Derczyński Włodzimierz – Opinie o eutanazji.pdf - Eutanazja - dancistino

CBOS

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

SEKRETARIAT

OŚRODEK INFORMACJI

629 - 35 - 69, 628 - 37 - 04

693 - 58 - 95, 625 - 76 - 23

UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24

00 - 503 W A R S Z A W A

TELEFAX 629 - 40 - 89

INTERNET

http://www.cbos.pl

E-mail: sekretariat@cbos.pl

BS/48/2001

OPINIE O EUTANAZJI

K OMUNIKAT Z BADAŃ

WARSZAWA, KWIECIEŃ 2001

P RZEDRUK MATERIAŁÓW CBOS W CAŁOŚCI LUB W CZĘŚCI ORAZ WYKORZYSTANIE DANYCH EMPIRYCZNYCH

JEST DOZWOLONE WYŁĄCZNIE Z PODANIEM ŹRÓDŁA

CBOS

OPINIE O EUTANAZJI

¾ Połowa Polaków (50%) uważa za słuszne wprowadzenie

przepisów umożliwiających lekarzom przyspieszanie śmierci

cierpiącego, nieuleczalnie chorego - na jego prośbę. Przeciwną

opinię wyraża niespełna dwie piąte badanych (38%), a co ósmy

(12%) nie ma wyrobionego zdania w tej sprawie.

¾ Obecnie niemal połowa respondentów (49%) jest zdania, że

lekarze powinni spełniać wolę cierpiących, nieuleczalnie

chorych, którzy domagają się podania im środków

powodujących śmierć (w 1988 roku sądziło tak 30% Polaków,

a w 1999 - 40%). Ponad jedna trzecia badanych (37%) uważa, że

lekarze nie powinni tego czynić (w 1999 roku - 44% wskazań,

w 1988 - 47%).

¾ Jeśli spełnienie prośby osoby nieuleczalnie chorej i cierpiącej

określamy jako eutanazję - tylko 37% ankietowanych uważa, że

jest to postępowanie, które można usprawiedliwić w pewnych

okolicznościach, 38% nie zgadza się z tą opinią, a znaczny

odsetek (18%) ma do eutanazji stosunek ambiwalentny.

W porównaniu z rokiem 1999 wzrosła (o 7 punktów procento-

wych) liczba uważających eutanazję za usprawiedliwioną

w pewnych okolicznościach, zmalał zaś odsetek wyrażających

przeciwną opinię.

Badanie „Aktualne problemy i wydarzenia” (131), 6-9 kwietnia 2001 roku, reprezentatywna próba losowo-

-adresowa dorosłej ludności Polski (N=1036).

Legalizacja eutanazji w Holandii stała się wydarzeniem, które w polskich mediach jest

szeroko komentowane. Prasa publikuje głosy zarówno przeciwników, jak i zwolenników

eutanazji. Kościół piętnuje jej legalizację uważając eutanazję za przejaw tzw. kultury śmierci.

Sondaż, w którym podjęliśmy tę problematykę 1 , przeprowadziliśmy tuż przed

przyjęciem przez holenderski senat ustawy legalizującej eutanazję (aby ustawa weszła

w życie, potrzebny jest jeszcze podpis królowej). Informacje o tym fakcie nie mogły mieć

wpływu na opinie naszych respondentów, ale dyskusje na temat eutanazji toczyły się w Polsce

od czasu, kiedy w listopadzie ubiegłego roku izba niższa holenderskiego parlamentu

zaakceptowała projekt jej legalizacji, co nasza prasa, radio i telewizja szeroko omawiały

i komentowały.

Postawy polskiego społeczeństwa wobec eutanazji badaliśmy już wcześniej (w lipcu

1999 roku). Nie powtarzając tego, co napisano w omawiającym wyniki tamtych badań

obszernym komunikacie 2 , przypomnimy tylko, że opinie Polaków w tej sprawie były

podzielone, a akceptacja lub dezaprobata różnego rodzaju postępowania wobec nieuleczalnie

chorych, proszących o skrócenie życia, zależała od okoliczności, rodzaju sytuacji terminalnej,

kontekstu, w jakim respondentowi zadawano pytanie, oraz od tego, jakich używano określeń,

czy wymieniano termin eutanazja , budzący w naszym społeczeństwie silne negatywne

skojarzenia. W roku 1999 połowa ankietowanych (51%) opowiadała się za legalizacją

skrócenia przez lekarza życia nieuleczalnie chorego - na prośbę zainteresowanego i jego

1 Badanie „Aktualne problemy i wydarzenia” (131) przeprowadzono w dniach 6-9 kwietnia 2001 roku na 1036-

-osobowej reprezentatywnej próbie losowo-adresowej dorosłych mieszkańców Polski.

2 Zob. komunikat CBOS „Postawy wobec eutanazji”, sierpień ‘99 (oprac. W. Derczyński).

- 2 -

rodziny - jeśli jego cierpieniom nie można ulżyć; ponad jedną trzecią ankietowanych (36%)

stanowili przeciwnicy legalizacji takiego postępowania.

Warto przypomnieć, że w krajach Europy Zachodniej oraz w USA i Australii poparcie

dla zalegalizowania eutanazji jest znacznie wyższe niż w Polsce 3 . Ostatnio - w związku z tym,

co wydarzyło się w Holandii - prasa polska podała, że eutanazję popiera aż 92% Holendrów,

a w katolickiej Belgii, w której rozważa się możliwość legalizacji eutanazji, poparcie wyraziło

80% respondentów.

C ZY LEGALIZACJA EUTANAZJI JEST ROZWIĄZANIEM SŁUSZNYM ?

Połowa Polaków (50%) uważa, że wprowadzenie prawa umożliwiającego lekarzom

przyspieszanie śmierci osób nieuleczalnie chorych i cierpiących - na ich prośbę - jest słuszne.

Przeciwnicy legalizacji eutanazji stanowią niespełna dwie piąte respondentów (38%).

Co ósmy badany (12%) nie ma wyrobionego zdania w tej sprawie. Zwolenników legalizacji

eutanazji jest więc w naszym kraju znacznie mniej niż np. w Holandii czy Belgii lub

niektórych innych krajach zachodnich.

Pytanie o legalizację eutanazji poprzedziliśmy opisem sytuacji, jaka ma miejsce

w Holandii, jednak nie podaliśmy nazwy kraju, ponieważ w czasie, gdy miał być realizowany

nasz sondaż, media informowały o legalizacji w Holandii związków małżeńskich między

osobami tej samej płci, co mogłoby wpłynąć na odpowiedzi ankietowanych, gdyby użyto

nazwy kraju. Oczywiście wpływ ewentualnych negatywnych skojarzeń staraliśmy się

minimalizować, całkowite wykluczenie go jest raczej niemożliwe. W pytaniu nie użyliśmy też

budzącego negatywne skojarzenia terminu eutanazja, lecz mówiliśmy o „przyspieszaniu

śmierci” (pełna treść pytania podana jest w opisie rys.1).

3 Część danych podano w komunikacie „Postawy wobec eutanazji”, cyt. wyd.

- 3 -

CBOS

RYS. 1. W JEDNYM Z KRAJÓW EUROPEJSKICH WKRÓTCE WEJDĄ W ŻYCIE PRZEPISY

ZEZWALAJĄCE LEKARZOM NA BEZBOLESNE SKRACANIE ŻYCIA PACJENTOM,

KTÓRZY DOZNAJĄ CIERPIEŃ NIE DO ZNIESIENIA I PROSZĄ O ŚMIERĆ. BĘDZIE TO

MOŻLIWE TYLKO WTEDY, GDY NIE MA ŻADNEJ NADZIEI NA POPRAWĘ STANU

ZDROWIA PACJENTA, A ON SAM JEST W PEŁNI ŚWIADOMY SWEJ SYTUACJI I CAŁ-

KOWICIE DOBROWOLNIE, BEZ JAKIEGOKOLWIEK PRZYMUSU CZY NACISKU

Z CZYJEJKOLWIEK STRONY, PROSI O ZAKOŃCZENIE ŻYCIA. OBOWIĄZYWAĆ

BĘDZIE KONSULTACJA DECYZJI Z INNYM, NIEZALEŻNYM LEKARZEM, ZAWIADO-

MIENIE WŁADZ ORAZ PÓŹNIEJSZA KONTROLA SPECJALNEGO KOMITETU

PRAWNIKÓW, LEKARZY I ETYKÓW.

CZY UWAŻA PAN(I), ŻE WPROWADZENIE PRAWA UMOŻLIWIAJĄCEGO LEKARZOM

PRZYSPIESZANIE ŚMIERCI CIERPIĄCEGO, NIEULECZALNIE CHOREGO NA JEGO

WŁASNĄ PROŚBĘ JEST SŁUSZNE CZY TEŻ NIESŁUSZNE?

Zdecydowanie niesłuszne

Zdecydowanie słuszne

24%

22%

14%

28%

Raczej niesłuszne

12%

Raczej słuszne

Trudno powiedzieć

Cechą ankietowanych najsilniej wiążącą się z ich opiniami na temat legalizacji

eutanazji jest religijność, mierzona deklarowaną częstością praktyk. Im częściej badani

uczestniczą w praktykach religijnych, tym większy ich odsetek uważa legalizację eutanazji za

niesłuszną, a im rzadziej - tym więcej osób popiera wprowadzenie w życie odpowiednich

przepisów 4 . Wyraźne różnice opinii wiążą się też z wiekiem ankietowanych - im oni są

młodsi, tym częściej uważają za słuszne wprowadzenie prawa umożliwiającego lekarzom

przyspieszenie śmierci nieuleczalnie chorego, na jego prośbę. Legalizację eutanazji częściej

niż inni uważają za słuszną ankietowani o poglądach lewicowych i mieszkańcy dużych

aglomeracji miejskich, natomiast za niesłuszną - badani o orientacji prawicowej, osoby

z wykształceniem podstawowym, mieszkańcy wsi (zob. tabele aneksowe).

Współczynnik korelacji tau B Kendalla wynosi 0,307.

Derczyński Włodzimierz – Opinie o eutanazji.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: