ZESPÓŁ STERU POURAZOWEGO Cz³owiek wielokrotnie w ci¹gu ¿ycia doœwiadcza ró¿nych trudnych i stresuj¹cych wydarzeñ. Z wiêkszoœci¹ z nich radzi sobie i znajduje w³aœciwe rozwi¹zania, poniewa¿ nie przekraczaj¹ one jego zdolnoœci adaptacyjnych. Zdarzenie traumatyczne to doœwiadczenie urazowe o szczególnym nasileniu, które prowadzi do zmian w funkcjonowaniu psychofizycznym.
Zaburzenia po stresie traumatycznym pojawia siê w nastêpstwie prze¿ycia- jako uczestnik lub œwiadek - zagra¿aj¹cych ¿yciu zdarzeñ, takich jak walka zbrojna, klêski ¿ywio³owe, incydenty terrorystyczne i powa¿ne wypadki, lub aktów zwi¹zanych z przemoc¹, takich jak gwa³t'.
Inne okreœlenie wskazuje Amerykañskie Towarzystwo Psychiatryczne, które zdefiniowa³o traumatyczne wydarzenie jako “wykraczaj¹ce poza zwyk³e ludzkie doœwiadczenie". Definicja ta niestety okazuje siê nieadekwatna. Gwa³ty, pobicia i inne formy przemocy seksualne i rodzinnej s¹ tak powszechnie obecne w ¿yciu kobiet, ¿e trudno je okreœliæ jako wykraczaj¹ce poza codziennoœæ2.
W przeciwieñstwie do nieszczêœæ powszechnych, zdarzenia traumatyczne wi¹¿¹ siê z zagro¿eniem zdrowia lub ¿ycia, b¹dŸ te¿ polegaj¹ na bliskim osobistym zetkniêciu siê z przemoc¹ i œmierci¹. Zmuszaj ¹ cz³owieka do konfrontacji z poczuciem skrajnej bezradnoœci i przera¿enia, wywo³uj¹c dramatyczne reakcje.
Istnieje wiele ró¿nych podzia³ów zdarzeñ traumatycznych. Najprostszy, to podzia³ na zdarzenia pojedyncze i wielokrotne. Pojedyncze zdarzenie wystêpuje raz w ci¹gu ¿ycia danej osoby; takim zdarzeniem jest np. wypadek samochodowy. Zdarzenia wielokrotne powtarzaj¹ siê z wiêksz¹ lub mniejsz¹ regularnoœci¹ i mog¹ to byæ zdarzenia o tym samym charakterze lub bardzo zró¿nicowane. Przyk³adem traumy wielokrotnej u jednej osoby mo¿e byæ wypadek samochodowy, napad dokonany przez nieznanych sprawców, oraz przemoc fizyczna wystêpuj¹ce w ró¿nych okresach ¿ycia.
Ze wzglêdu na rodzaj zdarzeñ traumatycznych mo¿na je podzieliæ na klêski ¿ywio³owe (np. trzêsienie ziemi, powódŸ, po¿ar), zdarzenia spowodowane przez cz³owieka oraz przemoc. Zdarzenia spowodowane przez cz³owieka powstaj¹ z jego winy, ale bez intencji wyrz¹dzenia krzywdy: s¹ to wypadki samochodowe, kolejowe, budowlane itp. Przemoc natomiast ma najczêœciej charakter intencjonalny. Mo¿e to byæ przemoc fizyczna, psychiczna oraz seksualna.3
Na zwyk³¹ odpowiedŸ jednostki na niebezpieczeñstwo sk³ada siê z³o¿ony, zintegrowany system reakcji obejmuj¹cych zarówno cia³o, jak i umys³. Poczucie zagro¿enia pocz¹tkowo pobudza wspó³czulny uk³ad nerwowy, powoduj¹c wzrost wydzielania adrenaliny we krwi i wprawiaj¹c organizm w stan pogotowia. Zmusza równie¿ jednostkê do skoncentrowania siê na chwili obecnej. Ponadto zmienia zwyk³y sposób odczuwania: w niebezpiecznej sytuacji ludzie czêsto zapominaj¹ o g³odzie, zmêczeniu czy bólu. I wreszcie, zagro¿enie wywo³uje intensywne poczucie strachu i z³oœci. Reakcje urazowe pojawiaj ¹ siê, kiedy podjêcie dzia³ania nie jest mo¿liwe. Jeœli nie mamy szansy ani oporu, ani ucieczki, system samoobrony organizmu ulega przeci¹¿eniu i dezorganizacji. Traumatyczne wydarzenia powoduj¹ g³êbokie, trwale zmiany w fizjologicznym pobudzeniu, uczuciowoœci, zdolnoœciach poznawczych oraz pamiêci. Osoba, która dozna³a urazu, mo¿e doœwiadczyæ intensywnych emocji, ale nie pamiêtaæ dok³adnie samego wydarzenia; bywa te¿ odwrotnie:
szczegó³owe wspomnienia id¹ w parze z ca³kowitym brakiem uczuæ . Zdarza siê, ¿e ofiara jest ci¹gle niespokojna i podenerwowana, sama nie wiedz¹c dlaczego.
Obraz zaburzenia po stresie traumatycznym komplikuje fakt, ¿e czêsto wystêpuje ono w po³¹czeniu z innymi zaburzeniami psychicznymi- takimi jak depresja i nadu¿ywanie substancji psychoaktywnych (np. alkoholu), problemy z pamiêci¹ i funkcjonowaniem poznawczym, oraz innymi problemami zdrowia fizycznego i psychicznego. Zaburzenie to jest zwi¹zane z pogorszeniem zdolnoœci jednostki do funkcjonowania w ¿yciu spo³ecznym i rodzinnym (funkcjonowanie zawodowe, problemy ma³¿eñskie i rodzinne).
Do najczêœciej rozpoznawanych symptomów nale¿¹: nerwowoœæ, dra¿liwoœæ, zachowania agresywne, trudnoœci z zasypianiem, lêk.
Zaburzenie stresowe pourazowe (PTSD) jest zaburzeniem wymienionym w klasyfikacji zaburzeñ...
spodpowieki