Bielawska Katarzyna - Roślina Jogi w tantrycznej jodze Kundalini.pdf - Joga - filades

Katarzyna Bielawska

Ro œ lina Jogi w tantrycznej jodze

Kuı ó alinª

W niniejszym tek œ cie postaram siŒ przedstawi æ obraz Ro œ liny Jogi w tra-

dycji jogi Kuı ó alinª, nale¿„cej do nurtu tantryckiego w obrŒbie religii hin-

duskich. Przed przej œ ciem do w‡a œ ciwego opisu konieczne jest dokonanie

kr ó tkiego wprowadzenia. Obowi„zuj„ca w niekt ó rych sektach (czyli niefor-

malnych od‡amach religijnych) tajemnica doktryny i obrzŒd ó w sprawia, ¿e

dotarcie do dok‡adnych i pe‡nych opis ó w tradycji i kultu wielu grup jest

niemo¿liwe. CzŒstym zjawiskiem jest r ó wnie¿ celowe przeinaczanie ele-

ment ó w sk‡adaj„cych siŒ na tradycjŒ danej grupy religijnej, aby ¿adna z

os ó b obcych b„d Ÿ niepo¿„danych nie pozna‡a " œ cie¿ki" kolejnych etap ó w

inicjacji. Je œ li chodzi o jogŒ tantryczn„, a w jej obrŒbie jogŒ Kuı ó alinª, to

specjalnie dla ludzi Zachodu 1 zosta‡y opracowane uproszczone wersje,

pozbawione mistycyzmu, przes‡aniaj„ce naturŒ wiary i nie daj„ce mo¿liwo œ -

ci osi„gniŒcia najwy¿szego celu. Ostatnio mo¿na zaobserwowa æ wzrost za-

interesowania kultur„ indyjsk„, a co za tym idzie r ó wnie¿ wzrost zapotrze-

bowania na "orientalne pomys‡y na ¿ycie". Przystosowana do potrzeb

europejskich i amerykaæskich religia i kultura trafi‡a na podatny grunt i

wci„¿ ulega przemianom, aby zaspokoi æ potrzeby swoich wyznawc ó w.

Licznie powstaj„ publikacje zwi„zane z krŒgiem New Age [np. Paulson

1998] lub z okultyzmem [np. Œ witkowski 1937], odbiegaj„ce od trady-

cyjnych wierzeæ Hindus ó w. Jest rzecz„ oczywist„, ¿e zawartych w nich

informacji nie nale¿y traktowa æ powa¿nie.

Tantryzm zacz„‡ siŒ kszta‡towa æ w obrŒbie hinduizmu w II po‡. I tys.

n.e., jego korzenie siŒgaj„ jednak Wed, a zatem po‡. II tys. p.n.e. Poza tan-

tryzmem hinduistycznym praktykowanym w Indiach mo¿na wyr ó ¿ni æ jesz-

cze tantryzm buddyjski w Chinach i Tybecie. Podstawowym Ÿ r ó d‡em tego

nurtu religijnego s„ Agamy, czyli Tantry, kt ó re powsta‡y ok. 500 r. n.e. i

znane s„ pod wieloma innymi nazwami, m.in. Upatantra, Sa§hita, Ya-

1 W latach 1920 – 1930 C.G. Jung prowadzi‡ badania hinduizmu i buddyz-

mu, podczas kt ó rych zwr ó ci‡ uwagŒ na znacz„ce r ó ¿nice w sposobie po-

strzegania œ wiata przez ludzi Zachodu (dominuj„cy ekstrawertyzm) i ludzi

Wschodu (dominuj„cy introwertyzm).

146

———

mala, Damara, Kalpa, Arnava, Uddala, Upasamkhya, Vimar œ ini, Cintama-

ni, Purana, Upasajna, Sabhava, Am ç ta. Sama nazwa tantra znaczy dos‡ow-

nie "nici, tkanina, osnowa tkacka". Wyznawcy tantryzmu uwa¿aj„, ¿e ka¿da

z epok (yuga) – a jest ich cztery – ma inne pisma objawione. W K ç ta – yuga i

Treta – yuga by‡y to Œ ruti (Wedy), w Dvapara – yuga – Sm ç ti, a w obecnej

Kali – yuga – Agamy i Purany [Debroy – Debroy 1994].

Agam jest tak wiele, ¿e trudno by‡oby wszystkie wymieni æ . Jednak o

Kuı ó alinª traktuj„ tylko niekt ó re z nich, zw‡aszcza Œ akta – Tantry, poniewa¿

w‡a œ nie w tantryzmie œ aktystycznym zawiera siŒ joga Kuı ó alinª. N.N.

Battacharyya [1982] wymienia wiele tytu‡ ó w Agam i przedstawia r ó ¿ne spo-

soby tradycyjnego ich klasyfikowania. Jedna z list wymienia osiem zbior ó w:

Bhairav à øæaka, Yamal à øæaka, Matakhy à øæaka, Mangal à øæaka, ˘akr à øæaka,

Œ ikh à øæaka, Bahur å p à øæaka i Vagi œà øæaka. Oko‡o XI w. n.e. powsta‡y

tantryczne teksty Œ aradatilaka, w kt ó rych zawarte s„ komentarze dotycz„ce

aspekt ó w Œ ivy i Œ akti jako Puruøy i Prak ç tª oraz ich wzajemnych relacji. Tu

znajduj„ siŒ tak¿e opisy Kuı ó alinª –Œ akti jako mocy przybieraj„cej posta æ

wŒ¿a z piŒ æ dziesiŒciu liter pisma sanskryckiego, umieszczonego w ˆdh—-

ra –æ akra, czyli M å l—dh—ra. Moc ta wstŒpuje ku g ó rze, pokonuje kolejne

˘akry – lotosy i intensywnie œ wiec„c mija r ó ¿ne aspekty b ó stw tantrycznych

(I œ a, Rudra, Viøıu, Brahm—, Sad— œ iva i inne), aby w najwy¿szym lotosie

po‡„czy æ siŒ z Najwy¿szym Œ iv„. Kolejnym pismem rozwa¿aj„cym tajem-

nice jogi Kuı ó alinª jest Rudrayamala, napisana po 1300 r. n.e. Opisuje ona

rytua‡y zwi„zane z Kuı ó alinª, praktykŒ jogiczn„ oraz sze œæ æ akr ulokowa-

nych w ciele cz‡owieka. Je œ li chodzi o teksty dotycz„ce samej praktyki

jogicznej, najwa¿niejszymi dzie‡ami s„ Yogas å tra napisana prawdopodob-

nie przez Pataæd Ÿ alego oko‡o 200 roku p.n.e. oraz komentarze do Yoga-

s å try – Yogabhashya, przypisywane Vjasie i p óŸ niejsze prawdopodobnie o

3 – 4 stulecia. Oba te teksty zosta‡y przet‡umaczone i opatrzone komenta-

rzem przez Leona Cyborana [1986].

Bardzo wa¿nymi Ÿ r ó d‡ami opisuj„cymi Kuı ó alinª, æ akry i wszystkie po-

wi„zane z nimi elementy s„ dwa dzie‡a komentowane przez Kali æ arana:

Saæ –æ akra – nir å pana czyli "Opis sze œ ciu o œ rodk ó w" i Paduka – pa⁄ æ a æ akra,

"PiŒciostopniowy podn ó ¿ek". T‡umaczenia obu tekst ó w znalaz‡y siŒ w

ksi„¿ce Artura Avalona "The Serpent Power" [1919], a ich syntetycznego

podsumowania dokona‡ Andrzej Wierciæski [1994]. Z opracowaæ nowo¿yt-

nych godne polecenia s„ "History of the Tantric Religion" autorstwa N.N.

Bhattacharyya, a tak¿e praca A.C. Dasa [1958] o ¿yciu Ramakriszny.

Przed przyst„pieniem do opisu ulokowania æ akr trzeba chocia¿by w skr ó cie

przedstawi æ tantrycki obraz œ wiata. Wszech œ wiat w ujŒciu tantrycznym to

147

———

A ç øæi – Kalpan à czyli Kreatywna Imaginacja äœ vary –Œ abda – Brahm—na, w kt ó rej

Œ akti jako najwy¿sza bogini ma Moc Przys‡aniania. To ona ukazuje siŒ ka¿demu

cz‡owiekowi jako M—y— ("iluzja"), czyli œ wiat z jego r ó ¿norodno œ ci„. Œ iva

przyjmuje posta æ Param—tm—na, czyli absolutu w najg‡Œbszej esencji nieroz-

dzielno œ ci i niezr ó ¿nicowania. Przed stworzeniem œ wiata istnia‡ stan Para –

Sa ü vit, nazywany stanem Pralaya – rozpuszczenia œ wiata 2 , czyli jedno œ ci

Makro – i Mikrokosmosu, duszy indywidualnej (Jªv—tma) i duszy uniwersalnej

(Param—tm—na, Brahm—na, Absolutu). W Para – Sa ü vit przedmiotowo œæ "To"

(Ida ü ) i podmiotowo œæ "Ja" (Aha ü ) s„ nierozr ó ¿nialne i maj„ potr ó jn„ naturŒ

Brahm—na Saæ – Cit – Ananda ("Istno œæ– Œ wiadomo œæ– SzczŒ œ liwo œæ "). Do Pralaji

d„¿y ka¿dy jogin praktykuj„cy Kuı ó alinª.

Œ wiat mo¿e zosta æ stworzony tylko pod warunkiem zaistnienia zr ó ¿nico-

wania Absolutu na aspekty Puruøa i Prak ç tª (Duch i Natura), gdzie pierwszy

to pierwiastek mŒski (Para –Œ iva) a drugi ¿eæski (Para –Œ akti). Maj„ one

wsp ó ln„ naturŒ statyczno – dynamiczn„. Z tego zwi„zku wy‡ania siŒ Œ akti

jako Vimar œ a czyli "Ta, Kt ó ra Doznaje" – a nastŒpnie nabiera cech "tako œ -

ciowych" (Tattva – Ida ü ). Kolejnym jej rozwiniŒciem jest Œ uddha – vidy— – tat-

tva ("czysta wiedza") i tu w‡a œ nie Œ akti przyjmuje posta æ M—y—, r ó ¿nicuje

œ wiat, nadaje formy, nazwy i funkcje. Sprawia, ¿e œ wiat odbierany jest jako

rzeczywisto œæ . Wyznawcy tantryzmu wierz„, ¿e cz‡owiek mo¿e odwzorowa æ

w sobie proces tworzenia œ wiata i jego rozpuszczenia. Doj œæ do tego mo¿na

poprzez medytacjŒ i skupienie. Jogin "przebijaj„c" ˘akry i medytuj„c ka¿dy

z lotos ó w usi‡uje cofn„ æ siŒ do stanu przed stworzeniem œ wiata wierz„c, ¿e

jest odwzorowaniem Makrokosmosu. Makrokosmos sk‡ada siŒ z Lok (dos‡.

" œ wiaty") – Saptabh å mi, kt ó rych nazwy to Bh å h, Bh å vah, Suvah, Mehah,

Janah, Tapah i Satya. Te obszary maj„ swoje odwzorowanie w sze œ ciu

˘akrach i wy¿szych o œ rodkach œ wiadomo œ ci, jakimi s„ r ó ¿ne stany Umys‡u,

sk‡adaj„ce siŒ na Mikrokosmos w ciele cz‡owieka. Ka¿dy z lotos ó w znajduje

siŒ wiŒc w odpowiadaj„cym mu obszarze Wszech œ wiata.

Ro œ lina Jogi jest map„ rozrysowan„ w ciele mentalnym jogina, to

" œ cie¿ka", po kt ó rej musi kroczy æ ka¿dy inicjowany w jodze Kuı ó alinª. Hin-

dusi wierz„, ¿e tak„ "mapŒ" posiada w sobie ka¿dy cz‡owiek, lecz wiŒkszo œæ

nie ma œ wiadomo œ ci jej istnienia. Nawet tym osobom, kt ó re wiedz„, czym

jest Ro œ lina Jogi i jak siŒ przejawia, czŒsto brak odpowiedniej praktyki i

2 Ten stan t‡umaczy przypowie œæ z Purany o tym, jak laleczka z soli zostaje

wrzucona do oceanu, aby zbada æ jego g‡Œboko œæ i potem opowiedzie æ o tym,

co widzia‡a. Okaza‡o siŒ to jednak niemo¿liwe, poniewa¿ laleczka po ze-

tkniŒciu z wod„ rozpu œ ci‡a siŒ i tym samym sta‡a siŒ jedno œ ci„ z oceanem.

148

———

zdolno œ ci do przebudzenia kosmicznej energii, aby przy wykorzystaniu

mocy Œ akti pozna æ proces tworzenia, podtrzymywania i rozpuszczania

œ wiata. CzŒsto Suøumna – ‡odyga Ro œ liny – przyr ó wnywana jest do kos-

micznej G ó ry Meru 3 bŒd„cej osi„ œ wiata. Czy Ro œ linŒ Jogi mo¿na wiŒc na-

zwa æ wewnŒtrzn„ axis mundi ka¿dego cz‡owieka? Je œ li przyj„ æ , ¿e ˘akry i

proces ich poznawania jest odwzorowaniem odwr ó conego procesu genezy,

rozwoju i destrukcji œ wiata, to mo¿na uzna æ tŒ Ro œ linŒ za Mikrokosmos bŒ-

d„cy odzwierciedleniem Makrokosmosu. Zdaje siŒ, ¿e nieprzypadkowo

"mapŒ" tŒ nazywano Ro œ lin„ – chodzi tu o analogiŒ z wyobra¿eniem drzewa

kosmicznego, znanego w wielu kulturach i wierzeniach astrobiologicznych.

Jogini 4 i guru 5 przytaczali wiele argument ó w za tym, ¿e Ro œ lina Jogi ist-

nieje i jest Ro œ lin„ Kosmiczn„, obecn„ tylko w ¿ywym cz‡owieku. Jak ka¿da

ro œ lina wiŒdnie i umiera bez dop‡ywu si‡ witalnych. Je œ li jogin nie dostarczy

Pr—ıy 6 do jej ‡odygi i innych kana‡ ó w, kwiaty lotosu nie rozwin„ siŒ i

pozostan„ nieujawnione. Jogin musi dba æ o ka¿dy z kwiat ó w, o Dewi, kt ó re

w nich mieszkaj„, musi siŒ modli æ do opiekun ó w poszczeg ó lnych lotos ó w i

wype‡nia æ polecenia guru, aby kwiaty ja œ nia‡y ca‡„ moc„ swej barwy, dr¿a‡y

d Ÿ wiŒkiem, wirowa‡y form„, aby ujawni‡y swoje w‡a œ ciwo œ ci i spe‡nia‡y

3 Kosmiczna G ó ra Meru – Merudaıda to g ó ra w Himalajach, wed‡ug wielu

kosmologii indyjskich siedziba b ó stw hinduskich.

4 Jogin (Jªv—tma czyli "Doznaj„cy") to osoba, kt ó ra potrafi ujarzmia æ i po-

w œ ci„ga æ zjawiska œ wiadomo œ ciowe pod„¿aj„c " œ cie¿k„ jogi" (Yoganga) do

celu, kt ó rym jest najwy¿sze zjednoczenie z Param—tm—nem.

5 Guru to mistrz duchowy, uto¿samiany z wszechpoznaj„cym "ja". To on

inicjuje "Doznaj„cego", udziela mu wskaz ó wek i ocenia jego zdolno œ ci.

6 Pr—ıa – energia kosmiczna, si‡a witalna wyznaczaj„ca d‡ugo œæ ¿ycia

ka¿dego stworzenia. Ka¿dy Jªv—tma posiada w sobie indywidualn„ Pr—ıŒ,

kt ó rej ruchem mo¿e kierowa æ . DziŒki niej jest w stanie przebudzi æ Kuı ó a-

linª i unie œæ j„ ku S—hasr—rze. Pr—ıa jest no œ nikiem ¿ycia, a kiedy uchodzi z

organizmu, powoduje jego œ mier æ . Przenika ka¿d„ czŒ œæ cia‡a. Pr—ıa to

inaczej V—yu – wiatr, oddech. Fizycznym przejawem Pr—ıy jest akt oddy-

chania – wdech i wydech. Wdech przybiera posta æ Pr—ıa –Œ akti, symboli-

zowany jest przez mantrŒ Sa þ i spe‡nia funkcjŒ ch‡odz„c„, wydech ma

posta æ Pr—ıa –Œ iva i przejawia siŒ jako mantra Ha§, ma naturŒ ogrze-

waj„c„. Obie tworz„ DuszŒ Ha§sa þ , kt ó r„ ma ka¿dy cz‡owiek. Poprzez

techniki oddechowe Pr—ıay—ma Jªv—tma oczyszcza sw ó j organizm, dziŒki

wprowadzeniu Pr—ıy lunarnej (zebranej z I ó y) i solarnej (z Piægali) do

Suøumny mo¿e doprowadzi æ sw ó j umys‡ do stanu Pralaya.

149

———

swoje subtelne funkcje. Wtedy Jªv—tma mo¿e zobaczy æ w sobie Ro œ linŒ.

"Takie rzeczy, jak tanm—tra 7 i inne s„ przedmiotem bezpo œ redniej percepcji

wy‡„cznie jogin ó w. Jogin ’widzi’ ˘akry mentalnym okiem (ˆjni). W innych

wypadkach jest to kwestia wnioskowania" [Avalon 2000:135].

Ro œ lina

——————————————————————————————————————

Ro œ lina sk‡ada siŒ z korzenia, ‡odygi, kwiat ó w i li œ ci. Korzeniem jest Kaı ó a

(Ghanthi – sthanam – wŒze‡) u podstawy krŒgos‡upa, bulwa wygl„daj„ca jak

jajo ptaka, szeroka na cztery palce. Znajduje siŒ dwa palce powy¿ej odbytu i

dwa palce poni¿ej penisa, ‡„czy w wŒze‡ trzy g‡ ó wne N— ó i 8 : SuøumnŒ, I ó Œ i

PiægalŒ. To w‡a œ nie Suøumna, kana‡ centralny biegn„cy wzd‡u¿ krŒgos‡upa

lub w jego wnŒtrzu, jest ‡odyg„. I ó a i Piægal— tworz„ ˘akry – subtelne

wŒz‡y w owocniach kwiat ó w lotosu 9 . Suøumna rozci„ga siŒ od Kaı ó y do

centrum dwunastop‡atkowego lotosu w owocni S—hasr—ry, czyli do czubka

g‡owy, gdzie znajduje siŒ "Otw ó r Brahm—na", czyli Brahm— – randhra.

Jak ka¿dy element Ro œ liny, ‡odyga podzielona jest na bardziej lub mniej

subtelne czŒ œ ci. Sama Suøumna jest najgrubsza 10 , w niej przewa¿a Guıa 11

7 Tanm—tra (dos‡. "To – Ilo œæ ") to ponadzmys‡owe wyobra¿enie Subtelnych

¯ ywio‡ ó w, ich Esencja.

8 N— ó i (od n— ó "ruch") – subtelne kana‡y, kt ó rymi porusza siŒ Pr—ıa (ener-

gia s‡oneczna i ksiŒ¿ycowa) oraz Vªvara (energia witalna).

9 ˘akry (Padma, Kamala) to subtelne o œ rodki tattviczne ("nacechowane at-

rybutami") – centra œ wiadomo œ ci (˘autanja) i subtelnej mocy ( Œ akti).

10 Cia‡o Grube jest jednym z trzech lub czterech sk‡adnik ó w cielesnych

obecnych u Jªv—tmy. Cia‡o Grube (Sth å la œ arira – Cia‡o Pokarmowe) jest

najbardziej materialne. Ma zdolno œæ poznawania i dzia‡ania, w nim jest

piŒ æ Jæanendriya (organ ó w doznawania) i piŒ æ Karmendriya (organ ó w

dzia‡ania). Jest ono przedmiotem zmys‡owej percepcji. Cia‡o Pokarmowe

wywodzi siŒ z Cia‡a Subtelnego, kt ó re z kolei jest bezpo œ rednim rozwi-

niŒciem Cia‡a Przyczynowego.

11 Jak podaje L. Cyboran, Guıa znaczy "pasmo, ni æ , sznur". S„ trzy Guıy:

Sattva, Tamas i Rajas, kt ó re stanowi„ sk‡adniki rzeczywisto œ ci przedmio-

towej. Guıa Sattva jest istot„ tego, co psychiczne, jest czyst„ œ wiadomo œ ci„,

ma naturŒ biern„. Guıa Rajas jest elementem aktywnym, powoduje ruch

Bielawska Katarzyna - Roślina Jogi w tantrycznej jodze Kundalini.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: