J�zef Ignacy Kraszewski Serce i r�ka Powie�� prawie historyczna Tom Ca�o�� w tomach Polski Zwi�zek Niewidomych Zak�ad Wydawnictw i Nagra� Warszawa 1993 T�oczono pismem punktowym dla niewidomych w Drukarni PZN, Warszawa, ul. Konwiktorska 9 Pap. kart. 140 g kl. III_B�1 Przedruk z "Wydawnictwa Literackiego", Krak�w 1990 Pisa� J. Podstawka Korekty dokona�y K. Markiewicz i K. Kruk S�owniczek - przypisy absynt (�ac.) - pio�un�wka, w�dka pio�unowa admiracja (�ac.) - podziw, uwielbienie admonicja (�ac.) - napomnienie, przestroga adonis (gr.) - tu: galant, zalotnik aksjomat (gr.) - pewnik, oczywista prawda almanach gothajski - rocznik wychodz�cy od 1764 r. w Gocie (Gotha), zawieraj�cy szczeg�owe dane o pa�stwach, g�owach pa�stw, cz�onkach dyplomacji oraz arystokracji ambra (arab.) - pachnid�o wyrabiane z substancji wytwarzanej przez niekt�re zwierz�ta wielorybowate ametyst (gr.) - p�szlachetny kamie� o barwie fio�kowej amfaza, emfaza (gr.) - przesada, napuszono��, nienaturalno�� anachoreta (gr.) - pustelnik, samotnik; w przen.: odludek, dzikus antenat (�ac.) - przodek rodziny antreprener (fr.) - przedsi�biorca Armenia - kraj w p�d._zach. Azji zamieszkiwany przez Arme�czyk�w (Ormian), obecnie republika ZSRR awanta� (fr.) - zysk, korzy��, po�ytek Baden - mowa prawdopodobnie o Baden_Baden, niemieckim mie�cie s�ynnym z pi�knego po�o�enia i �r�de� mineralnych baronet (ang.) - angielski dziedziczny tytu� szlachecki w linii m�skiej, najwy�szy w�r�d ni�szej szlachty, ustanowiony w 1611 r. bona (fr.) - tu: s�u��ca budz� pana! w jakim kolorze? - gra towarzyska burda (�ac.) - zwada, k��tnia, awantura burgund (fr.) - gatunek czerwonego wina francuskiego z Burgundii B~ulow Hans (1830_#1897) - niemiecki pianista i dyrygent, krytyk i publicysta muzyczny; znakomity wykonawca dzie� Wagnera, Liszta, Bierlioza i Brahmsa. Carouge - po�udniowe przedmie�cie Genewy, kt�rego powstanie datuje si� na 1780 r. centym (fr.) - moneta francuska r�wna 1/100 starego franka cerber - pies strzeg�cy piekielnych podziemi Hadesu; tu: str� czujny, surowy i gro�ny cezarowa �ona (...) w Real Museo w Neapolu - pos�g siedz�cej Rzymianki uwa�any za portret Agrypiny m�odszej, �ony cesarza Klaudiusza, matki Nerona. Pos�g znaleziono w ogrodach Farnese na Palatynie. Obecnie rze�ba znajduje si� w Neapolu. charm~e (fr.) - bardzo mi mi�o (zwrot u�ywany przy powitaniu) cie� Banka - aluzja do sceny ze sztuki Wiliama Szekspira "Makbet" (1606); podczas paradnej uczty na zamku kr�lowi Makbetowi ukazuje si� duch zamordowanego przez niego przyjaciela i wodza Banka. Makbet wpada w sza� przera�enia. cug (niem.) - przeci�g, przewiew cukrowa kolacja - kolacja z�o�ona z cukr�w (przysmak�w z cukru, s�odyczy) zastawiana dla go�ci weselnych do bonifratr�w - do szpitala ob��kanych; szpitale takie zak�adali u nas bonifratrzy zwani te� "czubkami" od kaptur�w habit�w, jakie nosili dogmatyczny (gr.) - nie potrzebuj�cy dowod�w; przen.: wyrokuj�cy Don Kichot - bohater powie�ci Miguela Cervantesa (1547_#1616) pod tym tytu�em; w przen.: idealista, fantasta �yciowy dystrakcja (�ac.) - rozrywka, zabawianie si� dysymulacja (�ac.) - ukrywanie, tajenie, niepokazywanie, �e wie si� o czym� dywidenda (fr.) - zysk z przedsi�biorstwa akcyjnego, dzielony mi�dzy akcjonariuszy; tu w znaczeniu przeno�nym ekscelencja (�ac.) - tytu� wysokich urz�dnik�w pa�stwowych i biskup�w ekspresja (�ac.) - tu: wyra�enie stanu wewn�trznego uk�adem, gr� rys�w twarzy ekwipa� (fr.) - luksusowy pojazd, pow�z ekwiwalent (�ac.) - r�wnowa�nik enigmatycznie (gr.) - zagadkowo epuzer (fr.) - kandydat do ma��e�stwa ~erard - za�o�ona ok. 1780 r. najstarsza i najbardziej znana z istniej�cych we Francji wytw�rnia fortepian�w facjendarz - spekulant zajmuj�cy si� interesami i transakcjami kupieckimi fajerwerk (niem.) - tu: wra�enie kr�tkotrwa�e a silne fanfaron (fr.) - tu: elegant, modni� fatalista (fr.) - wyznawca fatalizmu, wierz�cy w fatum, przeznaczenie, w nieub�agany los fawor (�ac.) - �aska, przychylno��, �yczliwo�� fiakr (fr.) - doro�ka fiksacja (fr.) - tu: przesada, dziwactwo finfa - tu: afront, zniewaga, obelga fluksja (�ac.) - b�l wszystkich z�b�w z jednej strony, po��czony ze spuchni�ciem twarzy i dzi�se� forszus (niem.) - zaliczka, zapomoga forytowa� - popiera�, protegowa�, faworyzowa� garnizon (fr.) - za�oga, cz�� wojska zostawiona dla obrony; tu w znaczeniu przeno�nym G~erard Juliusz (1817_#1864) - znany strzelec francuski; ws�awi� si� w Algierze jako "zabijacz lw�w" - upolowa� ich 25 w ci�gu jedenastu lat gracjalista - oficjalista b�d�cy na �askawym chlebie, �yj�cy z gracji; do�ywotnik "Grand H~otel des Bergues" - hotel o tej nazwie mie�ci� si� istotnie w Genewie przy Quai des Bergues w pobli�u miejsca, w kt�rym Rodan wyp�ywa z Jeziora Genewskiego grok, grog (ang.) - nap�j z wody, rumu lub koniaku, niekiedy z dodatkiem aromatycznej przyprawy Hamletowski monolog - s�ynny monolog Hamleta "By� albo nie by�, oto jest pytanie..." rozpoczynaj�cy III akt sztuki Szekspira "Hamlet" (1602); tu w znaczeniu przeno�nym harbuz - przen.: odkosz, odprawa, kt�r� daje kobieta staraj�cemu si� o jej r�k� heidelberska fasa - mowa o s�ynnej beczce znajduj�cej si� w jednej z piwnic zamku w Heidelbergu. Beczka ta, pochodz�ca z 1751 r., ma ok. 77m �rednicy, 107m wysoko�ci i mo�e pomie�ci� w sobie 236000 butelek wina Henryk IV - aluzja do znanego powiedzenia Henryka IV (1553_#1610): "Pary� wart jest mszy". S�owa te wypowiedzia� Henryk IV, gdy przyjmowa� katolicyzm, aby zosta� kr�lem Francji Henselt Adolf (1814_#1889) - niemiecki pianista i kompozytor home (ang.) - ognisko domowe; wa�no�� tego poj�cia dokumentuje znane angielskie powiedzenie: "my home is my castle" (m�j dom jest moj� twierdz�) homeopatyczna metoda - zasada leczenia podana przez S. Hahnemanna (1755_#1843): podobne leczy si� podobnym hotel "San Marco" - hotel w Wenecji w pobli�u placu �w. Marka Ifigenia - c�rka Agamemnona i Klitemnestry; w czasie wyprawy na Troj� mia�a by� z�o�ona przez w�asnego ojca na ofiar� dla bogini Artemidy. Bogini zast�pi�a j� �ani� i uprowadzi�a do Taurydy, gdzie zosta�a kap�ank�. Losy jej przedstawi� m.in. Eurypides w tragedii "Ifigenia w Taurydzie" oraz Gluck w swoich operach i Goethe Ils sont trop verts (fr.) - "zbyt zielone) - powiedzia� lis widz�c winogrona wisz�ce za wysoko dla niego ("Lis i winogrona" Lafontaine'a) ilustracja (�ac.) - tu: znakomito�� imitowany (�ac.) - przypominaj�cy co�, wygl�daj�cy jak co� indemnizacja (fr.) - wynagrodzenie za uczynion� szkod�, strat�, odszkodowanie indyferentyzm (fr.) - stan oboj�tno�ci, oboj�tno�� co do istoty i warto�ci spraw wa�nych intercyza (�ac.) - zapis przed�lubny, umowa urz�dowa co do posagu wychodz�cej za m�� jezioro - Jezioro Genewskie Jezusowe lata - wiek 33 lat Jockey Club (ang.) - stowarzyszenie ...
marszalek1