Barbara Szacka - Wstęp do Socjologii.pdf

(3878 KB) Pobierz
Barbara Szacka - Wstęp do Socjologii
Barbara Szacka
WPROWADZENIE
do socjologii
OFICYNA -W" NAUKOWA
Warszawa 2003
70945777.002.png
Spis tre ś ci
Przedmowa 11
CZ ĘŚĆ PIERWSZA. PROLEGOMENA 15
Rozdział I. CHARAKTER SOCJOLOGII I HISTORYCZNE WARUNKI JEJ POWSTANIA 17
1. Przedsocjologiczna wiedza o społeczeństwie 19
Przedsocjologiczna refleksja teoretyczna 20
Wiedza potoczna i wiedza naukowa 21
2. Historyczne warunki narodzin socjologii jako dyscypliny naukowej 23
3. Socjologia jako dyscyplina naukowa 26
Kształtowanie się socjologii jako dyscypliny naukowej 26
Socjologia jako jedna z nauk społecznych 28
Wewnętrzne zróŜnicowanie socjologii 32
Socjologia współczesna 36
Socjologia współczesna a powojenna socjologia polska 40
4. Metody i narzędzia badawcze socjologii 43
Empiryczne poznawanie społeczeństwa 43
Narzędzia badawcze socjologa 45
5. Socjologia jako dyscyplina uŜyteczna praktycznie 49
Rozdział II. BIOLOGICZNE PODSTAWY ś YCIA SPOŁECZNEGO Z PERSPEKTYWY BIOLOGII
EWOLUCYJNEJ 53
1. Ekologia, etologia i socjobiologia 55
2. Podstawowe problemy Ŝycia społecznego istot Ŝywych 60
3. Sposoby rozwiązywania problemów Ŝycia społecznego wśród kręgowców 61
Mechanizmy ograniczania agresji 62
Współpraca i współdziałanie 65
4. śycie społeczne człowieka z perspektywy biologii ewolucyjnej 66
Rozdział III. KULTURA 73
1. Kultura jako wyróŜnik człowieka 75
Charakterystyka kultury jako atrybutu człowieka 76
Treść kultury 77
2. Wielość kultur i relatywizm kulturowy 81
Wielość kultur i kryteria ich wyodrębniania 81
Relatywizm kulturowy 83
3. Dziedziny kultury i kultura symboliczna 86
Kultura symboliczna 87
4. Kultura jako przedmiot zainteresowania socjologii 89
Rozdział IV. ZMIANA SPOŁECZNO-KULTUROWA 93
1. Klasyczne teorie rozwoju społecznego: marksizm i ewolucjonizm 96
Marksizm 96
Ewolucjonizm 99
2. Typy społeczeństw 100
Społeczeństwo tradycyjne 101
Społeczeństwo przemysłowe 102
Społeczeństwo poprzemysłowe, ponowoczesne i informacyjne 103
70945777.003.png
3. Teorie modernizacji, konwergencji i zaleŜności 104
Modernizacja 104
Teoria konwergencji 106
Koncepcja zaleŜności i systemu światowego 107
4. Działania ludzi oraz ruchy społeczne jako czynniki zmiany 108
Ruchy społeczne 109
Nota bibliograficzna 113
CZ ĘŚĆ DRUGA. CZŁOWIEK W SPOŁECZE Ń STWIE 117
Rozdział V. INTERAKCJE SPOŁECZNE 119
1. Pojęcie interakcji społecznej 121
2. Interakcje jako przedmiot zainteresowania psychologii 122
3. Interakcje jako przedmiot zainteresowania socjologii 123
Interakcja jako wymiana 124
Interakcja jako gra 125
Interakcja jako komunikacja 126
4. Społeczeństwo z perspektywy interakcji 130
Instytucje 132
Rozdział VI. SOCJALIZACJA 135
1. Pojęcie socjalizacji 137
2. Osobowość 139
Osobowość jako przedmiot zainteresowania antropologii społecznej i socjologii 141
3. Rola społeczna 144
Dwa kierunki zainteresowań rolą społeczną 146
Rola społeczna a osobowość 148
4. ToŜsamość 149
5. Rodzaje socjalizacji 152
Socjalizacja pierwotna 152
Socjalizacja wtórna 153
Resocjalizacja 154
Rozdział VII. KONTROLA SPOŁECZNA 157
1. Kontrola społeczna i porządek społeczny 159
2. Konformizm 162
3. Dewiacja 164
Co to jest dewiacja 164
Dewiacja jako przedmiot zainteresowania socjologii 166
Rola dewiacji w zbiorowości 172
4. Kontrola społeczna jako reakcja na dewiację 174
Nota bibliograficzna 177
CZ ĘŚĆ TRZECIA. ZBIOROWO Ś CI SPOŁECZNE 179
Rozdział VIII. GRUPA SPOŁECZNA 181
1. Grupa społeczna jako przedmiot zainteresowania socjologii 183
2. Małe grupy jako mikrostruktury społeczne 185
3. Struktury wewnątrzgrupowe 188
70945777.004.png
Struktura socjometryczna 188
Struktura przywództwa 189
Struktura komunikacji 191
4. Spójność grupy 192
5. Wybrane rodzaje grup 194
Grupa pierwotna 194
Grupy własna i obca 197
Grupa odniesienia 199
Rozdział IX. ORGANIZACJA FORMALNA 203
1. Celowe grupy formalne, czyli organizacje 205
2. Historyczne źródła socjologii organizacji 207
Max Weber i typ idealny biurokracji 207
Teorie zarządzania 209
3. „Patologie" organizacji formalnych 212
4. Organizacje jako przedmiot zainteresowania socjologii 215
Trzy poziomy analizy problematyki organizacji 217
Rozdział X. SPOŁECZNO ŚĆ LOKALNA 223
1. Historyczne źródła socjologii społeczności lokalnych 225
Ferdynand Tönnies i dwa typy zbiorowości 225
Socjologia amerykańska okresu międzywojennego 226
Franciszek Bujak 228
2. Społeczność lokalna i zbiorowość terytorialna 229
Społeczność lokalna 229
Zbiorowość terytorialna 230
3. Społeczności lokalne i zbiorowości terytorialne jako struktury średniego poziomu 230
4. Lokalizm 233
Rozdział XI. NARÓD 237
1. Naród jako przedmiot zainteresowania socjologii 239
2. Zbiorowość etniczna 241
Charakter zbiorowości etnicznej 241
Rodzaje grup etnicznych 242
Grupa etniczna a naród 243
3. Dwie drogi kształtowania się narodów w Europie 244
4. Naród a nowoczesność 246
Trzy fale ruchów narodowych i kształtowania się państw narodowych w epoce nowoczesnej 249
5. Państwa wielonarodowe i narody wieloetniczne 250
Konflikty etniczne 254
6. Zawiłe drogi kształtowania się nowoczesnych narodów: przykład Polski 256
Od państwa do narodu 256
Od narodu do państwa 262
Mniejszości narodowe i etniczne we współczesnej Polsce 267
Nota bibliograficzna 271
CZ ĘŚĆ CZWARTA. PODZIAŁY SPOŁECZNE 273
Rozdział XII. ZRÓ ś NICOWANIE SPOŁECZNE
I RUCHLIWO ŚĆ SPOŁECZNA 275
1. RóŜnice i nierówności jako przedmiot zainteresowania socjologii 277
70945777.005.png
2. Trzy klasyczne spojrzenia na podziały społeczne 280
Karol Marks i pojęcie historyczne klasy 280
Max Weber i trzy płaszczyzny podziałów społecznych 282
Koncepcje stratyfikacji (uwarstwienia) 285
3. Klasy i warstwy - rozmaitość znaczeń 287
Klasa 288
Warstwa 289
4. ZróŜnicowanie społeczno-zawodowe 291
Klasyfikacje i skale zawodów 291
PrestiŜ zawodu 293
5. Ruchliwość społeczna 294
Rozdział XIII. ZRÓ ś NICOWANIE SPOŁECZNE
SPOŁECZE Ń STW PONOWOCZESNYCH 299
1. „Śmierć klas" 303
2. Klasa średnia 307
3. Underclass i marginalizacja społeczna 310
Bezrobocie 312
Bieda 313
Rozdział XIV. ZRÓ ś NICOWANIE SPOŁECZNE, NIERÓWNO Ś CI I RUCHLIWO ŚĆ
SPOŁECZNA W POLSCE 317
1. ZróŜnicowanie społeczno-zawodowe 320
ZróŜnicowanie społeczno-zawodowe w okresie PRL 320
ZróŜnicowanie społeczno-zawodowe po zmianie ustrojowej 1989 roku 323
2. Ruchliwość społeczna 325
Charakter ruchliwości społecznej 326
MęŜczyźni i kobiety w procesie ruchliwości społecznej 328
3. Polska klasa średnia 329
4. Nierówności społeczne w świetle antropologicznych badań poborowych 332
5. Wieś w układzie nierówności społecznych 334
Wieś-miasto jako wymiar zróŜnicowania społecznego 334
ZróŜnicowanie ludności wiejskiej 336
ZróŜnicowanie rolników 336
6. Oblicze polskiej biedy 337
Miary ubóstwa i ich ograniczenia 337
Zasięg i głębokość polskiego ubóstwa 339
Stara i nowa bieda 340
Długotrwała bieda jako zaląŜek underclass 342
Rozdział XV. RÓ ś NICE PŁCI JAKO RÓ ś NICE SPOŁECZNE 345
1. Kobiety jako przedmiot zainteresowania nauk społecznych 347
2. Społeczne róŜnice płci 349
RóŜnice płci w sferze pracy 350
RóŜnice płci w sferze władzy i polityki 353
RóŜnice płci w sferze obyczaju 355
3. Feminizm i ruchy kobiece 357
Ideologie feministyczne 358
Dylematy feminizmu 359
Współczesne ruchy kobiece 360
70945777.001.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin