Przydatność metody Kinesio Taping w chorobach zapalnych układu ruchu u dzieci. B. Żuk, K. Księżopolska-Orłowska.pdf

Artykuł oryginalny/ Original paper

Reumatologia 2008; 46, 6: 340–347

Przydatność metody Kinesio Taping w chorobach zapalnych

układu ruchu u dzieci

Usefulness of Kinesiology Taping method in inflammatory rheumatic illnesses in

childhood

Beata Żuk, Krystyna Księżopolska-Orłowska

Zakład Rehabilitacji Reumatologicznej Instytutu Reumatologii im. prof. dr hab. med. Eleonory Reicher w Warszawie,

kierownik Zakładu dr hab. med. Krystyna Księżopolska-Orłowska, dyrektor Instytutu prof. dr hab. med. Sławomir Maśliński

Słowa kluczowe: choroby zapalne stawów, Kinesio Taping, rehabilitacja.

Key words: inflammatory diseases of joints, kinesiology taping, rehabilitation.

Taśmę Kinesio Tex® dostarczyła firma Wyeth

Streszczenie

Wstęp: Metoda Kinesio Taping w schorzeniach reumatycznych

(przewlekłych, postępujących) jest stosowana jako środek wspo-

magający proces leczenia zarówno rehabilitacyjnego, jak i farma-

kologicznego. Wykorzystuje się techniki aplikacji korekcyjnej

i powięziowej (rozluźnienie tkanek miękkich o wzmożonym na-

pięciu). Zastosowanie znajdują również techniki wzmacniające

osłabione mięśnie (aplikacje więzadłowo-ścięgniste, aplikacje

funkcjonalne) oraz aplikacje miejscowe na zajęte procesem za-

palnym stawy.

Cel pracy: W pracy przedstawiono wybrane aplikacje kliniczne

u dzieci chorujących na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie sta-

wów oraz twardzinę ograniczoną na przykładach analizy przy-

padków.

Wnioski: Dotychczasowe obserwacje wskazują, że Kinesio Taping

jest skuteczną metodą wspomagającą kompleksową rehabilita-

cję u dzieci z chorobami zapalnymi tkanki łącznej. Jest metodą

prostą i akceptowaną zarówno przez dziecko, jak i jego rodziców.

Summary

Background: The Kinesiology Taping method in rheumatic

illnesses (chronic, progressive) is applied as a helping process in

both rehabilitative and pharmacological treatments. Usually

three techniques of corrective application are used – loosening

soft tissue with intensive tension, characterizing large pain

ailments (fascia correction applications) and weak muscle

strengthening techniques (ligament/tendon correction,

functional correction applications) as well as local applications for

occupying inflammable process, swelling ponds.

Aim of the study: In the article we present chosen clinical

applications for children suffering juvenile idiopathic arthritis as

well as scleroderma based on examples and case analysis.

Conclusions: Recent observations show that Kinesiology Taping

is an effective supportive method of complex rehabilitation in

children with inflammable diseases of connective tissue. It is

a simple method and accepted by both the child and parents.

Wstęp

Współczesna klasyfikacja chorób reumatycznych

wieku rozwojowego obejmuje wszystkie stany, w któ-

rych występują zmiany w układzie narządu ruchu – za-

palne i niezapalne. Charakter zapalny mają przewlekłe

artropatie, głównie: młodzieńcze idiopatyczne zapale-

nie stawów (MIZS) oraz choroby tkanki łącznej, w tym

twardzina [1, 2].

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów to cho-

roba zapalna o podłożu immunologicznym, różnym ob-

razie oraz przebiegu klinicznym, występująca u dzieci

przed 16. rokiem życia. Wyróżnia się 3 postacie MIZS:

Adres do korespondencji:

mgr Beata Żuk, Zakład Rehabilitacji Reumatologicznej, Instytut Reumatologii im. prof. dr hab. med. Eleonory Reicher, ul. Spartańska 1,

02-673 Warszawa, tel./faks +48 22 844 91 91, e-mail: beata-zuk@o2.pl

Praca wpłynęła: 27.11.2008 r.

Reumatologia 2008; 46/6

Metoda Kinesio Taping w chorobach zapalnych układu ruchu u dzieci

341

• nielicznostawową – przetrwałą i rozszerzającą się

(w tym postać o początku jednostawowym – dotyczą-

cą najczęściej stawu kolanowego),

• wielostawową – bez czynnika reumatoidalnego oraz

z czynnikiem reumatoidalnym,

• uogólnioną.

Każda z nich charakteryzuje się różnym stopniem

zajęcia układu kostno-stawowego.

U chorych na MIZS występują: obrzęki (zapalenie

tkanek miękkich okołostawowych) i/lub wysięk w ob-

rębie stawu, ograniczenie zakresu ruchów, ucieplenie

oraz ból o różnym stopniu nasilenia, związany z wyko-

nywaniem ruchu, zarówno czynnego, jak i biernego.

Wczesny okres choroby charakteryzuje się niesyme-

trycznym zajęciem dużych stawów obwodowych, zani-

kiem mięśni tonicznych i przykurczem fazowych oraz

często trudną do werbalnego określenia przez dziecko

sztywnością poranną.

Twardzina należy do układowych chorób tkanki

łącznej, występuje w 2 postaciach: ograniczonej i ukła-

dowej. W postaci ograniczonej twardziny występują

stwardnienia skóry i tkanek miękkich głębiej leżących

(przewlekłe włóknienie). Biorąc pod uwagę rozległość

zmian oraz ich głębokość, wyróżnia się kilka typów

twardziny. Postać linijna, występująca najczęściej

jednostronnie w obrębie kończyn, powoduje pasmowa-

te zaniki i stwardnienie tkanek podskórnej, tłuszczo-

wej, powięzi i mięśni. Może być powodem przykurczów

prowadzących do trwałych zniekształceń, które znacz-

nie ograniczają funkcję kończyny.

Celem fizjoterapii w przebiegu chorób reumatycz-

nych u dzieci jest zapobieganie następstwom wynikają-

cym ze zmian destrukcyjnych w narządzie ruchu

(kostno-stawowo-mięśniowych) oraz zmniejszenie do-

legliwości bólowych. W zależności od klinicznych cech

schorzenia, aktywności choroby, stopnia destrukcji,

a także wieku dziecka ustala się plan usprawniania

leczniczego. Rehabilitacja wymaga kompleksowego wy-

korzystania metod i środków fizjoterapeutycznych,

z rozłożeniem jej na różne etapy.

Metoda Kinesio Taping, opracowana w latach 70.

ubiegłego stulecia przez japońskiego lekarza dr. Kenzo

Kase, wykorzystuje elastyczną, bawełnianą taśmę na-

klejaną bezpośrednio na skórę (Kinesio Tex ® ) do od-

działywania na przyczyny bólu i nieprawidłową dynami-

kę ruchu [3]. Sposób aplikacji plastra po wcześniejszym

badaniu funkcjonalnym jest dostosowany do potrzeb

terapeutycznych. Ustalony w ten sposób cel, jaki chce-

my osiągnąć, warunkuje lokalizację przyklejenia taśmy

oraz pozycję ciała w trakcie jego nakładania (np.

w maksymalnym rozciągnięciu). Po powrocie do pozycji

neutralnej, pofałdowana taśma unosi lekko naskórek

z warstwą brodawkowatą skóry właściwej, dając pozy-

tywny efekt zdjęcia nacisku z tkanki łącznej, unerwie-

nia skóry, powięzi, ścięgien i ich pochewek, mięśni, to-

rebek stawowych i systemu krążenia (krwi i limfy). Apli-

kowane w ten sposób plastry umożliwiają regenerację

miejsc zmienionych procesem chorobowym, dając

efekt poprawy krążenia, normalizacji tonusu mięśnio-

wego, powięziowego, a tym samym funkcji [4, 5].

Każda z technik aplikacji ma odrębne zadania zależ-

ne od miejsca naklejenia plastra oraz swoją specyficz-

ną funkcję. Aplikacja mechaniczna, polecana w celu

zwiększenia elastyczności tkanek, wykorzystuje bodźce

odbierane przez skórę. Aplikacja powięziowa, poprzez

napięcie plastra, zbiera tkankę powięziową i podtrzy-

muje lub pomaga ją utrzymać w pożądanej pozycji.

Aplikacja miejscowa służy do redukcji napięcia mięś-

niowego i jest zakładana na miejsca zmienione proce-

sem zapalnym, obrzękiem i punkty bolesne. Aplikacja

więzadłowo-ścięgnista dostarcza bodźce z tych obsza-

rów, powodując zwiększoną stymulację mechanorecep-

torów, a tym samym torowanie proprioreceptywne, roz-

luźniając napięcia więzadeł i ścięgien. W przypadku

ograniczenia ruchomości i niewłaściwego wzajemnego

usytuowania poszczególnych składowych narządu ru-

chu stosowana jest aplikacja funkcjonalna. Aplikacja

limfatyczna jest używana do terapii obrzęków limfa-

tycznych i w profilaktyce.

Kierunek nakładania aplikacji poprzez pociąganie

powięzi odgrywa istotną rolę. Na mięśnie rozciągnięte,

osłabione nakłada się taśmę od przyczepu dystalnego

mięśnia do przyczepu proksymalnego, natomiast

na mięśnie nadmiernie napięte, skrócone – od przycze-

pu proksymalnego do dystalnego.

Na podstawie analizy przypadków przedstawiono

możliwości zastosowania metody Kinesio Taping

u dzieci z chorobami reumatycznymi w różnym wieku,

zgodnie z rozpoznaniem klinicznym dysfunkcji i meto-

dyką aplikacji. Celem leczenia było zmniejszenie bólu

w obrębie zajętych stawów oraz, poprzez przywrócenie

prawidłowego napięcia mięśniowego i więzadeł, popra-

wa wzorców ruchu i stereotypu chodu.

Wybrane aplikacje kliniczne

Pacjentka 1.

Dziewczynka w wieku roku i 11 mies., z rozpozna-

niem MIZS o początku jednostawowym, czas trwania

choroby wynosił 4 mies.

Zastosowano następujące zabiegi fizjoterapeutyczne:

• 2 razy dziennie lokalną krioterapię na oba stawy kola-

nowe, elektrostymulację głowy przyśrodkowej mięś-

nia czworogłowego uda,

• mobilizację rzepki,

Reumatologia 2008; 46/6

342

Beata Żuk, Krystyna Księżopolska-Orłowska

• masaż funkcyjny mięśnia prostego uda,

• terapię punktów spustowych mięśni: piszczelowego

przedniego, płaszczkowatego,

• rozluźnienie mięśnia piszczelowego tylnego, głowy

bocznej mięśnia brzuchatego oraz taśmy biodrowo-

-piszczelowej,

• ćwiczenia izometryczne – głowy przyśrodkowej mięś-

nia czworogłowego uda,

• naukę chodu z zastosowaniem taśmy Kinesio Tex®

(ryc. 1.).

Ryc. 1. Aplikacja miejscowa i więzadłowo-ścięgnista

u dziewczynki w wieku roku i 11 mies. (MIZS).

Fig. 1. Girl, aged one year and 11 months ( JIA ) .

Kinesiology Taping – muscular and liga-

ments/tendons correction.

Wykorzystana aplikacja miejscowa i więzadłowo-

-ścięgnista miała na celu:

• rozluźnienie mięśnia prostego uda,

• stabilizację rzepki (bez zmiany toru ruchu),

• skrócenie więzadła właściwego rzepki (mobilizacja

stawu kolanowego do wyprostu),

• stabilizację przyśrodkową stawu kolanowego.

Uzyskane efekty to: zmniejszenie dolegliwości bólo-

wych już następnego dnia, a w 3. dobie poprawa wzor-

ców chodu.

Ryc. 2. Aplikacja miejscowa i więzadłowo-ścięgnista

u dziewczynki 4-letniej (MIZS).

Fig. 2. Four-year-old-girl ( JIA ) . Kinesiology Taping

– muscular and ligaments/tendons correction.

Pacjentka 2.

Dziewczynka w wieku 4 lat została przyjęta do Kli-

niki Reumatologii Wieku Rozwojowego Instytutu Reu-

matologii w celu diagnostyki zapalenia stawu kolano-

wego prawego. Czas trwania choroby wynosił 4 mies.

W badaniu klinicznym obserwowano w prawym stawie

kolanowym: obrzęk, wysięk, wzmożone ucieplenie, bo-

lesność palpacyjną, przykurcz zgięciowy 22 stopnie, za-

nik głowy przyśrodkowej mięśnia czworogłowego,

przykurcz mięśnia prostego uda, taśmy biodrowo-pisz-

czelowej, grupy mięśni kulszowo-goleniowych, mięśnia

płaszczkowatego oraz głowy bocznej mięśnia brzucha-

tego. Rozpoznano MIZS o początku jednostawowym.

Zastosowano poniższe zabiegi fizjoterapeutyczne:

• 2 razy dziennie lokalną krioterapię na oba stawy kola-

nowe,

• mobilizację rzepki,

• wyciąg (20–30 min) – pierwsze 2 dni terapii,

• masaż funkcyjny mięśnia prostego uda,

• terapię punktów spustowych mięśni: piszczelowego

tylnego, płaszczkowatego,

• rozluźnienie mięśni: piszczelowego tylnego, głowy

bocznej mięśnia brzuchatego, taśmy biodrowo-pisz-

czelowej,

• ćwiczenia izometryczne głowy przyśrodkowej mięśnia

czworogłowego uda,

• naukę chodu z zastosowaniem taśmy Kinesio Tex®

(ryc. 2.).

Wykorzystano aplikację miejscową i więzadłowo-ścię-

gnistą, która umożliwiła dziecku tego samego dnia pra-

widłowy chód (po wcześniejszej terapii). Powyższą apli-

Reumatologia 2008; 46/6

Metoda Kinesio Taping w chorobach zapalnych układu ruchu u dzieci

343

kację w połączeniu z codziennymi ćwiczeniami stoso-

wano do grudnia 2007 r.

W styczniu 2008 r. dziewczynka została ponownie

przyjęta do Kliniki z powodu nawrotu wysięku w stawie

kolanowym prawym. Wykonano punkcję stawu kolano-

wego – podano dostawowo glikokortykosteroidy.

Zwiększono dawkę metotreksatu, dołączono Encorton

w dawce 0,3 mg/kg m.c. na dobę. Po 5 dniach od zasto-

sowania zmienionego leczenia i kolejnej aplikacji taśmy

Kinesio Tex® zaobserwowano zmniejszenie dolegliwo-

ści bólowych, obrzęku i poprawę stereotypu chodu

(ryc. 3.–5.).

ból, 20-stopniowy przykurcz zgięciowy prawego stawu

kolanowego, bez ucieplenia, z niewielkim wysiękiem.

Razem z kinezyterapią i fizykoterapią zastosowano

aplikację połączonych technik: miejscowej i powięzio-

wej (ryc. 6.–8.).

Uzyskane efekty to zmniejszenie bólu, poprawa ste-

reotypu chodu, utrzymanie czynnego wyprostu w sta-

wie kolanowym.

Pacjentka 4.

Dziewczynka 4-letnia, u której w marcu 2007 r. roz-

poznano twardzinę ograniczoną. Czas trwania choroby

wynosił 12 mies. Stosowano leczenie metotreksatem

i małymi dawkami steroidów. Głęboka i rozległa zmia-

na skórna (blizna) nie powodowała ograniczenia ruchu

w obrębie kończyny górnej.

Pacjentka 3.

Dziewczynka 7-letnia przyjęta do Kliniki z rozpo-

znaniem zapalenia obu stawów kolanowych. Czas

trwania choroby wynosił 3 mies. Obserwowano

Ryc. 3. Aplikacja na wysięk w kolanie u dziew-

czynki 4-letniej (MIZS).

Fig. 3. Four-year-old-girl ( JIA ) . Kinesiology Taping

– application for knee effusion.

Ryc. 4. Aplikacja korekcyjna w celu poprawy

zgięcia grzbietowego i podeszwowego stopy

u dziewczynki 4-letniej (MIZS).

Fig. 4. Kinesiology Taping – muscular and liga-

ments/tendons correction.

Reumatologia 2008; 46/6

344

Beata Żuk, Krystyna Księżopolska-Orłowska

Ryc. 5. Aplikacja korekcyjna w celu poprawy

zgięcia grzbietowego i podeszwowego stopy

u dziewczynki 4-letniej (MIZS).

Fig. 5. Kinesiology Taping – muscular and liga-

ments/tendons correction.

Ryc. 6. Aplikacja miejscowa i więzadłowo-ścięg-

nista u dziewczynki 7-letniej z zapaleniem pra-

wego stawu kolanowego.

Fig. 6. Seven-year-old-girl ( gonitis dex ) . The mu-

scular and fascial techniques applications.

Zastosowano następujące zabiegi fizjoterapeutyczne:

• jonizację jodową 2% na zmianę skórną,

• techniki tkanek miękkich umożliwiające przesuwanie

wytworzonej podskórnie zmiany (skóra – tkanki po-

więziowe) względem tkanek miękkich położonych

głębiej (powięź – mięśnie) – rozluźnienie restrykcji.

Zastosowano aplikację powięziową (ryc. 9.–11.).

strukcji elementów czynnych i biernych stawów. Ból

definiowany przez Międzynarodowe Towarzystwo Ba-

dania Bólu jako „nieprzyjemne odczucie zmysłowe

i emocjonalne związane z obecnym lub potencjalnym

uszkodzeniem tkanek albo opisywane w kategoriach

tego uszkodzenia” jest nie tylko wskazówką diagno-

styczną, ale też głównym celem terapeutycznym [6].

Metoda Kinesio Taping w chorobach prowadzących

do deformacji stawów wspiera ich funkcję poprzez po-

prawę propriocepcji, korekcję ustawienia, regulację na-

pięć mięśni, co prowadzi do zmniejszenia bólu, wydaje

się również pomocna w przywracaniu utraconych funk-

Dyskusja

Przyczyną przewlekłego i nawracającego bólu

w przebiegu chorób reumatycznych wieku rozwojowe-

go jest toczący się proces zapalny, prowadzący do de-

Reumatologia 2008; 46/6

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: