Kolory liturgiczne.doc

Alicja Zalewska, IF, nr.26

REFERAT
z religii
Na temat: ,,Kolory i narzędzia liturgiczne”

 

Stosowanie kolorów liturgicznych ma na celu podkreślenie dynamiki „lecącego” czasu i uzewnętrznić charakter stosowanych obrzędów. Stosowanie kolorów liturgicznych dotyczy głównie szat i wystroju kościoła. Wyróżniamy 6 kolorów szat – stosowanych zależnie od sytuacji, święta czy obrzędu.

Biały – w okresie Bożego Narodzenia oraz Zmartwychwstania. W święta Pańskie, maryjne, niołów, świętych (nie męczenników), Uroczystość Wszystkich Świętych oraz Katedry Św. Piotra. Jako zamiennika dopuszczalne jest stosowanie koloru złotego, żółtego lub innego im zbliżonego. W naszej parafi używamy właśnie tego ostatniego, czyli złotego.

zielony w okresie zwykłym (i najdłuższym)

czerwony – w Niedzielę Męki Pańskiej, Wielki Piątek, Uroczystość Zesłania Ducha Św., święta Apostołów i Męczenników.

fioletowy – w okresie Adwentu i Wielkiego Postu oraz w Mszach św. za zmarłych.

czarny – stosowany raczej rzadko, lub w ogóle. Może być używany w Mszach św. za    zmarłych – zależnie od lokalnych zwyczajów.

różowy – może być stosowany w czasie III niedzieli Adwentu oraz IV Wielkiego Postu – zależnie od lokalnych zwyczajów.

Sprawę kolorów liturgicznych w reguluje Ogólne wprowadzenie do Mszału Rzymskiego.

Nie wyobrażamy sobie mszy św. bez tzw. narzędzi liturgicznych. Należą do nich m.i.

Patena – (łac. patere, miska) – jest to naczynie liturgiczne zazwyczaj w kształcie talerzyka, przeznaczone dla konsekrowanej Hostii. Powinna być wykonana, przynajmniej w swym wnętrzu, ze szlachetnego, niekorodującego metalu (złoto lub srebro). Dawniej miała kształt dużej tacy lub talerza, na którym umieszczano konsekrowany Chleb. Chleb ten bardziej przypominał zwykły, żydowski chleb przaśny (tzw. macę), dlatego zajmował więcej miejsca niż dzisiejsza hostia. Patena ma zebrać i chronić przed profanacją cząstki Najświętszego Sakramentu. Po Komunii Świętej jest puryfikowana, czyli oczyszczana za pomocą wody i puryfikaterza z cząstek konsekrowanego Chleba. Zachowały się świadectwa historyczne pochodzące z początku IV w. o używaniu w liturgii pateny.
– Są trzy rodzaje paten:
patena kielichowa – płaska, okrągła, na niej kładzie się hostię, którą kapłan ukazuje wiernym w czasie konsekracji, a potem łamie i spożywa,
patena głęboka – do niej wkłada się komunikanty dla wszystkich uczestników liturgii, symbol przypominający, że cały lud Boży spożywa z jednego chleba,
patena komunijna – tacka trzymana przez ministranta w czasie Komunii św. podawanej do ust; kształtem przypomina patenę kielichową, posiada specjalny uchwyt.

Dawniej liturgia w patenie i kielichu widziała symbol nowego grobu Pańskiego, ponieważ składano na nich Najświętsze Ciało i Krew. Przypominają także Wieczernik i pierwsze przeistoczenie, którego dokonał w Wielki Czwartek Jezus Chrystus.

 

Ampułki - w chrześcijaństwie naczynia liturgiczne w których przechowywane jest wino lub woda. Używane obecnie w liturgii podczas przygotowania darów, gdy kapłan wlewa do kielicha wino i wodę, a następnie obmywa palce swoich dłoni. Ampułek używa się również do puryfikacji kielicha, puszek i pateny.
Bardzo często, również dawane w darach z okazji pierwszych komunii świętych, czy bierzmowań.

Kielich mszalny - w Kościele katolickim, obok pateny, podstawowe naczynie liturgiczne używane w czasie mszy i służące do spożywania konsekrowanego wina (Krwi Pańskiej).
Powinien być wykonany z metalu szlachetnego (nie korodującego). Jeżeli wykonany jest z innego materiału powinien mieć złocone wnętrze czary. Taka zasada stosowana jest od czasów średniowiecza i ma obecnie potwierdzenie w dokumencie "Ogólne wprowadzenia do Mszału Rzymskiego". Szacunek do tego naczynia pokazuje również tzw. Kielich Św. Wojciecha stanowiący zabytek początków polskiej państwowości i znajdujący się w Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej. Kielich ten nie jest wykonany ze złota, jak to było już wówczas powszechnie stosowane, a jest raczej kubkiem wykonanym ze szlachetnego kamienia. Miało to uchronić misję Św. Wojciecha przed napadami rabunkowymi Prusów przy jednoczesnym szacunku do samego naczynia. Ponieważ w późniejszym czasie kubek ten uległ rozbiciu, dla zachowania pamięci, okuto go i wyposażono w trzon oraz podstawę. W czasie liturgii kielich mszalny zaopatrzony jest w tzw. bieliznę kielichową, którą stanowią: puryfikaterz, palka, korporał i welon. Do kielicha mszalnego należy również patena płaska oraz hostia położona na patenie.

W czasie liturgii posługa przy kielichu należy do diakona. Jeżeli liturgia odbywa się bez udziału diakona wówczas posługa ta należy do celebransa.

Monstrancja (z łac. Ostensorium) przedmiot liturgiczny w chrześcijaństwie do umieszczania w nim konsekrowanej Hostii, używany podczas nabożeństw do wystawiania Najświętszego Sakramentu, adoracji, błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem oraz w czasie procesji eucharystycznych. Przykładową procesją eucharystyczną jest procesja Bożego Ciała.Ponieważ większość chrześcijan wierzy, że konsekrowana hostia jest prawdziwym, żywym ciałem Pana Jezusa - Boga-Człowieka - monstrancje są bogato zdobione, wykonane ze złota (rzadziej pozłacane) lub innych cennych surowców, często są prawdziwymi dziełami sztuki ręcznie wykonywanymi przez artystów.Kształtem swym mogą przypominać świątynię (jak na ilustracji) lub też być typu solarnego - od hostii, jak od słońca, odchodzą promienie.

Na początku adoracji duchowny wyjmuje z tabernakulum najczęściej kustodię z hostią i umieszcza ją za pomocą specjalnego uchwytu zwanego melchizedekiem w monstrancji. Gdy adoracja się kończy, wykonuje te same czynności chowając Najświętszy Sakrament do tabernakulum.

Kropidło – miotełka z pęczkiem włosia lub kulka z otworkami na rączce, służąca do kropienia wodą święconą.
 

Lichtarz– stojący świecznik na jedną świecę.
 

Trybularz, kadzielnica - rodzaj utensyliów liturgicznych służący do okadzania w czasie uroczystości religijnych. Stanowi go metalowa szkatuła umocowana na łańcuszkach i zamykana przykrywką, w którym umieszcza się metalowy koszyczek (kociołek) wypełniony rozżarzonymi bryłkami węgla drzewnego, na które sypie się kadzidło. Substancje żywiczne i różne zioła zawarte w kadzidle pod wpływem temperatury wydzielają aromatyczną woń. W liturgiach chrześcijańskich, zarówno rzymskiej jak i wschodnich trybularz używany jest do okadzeń: Najświętszego Sakramentu, celebransa, wiernych, ołtarza, darów ofiarnych, krzyża, ewangeliarza, paschału, relikwii świętych i obrazów Chrystusa wystawionych do publicznej czci.

Pacyfikał - relikwiarz w kształcie krzyża lub monstrancji, podawany wiernym do ucałowania. W dawniejszych czasach noszony przez biskupów. Podczas sakry biskupiej nakładany na przyszłego biskupa, podczas wizytacji parafialnej podawany biskupowi do ucałowania przy wejściu do świątyni

Łódka - naczynie, w którym przechowuje się kadzidło, czyli płatki kwiatów i zasuszoną żywicę, używane do spalania podczas okadzeń.

Cyborium - w starożytności naczynie do przechowywania żywności.W chrześcijaństwie - puszka, naczynie do przechowywania hostii oraz komunikantów, większe niż kielich mszalny.

              Kolory szat liturgicznych oraz narzędzia liturgiczne są ważnym elementem mszy św. bez których kapłan niemógłby sprawować bezkrwawej ofiary.













Korzystałam z wikipedia.pl