Na tej stronie prezentowane są najczęściej spotykane choroby i szkodniki roślin jednorocznych i dwuletnich. Artykuł podzielony jest na trzy części :
· trochę teorii, czyli podstawowe pojęcia związane z chorobami, szkodnikami i metodami walki
· choroby roślin jednorocznych i dwuletnich
· szkodniki roślin jednorocznych i dwuletnich
Szkodniki to zwierzęta, które uszkadzają rośliny. Największą grupę szkodników stanowią owady. Szkodniki uszkadzają organy roślin lub prowadzą do zniszczenia całej rośliny, min. poprzez wysysanie soków, zjadanie liści, czy drążenie tuneli w pędach, korzeniach i owocach. Występują również szkodniki pośrednie, które przenoszą choroby wirusowe lub grzybowe. Szkodniki takie nazywa się wektorami. Choroby roślin powodowane są przez czynniki chorobotwórcze, takie jak grzyby, bakterie i wirusy. Wśród roślin ogrodowych najczęściej występują choroby grzybowe. Typowymi objawami chorób są przebarwienia, zniekształcenia i więdnięcie roślin. Wśród chorób roślin, można wyróżnić również choroby fizjologiczne, których przyczyną są czynniki nieinfekcyjne, takie jak niedobory makro- i mikroelementów, czy niekorzystne warunki uprawy.
Aby ustrzec się chorób roślin w naszym ogrodzie, warto stosować działania zapobiegawcze, polegające min. na zakupie tylko zdrowych roślin ze sprawdzonych źródeł, oraz zapewnieniu roślinom odpowiednich warunków uprawy. Metody walki z chorobami i szkodnikami można podzielić na metody ekologiczne i chemiczne. Metody ekologiczne walki ze szkodnikami i chorobami są bezpieczne dla środowiska, działają krótkotrwale i tylko na szkodniki i czynniki chorobotwórcze. Są to najczęściej preparaty pochodzenia roślinnego, pułapki na szkodniki, oraz metody walki biologicznej, polegające na wprowadzeniu naturalnych wrogów czynnika chorobotwórczego czy szkodnika. I tak np. naturalnym wrogiem mszyc jest pasożyt larw pluskwiaków Aphidolotes aphidimyza. Jeżeli naturalne metody walki okazują się nieskuteczne lub niewystarczające, można stosować metody chemiczne, polegające na stosowaniu środków chemicznych bezpośrednio na rośliny lub doglebowo. Do środków chemicznych zalicza się pestycydy, oraz fungicydy. Środków chemicznych nie wolno nadużywać ze względu na ich fitotoksyczność, czyli niekorzystny wpływ na rośliny. Aby ustrzec się efektów ubocznych walki chemicznej, nie należy opryskiwać środkami chemicznymi roślin intensywnie nasłonecznionych, o przesuszonych korzeniach, czy znajdujących się w bardzo wysokich lub niskich temperaturach.
Opis choroby i objawy
Atakowane rośliny
Naturalne metody zwalczania
Chemiczne metody zwalczania
Fuzariozapowodowana przez grzyb Rhizoctonia solani, brązowe, wodniste plamy pojawiające się przy podstawie pędu lub na liściach stykających się z podłożem, rośliny obumierają, na powierzchni obumarłych tkanek oraz podłoża wystepuje jasnobrązowa grzybnia
begonie, gazanie, lobelie, lwie paszcze, niecierpki
Bioczos BR 0,5%Biosept 33 SL 0,05%biopreparaty należy stosować naprzemiennie z fungicydami, chore rośliny usuwać z nasadzeń i palić
Rovlal Flo 255 SC 0,2%Sarfun 500 SC 0,1%,rośliny podlać jednym z preparatów stosując 2 do 4 litrów cieczy na m²
Mączniak prawdziwychoroba grzybiczna, na młodych liściach i pędach pojawia się biały, mączysty nalot grzybni
astry, floksy, niecierpki, lobelie, lwie paszcze
rośliny należy podlewać bezpośrednio do podłoża, tak aby ich nie zwilżać, na chore rośliny stosować biopreparaty (BioPlatt 25 EC, Biochikol 020 PC, Bioczos BR, Biosept 33 SL) przemiennie z fungicydami,
Bajleton 5 WP, Baymat AE, Topsin M 70 WP, rośliny opryskiwać 2-3 krotnie co 10 dni
Mączniak rzekomychoroba powodowana przez grzyby Bremia sp., Peronospora sp. objawia się poprzez owalne, chlorotyczne lub żółte plamy (przechodzące w barwę czerwonobrązową) i nalot grzybiczy na dolnej części liści, zaatakowane liście z czasem obumierają
bratki, floksy, groszek pachnący, lewkonie, lwia paszcza
nie zwilżać roślin podczas podlewania, na noc rośliny nie mogą pozostać w stanie zwilżenia, biopreparat (Biochikol 020 PC), stosować przemiennie z fungicydami,
Dithane M-45 80 WP, Previcur 607 SL, Sandofaan Manco 64 WP, rośliny opryskiwać 2-3 krotnie co 7 do 10 dni, środki stosować naprzemiennie
Plamistość liściobjawia się poprzez wodniste, okrągłe lub owalne plamy barwy brązowej, chore liście zamierają
astry, bratki, begonie, floksy, groszek, szałwia, werbena
usuwać i palić porażone liście lub nawet całe rośliny, biopreparaty (Biochikol 020 PC, Bioczos BR, Biosept 33 SL) stosować na przemian z fungicydami
Bayleto 5 WP, Baymat AE, Dithane M-45, Topsin M 70 Wp, rośliny opryskiwać 2 do 3 razy co 10 dni
Rdzachoroba grzybiczna (powodowana przez Puccinia spp., Uromyces spp.), atakuje latem, na liściach pojawiają sie liczne, okrągłe plamy barwy żółtej, po spodniej stronie liści pojawiają się pomarańczowe bądź brązowe skupienia zarodnikowania grzyba, porażone liście obumierają
bratki, goździki, lwie paszcze, malwy, stokrotki
lepsze wietrzenie i większe odstępy między roślinami, silnie porażone rośliny należy usunąć, biopreparaty takie jak Biosept 33 SL, Bioczos BR, stosować naprzemiennie z fungicydami
Bayleton, Baymat, Discus, Dithane, środki stosować przemiennie, rośliny opryskiwać 2-3 krotnie co 14 dni
Szara pleśńpowoduje ją grzyb Botrytis cinerea, objawia się najczęściej w okresie wiosny lub jesieni, na nadziemnych częściach rośliny widoczne są wodniste, brązowe, szybko powiększające się plamy, części roślin lub całe rośliny obumierają
wiele różnych roślin, min. aksamitki, astry, begonie, bratki, goździki, lobelie, malwy, niecierpki i inne
aby zapobiec rośliny podlewać bezpośrednio do podłoża i dobrą wentylację roślin, po zauważeniu objawów stosować biopreparaty : Biochikol, Biosept
w razie wystąpienia objawów rośliny spryskać fungicydem (Euparen, Kaptan, Rovral Flo), jeżeli jest to konieczne zabieg powtórzyć
Wirozychoroba powodowana przez wirusy przemieszczające się wraz z sokami zainfekowanych roślin, mogą być przenoszone przez szkodniki, na narzędziach ogrodniczych, a nawet przez nasiona, kwiaty są drobne i zniekształcone, na płatkach występują smugowaate lub pstre przebarwienia, żółtawe przebarwienia na liściach
groszek pachnący i wiele innych roślin kwitnących, również rośliny cebulowe
należy kupować rośliny zdrowe i zwalczać czynniki mogące przenosić wirusy, chore rośliny należy usuwać i palić
nie jest możliwe zwalczanie chemiczne
Zgnilizna korzeni fiołkachoroba powodowana przez grzyby występujące w glebie, głównie w miejscach, w których fiołki i bratki uprawiane są od wielu lat, płatki i liście chorych roślin przebarwiają się i zwijają, system korzeniowy zbyt luźno trzyma się ziemi
bratki, fiołki
zainfekowane rośliny jak najszybciej wykopać i spalić, wrażliwe gatunki warto co roku uprawiać w innym miejscu
-
Szkodnik i powodowane uszkodzenia
Zapobieganie i zwalczanie
Kapturnica nawłociówka Cuculia asterisduże, nieregularne dziury wygryzione w liściach, pąkach i płatkach
astry chińskie
zbierać z roślin gąsienice i niszczyć, po stwierdzeniu uszkodzeń można również rośliny spryskać preparatem kontaktowym, np. Spruzit 04 EC
Mszyca brzoskwiniowa Nectarosiphon persicaeliście są odbarwione i skręcone, pojawia się na nich lepka wydzielina, wzrost rośliny zostaje zahamowany
goździki chińskie i goździki brodate
po wykryciu mszyc rośliny spryskiwać silnym strumieniem wody, można również opryskać preparatem mszycobójczym takim jak Bio Insekt AL lub Pirimor
Mszyca burakowa Aphis fabaekwiaty są zniekształcone, liście są lepkie i żółkną, na roślinach widoczne skupiska czarnych, bezskrzydłych owadów
nasturcja majowa, szałwia błyszcząca
rośliny spryskać silnym strumieniem wody, można opryskać preparatem mszycobójczym, np. Pirimor, Pirimix AL
Mszyca kapuściana Brevicoryne brassicaeskręcone i odbarwione liście, zahamowanie wzrostu roślin
lewkonia letnia
uszkodzone rośliny usuwać i niszczyć, po zauważeniu pierwszych uszkodzeń opryskać preparatem układowym, np. Confidor 200 SL
Porazik kocankowy Brachycaudus helichrysiliście wierzchołkowe zmieniają barwę na fioletowoczerwoną, marszczą się i skręcają
uszkodzone rośliny usuwać i niszczyć, po zauważeniu pierwszych objawów można je opryskać preparatem układowym, np. Provado Plus AE
Roztocz cyklamenowiecszkodnik żeruje na kwiatach i wierzchołkach wzrostu pędów, rośliny słabo kwitną, na skarłowaciałych łodygach pojawiają się brązowe blizny,
astry
usuwanie chorych roślin i zastępowanie ich bardziej odpornymi astrami jednorocznymi, w uprawie amatorskiej nie zwalcza się chemicznie
Skorki Forticula auriculariażółtowawobrązowe owady żerujące nocą, latem objadają płatki kwiatów i młode liście
tellmemore