zasady ż i rz.doc

Kiedy piszemy ż

·        Gdy w innych formach tego samego wyrazu lub w wyrazach pokrewnych wymienia się ono  na:

g – książeczka-księga, uważać-uwaga, nożny-noga;

dz – księża-ksiądz, mosiężny-mosiądz, pieniężny-pieniądze;

h – drużynowy-druh;

s – mężczyzna-męski, boży-boski, węższy-wąski;

z – każesz-kazać, zamrażać-mróz, mażę-mazać, włażę – właz;

ź – grożenie-groźny, zakażenie-zakaźny.

·        Po    literach oznaczających spółgłoski:

l – ulżyć, Elżbieta, nawilżać, odwilż;

ł – łże, małż, małżeństwo, małżowina;

n – branża, rewanż;

r - drżenie, rżysko, rżenie

UWAGA! W wyrazach takich jak: dżem, dżoker, dżuma, dżentelmen litera ż nie oznacza samodzielnej głoski. Jest częścią dwuznaku dż.

·        W wielu wyrazach, których pisownię trzeba  zapamiętać:

Kiedy piszemy rz

·        Gdy w innych formach tego samego wyrazu lub w wyrazach pokrewnych wymienia się ono  na:

·        W zakończeniach rzeczowników:

-arz (w rzeczownikach oznaczających zawody oraz nazwy osób wykonujących dane czynności, a także w niektórych rzeczownikach polskich i spolszczonych), np. lekarz, masarz, młynarz, piekarz, pisarz, stolarz, ślusarz, kolarz, narciarz, wędkarz, korytarz, nędzarz, twarz;

UWAGA! Pamiętaj, że w tej grupie występują wyjątki typu: pejzaż, reportaż, masaż (czyli masowanie), instruktaż (szkolenie, instruowanie), natomiast – instruktarz (książka z instrukcjami).

-erz – np. kołnierz, pęcherz, rycerz, talerz, harcerz, pasterz;

-mierz – np. kroplomierz, wiatromierz, ciśnieniomierz;

-mistrz – np. zegarmistrz, wicemistrz.

·        Po literach oznaczających spółgłoski:

p, b, t, d, k, g, ch, j, w

UWAGA!  Wyjątkowo po literze oznaczającej spółgłoskę piszemy ż, a nie rz w:

- wyrazach zakończonych cząstką –że, np. oddajże, zróbże,

- następujących wyrazach: gżegżółka, Mojżesz.

·        W wielu wyrazach, których pisownię trzeba zapamiętać: