Siódme NIE KRADNIJ!!

Oryginał ZHO zamieścił pod adresem http://www.akwa.aip.pl

Przykładowe zestawy ryb i roślin w akwarium.

Niniejszy rozdział opracowałem między innymi na podstawie książki Hansa Freya "Aquarienpraxis kurz gefast" i własnych doświadczeń w dziedzinie doboru ryb i roślin do akwarium. Książka ta ukazała się w polskim tłumaczeniu pt.: "Moje akwarium". Polecam ją wszystkim. Dla bardziej dociekliwych "Das Susswasser Aquarium" tegoż autora w polskim tłumaczeniu "Akwarium słodkowodne". Oczywiście wszelka inna literatura może zazwyczaj pomóc, ale niestety na polskim rynku ukazały się książki wcale nie takie tanie sprawiające wrażenie poważnych dzieł, a zawierające poważne błędy rzeczowe, których początkujący akwarysta nie wychwyci, a które mogą znacząco rzutować na przeżywalność naszych ryb i roślin. Inną dobrze napisaną i wartą swej ceny jest książka Hansa J. Maylanda "Moje akwarium", zawierająca szczegółowy wykład przydatny każdemu hobbyście pragnącemu założyć i utrzymywać akwarium słodkowodne.
Nie polecam natomiast książki tego samego autora pt. "Akwarium - Moje hobby", gdyż książka została fatalnie przetłumaczona, przez co zawiera mnóstwo błędów rzeczowych wynikających prawdopodobnie z nieznajomości zagadnienia jakim się wykazała tłumaczka. Oryginał, jak przypuszczam jest O.K., chociaż go nie widziałem.

Akwaria dzielimy generalnie na 2 grupy:

·         wielogatunkowe: inaczej towarzyskie, to takie w których trzymamy ryby kilku gatunków, mogące przebywać w podobnych warunkach środowiskowych i nie przeszkadzające sobie wzajemnie, celem zazwyczaj jest otrzymanie akwarium ozdobnego. W takim akwarium często może dochodzić do rozmnożenia naszych podopiecznych, ale trudno mówić o racjonalnym rozmnażaniu rybek. Ikra lub młode zazwyczaj padają ofiarą żarłoczności innych ryb w akwarium, a nawet własnych rodziców. Dobierając rybki do tekiego akwarium warto kierować się kryterium celowości, tzn. określić zadania jakie mają spełniać poszczególne organizmy w akwarium.

·         jednogatunkowe: to takie w którym pielęgnujemy zwierzęta tylko jednego gatunku, zazwyczaj celem jest dokładna obserwacja zwyczajów i rozmnożenie zwierząt. W takim akwarium można uzyskać najlepsze wyniki hodowlane, zwykle jednak kosztem estetyki zbiornika.

Inni dzielą je na dekoracyjne (towarzyskie), hodowlane i środowiskowe ten podział częściowo pokrywa się z przytoczonym wyżej.

Urządzenie akwarium jednogatunkowego, po zapoznaniu się z opisem gatunku stanowi tylko trudność techniczną i nie będę się tu zajmował tym zagadnieniem.
Urządzając akwarium wielogatunkowe należy pamiętać o kilku podstawowych zasadach:

·         na każdy centymetr długości dorosłej ryby nie może przypadać mniej niż 1 litr wody w akwarium, ale w przypadku niektórych gatunków wymagania co do objętości wody przypadającej na jedną rybkę są znacznie większe. (Paletki)

·         lepiej trzymać mniejszą liczbę gatunków, lecz w większej liczbie osobników, (wyjątek stanowi np. Bojownik wspaniały). Ryby zazwyczaj lepiej czują się w stadzie złożonym z wielu przedstawicieli własnego gatunku.

·         akwarium nie powinno być barwnym chaosem, należy uwzględnić wspólne wymagania ryb i roślin, pomóc w doborze zestawu może tabela z wymaganiami i rozmieszczeniem geograficznym roślin akwariowych,

·         każdy organizm wprowadzony do akwarium będzie pełnił w nim określoną rolę, czyli należy np. zadbać o istnienie służb sanitarnych zjadających resztki pokarmu, ryb zasiedlających pozostałe warstwy wody.

·         im większe akwarium tym lepiej (nie mniejsze niż 100 l).

Należy pamiętać o jeszcze 2 zasadach.

·         Nigdy nie wypuszczamy do środowiska naturalnego zwierząt i roślin pochodzących z innego kontynentu lub nawet zbiornika. Przykład pistii, sumika karłowatego, moczarki w Europie lub choćby umierającego za sprawą nieprzemyślanej gospodarki i introdukcji obcych gatunków zwierząt do Jeziora Wiktorii w Afryce powinien dać nam wiele do myślenia.

·         Nie pozyskujemy gatunków chronionych i zagrożonych wyginięciem ze środowiska naturalnego bez odpowienich zezwoleń udzielanych zwykle w uzasadnionych przypadkach.

W przypadku akwarium środowiskowego zwanego też biotopowym staramy się odtworzyć z maksymalną wiernością środowisko naturalne hodowanych ryb i roślin. Zatem tworząc akwarium świadomie ograniczamy sie do ryb, roślin oraz innych zwierząt pochodzących tylko z jednego zbiornika a często nawet z jednego strumienia. Poniżej znajdują się proponowane przezemnie zestawy rybek i roślinek a dodatkowo pomoc w dobieraniu towarzystwa można znaleźć w tabelach z wymaganiami ryb i roślin oraz w dziale poświęconym specjalnie opisom poszczególnych biotopów jakie mozna spotkac na świecie.

Zestawy środowiskowe:

Krajowe ryby akwariowe z potoku.

Typ akwarium: Zimne temp. wody <18oC, woda świeża doskonale natleniona, stały ruch wody.
Rośliny: Mech wodny, rośliny rsnące w potoku, niezbyt nadają się do akwarium, sadzimy je rzadko.
Ryby: Staramy się je pozyskać z wolniej płynących potoków nizinnych, występujące tam populacje są odporniejsze. W potoku można złowić: strzeblę potokową, kozy, ślizy, kiełbie.
Urządzenie: Średni do grubego piasek, kamienie, silne napowietrzanie i filtrowanie (turbina) wywołujące silny przepływ wody.
Uwagi: W akwariach typu 1-5 należy stosować wyłącznie żywy pokarm. Powinny to być akwaria wielkości nie mniejszej niż 100l.

Krajowe ryby z rzek, strug i rowów.

Typ akwarium: Zimne temp. wody <21oC, woda okresowo może być niedotleniona, w akwarium staramy się jednak do tego nie dopuszczać.
Rośliny: Najlepiej stosować rośliny stawowe, sadząc je gęsto. Proponowane rośliny to: tojeść rozesłana, podwodne formy mięty wodnej, przetacznik, rogatek, wywłócznik, mech wodny, moczarka kanadyjska.
Ryby: słonecznice, różanki, małe piskorze, kozy, cierniki.
Urządzenie: Średni piasek, kilka kamieni. Jeśli w akwarium chcemy rozmnażać różanki nie możemy zapomnieć o kilku małżach w których różanki składają ikrę.
Uwagi: W akwariach typu 1-5 należy stosować wyłącznie żywy pokarm. Powinny to być akwaria wielkości nie mniejszej niż 100l.
Ilustracja (20 KB)

Krajowe ryby akwariowe ze stawu.

Typ akwarium: Zimne, temp. wody <23oC. Warto pamiętać o filtrze i napowietrzaniu.
Rośliny: Ryby ze stawu zazwyczaj chętnie kopią więc odpadają rośliny o drobnych liściach. Najlepszymi są: tojeść rozesłana, strzałka wodna, marsylia, tatarak, żabiściek, młody grążel (uwaga roślina chroniona!), młody grzybień (też pod ochroną!), moczarka kanadyjska.
Ryby: karp, karaś, lin, różanka (ryba chroniona), słonecznica, piskorz (obecnie pod ochroną), ewentualnie złota rybka. Niektóre z wymienionych ryb osiągają duże rozmiary więc w akwarium daje się trzymać tylko młode osobniki. W przypadku krajowych ryb wyrośnięte egzemplarze można wypuścić w lecie do zbiorników naturalnych.
Urządzenie: Na podłoże dajemy gruby piasek, wyparzone grube włókna torfowe.
Uwagi: W akwariach typu 1-5 należy stosować wyłącznie żywy pokarm. Powinny to być akwaria wielkości nie mniejszej niż 100l.
Ilustracja. (18kB)

Krajowe ryby akwariowe z jeziora.

Typ akwarium: Zimne, temp. wody <20oC, dobrze natlenione.
Rośliny: Takie same jak do akwarium dla ryb ze stawu, można dodać jeszcze wywłóczniki, rogatek, pływacz zwyczajny. Sadzimy je rzadziej.
Ryby: wzdręga, płoć, ukleja, jaź, złota orfa, kiełbie (ryba chroniona), można dołożyć jeszcze różankę (chroniona), racicznicę (małż). W przypadku krajowych ryb wyrośnięte egzemplarze można wypuścić w lecie do zbiorników naturalnych.
Urządzenie: Średni piasek, duża przestrzeń do pływania, kamienie tworzące tarasy. Zaleca się napowietrzanie i filtr.
Uwagi: W akwariach typu 1-5 należy stosować wyłącznie żywy pokarm. Powinny to być akwaria wielkości nie mniejszej niż 100l.
Ilustracja (Plik ma 23kB)

Akwarium z krajowymi rybami z rodziny okoniowatych.

Typ akwarium: Zimne, temp. wody <20oC, bardzo dobrze natlenione.
Rośliny: Wszystkie wymienione wyżej gatunki. Ryby nie kopią w podłożu, więc można dołożyć rośliny o pierzastych liściach takie jak rogatek i wywłócznik.
Ryby: okoń, jazgarz, sandacz, sumik karłowaty, węgorz, można wpuścić również raki. Jeśli ryby urosną zbyt duże lub będziemy mieli trudności ze zdobyciem żywego pokarmu ryby należy wypuścić na wolność do zbiornika z którego je wyłowiliśmy.
Urządzenie: Średni i gruby piasek, kamienie.
Uwagi: W akwariach typu 1-5 należy stosować wyłącznie żywy pokarm. Powinny to być akwaria wielkości nie mniejszej niż 100l. Ryby w nich utrzymywane mają dużą przemianę materii, spore rozmiary i stosunkowo wysokie wymagania co do jakości wody.

Akwarium z północnoamerykańskimi rybami z rodziny bassowatych.

Typ akwarium: Zimne, czysta woda bogata w tlen o temperaturze 10-22oC.
Rośliny: takie jak dla ryb okoniowatych, a dodatkowo ludwigie, strałki, nurzańce.
Ryby: Do obsadzenia mniejszego akwarium można użyć: basska zielonego (Enneacanthus obesus), basska tarczowego. Do większego akwarium można jeszcze oprócz wymienionych ryb dać okonia słonecznego (wymienione gatunki widziałem ostatnio w Bydgoszczy) i małe sumiki karłowate. Wszystkie te ryby pochodzą z Ameryki Północnej, więc jeśli drogi czytelniku żyjesz gdzie indziej niż w Ameryce Północnej nie wypuszczaj ich nigdy do środowiska naturalnego. Należy pamiętać, że ryby te czują się dużo lepiej jeśli pozwolimy im przezimować w wodzie o temperaturze 10-15oC. Wymagają pokarmu żywego!
Urządzenie: Dobrze urządzić kryjówki wśród kamieni i roślin.

Akwarium z rybami z Ameryki Środkowej.

Typ akwarium: Ciepłe, czysta, twarda, lekko zasadowa, bogata w tlen woda o temperaturze 22-30oC. Akwarium ma naśladować strefę przybrzeżną jeziora.
Rośliny: Rośliny o twardych liściach i silnym systemie korzeniowym oraz rośliny pływające. Dobrze nadają się strzałki (Sagitaria), nurzawce (Valisneria)i żabienice (Echinodorus)oraz z pływających pistia i wgłębka.
Ryby: Do obsadzenia mniejszego akwarium (100l) można użyć: pary pielęgnic Meeka (Thorichthys meeki) uzupełnionej o kilka zbrojników jako służby sanitarnej i środka antykoncepcyjnego. Do większego akwarium można jeszcze oprócz wymienionych ryb dać ryby z rodzaju Aequidens lub Vieja. Ryby z rodzaju Vieja osiągają naprawdę duże rozmiary i bywają agresywne zatem można ich użyć do obsady naprawdę dużych zbiorników. Zamiast pary pielęgnic Mekka można w niewielkim zbiorniku (minimum 100l) utrzymywać np. parę akar pomarańczowopłetwych (Aequidens rivulatus). Jako uzupełnienie zbiornika w przypadku gdy nasze rybki okażą się egzemplarzami o spokojnym charakterze można dać rybki z rodziny piękniczkowatych (Poecilidae) występujące w tym rejonie w naturze. Zajmą one wolną strefę powierzchniową akwarium dostarczając naszym podopiecznym towarzystwa i czasami młodych jako urozmaicenia diety. Osobiście jako towarzystwo proponuję molinezje lub mieczyki Hellera.
Urządzenie: W akwarium rośliny sadzi się, dobrze zabezpieczając je przed wyrwaniem. Z uwagi na charakter rybek niezbędne są również kryjówki wśród kamieni i korzeni.
Urządzenie: Ryby jedzą każdy rodzaj pokarmu dostępnego w handlu. Należy dbać aby miały w diecie dodatek pokarmu roślinnego.

Akwarium z różnymi południowoamerykańskimi gatunkami ryb.

Typ akwarium: Umiarkowanie ciepłe, temp. wody 18-21oC, niektóre gatunki znoszą przejściowo spadek temperatury do 16oC.
Rośliny: można wykorzystać rośliny o delikatnych, pierzastych liściach np. kabombę i wywłócznik. Jeśli jednak chcemy umieścić w akwarium kiryski zastosujmy raczej ludwigię, żabienice, podwodne formy strzałki północnoamerykańskiej, moczarkę argentyńską, a na powierzchnię można dać pływacza karłowatego i wgłębkę. Ostatnie trzy z tych gatunków roślin wymagają silnego oświetlenia.
Ryby: gupiki (na początek 1 samica +2-3 samce), wieloplamkę, bystrzyka czerwonego, neona Innesa, kiryska pstrego.
Urządzenie: Krajobraz zatoki, średni piasek, korzeń lub jaskinia dla kirysków, ewentualnie warstwa torfu. Uwaga kiryski kopią w podłożu, a gupiki łatwo się rozmnażają, co w pewnych sytuacjach bywa kłopotliwe. Akwarium wymaga dobrej filtracji.
Żywienie: Ryby przyjmują wszelkie rodzaje pokarmu.

Akwarium z rybami z Orinoko.

Typ akwarium: Umiarkowanie ciepłe, temp. wody 20-25oC, woda miękka lekko kwaśna, regularnie odświeżana. Zbiornik nie mniejszy niż 300l, długi.
Rośliny: można wykorzystać korzenie, lignity, kawałki torfu, liście dębu. Sadzimy nurzawce i inne rośliny o wstęgowatych liściach.
Ryby: pielęgnice skośnopręgie, ziemiojady, lorikarie, farlovelle, otoski, płaskoboki, ukośniki, zwinnkiki latarniki, ryby z rodzaju Semaprochilodus. Wszystki wspomniane ryby z rodziny kąsaczowatych tworzą ławice.
Urządzenie: Krajobraz małego rozlewiska, średni piasek, korzenie ewentualnie warstwa torfu. Akwarium wymaga dobrej filtracji.
Żywienie: Ryby przyjmują wszelkie rodzaje pokarmu. W środowisku naturalnym owady i larwy owadów stanowią znaczący procent w diecie mieszkańców wód Orinoko.

Akwarium z południowoamerykańskimi gatunkami ryb z rodziny kąsaczowatych i z sumami.

Typ akwarium: Umiarkowanie ciepłe, temp. wody 20-23oC, okresowo może być cieplej, a niektóre gatunki znoszą przejściowo spadek temperatury nawet do 18oC.
Rośliny: Bogaty wybór roślin, których jednak nie sadzimy zbyt gęsto. Jeśli chcemy trzymać kiryski trzeba niestety zrezygnować z kabomby, wywłóczniki i moczarki, ale pozostają nam gatunki żabienic i podwodne formy strzałki.
Ryby: Trzyma się w niewielkich stadkach z niewielką przewagą samców. Literatura poleca żwawiki czerwieniaki, skrzelopóry, zwinniki ogonopręgie (uwaga wcinają rośliny), tarczyki srebrzyste (też zdumiewająco szybko jedzą zielsko), błyszczyki parańskie, kiryska pstrego, kiryska złocistego, kiryska Sterby.
Urządzenie: Krajobraz zatoki, średni piasek, korzeń lub jaskinia dla kirysków, ewentualnie warstwa torfu. Uwaga kiryski kopią w podłożu, a gupiki łatwo się rozmnażają, co w pewnych sytuacjach bywa kłopotliwe. Akwarium do wymaga dobrej filtracji biologicznej i mechanicznej.
Żywienie: Ryby przyjmują wszelkie dostępne w handlu rodzaje pokarmu. Należy pamietać o dodatku pokarmu roślinnego.

Akwarium z drobnoustkami i kiryskami.

Typ akwarium: Ciepłe, temp. wody 23-26oC (nie trzymać przez dłuższy czas temperatury poniżej 21oC). Woda przejrzysta, miękka, bogata w garbniki.
Rośliny: Należy wybrać rośliny ciepło i światłolubne, które mogą również rosnąć w cieniu. Mogą to być np.: podwodne formy strzałki, kabomba, wywłóczniki, różne gatunki żabienic, powierzchnię można przykryć, pistią i żabiściekiem amerykańskim (jeśli gdzieś zdobędziesz tę drugą roślinę).
Ryby: Trzyma się w niewielkich stadkach. W akwarium można umieścić: różne gatunki drobnoustków, ukośniki, neony, na dno drobne gatunki kirysków i ewentualnie strumieniaki zajmujące górną warstwę akwarium.
Urządzenie: Krajobraz płytkiego, mocno zarośniętego, częściowo zacienionego brzegu zbiornika, piasek drobny do średniego, korzenie.
Żywienie: Każdy rodzaj pokarmu, kiryski uwielbiają tubifex, a pozostałe gatunki ryb przepadają za larwami komara. Uwaga larwy, których ryby nie zjedzą szybko, przeobrażają się w gryzące formy dorosłe :(. Podając larwy komara jeśli nie jestem pewien, że rybki poradzą sobie z podaną porcją, zamrażam je.

Akwarium z żyworodnymi piękniczkowatymi.

Typ akwarium: Ciepłe, temp. wody 20-26oC, okresowo może być cieplej, ale niektóre gatunki znoszą przejściowo spadek temperatury nawet do 18oC. Limki i molinezje potrzebują więcej ciepła. Woda powinna zawierać niewielki dodatek soli kuchennej, łyżeczka na 10 litrów znacząco poprawia samopoczucie ryb. Uwaga: przedawkowanie soli może zniszczyć rośliny.
Rośliny: Jeśli chcemy by młode wychowywały się w akwarium ogólnym, należy użyć roślin tworzących gęsty porost, w którym młode będą mogły się ukryć. Zaleca się: moczarkę argentyńską, kabombę, nurzawca śrubowego, żabienice, paproć pływającą, wgłębkę, pistię, pływacza. Sadząc rośliny trzeba jednak zostawić wolną przestrzeń do pływania dla dorosłych ryb.
Ryby: Trzyma się w niewielkich stadkach z niewielką przewagą samców. W akwarium można umieścić: mieczyki, molinezje, gupiki, limki, zmienniaki, wieloplamki, jednoplamki, wesołe wdówki. Oczywiście tak dużą liczbę gatunków racjonalnie da się trzymać tylko w bardzo dużym zbiorniku, zazwyczaj trzeba ograniczyć się do kilku ze wspomnianych gatunków. Wiele z wymienionych ryb tworzy barwne formy hodowlane. Można pokusić się o urządzenie akwarium środowiskowego dla szczupaczków żyworodnych, ale uwaga trzeba pamiętać o ich żarłoczności i skłonnościach do zjadania wszystkiego co się rusza. Ponieważ samiczki tego gatunku osiągają 20 cm, a samce tylko 10 cm długości, niewiele jest gatunków ryb mogących żyć z nimi w jednym akwarium i nie być pożartymi. Trzymając szczupaczka warto pamiętać o tym, że głodna samica prawie zawsze zje samca, swoje wyrośnięte młode, ...... Nigdy nie widziałem tej ryby w sklepach na Wybrzeżu.
Urządzenie: Krajobraz zatoki, średni piasek, korzenie.
Żywienie: Ryby przyjmują wszelkie rodzaje pokarmu, zalecany jest dodatek pokarmów roślinnych i glonów, w przeciwnym wypadku niektóre ryby będą objadać roślinki.
Zdjęcie przykładowego akwarium.

Akwarium z jajorodnymi rybami karpieńcowatymi.

Typ akwarium: Ciepłe, temp. wody 20-24oC, okresowo może być cieplej, ale należy liczyć się wtedy ze skróceniem długości życia naszych podopiecznych. Woda przejrzysta, niezbyt świeża, warto dodać do niej niewielką ilość soli kuchennej (maksymalnie 1 łyżeczka na 10l wody w akwarium).(Wg. Freya)
Rośliny: Nie powinny wymagać ani nadmiernej ilości ciepła ani światła. Mogą to być np.: nadwódka wielonasienna, żabienica szerokolistna, Cryptocoryne affinis, w miejscach jaśniejszych aponogetony, synema trójkwiatowa, a przy zbyt jasnym oświetleniu pływająca forma paprotnicy.
Ryby: Trzyma się w niewielkich stadkach z niewielką przewagą samców. W akwarium można umieścić: proporczykowce z Kap Lopez, proporczykowce dwupręgie, proporczykowce nigieryjskie, proporczykowce czerwone i inne spokojne gatunki proporczykowców, szczupieńczyka Dageta i strumieniaka kubańskiego. Nie należy trzymać kilku gatunków proporczykowców w jednym akwarium, gdyż samice są do siebie bardzo podobne i można łatwo doprowadzić do krzyżówki międzygatunkowej, która może będzie pięknie ubarwiona, ale najprawdopodobniej agresywna i bezpłodna. W racjonalnej hodowli dzikich gatunków ryb staramy się nie krzyżować ze sobą różnych gatunków ryb, a nawet różnych populacji tego samego gatunki, jeśli widać różnicę w wyglądzie lub zachowaniu między nimi.
Urządzenie: Krajobraz płytkiego, mocno zarośniętego, częściowo zacienionego zbiornika, piasek drobny do średniego, korzenie.
Żywienie: Pokarm żywy, a zwłaszcza larwy komarów i ochotkowatych, od czasu do czasu młode gupiki.

Akwarium z południowoazjatyckimi rybami karpiowatymi.

Typ akwarium: Umiarkowanie ciepłe, temp. wody 18-21oC, niektóre gatunki znoszą przejściowo spadek temperatury do 12oC.
Rośliny: Nawódka wielonasienna, tatarak trawiasty, nurzawiec śrubowy, sadzone niezbyt gęsto, ryby lubią pływać w wolnej przestrzeni. Jeśli nie będzie ryb kopiących można użyć roślin o pierzastych liściach.
Ryby: Nadają się brzanki różowe, danio pręgowane (danio nie znoszą niskich temperatur), kardynałki. Wszystkie są rybami stadnymi. Wymagają wody czystej, niezbyt starej oświetlon...