CZYNNOŚCI PROCESOWE POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO
CZYNNOŚCI PROCESOWE WSZCZĘCIA POSTĘPOWANIA
Postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu. Żądanie wszczęcia postępowania mogą wnieść wszystkie strony równocześnie albo też może być wniesione przez jedną z nich lub przez niektóre tylko strony.
Organ administracji publicznej może ze względu na szczególnie ważny interes strony wszcząć z urzędu postępowanie także w sprawie, w której przepis prawa wymaga wniosku strony. Organ obowiązany jest uzyskać na to zgodę strony w toku postępowania, a w razie nieuzyskania zgody - postępowanie umorzyć.
Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organowi administracji publicznej.
Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony wniesione drogą elektroniczną jest dzień wprowadzenia żądania do systemu teleinformatycznego organu administracji publicznej.
Datą wszczęcia postępowania z urzędu jest dokonanie pierwszej czynności w sprawie.
O wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej ze stron należy zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w sprawie.
Należy zawiadomić prokuratora, jeżeli jego udział w postępowaniu byłby potrzebny a także organizację społeczną, jeżeli może być zainteresowany wynikiem sprawy ze względu na cele statutowe lub wymagania interesu społecznego.
Wszczęcie postępowania z urzędu może nastąpić w kilku sytuacjach:
- organ działa z własnej inicjatywy
- z żądaniem wszczęcia postępowania dotyczącego określonej osoby lub określonych osób występują podmioty na prawach strony: organizacja społeczna, prokurator, RPO
- wszczęcie postępowania z urzędu następuje na skutek skargi powszechnej wniesionej przez osobę trzecią
W sprawach, w których prawa lub obowiązki stron wynikają z tego samego stanu faktycznego oraz z tej samej podstawy prawnej i w których właściwy jest ten sam organ administracji publicznej, można wszcząć i prowadzić jedno postępowanie dotyczące więcej niż jednej strony.
Wszczęcie postępowania powoduje rozpoczęcie biegu terminu do załatwienia sprawy
Treścią podania może być żądanie, wyjaśnienie, odwołanie, zażalenie.
Podanie może być wnoszone w celu wszczęcia postępowania (wówczas w ogóle zapoczątkowuje postępowanie adm.), jak tez w jego trakcie i po zakończeniu go decyzją. Podanie zawierające odwołanie lub zażalenie powoduje wszczęcie postępowania weryfikacyjnego.
Podanie powinno zawierać co najmniej wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres i żądanie oraz czynić zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach szczególnych
Podania mogą być wnoszone pisemnie, telegraficznie lub za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej albo za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej właściwego organu administracji publicznej, umożliwiającego wprowadzenie danych do systemu teleinformatycznego tego organu, a także ustnie do protokołu.
Podanie wniesione w formie dokumentu elektronicznego powinno:
1) być opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu, przy zachowaniu zasad przewidzianych w przepisach o podpisie elektronicznym, oraz
2) zawierać dane w ustalonym formacie, zawarte we wzorze podania określonym w odrębnych przepisach, jeżeli te przepisy nakazują wnoszenie podań według określonego wzoru.
Podanie wniesione pisemnie albo ustnie do protokołu powinno być podpisane przez wnoszącego, a protokół ponadto przez pracownika, który go sporządził. Gdy podanie wnosi osoba, która nie może lub nie umie złożyć podpisu, podanie lub protokół podpisuje za nią inna osoba przez nią upoważniona, czyniąc o tym wzmiankę obok podpisu.
Organ administracji publicznej obowiązany jest potwierdzić wniesienie podania, jeżeli wnoszący je tego zażąda.
Uchybienia i braki podania można podzielić na usuwalne i nieusuwalne. Większość braków i uchybień formalnych można usunąć, gdy istnieje możliwość skomunikowania się z wnoszącym podanie. Może on być wezwany do sprecyzowania żądania, dołączenia dokumentów, złożenia wyjaśnień, do uiszczenia wymaganych opłat i opłacenia z góry kosztów postępowania. Wnoszącego należy wezwać do usunięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania.
Jeżeli w podaniu nie wskazano adresu wnoszącego i nie ma możności ustalenia tego adresu na podstawie posiadanych danych, podanie również pozostawia się bez rozpoznania.
Jeżeli organ administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, jest niewłaściwy w sprawie, niezwłocznie przekazuje je do organu właściwego. Przekazanie sprawy do organu właściwego następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.
Jeżeli podanie dotyczy kilku spraw podlegających załatwieniu przez różne organy, organ administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, uczyni przedmiotem rozpoznania sprawy należące do jego właściwości. Równocześnie zawiadomi wnoszącego podanie, że w sprawach innych powinien wnieść odrębne podanie do właściwego organu. Zawiadomienie następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.
Osoba wnosząca podanie do organu niewłaściwego , która skorzysta z tego pouczenia, nie traci terminu, jeżeli taki był ustanowiony do wniesienie podania, a także zachowuje termin, gdy organ prześle podanie według właściwości.
Jeżeli podanie wniesiono do organu niewłaściwego, a organu właściwego nie można ustalić na podstawie danych podania, albo gdy z podania wynika, że właściwym w sprawie jest sąd powszechny, organ, do którego podanie wniesiono, zwraca je wnoszącemu. Zwrot podania następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.
Organ nie może jednak zwrócić podania z tej przyczyny, że właściwym w sprawie jest sąd powszechny, jeżeli w tej sprawie sąd uznał się już za niewłaściwy.
Wezwanie może być skierowane do każdej osoby mającej informacje konieczne w postępowaniu.
W wezwaniu należy wskazać:
1) nazwę i adres organu wzywającego,
2) imię i nazwisko wzywanego,
3) w jakiej sprawie oraz w jakim charakterze i w jakim celu zostaje wezwany,
4) czy wezwany powinien się stawić osobiście lub przez pełnomocnika, czy też może złożyć wyjaśnienie lub zeznanie na piśmie,
5) termin, do którego żądanie powinno być spełnione, albo dzień, godzinę i miejsce stawienia się wezwanego lub jego pełnomocnika,
6) skutki prawne niezastosowania się do wezwania.
Wezwanie powinno być zaopatrzone podpisem pracownika organu wzywającego, z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego podpisującego.
Do osobistego stawienia się wezwany jest obowiązany tylko w obrębie gminy lub miasta, w którym zamieszkuje albo przebywa. Obowiązek osobistego stawiennictwa dotyczy również wezwanego, zamieszkałego lub przebywającego w sąsiedniej gminie albo mieście.
Obowiązek osobistego stawienia się na wezwanie zawsze będzie istniał niezależnie od miejsca zamieszkania (pobytu), gdy czynność musi być dokonana przed organem.
Osobie, która stawiła się na wezwanie, przyznaje się koszt podróży, utraconego zarobku dziennego, diety, kosztów noclegu. Dotyczy to również kosztów osobistego stawiennictwa stron, gdy postępowanie zostało wszczęte z urzędu albo gdy strona została bez swojej winy błędnie wezwana do stawienia się. Żądanie przyznania należności należy zgłosić organowi administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie, przed wydaniem decyzji, pod rygorem utraty roszczenia.
W sprawach nie cierpiących zwłoki wezwania można dokonać również telegraficznie lub telefonicznie albo przy użyciu innych środków łączności, jednakże z podaniem wszystkich elementów wezwania. Skutek prawny takie wezwania wywiera wtedy, gdy dotarło do adresata we właściwej treści i w odpowiednim terminie.
Doręczenie pism, w tym również wezwań środkami komunikacji elektronicznej, jest dopuszczalne na wniosek lub za zgodą stron.
Organ administracji publicznej może wzywać osoby do udziału w podejmowanych czynnościach i do złożenia wyjaśnień lub zeznań osobiście, przez pełnomocnika lub na piśmie, jeżeli jest to niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy lub dla wykonywania czynności urzędowych. Organ obowiązany jest dołożyć starań, aby zadośćuczynienie wezwaniu nie było uciążliwe. W przypadkach, w których osoba wezwana nie może stawić się z powodu choroby, kalectwa lub innej nie dającej się pokonać przeszkody, organ może dokonać określonej czynności lub przyjąć wyjaśnienie albo przesłuchać osobę wezwaną w miejscu jej pobytu, jeżeli pozwalają na to okoliczności, w jakich znajduje się ta osoba.
Można zaniechać wzywania osób do stawiennictwa z odległych miejscowości przez wykorzystanie tzw. pomocy prawnej, zwracając się do właściwego terenowego organu administracji rządowej lub organu samorządu terytorialnego o wezwanie osoby zamieszkałej lub przebywającej w danej gminie lub mieście do złożenia wyjaśnień lub zeznań albo do dokonania innych czynności, związanych z toczącym się postępowaniem. Osoba ta ma wtedy obowiązek osobistego stawienia się. Organ prowadzący postępowanie oznaczy zarazem okoliczności będące przedmiotem wyjaśnień lub zeznań albo czynności, jakie mają być dokonane.
W toku postępowania strony oraz ich przedstawiciele i pełnomocnicy mają obowiązek zawiadomić organ administracji publicznej o każdej zmianie swego adresu. W razie zaniedbania tego obowiązku doręczenie pisma pod dotychczasowym adresem ma skutek prawny
Wyróżnić należy doręczenie właściwe (zwykłe), które stosuje się do osób fizycznych, jednostek organizacyjnych i organizacji społecznych, oraz doręczenie zastępcze, które stosuje się do osób fizycznych i innych podmiotów (osób prawnych i in. jednostek org.).
Doręczeniu podlegają pisma, a więc wszelkie wezwania, zawiadomienia, protokoły, sporządzone na piśmie decyzje, postanowienia lub inne dokumenty, z którymi powinna być zaznajomiona strona czy uczestnik postępowania i które mają znaczenie procesowe.
Doręczenie środkami komunikacji elektronicznej może być stosowane na wniosek lub za zgodą stron i jest skuteczne tylko wtedy, gdy organ otrzyma w określonym terminie potwierdzenie doręczenia pisma, a w przypadku braku takiego potwierdzenia ma on obowiązek ponowienia doręczenia pisma w zwykłym trybie.
Doręczenie właściwe ma miejsce wtedy, gdy pismo doręcza się adresatowi do jego rąk. Organ administracji publicznej doręcza pisma za pokwitowaniem przez pocztę, przez swoich pracowników lub przez inne upoważnione osoby lub organy. Pisma doręcza się stronie, a gdy strona działa przez przedstawiciela - temu przedstawicielowi. Jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika, pisma doręcza się pełnomocnikowi. W sprawie wszczętej na skutek podania złożonego przez dwie lub więcej stron pisma doręcza się wszystkim stronom, chyba że w podaniu wskazały jedną jako upoważnioną do odbioru pism.
Pisma doręcza się osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscu pracy. Pisma mogą być doręczone również w lokalu organu administracji publicznej albo w każdym miejscu, gdzie się adresata zastanie. Odbierający pismo potwierdza doręczenie mu pisma swym podpisem ze wskazaniem daty doręczenia. Jeżeli odbierający pismo uchyla się od potwierdzenia doręczenia lub nie może tego uczynić, doręczający sam stwierdza datę doręczenia oraz wskazuje osobę, która odebrała pismo, i przyczynę braku jej podpisu. Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma przesłanego mu przez pocztę lub inny organ albo w inny sposób, pismo zwraca się nadawcy z adnotacją o odmowie jego przyjęcia i datą odmowy. Pismo wraz z adnotacją włącza się do akt sprawy. Pismo takie uważa się za doręczone w dniu odmowy jego przyjęcia przez adresata – jest to tzw. fikcja doręczenia.
W przypadku różnych jednostek organizacyjnych w pierwszej kolejności stosuje się doręczenie właściwe, polegające na doręczeniu pism osobie uprawnionej do ich odbioru w lokalu siedziby danego podmiotu. Jeżeli nie można zastosować tej formy doręczenia, to pismo składa się w urzędzie pocztowym albo w urzędzie gminy, tak samo jak skierowane do osoby fizycznej i z tym samym skutkiem co do zastosowania fikcji doręczenia.
Doręczenie zastępcze polega na oddaniu pisma osobie, która przyjmie na siebie zobowiązanie doręczenie pisma adresatowi. Tymi osobami mogą być: pełnoletni domownik, sąsiad lub dozorca domu. O doręczeniu zastępczym zawiadamia się adresata, umieszczając zawiadomienie w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy to nie jest możliwe, w drzwiach mieszkania.
Pisma skierowane do osób nie znanych z miejsca pobytu doręcza się albo przedstawicielowi osoby nieobecnej ustanowionemu przez sąd albo przedstawicielowi tej osoby doraźnie wyznaczonemu przez organ adm. publ.
Istnieją dwa rodzaje fikcji doręczenia pozwalające na prowadzenie postępowania mimo przeszkód w skorzystaniu z doręczenia właściwego lub zastępczego.
Pismo skierowane do osoby fizycznej może być złożone na okres 14 dni w urzędzie pocztowym lub w urzędzie gminy, a adresat jest o tym powiadamiany dwukrotnie informacją pozostawioną w skrzynce oddawczej, a gdy nie jest to możliwie, to informacje zostawia się na drzwiach mieszkania, w miejscu pracy, na nieruchomości, której dotyczy postępowanie. Po upływie 14 dni pismo uważa się za doręczone.
Analogiczna sytuacja dotyczy jednostek org. i org. społ.
Strony mogą być zawiadamiane o decyzjach i innych czynnościach organów administracji publicznej przez obwieszczenie lub w inny zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości sposób publicznego ogłaszania, jeżeli przepis szczególny tak stanowi; w tych przypadkach zawiadomienie bądź doręczenie uważa się za dokonane po upływie czternastu dni od dnia publicznego ogłoszenia.
Pisma kierowane do osób korzystających ze szczególnych uprawnień wynikających z immunitetu dyplomatycznego lub konsularnego doręcza się w sposób przewidziany w przepisach szczególnych, w umowach i zwyczajach międzynarodowych.
Z zasady pisemności wynika konieczność utrwalania na piśmie wszystkich czynności procesowych albo z odnotowaniem ich treści albo tylko z zaznaczeniem faktu dokonania. Zasada ustności ma znaczenie pomocnicze tylko w postępowaniu ogólnym, bo czynności dokonane ustnie muszą być zaprotokołowane albo utrwalone w adnotacji uwiarygodnionej podpisem strony. Wraz z innymi dokumentami protokoły i adnotacje tworzą akta sprawy, dające możliwość odtworzenia przebiegu postępowania, a także skontrolowania poprawności czynności procesowych przez organ nadzoru lub sąd adm.
Podstawową formą utrwalania czynności na piśmie jest protokół, a adnotacja ma znaczenie pomocnicze. Protokołu nie sporządza się tylko wtedy, gdy czynności zostały w inny sposób utrwalony na piśmie.
W szczególności sporządza się protokół:
1) przyjęcia wniesionego ustnie podania,
2) przesłuchania strony, świadka i biegłego,
3) oględzin i ekspertyz dokonywanych przy udziale przedstawiciela organu administracji publicznej,
4) rozprawy,
5) ustnego ogłoszenia decyzji i postanowienia.
Protokół sporządza się tak, aby z niego wynikało, kto, kiedy, gdzie i jakich czynności dokonał, kto i w jakim charakterze był przy tym obecny, co i w jaki sposób w wyniku tych czynności ustalono i jakie uwagi zgłosiły obecne osoby.
Protokół odczytuje się wszystkim osobom obecnym, biorącym udział w czynności urzędowej, które powinny następnie protokół podpisać. Odmowę lub brak podpisu którejkolwiek osoby należy omówić w protokole.
Protokół przesłuchania powinien być odczytany i przedstawiony do podpisu osobie zeznającej niezwłocznie po złożeniu zeznania.
W protokołach przesłuchania osoby, która złożyła zeznanie w języku obcym, należy podać w przekładzie na język polski treść złożonego zeznania oraz wskazać osobę i adres tłumacza, który dokonał przekładu; tłumacz ten powinien podpisać protokół przesłuchania.
Organ administracji publicznej może zezwolić na dołączenie do protokołu zeznania na piśmie, podpisanego przez zeznającego, oraz innych dokumentów mających znaczenie dla sprawy.
Skreśleń i poprawek w protokole należy tak dokonywać, aby wyrazy skreślone i poprawione były czytelne. Skreślenia i poprawki powinny być stwierdzone w protokole przed jego podpisaniem.
Adnotacja
Czynności organu administracji publicznej, z których nie sporządza się protokołu, a które mają znaczenie dla sprawy lub toku postępowania, utrwala się w aktach w formie adnotacji podpisanej przez pracownika, który dokonał tych czynności.
Mając dostęp do akt sprawy, strona (jej przedstawiciel, pełnomocnik) ma możliwość skutecznej obrony swoich interesów.
W każdym stadium postępowania organ administracji publicznej obowiązany jest umożliwić stronie przeglądanie akt sprawy oraz sporządzanie z nich notatek i odpisów.
Strona może żądać uwierzytelnienia sporządzonych przez siebie odpisów z akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony.
Wyłączenie od przeglądania akt jest dopuszczalne ze wzglądu na ważny interes państwowy (z mocy postanowienia organu adm, w którym oznacza się akta wyłączone od wglądu) lub ze względu na ochronę tajemnicy państwowej (wynika z mocy prawa).
Odmowa umożliwienia stronie przeglądania akt sprawy, sporządzania z nich notatek i odpisów, uwierzytelnienia takich odpisów lub wydania uwierzytelnionych odpisów następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.
Maksymalny termin załatwienia sprawy zależy od charakteru sprawy i jest albo terminem ustawowym albo terminem wyznaczonym przez organ adm. Dla organu termin załatwienia sprawy ma charakter instrukcyjny – jego upływ nie pozbawia organu kompetencji do rozstrzygnięcia sprawy i wydania w niej decyzji, powoduje natomiast powstanie określonych uprawnień procesowych strony.
Jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu.
Terminy określone w tygodniach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu, który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu.
Terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca.
Jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni.
Sobotę uważa się za dzień ustawowo wolny od pracy.
Zasady obliczania terminów przedstawione wyżej stosują organy prowadzące postępowanie, jak również strony i inni uczestnicy postępowania.
Terminy oznaczające datę czynności są przez organ wyznaczane, nie wymagają obliczania i nie będą przywracane, lecz w uzasadnionych przypadkach będą ponownie wyznaczane.
Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki.
Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ.
Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.
Do tych terminów nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.
Organy wyższego stopnia mogą określać rodzaje spraw, które załatwiane są w terminach krótszych niż terminy maksymalne.
Sprzeciw prokuratora powinien być rozpatrzony i załatwiony w terminie trzydziestu dni od daty jego wniesienia.
Uchybienie terminu
O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie, niezależnie od przyczyny uchybienia terminu, organ administracji publicznej obowiązany jest zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy.
Po upływie terminu ustawowego lub terminu wyznaczonego do załatwienia spraw stronie służy zażalenie do organu administracji publicznej wyższego stopnia.
Organ wyższego stopnia, uznając zażalenie za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwiania spraw w przyszłości.
W żadnym razie zażalenie nie daje podstaw organowi wyższego stopnia do podjęcia w sprawie decyzji.
Pracownik organu administracji publicznej, który z nieuzasadnionych przyczyn nie załatwił sprawy w terminie lub nie zawiadomił strony o uchybieniu terminu, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy albo nie załatwił sprawy w dodatkowym terminie ustalonym przez organ wyższego stopnia, podlega odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialności przewidzianej w przepisach prawa.
KPA zawiera wiele ustawowych terminów dla organu prowadzącego postępowanie. Są to zarówno terminy ad quem, przed których upływem należy dokonać czynności albo terminy post quem, po których upływie dokonuje się czynności.
Terminy dokonywania czynności procesowych dynamizują postępowanie, pełnią rolę gwarancyjną dla stron i uczestników postępowania. Terminów do dokonania czynności nie wlicza się do terminu załatwienia sprawy. Naruszenie tych terminów nie daje stronie podstaw do kwestionowania samych czynności procesowych, ale może być potraktowane przez sąd adm. jako naruszenie przepisów procesowych mające istotny wpływ na wynik sprawy.
W KPA są ustanowione terminy służące stabilizacji rozstrzygnięć w sprawie. Z takimi terminami mamy do czynienia przy instytucji wznowienia postępowania oraz stwierdzenia nieważności decyzji. Są to terminy ad quem, bo przed ich upływem można uchylić decyzję lub stwierdzić nieważność. Po upływie tych terminów organy adm. nadal mogą sprawę rozpoznać, ale rozstrzygnięcie sprawy musi mieć już inny charakter.
Do terminów ustanowionych dla organów w żadnym wypadku nie stosuje się przepisów dotyczących przywrócenia terminu
Terminy dokonania czynności procesowych przez strony i uczestników postępowania
Dokonanie wielu czynności procesowych przez strony powinno następować w terminach ustawowych pod rygorem bezskuteczności czynności, np. wniesienie odwołania. Terminy te mają charakter dyscyplinujący, dlatego że są to terminy ad quem, zawite. Czynność procesowa powinna być dokonana przed upływem tych terminów, bo tylko wtedy będzie skuteczna. Niektóre przepisy KPA dopuszczają wyznaczenie terminów przez organ, np. zawarcie ugody. Terminy te wywierają ten sam skutek co ustawowe. Terminy ustawowe nie mogą być przez organ przedłużane, a jedynie mogą być w określonych sytuacjach przywracane, terminy zaś wyznaczane przez organ mogą być przedłużane.
Terminy ustanawiane dla innych niż strony uczestników postępowania powodują skutki odmiennego rodzaju, bo uchybienie tym terminom może spowodować zastosowanie wobec nich środków przymusu lub ukaranie go. Uchybienie terminowi ani zastosowanie wobec uczestnika środków przymusu nie wpływa na ważność czynności procesowej, dla której dokonania termin był ustanowiony
Zachowanie terminów
Dokonanie czynności, dla której był wyznaczony termin, zapewnia wtedy dochowanie terminu, gdy dopełni się jej przed organem.
Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało:
1) wysłane w formie dokumentu elektronicznego za poświadczeniem przedłożenia, do organu administracji publicznej,
2) nadane w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego,
3) złożone w polskim urzędzie konsularnym,
4) złożone przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej,
5) złożone przez członka załogi statku morskiego kapitanowi statku,
6) złożone przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego.
Przywrócenie terminu
Instytucja przywrócenia terminu może być stosowana w przypadku uchybienia terminu przez stronę lub innego uczestnika postępowania albo przez osobę zainteresowaną. Przesłanki przywrócenia terminu:
a. brak winy zainteresowanego w uchybieniu terminu
b. wniesienie przez zainteresowanego wniosku o przywrócenie terminu
c. dochowanie terminu (nieprzywracalnego) do wniesienia wniosku o przywrócenie terminu
d. dopełnienie wraz z wnioskiem tej czynności, dla której był ustanowiony przywracalny termin
...
prawozaoczne