Aktywność elektrodermalna  2008/2009   –   1

Tytus Sosnowski

WPROWADZENIE
DO  PSYCHOFIZJOLOGII

Aktywność elektrodermalna

Pomiar

·       Metoda ENDOSOMATYCZNA

prąd stały,  rejestracja jednobiegunowa
Þ potencjał elektryczny skóry (skin potential – SP)

·       Metoda EGZOSOMATYCZNA

prąd stały, rejestracja dwubiegunowa

Þ konduktacja skóry (skin conductance – SC)

Þ rezystancja skóry (skin resistance – SR)
 

prąd zmienny, rejestracja dwubiegunowa

Þ admitancja skóry (skin admittance – SY)
Þ impedancja skóry (skin impedance (SZ)

Preferowane umiejscowienie elektrod:
              (1) dłoń

              (2) stopa
Elektrody: niepolaryzowalne, najlepiej Ag/AgCl

Elektrolit: 5-molowy roztwór NaCl, zagęszczony jakąś substancją obojętną chemicznie (np. krochmalem zbożowym).

Pomiar potencjału

elektrycznego  skóry

A) Rejestracja dwubiegunowa (nieprawidłowa):
     dwie elektrody aktywne

                                            0 mV

                          60 mV                    60 mV

B) Rejestracja jednobiegunowa (prawidłowa):
     elektroda aktywna i zerowa (odniesienia)

                                           60 mV

                          60 mV                   0 mV

JEDNOSTKI POMIARU

·       potencjał skóry:                              Volt (V), microvolt (mV)

·       konduktancja skóry:               siemens (S),  mikrosiemens (µS)
                                               amer:  mho = siemens;    µmho =  µS

·       rezystancja skóry:                             ohm (W),  kiloohm (KW; K)

1 S = 1/W

średni SRL »  200 KW  (SCL » 5 µS)

transformacja danych:  (®normalizacja rozkładu):  log (µS)

Prawo Oma:               V = I × R
                                                             R = V / I

TERMINOLOGIA

AKTYWNOŚĆ FAZOWA
(reakcje specyficzne))

- skin conductance response (SCR)

- skin resistance response (SRR)

- skin potential response (SPR)

Komponenty reakcji

– amplituda (średnia z wyłączeniem wartości zerowych)

– magnituda               (średnia z włączeniem wartości zerowych)

– czas utajenia (latency – lat.)

– czas narastania krzywej (rise time – ris.t.)

– czas opadania krzywej (recovery time – rec.t.)

   hist.:  galvanic skin reflex (GSR),  dziś: SCR or SRR

AKTYWNOŚĆ TONICZNA

- skin conductance level (SCL)

- skin resistance level (SRL)

- skin potential level  (SPL)

- liczba reakcji niespecyficznych (spontanicznych fluktuacji)
  (non-specific reactions – np.  NS.SCR, NS.SRR;
  spontaneous fluctuations - NF.SPR)

MECHANIZM  FIZJOLOGICZNY

GRUCZOŁY POTOWE EKRYNOWE
        unerwione przez układ sympatyczny (cholinergiczny)

gruczoły potowe apokrynowe – związane z pobudzeniem seksualnym, nie związane z EDA.

Poziom konduktancji jest proporcjonalny do liczby czynnych gruczołów potowych (Thomas & Korr, 1957)
® konduktancja jest bardziej preferowaną miarą EDA niż rezystancja.

·      Hipoteza 1: Dwa rodzaje gruczołów ekrynowych:

– na dłoniach i stopach – reakcja głównie na bodźce
   psychiczne  (na temperaturę od ~30°C).

– pozostałe gruczoły – reakcja na temperaturę

·      Hipoteza 2: Wszystkie gruczoły są funkcjonalnie takie same, wysoka aktywność elektryczna na dłoniach i stopach wynika z dużej gęstości gruczołów.

Biologiczne znaczenie EDA

(Robert Edelberg)

·      Termoregulacja
Aktywność gruczołów potowych jako antycypacja wysiłku mięśniowego (wzrostu produkcji ciepła) podczas reakcji emocjonalnych (np. walka/ucieczka) oraz kompensacja obniżonej funkcji termoregulacyjnej naczyń skórnych przy wzmożonym odpływie krwi do mięśni.

·              Funkcje obronne

   - zwilżony naskórek jest mniej wrażliwy na mechaniczne uszkodzenia

   - zwilżone ciało jest trudniejsze do uchwycenia.

·              Lokomocja / manipulacja
– umiarkowane nawilżenie naskórka zwiększa tarcie (poprawia uchwyt dłoni, kontakt stopy z podłożem)
– Umiarkowane nawilżenie naskórka jest korzystne dla precyzyjnej manipulacji, i stałości wrażeń dotykowych.
 

·      zapach potu może odgrywać pewną rolę w komunikowaniu emocji.

ODRUCH (REAKCJA) ORIENTACYJNY
(Orienting Reflex – OR

I. Pawłow;

E. N. Sokołow

·      Ośrodkowy Układ Nerwowy ma własności modelujące (tworzenie modeli/reprezantacji poznawczej bodźców)

·      W modelu zakodowane są zarówno statyczne jak i dynamiczne własności bodźca.

·      OR jest efektem niezgodności (mismatch) między odbieranym bodźcem i modelem
Inne ujęcie: OR jest wskaźnikiem zawartości informacyjnej bodźca – im więcej niepewności poznawczej redukuje bodziec, tym większą wywołuje reakcję orientacyjną.
 

·      Powtarzanie bodźca w niezmiennej postaci ® HABITUACJA reakcji orientacyjnej

Sokołow: badania na zwierzętach wskazują na trzy rodzaje neuronów: aferentne, ekstrapolacyjne, komparacyjne.

U człowieka funkcję komparatora pełni głównie hipocamp

Habituacja jest najbardziej elementarną formą uczenia
(tj. uczenia się, że dany bodziec nie ma znaczenia).

Reakcja orientacyjna nie wymaga uczenia.

OR  a  ZNACZENIE  BODŹCA

Bernstein:

Nowość/zmiana bodźca powoduje OR  tylko wtedy gdy bodziec jest znaczący.

Jakie bodźce (zdarzenia) mają znaczenie?

- bodźce bezwarunkowe

- bodźce warunkowe (sygnalizujące bodźce bezwarunkowe)

- bodźce imperatywne (nakazujące działanie)

- bodźce odnoszące się do “JA”

Experyment Bernsteina & Taylora (1979)

Wartość informacyjna x znaczenie bodźca

a – bodziec imperatywny (nie analizowany)

wartość informacyjna (pozycja) bodźca:

1szy              –...