NADKWASOTA (ZGAGA)
Zwiększone wydzielanie soku żołądkowego jest najczęściej spowodowane używaniem tytoniu, alkoholu i spożywaniem niewłaściwego pożywienia. Chorzy na wrzód żołądka i zapalenie żołądka skarżą się na kwaśne odbijania i długotrwałe uczucie kwasów w przełyku lub żołądku, choć zwykle nie tracą apetytu. Zazwyczaj po jedzeniu odczuwają gniecenie w żołądku, spożyty pokarm wraca im do przełyku, mają nudności.
Leczenie ziołowe. Soki warzywne Sok z ziemniaków
Jeden kilogram ziemniaków (które po zeskrobaniu skórki mają fioletowoczerwoną barwę) myjemy szczotką w bieżącej wodzie, kroimy na kawałki i przepuszczamy przez sokowirówkę. Otrzymany sok wypijamy w ilości 1/3 szklanki przed każdym posiłkiem.
Odwar z goryczki żółtej
1/2 łyżeczki korzenia goryczki zalewamy 1,5 szklanki wrzącej wody, odstawiamy na 15 minut, przecedzamy. Pić przed głównymi posiłkami po 1/2 szklanki. Zamiast odwaru można korzeń goryczki zemleć na proszek i przyjmować po 1/2 łyżeczki do kawy, także przed głównymi posiłkami.
Mieszanka 1
Po 50 gramów ziela szanty zwyczajnej, cząbru ogrodowego, krwawnika, podróżnika, kłączy tataraku, nasion kopru włoskiego dokładnie mieszamy, 1 łyżkę mieszanki zalewamy 1 szklanką wrzącej wody, gotujemy 5 minut, odstawiamy na 15 minut pod przykryciem, przecedzamy. Całość odwaru wypić w 3 porcjach w ciągu dnia - rano i w południe przed jedzeniem, a wieczorem po posiłku.
Mieszanka 2
Po 50 gramów kwiatu lipy, siemienia lnianego, korzenia lukrecji, korzenia arcydzięgla, kłącza tataraku. Sposób przygotowania i użycia jak wyżej.
Dieta
Ograniczyć spożywanie produktów zbożowych, słodyczy, kawy ziarnistej, mocnej herbaty. Tłuszcze używać w stanie płynnym. Unikać smażonych mięs.
OSTRY NIEŻYT ŻOŁĄDKA
Najczęściej spotykaną przyczyną powstania ostrego nieżytu żołądka są: przejedzenie, spożycie alkoholu. Zapadają na tę dolegliwość ludzie mający tak zwany słaby żołądek.
Objawy
Ostry nieżyt żołądka rozpoczyna się od niesmaku, nudnoś-ci, gniecenia lub bólu w żołądku. Język bywa zwykle obłożony, z ust wydobywa się nieprzyjemna woń. Często, zwłaszcza u dzieci, pojawiają się wymioty albo biegunka. Chory nie ma ochoty na jedzenie, ale chętnie pije i ma zmienne zachcianki smakowe.
Leczenie ziołowe Kuracja 1
W lekkich przypadkach wystarcza jedno-, dwudniowa głodówka z dużą ilością płynów (woda z sokiem z cytryny).
Kuracja 2
W przypadkach cięższych chory wypija na 10 minut przed posiłkiem napar z ziela krwawnika, dziurawca, liści mięty pieprzowej, babki szerokolistnej, ziela rdestu ostrogorzkiego, podróżnika (po 50 gramów każdego ze składników dokładnie mieszamy, 1 łyżkę mieszanki zalewamy 1 szklanką wrzącej wody, odstawiamy pod przykryciem na 10 minut, przecedzamy).
Jeśli chory skarży się na zaparcia, robimy mu wieczorem lewatywę z 1/2 litra ciepłego naparu z kwiatu rumianku (2 łyżki kwiatu rumianku zalewamy 2 szklankami wrzącej wody).
NADWRAŻLIWOŚĆ ŻOŁĄDKA
Dolegliwość ta daje dość różnorodne objawy. Jedni chorzy źle znoszą pokarmy zimne, inni pokarmy gorące. Atak nadwrażliwości może być wywołany na przykład potrawami kwaśnymi, tłuszczami, często wypiciem zwykłej wody.
Chory uskarża się na gniecenie, a czasem ból w żołądku, cierpi na wzdęcie, z trudem odchodzą gazy. Mdłości mogą się pojawić po przyjęciu pokarmów, ale także gdy żołądek jest pusty. Chory odczuwa słony smak w ustach i zgagę. Ma uczucie pełności w żołądku.
Leczenie hydropatyczne
W czasie ataku kładziemy choremu na brzuch gorący kompres, który pozostawiamy na 1 godzinę. Gdy chory nie poczuje się lepiej, kompres powtarzamy.
Jeśli chory skarży się na wzdęcia, gazy odchodzą z trudem, robimy mu lewatywę z 1 litra ciepłego naparu z kwiatu rumianku (4 łyżki kwiatu rumianku zalewamy 1 litrem wrzącej wody, odstawiamy pod przykryciem na 10 minut, przecedzamy).
Leczenie ziołowe
W celu uregulowania czynności gruczołów żołądka podajemy choremu odwary z mieszanek ziołowych. Jedną mieszankę ziołową należy stosować nie dłużej niż 7 dni, a potem przejść do następnych.
Liść mięty, podbiału, bobrka trójlistnego, ziele szanty, nostrzyka, pięciornika gęsiego, korzeń arcydzieła. Po 50 gramów każdego ze składników dokładnie mieszamy, 1 łyżkę mieszanki zalewamy 2 szklankami wrzącej wody, gotujemy na małym ogniu 5 minut, odstawiamy pod przykryciem na 10 minut, przecedzamy. Chory wypija po 1/2 szklanki odwaru przed głównymi posiłkami.
Korzeń kozłka lekarskiego, podróżnika, lubczyku, kłącze rdestu wężownika, szyszki chmielu, liść melisy. Sposób przygotowania i użycia jak Mieszanki 1.
Mieszanka 3
Liść mięty pieprzowej, ziele tysiącznika, korzeń kozłka lekarskiego, szyszki chmielu. Sposób przygotowania i użycia jak Mieszanki 1.
Mieszanka 4
Liść mięty pieprzowej (100 gramów), korzeń kozłka lekarskiego, liść szałwii (po 30 gramów), kwiat rumianku (40 gramów). Wszystkie składniki należy dokładnie wymieszać, 2 łyżki mieszanki zalać 2 szklankami wrzącej wody, gotować na małym ogniu 5 minut, odstawić pod przykryciem na 10 minut, przecedzić. Pić 3 razy dziennie przed jedzeniem po 1/2 szklanki.
Mieszanka 5
Nasienie lnu, kozieradki, liść łopianu, korzeń goryczki żółtej, owoc anyżu. Po 50 gramów każdego ze składników dokładnie mieszamy, 2 łyżki mieszanki zalewamy 2 szklankami wrzącej wody, gotujemy na małym ogniu 5 minut, odstawiamy pod przykryciem na 10 minut, przecedzamy. Pić 3 razy dziennie przed jedzeniem po 1/2 szklanki.
Kuracja powinna trwać 2-3 miesiące z dwu-, trzydniowymi przerwami między zmianą mieszanek ziołowych.
Należy wyłączyć mięso wieprzowe, tłuszcze zwierzęce i słodkie mleko. Pożywienie powinno być ciepłe, ani gorące, ani zimne.
NERWICA ŻOŁĄDKA
Jest to jedna z najbardziej rozpowszechnionych dolegliwości. Jej źródłem są napięcia nerwowe powodujące nadpobudliwość. Żołądek, który jest jednym z najbardziej unerwionych narządów, reaguje na takie negatywne bodźce różnymi zaburzeniami.
Chorzy na nerwicę żołądka skarżą się na niestrawność, kłujące i szczypiące bóle, uczucie przeszkody w przełyku, źle śpią, mają zmienny nastrój, są rozdrażnieni, nadmiernie się pocą; cierpią na zaparcie na zmianę z biegunką.
Leczenie ziołowe jest niezwykle skuteczne pod warunkiem, że trwa przynajmniej od 4 do 6 tygodni. Najlepiej przeprowadzać je podczas urlopu, kiedy można sobie zaplanować spokojny tryb życia.
Nieleczona nerwica żołądka prowadzi najczęściej do powstania wrzodu żołądka lub wrzodu dwunastnicy.
Kuracja 1
Leczenie należy rozpocząć od oczyszczenia jelit lewatywą z ciepłego naparu z kwiatu rumianku (4 łyżki kwiatu rumianku zalewamy 1 litrem wrzącej wody, odstawiamy pod przykryciem na 10 minut, przecedzamy). Takie lewatywy należy robić przez 2-3 kolejne wieczory, a także zawsze wtedy, kiedy chory cierpi na zaparcie.
Każdego wieczoru kładziemy choremu ciepły kompres na brzuch z odwaru z siana (2 garście siana zalewamy 1 litrem wrzącej wody, gotujemy na małym ogniu 10 minut, przecedzamy). Kompres pozostawiamy na całą noc.
Codziennie przez 3-4 dni chory wypija 1 szklankę odwaru z korzenia podróżnika; 1/2 szklanki rano na czczo, 1/2 - wieczorem (1 łyżeczkę korzenia zalewamy 1 szklanką wrzącej wody, gotujemy 10 minut na małym ogniu, przecedzamy).
Po 3-4 dniach picia odwaru przechodzimy na podawanie choremu naparu z ziela piołunu (1 płaską łyżeczkę ziela piołunu zalewamy 1 szklanką wrzącej wody, odstawiamy pod przykryciem na 10 minut, przecedzamy). Napar ten chory pije przez cały czas trwania kuracji po 3 łyżki rano i wieczorem, nie dłużej jednak niż 7-8 dni.
Chorzy na nerwicę żołądka powinni pić 2-3 razy w tygodniu odwar z korzenia omanu, żywokostu, ziela piołunu, skrzypu, tysiącznika, krwawnika, rzepiku, kłączy turzycy piaskowej, liści podbiału (po 50 gramów każdego ze składników dokładnie mieszamy, 1 łyżkę mieszanki zalewamy 1 szklanką wrzącej wody, gotujemy 10 minut na małym ogniu, odstawiamy pod przykryciem na dalsze 10 minut, przecedzamy). Odwar podajemy choremu po 1/4 szklanki rano i wieczorem przez 1-2 miesiące.
W okresie leczenia i przy ewentualnych pogorszeniach wyłączamy z pożywienia mięso i jego przetwory, tłuszcze zwierzęce, zbyt gorące i zimne napoje. Należy unikać potraw smażonych.
Trawienie w żołądku (2)
Trawienie to mechaniczny, chemiczny i enzymatyczny rozkład substancji pokarmowych, w którym czynnie uczestniczy żołądek człowieka – podłużny, umięśniony narząd. Dzięki silnemu umięśnieniu dokładnie miesza i rozciera treść pokarmową w lepką brejowatą masę zwaną miazgą pokarmową. Dzięki wydzielaniu stężonego kwasu solnego sterylizuje pokarm. Ponadto dzięki enzymom trawiennym (i kwasowi solnemu) nadtrawia białko do tzw. peptydów, ułatwiając jego dalszy rozkład na czynniki proste w jelitach. ŻOŁĄDEK – BUDOWA I ROLA FIZJOLOGICZNA ŻOŁĄDEK STERYLIZATOR TRAWIENIE W ŻOŁĄDKU NADKWAŚNOŚĆ SOKU ŻOŁĄDKOWEGO ZAPOBIEGANIE NADKWAŚNOŚCI SOKU ŻOŁĄDKOWEGO DIETA A PRAWIDŁOWE TRAWIENIE W ŻOŁĄDKUŻOŁĄDEK – BUDOWA I ROLA FIZJOLOGICZNAJak zbudowany jest żołądek? Żołądek człowieka jest podłużnym i silnie umięśnionym narządem. Aby zrozumieć mechanizm trawienia w tym narządzie trzeba zauważyć, że składa się z części wpustowej (przy połączeniu z przełykiem), trzonu żołądka (część środkowa) oraz części odźwiernikową (przy przejściu w dwunastnicę). Workowatą wklęsłość żołądka będącą jego górnym biegunem nazywamy dnem tego narządu (nazwa myląca, ponieważ jest to jego najwyższa część). W tej górnej jego części – mieści się cały pośpiesznie zjedzony posiłek. Dopiero po zmagazynowaniu tutaj porcji jedzenia jest ona stopniowo przesuwana do dolnej odźwiernikową części żołądka dla intensywnego trawienia i sterylizacji przy pomocy soku żołądkowego. U osoby dorosłej pojemność żołądka waha się zazwyczaj od jednego do półtora litra. Wytwarza on przynajmniej taką samą objętość soku żołądkowego na dobę.
Rys. 1 Różne role i pozycje żołądka
Żołądek dozuje, miesza, trawi i przemieszcza pokarm do jelit.Żołądek - współdziałając z dwunastnicą - zmienia swój kształt w zależności od stopnia wypełnienia pokarmem i dominującej funkcji trawiennej, jaką w danym momencie pełni. Żołądek w trawieniu pokarmu pełni kilka ważnych ról. Jest okresowym zbiornikiem i dozownikiem pokarmu do dalszego trawienia. Po drugie miesza pokarmu w swym wnętrzu. Po trzecie skutecznie sterylizuje treść pokarmową pozbawiając jej zarazków. Wreszcie pełni ważną rolę trawienną. Ponadto, przy pomocy silnych skurczów i we współdziałaniu z dwunastnicą – przemieszcza pokarm do jelita cienkiego. (Patrz rys – pozycje A,B,C,D,E,F) Poprawne działanie żołądka zależy w dużym stopniu od prawidłowości funkcji jego ścianekŚcianki żołądka składają się z trzech warstw: (patrząc od środka)– z wyściółki wnętrza – czyli z błony śluzowej, na powierzchni znajdują się gruczoły okładzinowe wydzielające żrące trawienne soki żołądkowe, w tym wspomniany kwas solony, gruczoły śluzowe, które wydzielają śluz ochronny przed kwasem solnym, itp. – z części środkowej, jaką jest gruba warstwa tkanki mięśniowej umożliwiająca mieszanie pokarmu; – z warstwy zewnętrznej (błony surowiczej).Żołądek - mieszalnik pokarmuPierwsza ważna rola żołądka wiąże się z silnym umięśnieniem. Dzięki niemu żołądek jest nie tylko zbiornikiem, ale i mieszalnikiem oraz „rozgniataczem” pokarmu. Wszakże pokarm dostaje się doń tylko częściowo rozdrobniony w jamy ustnej. W górnej części nazwanej „dnem żołądka” mieści się szybko zjedzony i niezbyt dobrze przeżuty pokarm. Stąd przekazywany jest stopniowo do dolnej części zwanej jamą odźwiernikową. I w tej właśnie części żołądek ruchami zgniatającymi, dzięki silnemu umięśnieniu dokładnie miesza i rozciera treść pokarmową w lepką brejowatą masę zwaną miazgą pokarmową. (rys.1..). Ale uwaga - zanim pokarm dostanie się do jamy odźwiernikowej zsuwa się wklęsłym brzegiem zwanym rynną pokarmową. I to właśnie miejsce, poddane oddziaływaniu przesuwającego się pokarmu jest szczególnie podatne na uszkodzenia błony śluzowej i nadżerki. Sok żołądkowySok żołądkowy jest wydzielany stale przez gruczoły wydzielnicze. Żołądek codziennie produkuje go 1,5-2,5 litra. Sok ten składa się z wody, kwasu solnego, pepsyny - enzymów trawiących białko i tłuszcze oraz innych składników sodu i potasu, śluzu i tzw. czynnika wewnętrznego niezbędnego do prawidłowego wchłaniania witaminy B12. (Niedobór czynnika wewnętrznego powoduje, że organizm nie wchłania witaminy B12, co jest przyczyną niedokrwistości, nazywanej dawniej anemią złośliwą). Najważniejszymi składnikami soku żołądkowego są kwas solny i pepsyna. Gruczoły wydzielnicze soku żołądkowego Zdolność wydzielania soku żołądkowego zawdzięczamy specjalnym komórkom wydzielniczym ścianek żołądka. Żołądek jest wyścielony błoną śluzową o charakterystycznej strukturze o kształcie kosmków. Pozwala to na znaczne powiększenie powierzchni czynnej ścianek żołądka. W każdym kosmku znajduje się wiele komórek wydzielniczych – zwanych też gruczołami wydzielniczymi, które pod wpływem bodźców wyzwolonych przez przyjmowane pokarmy wydzielają codziennie do światła żołądka 1,5 - 2,5 l soku trawiennego. Sok żołądkowy jest wodnym roztworem kwasu solnego i enzymów trawiennych. Zawarte w nim enzymy trawią białka i (w mniejszym stopniu) tłuszcze. Gruczoły wydzielnicze żołądka składają się z trzech typów komórek:Wewnętrzną warstwę wyścielającą wnętrze żołądka stanowi błona śluzowa. W błonie śluzowej znajdują się gruczoły, które zawierają następujące rodzaje komórek: • okładzinowe - wydzielające kwas solny • główne - wydzielające enzym pepsynę trawiący białko • śluzowe - wydzielające śluz, który chroni komórki okładzinowe, główne oraz inne wchodzące w skład błony śluzowej przed trawiącym działaniem kwasu solnego Każdy typ komórek wydzielniczych ma odrębne właściwości i wytwarza inne substancje. Są to bardzo małe struktury, wystarczy powiedzieć, że w żołądku jest około 20 milionów gruczołów, liczba zaś komórek okładzinowych przekracza 1 bilion. Samoobrona śluzowa przed żrącym sokiem żołądkowym Tajemnica zdrowego żołądka tkwi w szczelności ochronnej warstwy śluzu oddzielającej nabłonek żołądka od bardzo kwaśnego i trawiącego białko soku żołądkowego ma on właściwości fizykochemiczne, które neutralizują żrące działanie składników soku żołądkowego, a więc kwasu solnego i enzymów trawiennych. Im więcej jest czynnika drażniącego, tym większa jest produkcja śluzu. ŻOŁĄDEK STERYLIZATORKwas solny zabija chorobotwórcze bakterie oraz inne drobnoustroje zawarte w pokarmieStężony kwas solny wytwarzany przez komórki (gruczoły) okładzinowe naszego żołądka jest jednym z najważniejszych składników soku żołądkowego. Nawet nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak silnie stężony i żrący jest kwas solny w żołądku. Gruczoły okładzinowe są zdolne do „zagęszczania” kwasu nawet milion razy. Tak stężony kwas solny zabija chorobotwórcze bakterie oraz inne drobnoustroje zawarte w pokarmie. Ponadto, wysoka kwaśność soku aktywuje zawarte w nim enzymy niezbędne do prawidłowego trawienia pokarmu. Ale uwaga – jeśli wydzielanie kwasu solnego do soku żołądkowego przekroczy 20 mmol HCl w ciągu 1 godziny mamy niebezpieczną dla zdrowia nadkwasotę. Pokarm po dostaniu się do żołądka trafia na bardzo kwaśną kąpiel z kwasu solnego. Między posiłkami wydzielanie kwasu solnego w żołądku utrzymuje się na stosunkowo niskim poziomie . Nasila się podczas przyjmowania pokarmów. Spożycie pokarmu powoduje gwałtowny wzrost wydzielania stężonego kwasu, który w zależności od rodzaju pokarmu utrzymuje się nawet do 6 do 8 godzin. Gruczoły wydzielnicze mogą wyprodukować tak dużo kwasu solnego, że sok żołądkowy jest najbardziej kwaśnym płynem w ustroju o pH od 1 do 2. Dzięki temu kwas ten chroni przed dostaniem się do organizmu groźnych bakterii chorobotwórczych i wirusów. TRAWIENIE W ŻOŁĄDKUWydzielanie soków żołądkowych reguluje układ nerwowy. Najważniejszy jest tzw. nerw błędny autonomicznego układu nerwowego, który przenosi bodźce smakowe i węchowe wprost do gruczołów wydzielniczych żołądka. To wpływ zapachu i smaku jedzenia pobudza komórki wydzielnicze do intensywnej produkcji i wydzielania soków żołądkowych. Może się to również zdarzyć pod wpływem tzw. odruchu warunkowego – czyli „smakowitego” słowa – „czas na obiad!”. Ale uwaga komórki wydzielnicze pełnią nie tylko rolę trawienną, ale i uczestniczą w samoregulacji wydzielania soków. W tej ostatniej roli - wydzielane przez nie do krwi substancje wpływają zwrotnie na hamowanie lub pobudzanie gruczołów wydzielniczych. Pepsyna i trawienie żołądkowePodstawowym enzymem trawiennym żołądka jest pepsyna. Jest właściwie to grupa enzymów trawiennych, która w żołądku zapoczątkowuje trawienie białka. Pepsyna atakuje wiązania peptydowe białek w ich „słabych punktach”. Pod jej wpływem duże cząsteczki białek ulegają rozkładowi na krótsze elementy, nazywane peptydami.Pepsynę wydzielają gruczoły żołądkowe w postaci nieczynnego prekursora – pepsynogenu. Dopiero w silnie kwaśnym środowisku soku żołądkowego (poniżej pH.5) dochodzi do uaktywnienia enzymu i może on trawić pokarm. Specyfika trawienia żołądkowego u niemowląt. W soku żołądkowym niemowląt – obok pepsynogenów - znajduje się też inny enzym - rennina (nie mylić z reniną!!!), która wspomaga trawienie białka. W obecności wapnia enzym ten powoduje przejście białka mleka - kazeiny, w parakazeinian wapnia, związek bardziej podatny na działanie pepsyny. Tak więc trawienie mleka - podstawowego pożywienia niemowląt - zostaje dodatkowo wsparte działaniem tego enzymu. Kwas solny również trawi białko.Kwas solny wydzielany przez komórki okładzinowe żołądka posiada zdolność rozpulchniania włókien kolagenowych mięsa. Dzięki temu rozkłada ten pokarm i zawarte w nim związki chemiczne na drobne, bardziej strawne cząsteczki. Zakwaszona kwasem solnym treść żołądkowa aktywuje wydzielaną przez żołądek pepsynę, która jest enzymem trawiącym białko. Ponadto kwaśna treść przedostawszy się z żołądka do dwunastnicy pobudza jej błonę śluzową do wydzielania hormonów jelitowych, a głównie sekretyny i cholecystokininy. Hormony te wzmagają wydzielanie soku trzustkowego i żółci. Czynniki regulujące wydzielanie kwasu solnego i pepsynyWydzielanie pepsyny (a właściwie jego prekursora – pepsynogenów) - początkowo przebiega spontanicznie, następnie zaś jest nasilane przez samą pepsynę (autokataliza). Wydzielanie pepsynogenów jest zjawiskiem stałym, ulegającym wyraźnemu zwiększeniu pod wpływem tych samych bodźców, które zwiększają wydzielanie kwasu solnego, czyli takich substancji jak: gastryna, histamina, insulina, acetylocholina (neuroprekaźnik); oraz po spożyciu pokarmu! Substancje hamujące wydzielanie pepsynogenów to: glukagon, prostaglandyny. Ponadto leki cholinergiczne. Analogicznie do pobudzania, częściowo hamują uwalnianie pepsyny substancje hamujące wydzielanie kwasu solnego: chalon, cholecystokinina-pankreozymina, żołądkowy polipeptyd inhibicyjny i inne. Kłopoty z trawieniem w żołądku – nadkwaśność soku żołądkowego Pomimo, że kwaśna kąpiel jest niezbędna do sterylizacji żołądka i prawidłowego trawienia spożytych pokarmów to w pewnych sytuacjach może spowodować wystąpienie dolegliwości cechujących chorobę żołądkowo-refluksową z takimi objawami jak, zgaga i zwracanie. (O tych sytuacjach powiemy poniżej) Choroba refluksowa żołądkowo-przełykowa - objawy i ich przyczyny NADKWAŚNOŚĆ SOKU ŻOŁĄDKOWEGOObjawy i symptomy nadkwasoty Powszechnie uważa się, że w sytuacjach gdy gruczoły żołądkowe stale wydzielają więcej kwasu solnego,– to zagraża to niebezpieczną dla zdrowia nadkwaśnością soku żołądkowego, zwaną pod mianem – nadkwasota . Tymczasem dowiedziono, że u osób, u których występuje nadkwasota, w rzeczywistości nie stwierdza się wyższego wydzielania kwasu żołądkowego. Przyczyną uczucia nadkwasoty jest zazwyczaj zaburzona kurczliwość przełyku i żołądka, „dzięki” której kwas przedostaje się z żołądka do góry do przełyku. Ponieważ błona śluzowa przełyku nie jest do tego przygotowana, dochodzi do jej podrażnienia, czego objawem bywa zgaga i uczucie zwracania. Czy możliwe jest samotrawienie żołądka kwasem solnym?Czy żrący, silnie stężony kwas solny oraz skutecznie trawiąca białko pepsyna może strawić ścianki żołądka? Otóż nie! Natura zabezpieczyła nas przed „samostrawieniem” tego narządu szczelną warstwą silnie izolującego śluzu. Specjalne komórki śluzowe ścianek żołądka - wydzielają śluz o specjalnym składzie, który chroni ścianki żołądka przed trawiącym działaniem kwasu solnego. Śluz ten szczelnie oddziela nabłonek żołądka od żrących składników soku żołądkowego - kwasu solnego i pepsyny. Śluz dzięki swemu specyficznemu składowi chemicznemu neutralizuje ich żrące działanie. Błona śluzowa żołądka pokryta grubą warstwą śluzu jest barierą ochronną nieprzepuszczalną dla żrącego soku żołądkowego. Zwłaszcza, że im więcej gruczoły wydzielnicze produkują soku żołądkowego, tym większa jest produkcja ochronnego śluzu. Ale pod warunkiem, że nie spożywamy pokarmów i odżywek potęgujących nadmiernie wytwarzanie kwasu solnego. Słowem nie palimy papierosów bądź nie zażywamy leków uszkadzających warstwę śluzu (np. kwasu acetylosalicylowego, bądź innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych). Również takie substancje jak: alkohol etylowy lub żółć, która dostaje się niekiedy z dwunastnicy do żołądka oraz inne czynniki rozpuszczają warstwę śluzu i w ten sposób uszkadzają barierę ochronną błony śluzowej. W tych warunkach kwas solny z pepsyną atakuje błonę śluzową żołądka, prowadząc do powstawania w żołądku nadżerek. Bodźcem pobudzającym żołądek do wydzielania kwaśnych soków żołądkowych jest …pokarm! W pobudzaniu żołądka do produkcji kwasu solnego celują jednak specyficzne pokarmy. Główni winowajcy to tłuszcze zwierzęce, nadmiar białka zwierzęcego, cebula, czekolada, niektóre soki cytrusowe, np. grejpfrutowy, ostre przyprawy, niektóre gatunki kiełbas, pikantne dania kuchni meksykańskiej czy włoskiej, itp. spożywane na dodatek w nadmiernej ilości. Nadmiar kwasu solnego wywołany tymi pokarmami może zniszczyć izolację ochronnego śluzu. Silnym bodźcem kwasotwórczym jest przejadanie się!Winowajcą może być nadmiar pokarmu, jaki w krótkim czasie wchłonął nasz żołądek oraz związek tego faktu z hormonem - gastryną. Gastryna wydziela się bowiem automatycznie pod wpływem „rozciągania” żołądka przez nadmiar pokarmu. Hormon ten silnie pobudza żołądek do wydzielania kwasu solnego i pepsyny. Poza pokarmem i gastryną pobudzający wpływ na wydzielanie soku żołądkowego wywiera również podrażnienie nerwów błędnych, których zakończenia znajdują się w ścianie żołądka.Dieta biurowa i nadkwasotaNiekorzystne dla ścianek żołądka są używki, które nadmiernie pobudzają pracę gruczołów wydzielniczych. Tak się dzieje, gdy wypijemy mocną kawę, a nie zjemy pokarmu do strawienia. Co się dzieje, jeśli pobudzony używką żołądek wydziela potężne ilości kwasu solnego i nie znajduje pokarmu, który może ten kwas zobojętnić? Wniosek jest oczywisty – dochodzić wtedy może do wystąpienia objawów nadkwaśności czyli zgagi, kwaśnego zwracania oraz bólu w dołku! Tak może się stać wskutek „diety biurowej” opartej zbyt często na samych używkach – kawie, alkoholu i papierosach. Niedocenione jest zwłaszcza niebezpieczeństwo ze strony małej czarnej. Dowiedziono, że każda filiżanka kawy powoduje silny wzrost wydzielania kwasu solnego. Papieros i alkohol a nadkwasotaSilnym bodźcem do wydzielania kwasu solnego jest nikotyna, czyli papieros. Spośród napojów alkoholowych najbardziej kwasotwórcze są wino i piwo, na które żołądek reaguje wydzieleniem dużej ilości kwaśnych soków żołądkowych. Zagrożenie dla żołądka ze strony lekówDużym zagrożeniem dla błony śluzowej żołądka są leki samoistnie uszkadzające nie tylko ochronną warstwę śluzu ale i błonę śluzową żołądka. Wystarczy wymienić niektóre z nich, takie jak kwas acetylosalicylowy i wszystkie leki z tej grupy nazywane salicylanami lub niestereoidowymi lekami przeciwzapalnymi, preparaty uzupełniające niedobory potasu, magnezu i wapnia; teofilina lub aminofilina, oraz doustnie podawane antybiotyki. Leki te mogą być przyczyną objawów dyspeptycznych a nawet (w przypadku niesteroidowych leków przeciwzapalnych) spowodować wystąpienie owrzodzeń żołądka. Dyspepsja, czyli niestrawność ZAPOBIEGANIE NADKWAŚNOŚCI SOKU ŻOŁĄDKOWEGOPo pierwsze dieta Niezmiernie ważna w zwalczaniu nadkwaśności i profilaktyce choroby wrzodowej jest prawidłowa dieta oraz rezygnacja z wymienionych wyżej używek, papierosów, przypraw, itp. (szczegółowiej o zasadach diety poniżej)Leczenie farmakologiczneLeczenie farmakologiczne nadkwaśności soku żołądkowego polega na stosowaniu leków zobojętniających kwas solny i osłaniających błonę śluzową oraz obniżających zdolność wydzielniczą komórek produkujących kwas solny. A w szczególności na lekach: · leków alkalizujących, działających w świetle żołądka i dwunastnicy na zasadzie zobojętniania treści żołądkowej – tzw. antacida, · blokujacych receptory komórek okładzinowych błony śluzowej, których pobudzenie powoduje obfite wydzielanie kwasu solnego, · leków blokujących działanie tzw. pompy protonowej w komórce okładzinowej, · leków zwiększających działanie czynników obronnych w błonie śluzowej żołądka tj. bizmutu koloidalnego, sukralfatu, itp. Alkalia zwane antacidaNajdłużej, a jednocześnie najczęściej stosowaną grupą leków w dolegliwościach dyspeptyczny są alkalia, czyli leki o odczynie zasadowym, zobojętniające kwas solny, znane również pod nazwą antacida. Są to związki zasadowe wapnia, glinu, magnezu i bizmutu. Tradycyjne leki alkalizujące kwas żołądkowyLeki tradycyjne dają osobie z nadkwasotą znaczącą, lecz krótkotrwałą ulgę. Ponieważ żołądek stale wytwarza kwas solny i opróżnia się regularnie z trawionej treści pokarmowej, znaczna część pacjentów musi przyjmować dawkę za dawką, w sposób ciągły, ponieważ nadmiar kwasu wkrótce pojawia się ponownie. W skład dodatków do preparatów z tej grupy wchodzą liczne substancje pomocnicze, zwłaszcza środki słodzące, w tym cukier. Obecność w preparatach dużej ilości cukru, dodawanego w celu złagodzenia "kredowego" smaku, zagraża wystąpieniem objawów "zgagi".Alkalia nowszych generacji Aby zniwelować uboczne skutki stosowania prostych alkaliów, powstały leki złożone, będące mieszaniną dwóch lub więcej substancji zobojętniających. Chociaż lepiej tolerowane i skuteczne w likwidowaniu bólów – nie są pozbawione efektów niekorzystnych. Główną ich wadą okazuje się zbyt szybkie i przesadne odkwaszenie żołądka wywołuje tzw. efekt odbicia. Żołądek odreagowywuje na odkwaszenie szybką nadprodukcją kwasu solnego, niwecząc działanie leku. Wprowadzono więc alkalia trzeciej generacji o warstwowej strukturze siatki krystalicznej. Nie wdając się w zawiłości działania fizyko-chemicznego poszczególnych składników hydrotalcytu, trzeba powiedzieć, że w odróżnieniu od poprzednich generacji alkaliów neutralizują one kwas solny według „chemicznego” programu zakodowanego automatycznie w ich strukturze. Leki te nie dopuszczają do nadmiernego zakwaszenia i jednocześnie odkwaszenia soku żołądkowego. Mogą one nie tylko neutralizować i buforować nadmierną zawartość kwasu solnego w żołądku, lecz także absorbować i wiązać inne składniki soku żołądkowego, mające działanie drażniące, a więc pepsynę oraz kwasy żółciowe i lizolecytynę. Dzięki temu są nie tylko lekiem pierwszego rzutu w leczeniu objawów nadkwasoty, ale również zapobiegają chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, refluksowemu zapaleniu przełyku oraz objawom choroby refluksowej dwunastniczo-żołądkowej, będącej przyczyną żółciowego zapalenia żołądka. Nie sposób też nie wspomnieć, że alkalia o warstwowej strukturze siatki krystalicznej mają również własności mukoprotekcji, czyli zdolność ochrony błony śluzowej żołądka. Mogą one zatem zapobiec uszkodzeniom śluzówki przez tak dla niej agresywne substancje, jak kwas acetylosalicylowy i inne niesteroidowe leki przeciwbólowo-przeciwzapalne czy wspomniany już alkohol. Działanie to polega na pobudzaniu syntezy prostaglandyn, co powoduje zwiększenie zdolności ochronnych śluzu. Specyficzna struktura hydrotalcytu umożliwia mu przyleganie do błony śluzowej i osłanianie jej przed żrącym sokiem żołądkowym, czyli działanie przypominające rolę spełnianą przez nasz własny śluz żołądkowy.Leki blokujące działanie tzw. pompy protonowej w komórce ok...
madziewicz