Kiedy piszemy ż
· Gdy w innych formach tego samego wyrazu lub w wyrazach pokrewnych wymienia się ono na:
g – książeczka-księga, uważać-uwaga, nożny-noga;
dz – księża-ksiądz, mosiężny-mosiądz, pieniężny-pieniądze;
h – drużynowy-druh;
s – mężczyzna-męski, boży-boski, węższy-wąski;
z – każesz-kazać, zamrażać-mróz, mażę-mazać, włażę – właz;
ź – grożenie-groźny, zakażenie-zakaźny.
· Po literach oznaczających spółgłoski:
l – ulżyć, Elżbieta, nawilżać, odwilż;
ł – łże, małż, małżeństwo, małżowina;
n – branża, rewanż;
r - drżenie, rżysko, rżenie
UWAGA! W wyrazach takich jak: dżem, dżoker, dżuma, dżentelmen litera ż nie oznacza samodzielnej głoski. Jest częścią dwuznaku dż.
· W wielu wyrazach, których pisownię trzeba zapamiętać:
każdy
nożyce
młodzież
odzież
mżawka
żabka
żal
żałoba
żarówka
żart
żądanie
żebro
żelazo
żeton
żniwo
żółty
żółw
żubr
żuraw
życie
Kiedy piszemy rz
bierzemy brać
mierzyć miara
chmurzyć się chmura
morze morski
dobrze dobry
dworzec dworcowy
rowerzysta rower
marzec marcowy
skórzany skóra
orzeł orły
starzec stary
wierzyć wiara
· W zakończeniach rzeczowników:
-arz (w rzeczownikach oznaczających zawody oraz nazwy osób wykonujących dane czynności, a także w niektórych rzeczownikach polskich i spolszczonych), np. lekarz, masarz, młynarz, piekarz, pisarz, stolarz, ślusarz, kolarz, narciarz, wędkarz, korytarz, nędzarz, twarz;
UWAGA! Pamiętaj, że w tej grupie występują wyjątki typu: pejzaż, reportaż, masaż (czyli masowanie), instruktaż (szkolenie, instruowanie), natomiast – instruktarz (książka z instrukcjami).
-erz – np. kołnierz, pęcherz, rycerz, talerz, harcerz, pasterz;
-mierz – np. kroplomierz, wiatromierz, ciśnieniomierz;
-mistrz – np. zegarmistrz, wicemistrz.
p, b, t, d, k, g, ch, j, w
UWAGA! Wyjątkowo po literze oznaczającej spółgłoskę piszemy ż, a nie rz w:
- wyrazach zakończonych cząstką –że, np. oddajże, zróbże,
- następujących wyrazach: gżegżółka, Mojżesz.
Katarzyna
porzeczka
rzeka
Korzyść
narzeczona
wierzba
zorza
marzenie
tchórz
rz...
karola-siejek