POLITYKA RACHUNKOWOŚCI wraz z Przykładowym Planem Kont.pdf

POLITYKA RACHUNKOWOŚCI (wraz z Przykładowym Planem Kont)

I. Zakres i istota stosowania zasad (polityki) rachunkowości

Ustawa o rachunkowości w art. 3 ust. 1 pkt 11 definiuje zasady (politykę) rachunkowości jako wybrane i stosowane przez jednostkę rozwiązania

dopuszczone ustawą, w tym takŜe określone w MSR, zapewniające wymaganą jakość sprawozdań finansowych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o rachunkowości, kaŜda jednostka zobowiązana do prowadzenia ksiąg rachunkowych powinna posiadać

dokumentację opisującą w języku polskim przyjęte przez nią zasady rachunkowości, a w szczególności dotyczące:

1) określenia roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych,

2) metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego,

3) sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym co najmniej:

a) zakładowego planu kont, ustalającego wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg

pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej,

b) wykazu ksiąg rachunkowych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy uŜyciu komputera - wykazu zbiorów danych tworzących księgi

rachunkowe na komputerowych nośnikach danych z określeniem ich struktury, wzajemnych powiązań oraz ich funkcji w organizacji całości ksiąg

rachunkowych i w procesach przetwarzania danych,

c) opisu systemu przetwarzania danych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy uŜyciu komputera - opisu systemu informatycznego,

zawierającego wykaz programów, procedur lub funkcji, w zaleŜności od struktury oprogramowania, wraz z opisem algorytmów i parametrów oraz

programowych zasad ochrony danych, w tym w szczególności metod zabezpieczenia dostępu do danych i systemu ich przetwarzania, a ponadto

określenie wersji oprogramowania i daty rozpoczęcia jego eksploatacji,

4) systemu słuŜącego ochronie danych i ich zbiorów, w tym dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych i innych dokumentów stanowiących

podstawę dokonanych w nich zapisów.

Dokumentację tę ustala - stosując przepisy ustawy - kierownik jednostki, który potwierdza na piśmie w decyzji (uchwale) przyjęcie zasad

rachunkowości, spośród określonych ustawą, zwłaszcza moŜliwych do wyboru, zapewniających w warunkach danej jednostki rzetelne, bezbłędne,

sprawdzalne i bieŜące prowadzenie ksiąg rachunkowych (art. 10 ust. 2 ustawy o rachunkowości). Przyjęte do stosowania rozwiązania powinny

uwzględniać specyfikę działalności danej jednostki oraz umoŜliwiać sporządzanie w terminie obowiązujących jednostkę sprawozdań finansowych,

zwłaszcza rocznego sprawozdania finansowego, deklaracji podatkowych oraz prawidłową kontrolę rozrachunków wszelkiego rodzaju i osób

zatrudnionych na warunkach umowy o pracę z powierzonego im mienia. Przyjęte rozwiązania mają uwzględniać przede wszystkim potrzeby

jednostki w zakresie bieŜącej analizy i oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz umoŜliwiać sprawowanie skutecznej kontroli dokonywanych

operacji gospodarczych i finansowych w związku z prowadzoną przez jednostkę działalnością statutową lub określoną w umowie. Kierownikiem

jednostki ustalającym w formie pisemnej i aktualizującym - w myśl art. 10 ust. 2 ustawy - dokumentację opisującą przyjęte do stosowania zasady

rachunkowości jest osoba lub organ jedno- lub wieloosobowy (zarząd), który - zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem,

umową lub na mocy prawa własności - uprawniony jest do zarządzania jednostką, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę.

W przypadku spółki jawnej i spółki cywilnej za kierownika jednostki uwaŜa się wspólników prowadzących sprawy spółki, w przypadku spółki

partnerskiej wspólników prowadzących sprawy spółki albo zarząd, a w odniesieniu do spółki komandytowej i spółki komandytowo-akcyjnej

komplementariuszy prowadzących sprawy spółki. W przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą za kierownika jednostki

uwaŜa się tę osobę; przepis ten stosuje się odpowiednio do osób wykonujących wolne zawody. Za kierownika jednostki uwaŜa się równieŜ

likwidatora, a takŜe syndyka lub zarządcę.

Dokonując wyboru zasad i metod oraz sposobów prowadzenia ksiąg rachunkowych spośród dopuszczonych ustawą i dostosowując je do potrzeb

jednostki, naleŜy zapewnić wyodrębnienie w rachunkowości wszystkich zdarzeń istotnych do oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku

finansowego jednostki.

Za podstawowe (nadrzędne) zasady rachunkowości ustawa uznaje:

1) zasadę wiarygodności (rzetelnego obrazu),

2) zasadę przewagi treści nad formą,

3) zasadę ostroŜności (ostroŜnej wyceny),

4) zasadę kontynuacji,

5) zasadę memoriału,

6) zasadę współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów,

7) zasadę istotności,

8) zasadę indywidualnej wyceny.

Zasada wiarygodności (rzetelnego obrazu) polega na tym, Ŝe dane przyjęte za podstawę wyceny aktywów i pasywów, wynikające z ksiąg

rachunkowych mają odzwierciedlać stan rzeczywisty dokonanych przez jednostkę operacji i umoŜliwiać rzetelną (wiarygodną) wycenę aktywów

i pasywów oraz prawidłowe ustalenie wyniku finansowego. Zasada ta, określana jako nadrzędna w odniesieniu do innych zasad rachunkowości,

znajduje wyraz w art. 4 ust. 1 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym jednostki obowiązane są stosować przyjęte zasady (politykę)

rachunkowości, rzetelnie i jasno przedstawiając sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy. Oznacza to, Ŝe dane wynikające z ksiąg

rachunkowych mają uczciwie, zgodnie ze stanem rzeczywistym odzwierciedlać informacje słuŜące za podstawę sporządzenia rocznego

sprawozdania finansowego i zarazem umoŜliwiać skuteczną kontrolę dokonanych operacji, a takŜe prawidłową wycenę aktywów i pasywów,

zarówno w ciągu roku, jak teŜ na dzień bilansowy. Ustawa (art. 4 ust. 4) dopuszcza moŜliwość stosowania uproszczeń w ramach przyjętych zasad

rachunkowości, jeŜeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku

finansowego danej jednostki.

Zasada przewagi treści nad formą (art. 4 ust. 2 ustawy) wyraŜa się w tym, Ŝe zdarzenia (poszczególne operacje gospodarcze i finansowe) ujmuje

się w księgach rachunkowych i wykazuje w sprawozdaniach finansowych zgodnie z ich treścią ekonomiczną. Oznacza to, Ŝe w razie kolizji między

zasadą rzetelnego obrazu a wymaganiami określonymi przepisami prawa, przyjmuje się rzeczywistą treść ekonomiczną operacji.

Zasada ostroŜności (ostroŜnej wyceny) (art. 7 ust. 1-2 ustawy) wyraŜa się w tym, Ŝe poszczególne składniki aktywów i pasywów wycenia się

stosując rzeczywiście poniesione na ich nabycie (wytworzenie) ceny (koszty), z zachowaniem zasady ostroŜności. W szczególności naleŜy w tym

celu w wyniku finansowym, bez względu na jego wysokość, uwzględnić:

1) zmniejszenia wartości uŜytkowej lub handlowej składników aktywów, w tym równieŜ dokonywane w postaci odpisów amortyzacyjnych lub

umorzeniowych,

2) wyłącznie niewątpliwe pozostałe przychody operacyjne i zyski nadzwyczajne,

3) wszystkie poniesione pozostałe koszty operacyjne i straty nadzwyczajne,

4) rezerwy na znane jednostce ryzyko, groŜące straty oraz skutki innych zdarzeń.

Zdarzenia, o których mowa wyŜej, naleŜy uwzględnić takŜe wtedy, gdy zostaną one ujawnione między dniem bilansowym a dniem, w którym

rzeczywiście następuje zamknięcie ksiąg rachunkowych.

Zasadę ostroŜności naleŜy stosować z wykorzystaniem określonej w art. 3 ust. 1 pkt 12 ustawy o rachunkowości definicji aktywów, w tym

znaczeniu, Ŝe aktywa - według tej definicji mają zapewnić w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych, a jeśli na dzień sporządzenia

sprawozdania finansowego jednostka jest pewna, Ŝe dany składnik aktywów nie zapewni tych korzyści w części lub całości, to naleŜy jego wartość

zaktualizować, doprowadzając ją do ceny moŜliwej do uzyskania lub zaliczyć w całości do kosztów lub strat nadzwyczajnych.

Zasada kontynuacji (w art. 5 ust. 2 ustawy) wyraŜa się w tym, Ŝe przy stosowaniu przyjętych zasad rachunkowości, zwłaszcza przy wycenie

aktywów i pasywów oraz ustalaniu wyniku finansowego przyjmuje się załoŜenie, Ŝe jednostka będzie kontynuowała w dającej się przewidzieć

przyszłości działalność w niezmniejszonym istotnie zakresie, bez postawienia jej w stan likwidacji lub upadłości, chyba Ŝe jest to niezgodne ze

stanem faktycznym lub prawnym. Ustalając zdolność jednostki do kontynuowania działalności, kierownik jednostki uwzględnia wszystkie

informacje dostępne na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego, dotyczące dającej się przewidzieć przyszłości, obejmującej okres nie krótszy

niŜ jeden rok od dnia bilansowego.

Zasada memoriału (art. 6 ust. 1 ustawy) polega na tym, Ŝe w księgach rachunkowych jednostki naleŜy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na

jej rzecz przychody i obciąŜające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezaleŜnie od terminu ich zapłaty.

Zasadę memoriału stosuje się z uwzględnieniem zasady współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów.

Zasada współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów (art. 6 ust. 2 ustawy) wyraŜa się w tym, Ŝe do aktywów lub pasywów danego

okresu sprawozdawczego zaliczane będą koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres sprawozdawczy

koszty, które jeszcze nie zostały poniesione.

Zasada istotności (art. 8 ust. 1 ustawy) wyraŜa się w tym, Ŝe określając zasady (politykę) rachunkowości i dostosowując je do potrzeb jednostki

naleŜy zapewnić wyodrębnienie w rachunkowości wszystkich zdarzeń istotnych do oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku

finansowego jednostki, przy zachowaniu zasady ostroŜności.

Zasada indywidualnej wyceny (art. 7 ust. 3 ustawy) wyraŜa się w tym, Ŝe wartość poszczególnych składników aktywów i pasywów, przychodów

i związanych z nimi kosztów, jak teŜ zysków i strat nadzwyczajnych ustala się oddzielnie. Nie moŜna kompensować ze sobą wartości róŜnych co do

rodzaju aktywów i pasywów, przychodów i kosztów związanych z nimi oraz zysków i strat nadzwyczajnych.

Przyjmując odpowiednie rozwiązania w zakładowym planie kont naleŜy mieć na uwadze, Ŝe przyjęte zasady rachunkowości naleŜy stosować

w sposób ciągły, dokonując w kolejnych latach obrotowych jednakowego grupowania operacji gospodarczych, wyceny aktywów i pasywów, w tym

takŜe dokonywania odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych, ustalania wyniku finansowego i sporządzania sprawozdań finansowych tak, aby

za kolejne lata informacje z nich wynikające były porównywalne. Wykazane w księgach rachunkowych na dzień ich zamknięcia stany aktywów

i pasywów naleŜy ująć w tej samej wysokości, w otwartych na następny rok obrotowy księgach rachunkowych.

W celu rzetelnego i jasnego przedstawiania sytuacji jednostka moŜe, ze skutkiem od pierwszego dnia roku obrotowego, bez względu na datę

podjęcia decyzji, zmienić dotychczas stosowane rozwiązania na inne, przewidziane ustawą. Zmiana dotychczas stosowanych rozwiązań wymaga

równieŜ określenia w informacji dodatkowej wpływu tych zmian na sprawozdania finansowe wymagane innymi przepisami prawa, jeŜeli zostały one

sporządzone za okres, w którym powyŜsze rozwiązania uległy zmianie. W przypadku takim naleŜy w sprawozdaniu finansowym jednostki za rok

obrotowy, w którym zmiany te nastąpiły, podać przyczyny tych zmian, określić liczbowo ich wpływ na wynik finansowy oraz zapewnić

porównywalność danych sprawozdania finansowego dotyczących roku poprzedzającego rok obrotowy, w którym dokonano zmian (zagadnienie to

określa art. 8 ust. 2 ustawy).

Kierownik jednostki - zgodnie z art. 4 ust. 5 ustawy - ponosi odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości

określonych ustawą, w tym z tytułu nadzoru, równieŜ w przypadku, gdy określone obowiązki w zakresie rachunkowości - z wyłączeniem

odpowiedzialności za przeprowadzenie inwentaryzacji w formie spisu z natury - zostaną powierzone innej osobie za jej zgodą. Przyjęcie

odpowiedzialności przez inną osobę powinno być stwierdzone w formie pisemnej. W przypadku, gdy kierownikiem jednostki jest organ

wieloosobowy, a nie została wskazana osoba odpowiedzialna, odpowiedzialność ponoszą wszyscy członkowie tego organu.

Kierownik jednostki ustala w formie pisemnej i aktualizuje dokumentację opisującą przyjęte przez jednostkę zasady rachunkowości, w tym równieŜ

będący podstawowym elementem składowym tej dokumentacji, zakładowy plan kont.

Aby spełnić w sposób naleŜyty obowiązki wynikające z ustawy o rachunkowości, niezbędne jest określenie w szczególności zasad rachunkowości

przyjętych przez jednostkę do stosowania w zakładowym planie kont z uwzględnieniem - jak juŜ wskazano - specyfiki danej jednostki, wynikającej

z jej formy prawnej oraz rodzaju i rozmiaru prowadzonej przez nią działalności. Konieczna jest w tym zakresie współpraca kierownika jednostki

z osobą, której powierzono obowiązki związane z prowadzeniem ksiąg rachunkowych oraz organizację i nadzór komórki księgowości. Powierzenie

tych obowiązków innej osobie - w myśl art. 4 ust. 5 ustawy - nie zwalnia kierownika jednostki z odpowiedzialności za wykonywanie przez niego

obowiązków wynikających z ustawy o rachunkowości.

II. Wybór zasad (polityki) rachunkowości :

1. Wycena aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego - wybór rozwiązań dopuszczonych ustawą

Przy wyborze metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia wybór, jednostka

powinna w szczególności określić:

kryteria ustalania odpisów aktualizujących poszczególne składniki aktywów,

metody tworzenia rezerw,

zasady amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wraz z określeniem stawek amortyzacyjnych

wynikających z okresu ekonomicznej ich uŜyteczności,

kryteria zaliczania środków trwałych do tzw. "niskocennych", które będą amortyzowane w momencie ich wydania do uŜytkowania,

kryteria zaliczania do materiałów przedmiotów o niskiej wartości, które są uŜywane powyŜej roku,

metody wyceny rozchodu zapasów,

zasady wyceny inwestycji długo- i krótkoterminowych,

przyjęte metody rozliczania kosztów i przychodów dotyczących przyszłych okresów sprawozdawczych,

okres amortyzowania wartości firmy, szczególnie jeśli okres ten jest dłuŜszy niŜ 5 lat,

wybrany wariant sporządzania rachunku zysków i strat,

stosowany model rachunku kosztów,

metodę sporządzania rachunku przepływów pienięŜnych,

zasady, w przypadku stosowania, odpisywania w koszty wartości zapasów na dzień ich zakupu lub produktów gotowych na dzień ich

wytworzenia i sposobu ustalania ich stanów nie później niŜ na dzień bilansowy.

1.1 Kryteria ustalania odpisów aktualizujących

Rzeczowe aktywa obrotowe - w myśl art. 3 ust. 1 pkt 19 ustawy o rachunkowości - określane są jako materiały nabyte w celu zuŜycia na własne

potrzeby, wytworzone lub przetworzone przez jednostkę produkty gotowe (wyroby i usługi) zdatne do sprzedaŜy lub w toku produkcji, półprodukty

oraz towary nabyte w celu odprzedaŜy w stanie nieprzetworzonym i wykazywane w bilansie jako zapasy. Zgodnie z definicją aktywów (art. 3 ust. 1

pkt 12 ustawy), powinny one spełniać następujące warunki:

1) mieć wiarygodnie określoną wartość,

2) powstać w wyniku przeszłych zdarzeń,

3) spowodować w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych,

4) być własnością jednostki, czyli być przez nią kontrolowane.

Dysponowanie tymi składnikami w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wiąŜe się jednak z ryzykiem utraty ich wartości uŜytkowej albo

handlowej, np. spowodowanej nadmiernymi zakupami, uszkodzeniem, zagroŜeniem upływu terminu przydatności do spoŜycia lub uŜycia.

W kaŜdym z tych przypadków konieczne staje się upłynnienie zapasów, czemu sprzyja obniŜenie ich ceny. Ustawa o rachunkowości, regulując

zagadnienie aktualizacji wyceny wartości rzeczowych składników aktywów obrotowych (zapasów), nakazuje stosować:

1) art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy , który obliguje do uwzględniania w wyniku finansowym, bez względu na jego wysokość, zmniejszenia wartości

uŜytkowej lub handlowej składników aktywów, w tym równieŜ zapasów,

2) art. 28 ust. 1 pkt 6 ustawy , zobowiązujący do wyceny rzeczowych składników aktywów obrotowych, nie rzadziej niŜ na dzień bilansowy,

według cen nabycia (zakupu) lub kosztów wytworzenia nie wyŜszych od cen ich sprzedaŜy netto na dzień bilansowy,

3) art. 28 ust. 7 ustawy , zgodnie z którym, trwała utrata wartości zachodzi wtedy, gdy istnieje duŜe prawdopodobieństwo, Ŝe kontrolowany przez

jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znacznej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych, co uzasadnia

dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość składnika aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych do cen sprzedaŜy netto,

a w przypadku jej braku - do ustalonej w inny sposób wartości godziwej,

4) art. 34 ust. 5 ustawy , zgodnie z którym, odpisy aktualizujące wartość rzeczowych składników aktywów obrotowych dokonane w związku

z utratą ich wartości oraz wynikające z wyceny według cen sprzedaŜy netto zamiast według cen nabycia, albo zakupu, lub kosztów wytworzenia -

zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych, kosztów wytworzenia sprzedanych produktów względnie do kosztów sprzedaŜy,

5) art. 35c ustawy - w myśl którego, w przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego wartość aktywów, w tym z tytułu

trwałej utraty wartości, równowartość całości lub odpowiedniej części uprzednio dokonanego odpisu aktualizującego zwiększa wartość danego

składnika aktywów i podlega zaliczeniu odpowiednio do pozostałych przychodów operacyjnych lub przychodów finansowych.

Utrata wartości uŜytkowej lub handlowej rzeczowych składników aktywów obrotowych następuje z róŜnych przyczyn związanych z ryzykiem

prowadzenia działalności i wiąŜe się z koniecznością dokonania w związku z tym odpisu aktualizującego ich wartość. Ustawa o rachunkowości

w art. 34 ust. 5 wyróŜnia odpis aktualizujący wartość rzeczowych składników aktywów obrotowych w związku z utratą ich wartości oraz odpis

wynikający z wyceny tych składników majątku na dzień bilansowy według cen sprzedaŜy netto, zamiast według cen nabycia (zakupu) lub kosztów

wytworzenia. Wyceny aktywów, a zatem równieŜ zapasów obejmujących rzeczowe aktywa obrotowe, dokonuje się nie rzadziej niŜ na dzień

bilansowy, co oznacza obowiązek dokonania odpisu aktualizującego ich wartość na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych. Natomiast w ciągu roku

jednostka decyduje sama o potrzebie aktualizacji wartości tych składników aktywów, w miarę powstania przyczyn uzasadniających konieczność

aktualizacji wyceny ich wartości. NaleŜy podkreślić, iŜ odpis aktualizujący obejmuje jedynie utratę wartości uŜytkowej lub handlowej, podczas gdy

wycena na dzień bilansowy wymaga dodatkowo porównania wartości rzeczowego składnika aktywów w cenie nabycia (zakupu) lub po koszcie

wytworzenia z ich wartością według cen sprzedaŜy netto. W razie stwierdzenia, Ŝe wartość ustalona w cenie nabycia (zakupu) lub kosztach

wytworzenia jest wyŜsza od wartości w cenie sprzedaŜy netto na dzień bilansowy, róŜnicę traktuje się jako odpis aktualizujący wartość danego

składnika aktywów obrotowych (art. 34 ust. 5 ustawy).

Zagadnienie dokonywania odpisów aktualizujących wartość środków trwałych zostało unormowane w przepisach ustawy o rachunkowości

w art. 32 ust. 4 i 5 oraz art. 35c.

Przepisy te wskazują, Ŝe w przypadku zmiany technologii produkcji, przeznaczenia do likwidacji, wycofania z uŜywania lub innych przyczyn

powodujących trwałą utratę wartości środka trwałego, dokonuje się - w cięŜar pozostałych kosztów operacyjnych - odpowiedniego odpisu

aktualizującego jego wartość.

Dodatkowo wskazano, Ŝe odpisy dotyczące środków trwałych, których wycena została zaktualizowana na podstawie odrębnych przepisów,

zmniejszają odniesione na kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny róŜnice spowodowane aktualizacją wyceny. Ewentualną nadwyŜkę odpisu nad

róŜnicami z aktualizacji wyceny zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych.

W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego wartość aktywów, w tym równieŜ odpisu z tytułu trwałej utraty

wartości, równowartość całości lub odpowiedniej części uprzednio dokonanego odpisu aktualizującego zwiększa wartość danego składnika aktywów

i podlega zaliczeniu odpowiednio do pozostałych przychodów operacyjnych lub przychodów finansowych.

PowyŜsze przepisy naleŜy czytać w powiązaniu z dwoma innym definicjami zawartymi w ustawie o rachunkowości, a mianowicie definicją trwałej

utraty wartości, zawartą w art. 28 ust. 7 oraz jedną z fundamentalnych zasad rachunkowości - rzetelnego obrazu - określoną w art. 4 ust. 1.

Trwała utrata wartości (środków trwałych) zachodzi wtedy, gdy istnieje duŜe prawdopodobieństwo, Ŝe kontrolowany przez jednostkę składnik

aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych. Uzasadnia to dokonanie odpisu

aktualizującego doprowadzającego wartość składnika aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaŜy netto, a w przypadku jej braku

- do ustalonej w inny sposób wartości godziwej.

Natomiast zasada rzetelnego obrazu mówi, Ŝe jednostki obowiązane są stosować przyjęte zasady (politykę) rachunkowości, rzetelnie i jasno

przedstawiając sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy.

Tak zdefiniowane pojęcia pozostawiają jednostce duŜe pole swobody. Mimo iŜ wskazano dość precyzyjnie, Ŝe w przypadku "zmiany technologii

produkcji, przeznaczenia do likwidacji, wycofania z uŜywania" naleŜy dokonać odpisu z tytułu trwałej utraty wartości, to jednak wskazano równieŜ,

Ŝe odpis taki moŜe być dokonany takŜe z "innych przyczyn".

Ponadto nie zdefiniowano pojęcia "ustania przyczyny" dla której dokonano odpisu aktualizującego wartość aktywów.

Zatem w gestii kierownika jednostki jest wskazanie, co naleŜy rozumieć poprzez "inne przyczyny", jak i "ustanie przyczyny". Dlatego teŜ trudno

szukać definicji tych pojęć, gdyŜ są one róŜne dla róŜnych jednostek i katalog innych przyczyn jest róŜny zaleŜnie od rodzaju działalności czy

wielkości firmy i nie jest moŜliwe jednoznaczne zdefiniowanie "innych przyczyn". Podobnie dla pojęcia "ustanie przyczyny" - zupełnie inne

przesłanki mogą być racjonalne w firmie produkcyjnej, inne w firmie handlowej.

NaleŜności i zobowiązania , w tym równieŜ z tytułu poŜyczek wykazuje się na dzień ich powstania - w ciągu roku - według wartości nominalnej

(art. 28 ust. 11 pkt 2 ustawy). Natomiast wycenia się je nie rzadziej niŜ na dzień bilansowy w sposób określony w art. 28 ust. 1 pkt 7 i 8 ustawy,

a mianowicie:

1) naleŜności i udzielone poŜyczki - w kwocie wymaganej zapłaty, z zachowaniem ostroŜności,

2) zobowiązania - w kwocie wymagającej zapłaty, przy czym zobowiązania finansowe, których uregulowanie zgodnie z umową następuje drogą

wydania aktywów finansowych innych niŜ środki pienięŜne lub wymiany na instrumenty finansowe - według wartości godziwej.

Stwierdzenia zawarte w wyŜej wymienionych przepisach (pkt 1 i 2): "w kwocie wymaganej zapłaty" (naleŜności) i "w kwocie wymagającej zapłaty"

(zobowiązania), oznaczają Ŝe w cenie uwzględnia się ewentualne, naleŜne na dzień bilansowy odsetki z tytułu zwłoki w zapłacie, jeŜeli jednostka nie

rezygnuje z ich dochodzenia.

NaleŜy mieć na uwadze art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym, jeŜeli dłuŜnik opóźnia się ze spełnieniem śwadczenia pienięŜnego,

wierzyciel moŜe Ŝądać odsetek za czas opóźnienia. Zatem naleŜność główną na dzień bilansowy powiększa się o odsetki tylko wówczas, gdy

wierzyciel obciąŜy odsetkami dłuŜnika, wystawioną w tym celu notą księgową oraz w kaŜdym przypadku, gdy w umowie (np. o poŜyczkę lub

z innego tytułu) odsetki takie zostały przewidziane. U dłuŜnika przy wycenie zobowiązania następuje jego zwiększenie o odsetki z tytułu zwłoki

w zapłacie, jeŜeli otrzyma on notę obciąŜającą go tymi odsetkami.

Przy wycenie naleŜności, podobnie jak przy wycenie innych składników aktywów, naleŜy uwzględnić zasadę ostroŜności (określoną w art. 7

ustawy), co uzasadnia konieczność oceny moŜliwości wyegzekwowania wykazanych w księgach rachunkowych stanów naleŜności i aktualizacji ich

wartości.

Jednostka, stosując art. 35b ust. 1 ustawy, aktualizuje wartość naleŜności uwzględniając stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty. Odpisu

aktualizującego wartość tej grupy aktywów dokonuje się w odniesieniu do:

1) naleŜności od dłuŜników postawionych w stan likwidacji lub w stan upadłości - do wysokości naleŜności nieobjętej gwarancją lub innym

zabezpieczeniem naleŜności, zgłoszonej likwidatorowi lub sędziemu komisarzowi w postępowaniu upadłościowym,

2) naleŜności od dłuŜników w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, jeŜeli majątek dłuŜnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów

postępowania upadłościowego - w pełnej wysokości naleŜności,

3) naleŜności kwestionowanych przez dłuŜników oraz z których zapłatą dłuŜnik zalega, a według oceny sytuacji majątkowej i finansowej dłuŜnika

spłata naleŜności w umownej kwocie nie jest prawdopodobna - do wysokości niepokrytej gwarancją lub innym zabezpieczeniem naleŜności,

4) naleŜności stanowiących równowartość kwot podwyŜszających naleŜności, w stosunku do których uprzednio dokonano odpisu aktualizującego -

w wysokości tych kwot, do czasu ich otrzymania lub odpisania,

5) naleŜności przeterminowanych lub nieprzeterminowanych o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności, w przypadkach

uzasadnionych rodzajem prowadzonej działalności lub strukturą odbiorców - w wysokości wiarygodnie oszacowanej kwoty odpisu, w tym takŜe

ogólnego, na nieściągalne naleŜności.

NaleŜności umorzone, przedawnione lub nieściągalne zmniejszają dokonane uprzednio odpisy aktualizujące ich wartość (art. 35b ust. 3 ustawy).

1.2 Metody tworzenia rezerw

Ustawa o rachunkowości (art. 3 ust. 1 pkt 21) określa rezerwy jako zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne.

Z przepisów ustawy o rachunkowości wynika, Ŝe rezerwy na zobowiązania tworzy się, a biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów dokonuje

wówczas, gdy spełniają one warunki wymagane dla zobowiązań.

Oznacza to, Ŝe zobowiązanie objęte rezerwą lub biernym rozliczeniem międzyokresowym kosztów odzwierciedla wynikający z przeszłych zdarzeń

obowiązek wykonania w przyszłości świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie juŜ posiadanych lub przyszłych

aktywów jednostki.

Nie moŜna zatem tworzyć rezerw na koszty, które dotyczą przyszłych okresów (np. na skutki przewidywanego wzrostu cen materiałów uŜywanych

do produkcji wyrobów, planowane w następnym roku obrotowym podwyŜki płac pracowników jednostki itp.).

Nie jest równieŜ uzasadnione tworzenie rezerw lub dokonywanie biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów w przypadku wystąpienia

zobowiązań warunkowych - zdefiniowanych dla potrzeb rachunkowości w art. 3 ust. 1 pkt 28 ustawy - a więc gdy powstanie obowiązku wykonania

świadczeń:

1) jest uzaleŜnione od zaistnienia określonych faktów, które mogą się zdarzyć lub nie,

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: