodzone (congenital abnormalities) - 8,65% zwyrodnienia siatk�wki (retinal degenerations) - 8,08% jaskra w bezsoczewkowo�ci (aphakic glaucoma) - 3,40% jaskra wrodzona (congenital glaucoma) - 3,02% siatk�wczak (retinoblastoma) - 2,28% zapalenia b�ony naczyniowej (uveitis) - 2,02% urazy (trauma) - 1,55% toksoplazmoza wrodzona (congenital toxoplasmosis) - 1,06% zwyrodnienia rog�wek (corneal degenerations) - 0.98% odwarstwienie siatk�wki (retinal detachment) - 0,73% zesp� Marfana (Marfan syndrom) - 0,65% toksokaroza (toxocarosis) - 0,32% inne (others) - 0,62% TABELA II G��WNE PRZYCZYNY �LEPOTY ZNACZNEGO I UMIARKOWANEGO UPO�LEDZENIA WIDZENIA U DZIECI W POLSCE W LATACH 1995-1999 Main causes of blindness and visual impairment in children in Poland in years 1995-1999 Retinopatia wcze�niak�w (retinopathy of prematurity) - 54,5% Zanik nerwu wzrokowego (optic atrophy) - 27,27% Wady wrodzone (congenital abnormalities) - 7,60% Zwyrodnienia siatk�wki (retinal degenerations) - 4,80% Za�ma (cataract) � 2,80% Wysoka kr�tkowzroczno�� (high myopia) � 1,30% Inne (others) - 1,73% TABELA III Jaki stopie� uszkodzenia funkcji narz�du wzroku powoduj� poszczeg�lne jednostki chorobowe? (Dane za lata 1979-1999) What level of visual impairment is caused by each disease? (Dates from the years 1979-1999) Ostro�� wzroku Visual acuity Choroba powoduj�ca �lepot� lub niedowidzenie The cause of blindness or visual impairment Brak poczucia �wiatla No light perception Poczucie �wiatla -0,02 Light perception �0,02 0,02 � 0,1 Retinopatia wcze�niak�w Retinopathy of prematurity 82,09% 11,55% 6,36% Zanik n. II toksyczny Toxic optic atrophy 100,00% Zanik n. II o nie ustalonej etiologii Optic atrophy of unknown etiology 32,76% 44,84% 22,40% Zanik n.II po guzach OUN Optic atrophy in CNS tumours 44,8% 24,15% 1,05% Zanik n. II w MPDz. Optic atrophy in brain palsy 78,40% 2,05% 9,55% Zanik n. II pourazowy Posttraumatic optic atrophy 25,55% 52,25% 22,20% Zanik n. II pozapalny Postinflammatory optic atrophy 68,00% 25,75% 6,25% Zanik n. II w wielowadziu Optic atrophy in congenital abnortmalities 75,0% 20,00% 5,00% Wady wrodzone Congenital abnormalities 34,94% 43,56% 22,4% Kr�tkowzroczno�� wysoka High myopia 2,19% 30,01% 67,80% Kr�tkowzroczno�� wysoka z odwarstwieniem siatk�wki High myopia with retinal detachment 20,00% 20,00% 60,00% Zwyrodnienie siatk�wki Retinal degenerations 20,15% 41,47% 38,38% Za�ma wrodzona Congenital cataract 6,75% 35,75% 57,50% Jaskra wt�rna w bezsoczewkowo�ci Aphakic glaucoma 32,02% 28,14% 39,84% Jaskra wrodzona Congenital glaucoma 50,50% 27,00% 22,50% Urazy Trauma 40,00% 20,00% 40,00% Siatk�wczak Retinoblastoma 73,33% 26,67% Zapalenie b�ony naczyniowej Uveitis 16,00% 56,00% 28,00% Toksoplazmoza wrodzona Congenital toxoplasmosis 16,66% 41,67% 41,67% Odwarstwienie siatk�wki Retinal detachment 40,44% 22,22% 33,34% Zesp� Marfana Marfan syndrom 25,00% 75,00% Zwyrodnienia rog�wek Corneal degenerations 50,00% 25,00% 25,00% T...
marzena_kaszowska