program zajęć kaligraficznych.doc

WSTĘP

       Wielu wybitnych pedagogów uważa, że " dziecko dojrzałe do podjęcia nauki, to dziecko, które z zaciekawieniem i zadowoleniem myśli o nowych obowiązkach szkolnych. Odznacza się ufną postawą wobec otaczającego społeczeństwa zarówno dorosłego jak i rówieśników, ufa swoim możliwościom, jest samodzielne, zaradne i wrażliwe. Wypowiada się pełnymi zdaniami w sposób zrozumiały dla otoczenia, a także poprawny pod względem gramatycznym i dźwiękowym, posiada zatem kompetencję językową. Ponadto jest dobrze przygotowane do podjęcia nauki czytania i pisania."

       Jednak w każdej klasie na wstępnym etapie edukacji istnieje grupa kilku uczniów, którzy mają problemy z pisaniem: nie przestrzegają właściwego kierunku kreślenia i łączenia liter, nie mieszczą się w liniaturze, ich litery są niekształtne, pochylone w różnych kierunkach. Dodatkowo dzieci te cechuje nieumiejętność kontrolowania napięcia mięśniowego rąk - zbyt mocno lub zbyt słabo naciskają na długopis, ołówek czy kredkę. Nie ulega wątpliwości, że dzieciom tym należy pomóc w przezwyciężeniu trudności, inaczej złe przyzwyczajenia przekształcą się w nawyk, a dzieci te po drodze napotkają wiele upokorzeń i zniechęcą się do pisania.

       Aby temu zapobiec zrodziła się potrzeba napisania programu zajęć grafomotorycznych dla dzieci z zaburzeniami manualnymi pt. "Kaligrafek".

I. Cele programu.

1. Cel nadrzędny:
Usprawnienie i koordynowanie zaburzeń funkcji percepcyjno - motorycznych uczniów.

2. Cele szczegółowe to:
stymulowanie ogólnego rozwoju dziecka,
wyrównywanie dysharmonii rozwojowych,
usprawnianie koordynacji wzrokowo - ruchowej,
rozwijanie sprawności manualnej,
zwalnianie napięć mięśniowych i likwidowanie ruchów zbędnych.
wyrabianie płynności i precyzji ruchów,
wyrabianie umiejętności prawidłowego posługiwania się narzędziem piszącym,
kształcenie wrażliwości estetycznej,
wzmacnianie cech osobowości, rozbudzanie zainteresowań, wyrabianie właściwej motywacji do nauki.

II. Przewidywane osiągnięcia uczniów.

Uczeń potrafi:

Przyjmować prawidłową pozycję ciała podczas pisania.
Właściwie trzymać przybór do pisania.
Posiadać rozwiniętą orientację przestrzenną, rozpoznawać kierunki.
Przestrzegać właściwego kierunku kreślenia i łączenia liter.
Prawidłowo rozmieszczać litery w liniaturze oraz tekst na stronie.
Poprawnie i starannie przepisywać podany tekst.
Wyrabiać sobie nawyk stałej kontroli estetyki pisania.

III. Metody pracy.

       Aby osiągnąć założone cele należy pamiętać o odpowiednim doborze metod. Wiodącymi metodami pracy na zajęciach grafomotorycznych będą metody odtwórcze. Wykorzystane zostaną ćwiczenia rozmachowe całej ręki, ćwiczenia wyrabiające koordynację wzrokowo- ruchową i sprawność nadgarstka, dłoni i palców. Do ćwiczeń tych zostaną wykorzystane zabawy konstrukcyjne, ćwiczenia manualne i techniki plastyczne: malowanie, rysowanie, wycinanie, wydzieranie, kalkowanie, stemplowanie, technika origamii. Kolejnym etapem osiągnięcia w/w celów będzie początkowo kreślenie linii nieregularnych przecinających się i nie przecinających bez ograniczenia powierzchni linią potem linii prostych: pionowych, poziomych i ukośnych, następnie odwzorowywanie znaków literopodobnych i zgodnie z zasadą stopniowania trudności kolejno wyrazów, zdań, krótkich tekstów oraz przepisywanie tekstu drukowanego.

IV. Charakterystyka programu.

        Aby przygotować dzieci do nauki pisania należy stosować wiele ćwiczeń, a podczas ich stosowania przestrzegać zasadę stopniowania trudności. Ćwiczenia należy prowadzić systematycznie wykorzystując każdą nadającą się do tego okazję. Wiele takich okazji jest w czasie realizacji zadań z edukacji plastycznej, technicznej, polonistycznej i motoryczno - ruchowej.
        Program realizowany będzie w ciągu całego roku szkolnego w ilości jednego zajęcia tygodniowo. Dodatkowo dwa razy w miesiącu z wybraną grupa dzieci na zajęciach wyrównawczych.

        Program zajęć grafomotorycznych pt. "Kaligrafek" zapewnia osiągnięcie celów edukacyjnych określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych. (Rozporządzenie MEN z dnia 15 lutego 1999r. Dz. U nr.14 z dnia 23 lutego 1999r)

V. Tematyka zajęć - rodzaje ćwiczeń.

1. Ćwiczenia rozwijające ogólną sprawność ruchową realizowane podczas zajęć gimnastyczno- sportowych
Rozwijanie orientacji przestrzennej z uwzględnieniem kierunków.
Usprawnianie ogólnej koordynacji ruchów i kontroli nad własnymi ruchami.
Eliminowanie ruchów zbędnych i uzyskiwanie ruchów celowych.
Usprawnianie czynności samoobsługowych.

Przykłady:
- zabawy bieżne, omijanie przeszkód, slalomy, podskoki, skoki, przeskoki, zeskoki, skłony, czworakowanie
- ćwiczenia równoważne
- ćwiczenia rąk : krążenia, wymachy, rzuty, chwyty, odbijanie, toczenie, podnoszenie
- rozbieranie się i ubieranie, wiązanie sznurowadeł, zapinanie guzików

2. Ćwiczenia rozwijające sprawność manualną realizowane podczas zajęć technicznych, plastycznych i muzycznych
Ćwiczenia manualne
- nawlekanie koralików, przewlekanie tasiemek przez różne otwory,
- zbieranie drobnych elementów dwoma palcami jak pęsetą,
- szycie ściegiem fastrygowym na papierze z zaznaczonymi punktami,
- owijanie skakanki na dłoń poprzez jej obroty na nadgarstku,
- cięcie nożyczkami po śladzie bez narysowania linii,
- sprawne ruchy palcami np. naśladowanie gry na fortepianie, odgłosy deszczu.
Zabawy konstrukcyjne i układanki - układanki magnetyczne, z patyczków, wełny, tasiemki, wyginanie drutu, przybijanki wg wzoru.
Zajęcia plastyczne
- modelowanie w plastelinie, masie solnej,
- malowanie: palcami, pędzlem linii prostych: poziomych, pionowych, ukośnych, spiralnych, zamalowywanie dowolnej przestrzeni, dużych płaszczyzn,
- rysowanie kredą, węglem,
- łączenie wyznaczonych punktów linią ciągłą najpierw kropek, a potem zaplanowanego przedmiotu,
- odwzorowywanie przez kalkę techniczną figur, ich zamalowywanie
- wycinanie: wycinanki z papieru i innych materiałów, tworzenie kompozycji,
- rozcinanie papieru po narysowanych liniach poziomych, pionowych, krzywych,
- wydzieranie,
- stemplowanie,
- techniki origamii

3. Ćwiczenia grafomotoryczne realizowane na zajęciach polonistycznych.

Prawidłowa pozycja przy pisaniu, poprawne ułożenie ręki i trzymanie przyboru.
Pisanie znaków literopodobnych w liniaturze.
Elementy pisma- analiza liter i ich kierunku kreślenia.
Łączenie liter w sposób naturalny.
Grupy liter według podobieństwa.
Litery małe oparte na owalach: a, b, c, d, g, p, o, ó, u.
Litery z węzełkiem: ą, e, ę, f, g, j, y.
Łączenie kilku liter opartych na owalu.
Pisanie po śladzie.
Pisanie grup liter bez odrywania ręki.
Kształtne pisanie gryp liter małych i wielkich.
Utrwalenie właściwych sposobów łączenia liter.
Pisanie całych wyrazów po śladach.
Pisanie sylab i wyrazów ruchem całościowym ( bez odrywania ręki).
Pisanie zdań z uwzględnieniem właściwych odległości między wyrazami.
Prawidłowe rozmieszczenie tekstu na stronie.
Przepisywanie tekstu drukowanego.
Ćwiczenia w kształtnym i płynnym pisaniu własnych rymowanek.
Poznanie różnych rodzajów pisma. Pisanie liter ozdobnych.
Kaligraficzne przepisywanie tekstów.
JESTEM MISTRZEM KALIGRAFII- podsumowanie pracy.

VI. Literatura:

Bogdanowicz M. " Metoda dobrego startu w pracy z dziećmi od 5- 10 lat" Dmochowska M. "Zanim dziecko zacznie pisać" Malendowicz J. "O trudnej sztuce czytania i pisania" Rocławski B. " Kreślę i łączę litery" Szurmiak M. "Podstawy reedukacji uczniów z trudnościami w czytaniu i pisaniu Skibińska H. "Praca korekcyjno- kompensacyjna z trudnościami w pisaniu" Tymichowa H. "Ćwiczenia rozwijające sprawność ruchową ręki i koordynację wzrokowo- ruchową