geodezja 1-16.doc

1.       We wszystkich etapach cyklu inwestycyjnego niezbędny jest udział miernictwa. Zgodnie z Prawem budowlanym projekt budowlany powinien zawierać projekt zagospodarowania działki i terenu sporządzony na aktualnej mapie, obejmujący określenie granic działki, usytuowanie, obrys i układ istniejących i projektowanych obiektów, sieci uzbrojenia, sposobu odprowadzania lub oczyszczania ścieków, układ komunikacyjny i układ zieleni ze wskazaniem charakterystycznych elementów, wymiarów, rzędnych i wzajemnych odległości w nawiązaniu do istniejącej i projektowanej zabudowy terenów sąsiednich. Mapą do celów projektowych jest mapa zasadnicza obszaru inwestycji i otaczającego go terenu w pasie co najmniej 30m. Aktualizację do celów projektowych wykonuje się w oparciu o pomiary inwentaryzacyjne.

Obiekty budowlane wymagające pozwolenia na budowę podlegają geodezyjnemu wyznaczeniu w terenie, a po ich wybudowaniu geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej. Geodezyjne wytyczenie obiektów w terenie służy przestrzennemu usytuowaniu tych obiektów zgodnie z projektem. Wytyczeniu w terenie i utrwaleniu na gruncie podlegają w szczególności: główne osie obiektów naziemnych i podziemnych, charakterystyczne punkty projektowanych obiektów i stałe punkty wysokościowe. Czynności związane z przenoszeniem w teren geometrycznych elementów obiektów i urządzeń zaprojektowanych na mapie to pomiary realizacyjne. W trakcie budowy korzysta się z technik geodezyjnych przy tyczeniu długości i kątów, pionowania i poziomowania elementów, wyznaczaniu wysokości itd.

Istotną rolę w zapewnieniu prawidłowego i bezpiecznego użytkowania obiektu odgrywają pomiary eksploatacyjne. Wyniki pomiarów przemieszczeń i odkształceń urządzeń, obiektów oraz podłoża gruntowego są często podstawowymi danymi do oceny ich stanu technicznego.

2.       Zgodnie z Prawem budowlanym projekt budowlany powinien zawierać projekt zagospodarowania działki i terenu sporządzony na aktualnej mapie, obejmujący określenie granic działki, usytuowanie, obrys i układ istniejących i projektowanych obiektów, sieci uzbrojenia, sposobu odprowadzania lub oczyszczania ścieków, układ komunikacyjny i układ zieleni ze wskazaniem charakterystycznych elementów, wymiarów, rzędnych i wzajemnych odległości w nawiązaniu do istniejącej i projektowanej zabudowy terenów sąsiednich.

3.       Czynności związane z przenoszeniem w teren geometrycznych elementów obiektów i urządzeń zaprojektowanych na mapie to pomiary realizacyjne. Geodezyjne wytyczenie obiektów w terenie służy przestrzennemu usytuowaniu tych obiektów zgodnie z projektem. Wytyczeniu w terenie i utrwaleniu na gruncie podlegają w szczególności: główne osie obiektów naziemnych i podziemnych, charakterystyczne punkty projektowanych obiektów i stałe punkty wysokościowe.

4.       Są to pomiary eksploatacyjne odgrywają one istotną rolę w zapewnieniu prawidłowego i bezpiecznego użytkowania obiektu. Wyniki pomiarów przemieszczeń i odkształceń urządzeń, obiektów oraz podłoża gruntowego są często podstawowymi danymi do oceny ich stanu technicznego.

5.       Mapą do celów projektowych jest mapa zasadnicza obszaru inwestycji i otaczającego go terenu w pasie co najmniej 30m. Pomiary inwentaryzacyjne polegają na aktualizacji mapy zasadniczej do celów projektowych.

6.       Stosowane powierzchnie odniesienia:

elipsoida obrotowa – spłaszczona na biegunach, tworzy najwierniejszą matematyczną powierzchnię odniesienia Ziemi. Wielkość i kształt elipsoidy określają długości jej półosi a i b oraz współczynnik spłaszczenia µ. W układzie światowym przyjmuje się referencyjną elipsoidę ziemską RGS – 80.

powierzchnia kuli – (o promieniu R = 6371110 m) dla wielu zadań może być wystarczająco dokładną powierzchnią odniesienia.

płaszczyzna – styczna do powierzchni globu w centralnym punkcie dostatecznie małego obszaru jest najprostszą powierzchnią odniesienia. Odrzutowane na płaszczyznę punkty z powierzchni Ziemi, po przyjęciu skali tworzą mapę sytuacyjną.

7.       geoida – teoretyczna bryła, nie jest figurą matematyczną, najwierniej oddaje kształt Ziemi. Tworzą ją punkty o jednakowym potencjale przyciągania ziemskiego, a kierunek siły ciężkości jest prostopadły do jej powierzchni w każdym punkcie.

geoida zerowa – geoida Kronsztad, poziom wody w Kronsztadzie, powierzchnia odniesienia dla pomiarów wysokościowych.

układ wysokościowy Kronsztad - europejski układ wysokości powstały w miejscowości Kronsztad przy Zatoce Fińskiej. Wysokość zero została wyznaczona jako średni poziom morza. Do wyznaczenia tego poziomu służy mareograf. Układ wysokościowy Kronsztad w Polsce został przyjęty jako układ państwowy.

8.       Powierzchnię kuli lub elipsoidy obrotowej z odniesionym na niej obrazem powierzchni Ziemi nie można bezpośrednio rozwinąć na płaszczyźnie. W celu uzyskania płaskiej mapy trzeba fragment powierzchni kuli lub elipsoidy przenieść na płaszczyznę, pobocznicę stożka lub walca i rozwinąć na płaszczyźnie. Odwzorowanie wiąże się z zniekształceniami obrazu. Wielkość zniekształceń jest różna w zależności od rodzaju odwzorowania, miejsca i kierunku. najmniejsze zniekształcenia występują w pobliżu punktów styczności obranej powierzchni odwzorowania z powierzchnią kuli lub elipsoidy. Wybór rodzaju odwzorowania zależy od kształtu powierzchni odwzorowanej,  jej wielkość  jest tak ograniczona aby zniekształcenia nie przekraczały założonych. Od rodzaju odwzorowania zależy, które elementy ulegną zniekształceniom.

metody odwzorowania: płaszczyznowe ukośne, walcowe poziome, stożkowe normalne.

9.       szerokość geograficzna – kąt jaki tworzy kierunek pionu w danym punkcie P z płaszczyzną równika, zmienia się od 0º na równiku do 90º na biegunach.

długość geograficzna – kąt pomiędzy płaszczyzną południka przyjętego za południk zerowy a płaszczyzną południka danego punktu.

10.   skala mapy – stosunek długości dowolnego odcinka d na mapie do długości odpowiadającego mu odcinka D terenie. Iloraz ten wyraża się w postaci ułamka 1:M.

d:D = 1:M. Podstawiając d = 0,1mm (zdolność rozdzielcza oka ludzkiego) otrzymuje się zależność między skalą mapy i jej dokładnością liniową.

D = d * M = 0,1 mm * M. Na podstawie tego wzoru można dobrać optymalna dokładność pomiarów D przy sporządzeniu mapy w zadanej skali 1:M. Na przykład przy mapie w skali 1:500 optymalna dokładność pomiaru długości wynosi ± 50mm.

Na mapach w skalach mniejszych stopień generalizacji szczegółów terenowych jest większy przez co treściowo są one uboższe. Mapy ogólnogeograficzne zawierają wszystkie elementy krajobrazu powierzchni Ziemi o jednakowym stopniu szczegółowości, zależnym jedynie od skali opracowania.

11.   rozdzielczość oka ludzkiego – najmniejsza odległość miedzy punktami, jaką jest w stanie rozróżnić przeciętny człowiek bez posługiwania się dodatkowymi przyrządami optycznymi. Wynosi ona 0,1 mm.

12.   Mapa sporządzona bezpośrednio na podstawie danych z pomiaru nosi  nazwę pierworysu. Zasadniczym formatem dla opracowań kartograficznych jest arkusz o formacie A-1. Na arkusz pierworysu nanosi się ramkę o wymiarach 500x800 mm umieszczoną centralnie w stosunku do długości arkusza A-1, ramka ta nosi nazwę ramki sekcyjnej. Jest ona wypełniona siatką kwadratów, w oparciu o nią nanoszona jest ze współrzędnych osnowa pomiarowa. Pod ramką sekcyjną podane są podstawowe informacje źródłowe o mapie, jest to tzw. metryka mapy. Ramka sekcyjna i siatka kwadratów pozwalają nanosić punkty o znanych współrzędnych w szczególności punkty osnowy pomiarowej. Pomierzone w terenie szczegóły sytuacyjne nanosi się na pierworys. Nanoszenie pomiarów wysokościowych wykonuje się na pierworysach, na których wcześniej naniesiono szczegóły sytuacyjne. Punkty wysokościowe oraz inne formy graficzne przedstawiające rzeźbę terenu w połączeniu z mapa sytuacyjną dają mapę sytuacyjno – wysokościową. Rzeźbę tereny na tych mapach przedstawia się za pomocą warstwic i punktów z podaniem ich wysokości. Wyszukiwanie punktów, przez które przechodzą warstwice nazywa się interpolacją warstwic. Wykreślone odręcznie warstwice opisuje się ich wysokościami. Redakcja mapy polega na takim opracowaniu graficznego obrazu terenu przedstawionego na pierworysie, aby obraz ten w sposób wierny przedstawiał istotne cechy terenu zachowując podstawowy zasób wiedzy o tym terenie i sposobie jego powierzchniowego zagospodarowania.

13.   Cechy mapy cyfrowej:

·         możliwość  odczytywania z modelu dowolnych wielkości geometrycznych  i dokładnością wprowadzanych danych, na podstawie których przygotowano opracowanie

·         łatwość aktualizacji opracowania, dokonywania korekt, zmian, uzupełnień

·         dobór dowolnej skali mapy

·         wybór treści mapy, wyeksponowanie dowolnych elementów

·         utworzenie dowolnych obrazów modelu: perspektywicznych, rzutów, itd.

·         dowolna redakcja opracowani ze względu na formę, kolor, opisy, itp.

·         trwałość i niezmienność zapisu

Cechy mapy analogowej:

(przeciwnie do cech mapy cyfrowej, czyli nietrwałość, brak możliwości zmian itd.)

14.   mapa zasadnicza – jest źródłowym opracowaniem kartograficznym wykorzystywanym do zaspokajania różnorodnych potrzeb gospodarki narodowej. Wykonuje się ją w skalach 1:5000, 1:2000, 1:1000 i 1:500 na podstawie bezpośrednich pomiarów terenowych bądź fotogrametrycznych pomiarów sytuacyjnych. Na treść mapy zasadniczej składają się:

·         punkty poziomej i wysokościowej osnowy geodezyjnej

·         granice: państwa, podziału administracyjnego, itp.

·         ogrodzenia trwałe, budowle i budynki, urządzenia inżynieryjno – technic zne, uzbrojenie podziemne

·         drogi, koleje i urzadzenia towarzyszące

·         wody i urządzenia towarzyszące

·         rzeźba terenu i sztuczne formy terenowe,  rodzaje użytków gruntowych i pokrycie szatą roślinną

·         tereny rekreacyjne, sportu i zabaw, pomniki cmentarzy, figury

·         opisy informacyjne związane z treścią mapy

·         kontury klasyfikacyjne i numery działek

15.   Pierwsza grupa dokładnościowa:

·         zastabilizowane punkty osnowy wysokościowej

·         znaki graniczne – granice państwa itp.

·         obiekty i urządzenia techniczno – gospodarcze jak budynki i budowle inżynierskie

·         elementy naziemne uzbrojenia terenu (hydranty i włazy), studnie

·         obiekty drogowe i kolejowe tj. mosty, wiadukty itd.

·         szczegóły uliczne, tj. krawężniki, latarnie, pomniki

Druga grupa dokładnościowa:

·         punkty załamań konturów budowli i urządzeń ziemnych tj. tamy, wały, groble

·         boiska sportowe, parki, drzewa przyuliczne i pomniki przyrody

·         elementy podziemne uzbrojenia terenu

Trzeba grupa dokładnościowa:

·         punkty załamań konturów użytków gruntowych i konturów klasyfikacyjnych

·         naturalne linie brzegowe wód płynących i stojących

·         linie podziałowe na oddziały w lasach państwowych

·         punkty załamań dróg dojazdowych

16.   Punkty osnowy sytuacyjnej należy w terenie stabilizować słupkami kamiennymi lub betonowymi, palikami drewnianymi, rurkami, za pomocą bolców lub trzpieni metalowych.

Osnowę wysokościową stanowi szereg zastabilizowanych w terenie punktów o znanych wysokościach zwanych reperami. Są to najczęściej trzpienie metalowe.