Rozdział XXII: CZYNNOŚCI PROCESOWE W POSTĘPOWANIU SĄDOWOADMINISTRACYJNYM

CZYNNOŚCI PROCESOWE

W POSTĘPOWANIU SĄDOWOADMINISTRACYJNYM

¨       Postępowanie sądowoadministracyjne to regulowany prawem procesowym ciąg czynności procesowych sądu administracyjnego i innych podmiotów tego po­stępowania podjętych w celu rozstrzygnięcia sporu o zgodność z prawem działania bądź zaniechania działania przez organ wykonujący administrację publiczną.

¨       Czynności procesowe to czynności podjęte przez podmiot postępowania sądo­woadministracyjnego w formie, treści i trybie regulowanym prawem procesowym, których celem jest wywołanie skutków prawnych w postępowaniu sądowoadmini­stracyjnym.

Ø       Elementem konstytutywnym czynności procesowej jest to, że musi być to czynność procesowa podjęta przez podmiot postępowania sądowoadmini­stracyjnego, oraz to, że czynność procesowa musi zachować formę przewidzianą prawem procesowym.

¨       Czynności procesowe można sklasyfikować na podstawie kryterium podmiotu dokonującego tych czynności na:

1)      czynności procesowe sądu,

2)      czynności procesowe stron,

3)      czynności procesowe uczestników postępowania.

¨        Czynności procesowe sądu.

Ø        „Przez czynności procesowe sądu należy rozu­mieć wszelkie czynności sądu lub jego organów zastępczych względnie pomoc­niczych, które według obowiązującej ustawy procesowej mogą wywrzeć skutki prawne dla procesu [...]".

Ø        Czynności procesowe sądu muszą spełniać trzy warunki:

1)      czynności procesowe muszą być dokonane przez sąd w rozumieniu przepisów prawa (wojewódzki sąd administracyjny oraz Naczelny Sąd Administracyjny, w składzie przewidzianym prawem, lub inny organ sądowy bądź pomocniczy);

2)      czynności procesowe muszą być dokonane w formie uregulowanej prawem procesowym;

3) czynności procesowe muszą być podjęte w postępowaniu wobec stron lub uczestników postępowania.

¨       Wadliwe czynności procesowe obowiązują, dopóki nie zostaną uchylone we właściwym trybie (w wyniku złożenia skargi kasacyjnej, skargi o wznowienie postępowania, zażalenia).

¨        Czynności procesowe sądu klasyfikowane są na:

1)      czynności przygotowaw­cze, które mają na celu przygotowanie rozstrzygnięcia skargi;

2)      czynności orzekania. Czynności przygotowawcze mogą być przez sąd zmienione, uzupeł­nione. Czynności orzekania wiążą sąd i mogą być uchylone tylko w trybie uregulowanym przepisami prawa

Czynności procesowe stron i uczestników postępowania.

¨       Czynności proceso­we stron, jak i uczestników postępowania to wszelkie czynności podejmowane przez te podmioty w celu wywołania skutku prawnego w procesie, a zatem w zakresie jego powstania, zmiany, zakończenia.

¨       Elementy konstytutywne czynności procesowych stron to:

1) spełnienie wymo­gów co do treści i formy określonej przez prawo procesowe;

2) dokonanie czynności procesowej w terminie przewidzianym prawem procesowym. Dotyczy to też czynności uczestników postępowania.

¨        Cechą czynności procesowych stron jest możliwość prawna ich odwołania przez złożenie oświadczenia woli.

Ø       Granice rozporządzałności odwołania czynności procesowej wyznaczają przepisy procesowe (np. cofnięcia skargi). Czynności procesowe mogą odwołać też uczestnicy postępowania.

Pisma procesowe

Pisma procesowe w postępowaniu sądowym obejmują wnioski i oświadczenia stron oraz wnioski i oświadczenia uczestników postępowania składane w celu wszczęcia postępowania i jego przebiegu.

Warunki formalne co do treści i formy pism procesowych. Usuwanie skutków braku pism.

¨        Artykuł 46 i 47 ustawy — Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi określa wymagania co do treści pisma procesowego.

¨        Każde pismo procesowe powinno zawierać:

1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;

2) oznaczenie rodzaju pisma;

3) osnowę wniosku lub oświad­czenia;

4) podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika. Za stronę, która nie może się podpisać, podpisuje pismo osoba przez nią upoważ­niona, z wymienieniem przyczyny, ze względu na którą strona sama się nie podpisała;

5) wymienienie załączników

¨       Jeżeli pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie miejsca zamieszkania, a w razie jego braku — adresu do doręczeń lub siedziby stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz przedmiotu sprawy, pisma dalsze — sygnaturę akt.

¨       Do pisma należy dołączyć pełnomocnictwo, jeżeli pismo wnosi pełnomocnik, który przedtem nie złożył pełnomocnictwa.

¨        Strona, która wnosi pismo, powinna do niego dołączyć jego odpisy i odpisy załączników w celu doręczenia ich stronom, a ponadto, jeżeli w sądzie nie złożono załączników w oryginale, po jednym odpisie każdego załącznika do akt sądowych.

¨       Formą pisma procesowego jest forma pisemna, a zatem wyłączona jest forma ustna. Jedynie przepis szczególny może dopuścić formę ustną, np. udzielenie pełnomocnictwa na posiedzeniu sądu przez oświadczenie złożone przez stronę i wciągnięte do protokołu.

¨       Jeżeli pismo procesowe nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, przewodniczący wzywa stronę o jego uzupełnienie lub poprawienie w terminie siedmiu dni pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania, chyba że ustawa stanowi inaczej. Jeżeli strona nie uzupełniła lub nie poprawiła pisma w terminie, przewodniczący pozostawia pismo bez rozpoznania. Na zarządzenie przysługuje zażalenie (art. 49 § 1 i 2 usta­wy — Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

¨        Pismo poprawione lub uzupełnione w terminie wywołuje skutki od dnia jego wniesienia.

Doręczenia

¨       Ustawa — Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przyjmuje zasadę doręczania z urzędu przez sąd. Od tej zasady ustawa dopuszcza wyjątek, gdy chodzi o doręczanie pism przez adwokatów i radców prawnych. „W toku sprawy adwokaci i radcy prawni mogą doręczać sobie nawzajem pisma bezpośrednio za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty".

¨        Sąd dokonuje doręczeń przez pocztę, przez swoich pracowników lub przez inne upoważnione przez sąd osoby lub organy. Do doręczania pism w postępowaniu sądowym przez pocztę stosuje się tryb doręczania pism sądowych w postępowaniu cywilnym6. Pismo może być także doręczone za pośrednictwem telefaksu lub poczty elektronicznej. W takim wypadku dowodem doręczenia jest potwierdzenie transmisji. Doręczenie adresatowi może nastąpić także przez wręczenie mu pisma bezpośrednio w sekretariacie sądu.

Osoby, którym dokonuje się doręczeń.

¨       Jeżeli stroną jest osoba fizyczna, doręczenia dokonuje się osobiście, a gdy nie ma zdolności procesowej — jej przedstawicielowi ustawowemu.

Ø       Doręczenia żołnierzom zasadniczej służby woj­skowej dokonuje się za pośrednictwem dowódcy jednostki wojskowej, w której żołnierz pełni służbę.

Ø       Doręczenia osobom pozbawionym wolności dokonuje się za pośrednictwem administracji odpowiedniego zakładu.

¨       Jeżeli stroną jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobo­wości prawnej, pisma doręcza się organowi uprawnionemu do reprezentowania ich przed sądem lub do rąk pracownika upoważnionego do odbioru pism.

¨        W razie gdy strony ustanowiły pełnomocnika lub osobę upoważnioną do odbioru pism w postępowaniu sądowym, doręczenia należy dokonać tym osobom. Pełnomocnikowi kilku osób doręcza się jeden egzemplarz pisma i załączników. Uprawnionemu przez kilku uczestników postępowania do odbioru pism w po­stępowaniu sądowym doręcza się po jednym egzemplarzu dla każdego uczestnika. Jeżeli jest kilku pełnomocników jednej strony, sąd doręcza pismo tylko jednemu z nich.

¨        Strona zamieszkała za granicą, jeżeli nie ustanowiła pełnomocnika do prowa­dzenia sprawy, jest obowiązana wraz z wniesieniem skargi ustanowić pełnomoc­nika do doręczeń. W razie niedopełnienia tego obowiązku pisma w postępowaniu sądowym pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia.

¨        Jeżeli stronie, której miejsce pobytu nie jest znane, ma być doręczona skarga lub inne pismo w postępowaniu albo orzeczenie wywołujące potrzebę podjęcia obrony jej praw, doręczenie do chwili zgłoszenia się strony albo jej przedstawiciela lub pełnomocnika może nastąpić tylko do rąk kuratora ustanowionego na wniosek strony zainteresowanej przez sąd orzekający.

Czas, miejsce i sposób doręczenia.

Artykuł 68 § 1 i 2 ustawy — Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi określa czas doręczeń. Stanowi bowiem, że: „W dni ustawowo wolne od pracy oraz w porze nocnej doręczeń można dokonywać tylko w wyjątkowych przypadkach, za uprzednim zarządzeniem prezesa sądu. Za porę nocną uważa się czas od godziny dwudziestej pierwszej do godziny siódmej".

Miejsce doręczeń.

¨       Artykuł 69 ustawy reguluje kwestię miejsca do doręczeń, ustanawiając kolejność miejsca doręczeń. Doręcza się pisma w mieszkaniu. Jeżeli nie można w ten sposób doręczyć, doręcza się w miejscu pracy lub tam, gdzie się adresata zastanie. Pisma dla przedsiębiorców i wspólników spółek handlowych, wpisanych do rejestru sądowego na podstawie odrębnych przepisów, doręcza się na adres podany w rejestrze, chyba że strona wskazała inny adres do doręczeń

¨       Strony i ich przedstawiciele mają obowiązek zawiadomić sąd o każdej zmianie swojego zamieszkania, adresu do doręczeń lub siedziby. W razie zaniedbania tego obowiązku pisma pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, chyba że nowy adres jest sądowi znany. O tym obowiązku i skutkach jego niedopełnienia sąd powinien pouczyć stronę przy pierwszym doręczeniu. Rozwiązania tego nie stosuje się do doręczenia skargi o wznowienie postępowania.

¨       Ustawa — Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oprócz doręczenia właściwego, tj. doręczenia pisma osobie, która jest jego adresatem, dopuszcza doręczenie zastępcze, a mianowicie jeżeli doręczający nie zastanie adresata w mieszkaniu, może doręczyć pismo dorosłemu domownikowi, a gdyby go nie było — administracji domu lub dozorcy, jeżeli osoby te nie mają sprzecznych interesów i podjęły się oddania mu pisma (art. 72).

¨       Jeżeli nie można doręczyć pisma w sposób właściwy lub zastępczy, pismo składa się na okres siedmiu dni w placówce pocztowej lub w urzędzie gminy, a zawiadomienie o tym umieszcza w skrzynce na korespondencję, a gdy to nie jest możliwe, na drzwiach mieszkania adresata lub w miejscu wskazanym jako adres do doręczeń, na drzwiach biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonu­je swoje czynności zawodowe. W tym przypadku doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia tego okresu.

Stwierdzenie i skutki doręczenia.

¨       Adresat pisma (strona, uczestnik postępo­wania), osoba, która podjęła się oddania pisma potwierdza odbiór pisma i jego datę własnoręcznym podpisem. Jeżeli tego nie może lub nie chce uczynić, doręczający sam oznacza datę doręczenia oraz przyczyny braku podpisu. Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma, zwraca je sądowi z adnotacją o odmowie jego przyjęcia i datą odmowy. Pismo wraz z adnotacją dołącza się do akt sprawy.

¨       Doręczający stwierdza na potwierdzeniu odbioru sposób doręczenia, a na doręczonym piśmie zaznacza dzień doręczenia i opatruje to stwierdzenie włas­noręcznym podpisem.

¨       Doręczenie pisma, w trybie uregulowanym prawem procesowym, ma znaczenie ...