Sefer Jecira.doc

Sefer Jecira

Sefer Jecira, czyli Księga Stworzenia, powstała prawdopodobnie w Aleksandrii, w środowisku ortodoksyjnych Żydów związanych z kulturą hellenistyczną. Została napisana w języku hebrajskim. Jest ona zwięzłym opisem stworzenia, obrazem, w którym Bóg Księgi Rodzaju kreuje świat o strukturze greckiego kosmosu.
Późniejsze pokolenia traktat ten odczytały jako przekaz ezoteryczny. Kabała — tak żydowska, jak i chrześcijańska — uznała w nim swój tekst pierwszy. Można, istotnie, spojrzeć na filozofię kabały, jako na kontynuację i stopniowe rozwijanie idei, które w Księdze Stworzenia istniały dopiero w stanie zalążkowym.
Publikacja jest obszernym fragmentem Księgi. Całość przekładu wraz z tekstem hebrajskim i opracowaniem naukowym ukaże się wkrótce w Wydawnictwie Czakra i Tikkun.

1.1. Trzydziestoma dwiema cudownymi ścieżkami mądrości Jah, Jahwe Zastępów, Bóg Izraela, Bóg Żywy i Król świata, El Szaddaj Miłościwy i Miłosierny, Wysoki i Wzniosły, mieszkający na wysokości i święty — Imię Jego1, wyrył i stworzył swój świat przez trzy: przez liczbę, słowo i pismo.
1.2. Dziesięć sefir2 nicości oraz dwadzieścia dwa podstawowe znaki: trzy matryce, siedem podwójnych i dwanaście prostych3.
1.3. Dziesięć sefir nicości. Liczba dziesięciu palców, pięć naprzeciw pięciu, i Przymierze Pojednania, miejsce w środku jak słowo języka i słowo nagości4.
1.4. Dziesięć sefir nicości. Dziesięć, a nie dziewięć, dziesięć, a nie jedenaście. Pojmij w mądrości i bądź mądry w pojmowaniu. Zgłębiaj je, badaj, ustal rzecz dokładnie i przywróć Stwórcy należne Mu miejsce.
1.5. Dziesięć sefir nicości. Ich miarą jest dziesięć, ponieważ nie ma im kresu. Głębia początku i głębia końca, głębia dobra i głębia zła, głębia góry i głębia dołu, głębia wschodu i głębia zachodu, głębia północy i głębia południa. Pan Jeden, Bóg, Król Niezawodny, panujący w nich wszystkich z siedziby świętości swojej na wieki wieków.
1.6. Dziesięć sefir nicości. Ich ogląd jest jak postrzeżenie błyskawicy, a ich granicą — bezkresność. W nich Jego słowo biegnie i powraca. Podług Jego mowy gnają jak huragan i oddają pokłony przed Jego tronem.
1.7. Dziesięć sefir nicości. Wetknij ich koniec w ich początek — tak płomień jest związany z żarzącym się węglem, bowiem Pan jest Jeden i nie ma drugiego. A wobec jednego, cóż ty liczysz?
1.8. Dziesięć sefir nicości. Okiełznaj usta swoje w mowie i serce swoje w gorączce, a jeśli twoje serce biegnie, przywróć je na miejsce, bo przecież powiedziano: biegnie i powraca. I dlatego właśnie zawarte zostało przymierze5.
1.9. Dziesięć sefir nicości. Pierwsza: Duch Boga Żywego, błogosławione i błogosławiące Imię Jego, Boga Wiekuistego. Głos, tchnienie i mowa — oto Duch Święty.
1.10. Druga: tchnienie z Ducha. Wyrył i wyciosał nim dwadzieścia dwa podstawowe znaki: trzy matryce, siedem podwójnych i dwanaście prostych, a Duch w nich jeden.
Trzecia: woda z tchnienia. Wyrył i wyciosał w niej pustkę i próżnię oraz muł i błoto. Wyrył je w rodzaj bruzdy, wyciosał je w formie ściany i pokrył rodzajem tynku.
Czwarta: ogień z wody. Wyrył i wyciosał w nim tron chwały, serafim i ofanim, istoty święte i anioły służebne. W tych trzech sefirach założył siedzibę swoją, bo powiedziano przecież: uczynił posłańcami swymi wichry, sługami swymi ogień pałający6.
1.11. Piąta: trzy znaki z prostych. Zapieczętował ducha trzema i wprowadził do swego wielkiego imienia . Zapieczętował nimi sześć krańców: zwrócił się ku górze i zapieczętował przez . Szósta: zapieczętował dół — zwrócił się ku dołowi i zapieczętował przez . Siódma: zapieczętował wschód — obrócił się do przodu i zapieczętował przez . Ósma: zapieczętował zachód — obrócił się do tyłu i zapieczętował przez . Dziewiąta: zapieczętował południe — obrócił się na prawo i zapieczętował przez . Dziesiąta: zapieczętował północ — obrócił się na lewo i zapieczętował przez .7
1.12. Oto dziesięć sefir nicości: jeden Duch Boga Żywego, tchnienie z Ducha, woda z tchnienia i ogień z wody oraz wzniosłość góry i dołu, wschodu i zachodu, północy i południa.
2.1. Dwadzieścia dwa podstawowe znaki: trzy matryce, siedem podwójnych i dwanaście prostych. Trzy matryce ; ich fundamentem dłoń czystości i dłoń winy oraz język rozstrzygnięcia równoważący między nimi.
2.2. Dwadzieścia dwa znaki. Wyrył je i wyciosał, wyważał je, permutował, mieszał, stapiał i formował8 przez nie istotę wszelkiego stworzenia i istotę wszelkiego przyszłego stworzenia.
2.3. Dwadzieścia dwa podstawowe znaki wyryte głosem, wyciosane tchnieniem, wyznaczone w pięciu miejscach ust: 9.
2.4. Dwadzieścia dwa podstawowe znaki wprawione w obrót. W 231 bramach obracają się tam i z powrotem — to są znaczenia dla słów. Nic w dobru nie jest wyżej niż rozkosz, i nic w złu nie jest niżej niż plaga. Formując wyważał i mieszał je: alef ze wszystkimi i wszystkie z alef; bet ze wszystkimi i wszystkie z bet i przez obrót dookoła zostało znalezione wszystko, co uformowane i wszystko, co wymówione, a co wychodzi z jednego imienia10.
2.5. Uformował z bezkształtu kształt i uczynił swoje niebycie naszym byciem. I wyciosał wielkie kolumny z powietrza. Tak oto Jego niebycie zostało ujęte i jest to znak. Czuwając i permutując, czyni wszystko co stworzone i wszystkie słowa. Jedno imię i wzór słowa. Dwadzieścia dwa ich pełna liczba jak jedno ciało.
3.1. Trzy matryce ; ich fundamentem dłoń czystości i dłoń winy, oraz język rozstrzygnięcia równoważący między nimi.
3.2. Trzy matryce . Wielka niepojęta tajemnica, zakryta i pieczętująca sześcioma pieczęciami. Z nich wychodzą ogień i woda i dzielą między siebie męskość i żeńskość. Trzy matryce ich podstawą, z nich zrodziły się elementy, z których wszystko zostało stworzone.
3.3. Trzy matryce w świecie: powietrze, woda, ogień. Niebiosa zostały stworzone najpierw z ognia, a ziemia została stworzona z wody, a powietrze równoważy między ogniem i wodą.
3.4. Trzy matryce w roku: ogień, woda, wiatr. Gorąco zostało stworzone z ognia, chłód z wody, a nasycenie z wiatru i równoważy między nimi.
Trzy matryce w istocie: ogień, woda, tchnienie: głowa została stworzona z ognia, łono zostało stworzone z wody, a ciało zostało stworzone z tchnienia i równoważy między nimi.
3.5. Trzy matryce . Wyrył je, wyciosał i stapiał. Zapieczętował nimi trzy matryce w świecie, trzy matryce w roku i trzy matryce w istocie męskiej i żeńskiej.
Uczynił mem królem w wodzie, nałożył mu koronę, stopił jedno z drugim i zapieczętował nimi ziemię w świecie, chłód w roku i łono w istocie męskiej i żeńskiej, męskiej przez , a żeńskiej przez . Uczynił szin królem w ogniu, nałożył mu koronę, stopił jedno z drugim i zapieczętował przez nie niebiosa w świecie, gorąco w roku, głowę w istocie męskiej i żeńskiej. Uczynił znak alef królem w wietrze, nałożył mu koronę, stopił jedno z drugim i zapieczętował nimi powietrze w świecie, nasycenie w roku i ciało w istocie męskiej przez , a żeńskiej przez .
4.1. Siedem podwójnych 13 prowadzonych przez dwa języki: życie, pokój, mądrość, bogactwo, wdzięk, nasienie i panowanie. Prowadzonych przez dwa języki : wzorzec miękkości i twardości, wzorzec mocy i słabości. Podwójne, ponieważ są dopełnieniami. Dopełnienia: życie — śmierć, pokój — zło, mądrość — głupota, bogactwo — bieda, wdzięk — brzydota, nasienie — pustkowie, panowanie — niewola.
4.2. Siedem podwójnych naprzeciw siedmiu krańców. Z nich sześć krańców: góra i dół, wschód i zachód, północ i południe, oraz Pałac Świętości ustanowiony w środku. On podtrzymuje je wszystkie.
4.3. Siedem podwójnych . Wyrył je i wyciosał, stopił je i nadał nimi formę gwiazdom w świecie, dniom w roku, bramom w istocie i z nich wyrył siedem firmamentów i siedem ziem i siedem szabatów. Dlatego kocha wszystko, co siódme pod niebiosami.
4.4. Dwa znaki budują dwa domy; trzy budują sześć domów; cztery budują dwadzieścia cztery domy; pięć buduje sto dwadzieścia domów; sześć buduje siedemset dwadzieścia domów. Od tego wyjdź i rozważaj dalej to, czego usta nie mogą wymówić i ucho nie może usłyszeć14. [...]
Uczynił królem znak bet, nałożył mu koronę, stopił jedno z drugim i uformował nim planetę Saturn w świecie, szabat w roku i usta w istocie. Uczynił królem znak gimel, nałożył mu koronę, stopił jedno z drugim i uformował nim planetę Jowisz w świecie, pierwszy dzień tygodnia w roku i prawe oko w istocie. Uczynił królem znak dalet, nałożył mu koronę, stopił jedno z drugim i uformował nim planetę Mars w świecie, drugi dzień tygodnia w roku i lewe oko w istocie. Uczynił królem znak kaf, nałożył mu koronę, stopił jedno z drugim i uformował nim Słońce w świecie, trzeci dzień tygodnia w roku i prawe ucho w istocie. Uczynił królem znak pe, nałożył mu koronę, stopił jedno z drugim i uformował nim planetę Wenus w świecie, czwarty dzień tygodnia w roku i lewe ucho w istocie. Uczynił królem znak resz, nałożył mu koronę, stopił jedno z drugim i uformował nim planetę Merkury w świecie, piąty dzień tygodnia w roku i prawe nozdrze w istocie. Uczynił królem znak tav, nałożył mu koronę, stopił jedno z drugim i uformował nim Księżyc w świecie, szósty dzień tygodnia w roku i lewe nozdrze w istocie.
4.5. Oto siedem gwiazd w świecie: Słońce, Wenus, Merkury, Księżyc, Saturn, Jowisz, Mars. Oto siedem dni w roku — siedem dni Stworzenia. Oto siedem bram istoty: dwoje oczu, dwoje uszu, usta i dwoje nozdrzy. Przez nie zostało wyryte siedem firmamentów, siedem krain i siedem godzin. Dlatego pokochał siódme we wszystkim pod niebiosami.
5.1. Dwanaście prostych . Fundamentem — wzrok, słuch, węch, rozmowa, karmienie, spółkowanie, praca, chodzenie, gniew, śmiech, myśl i sen. Rozmiarem ich — dwanaście granic w kierunkach: granica wschodnio-północna, granica wschodnio-południowa, granica wschodnio-górna, granica wschodnio-dolna, granica północno-górna, granica północno-dolna, granica zachodnio-południowa, granica zachodnio-północna, granica zachodnio-górna, granica zachodnio-dolna, granica południowo-górna, granica południowo-dolna, które rozprzestrzeniają się i dążą na wieki wieków. I one są ramionami świata.
5.2. Dwanaście prostych . Wyrył je, stopił i uformował nimi dwanaście gwiazdozbiorów w świecie — znaki: Baran, Byk, Bliźnięta, Rak, Lew, Panna, Waga, Skorpion, Strzelec, Koziorożec, Wodnik, Ryby. Oto dwanaście miesięcy w roku: nisan, ijar, sivan, tamuz, aw, elul, tiszri, marcheszvan, kislev, tewet, szewat, adar. Oto dwanaście sposobów działania w istocie: dwie ręce i dwie nogi, dwie nerki, śledziona, wątroba, żółć, żołądek, jelita i pępek. [...]
Uczynił królem he, nałożył mu koronę, stopił jedno z drugim i uformował nim gwiazdozbiór Barana w świecie, miesiąc nisan w roku i wątrobę w istocie. Uczynił królem znak vav, nałożył mu koronę, stopił jedno z drugim i uformował nim gwiazdozbiór Byka w świecie, miesiąc ijar w roku i żółć w istocie. Uczynił królem znak zajn, nałożył mu koronę, stopił jedno z drugim i uformował nim gwiazdozbiór Bliźniąt w świecie, miesiąc sivan w roku i śledzionę w istocie. Uczynił królem znak chet, nałożył mu koronę, stopił jedno z drugim i uformował nim gwiazdozbiór Raka w świecie, miesiąc tamuz w roku i żołądek w istocie. Uczynił królem znak tet, nałożył mu koronę, stopił jedno z drugim i uformował nim gwiazdozbiór Lwa w świecie, miesiąc aw w roku i prawą nerkę w istocie. Uczynił królem znak jod, nałożył mu koronę, stopił jedno z drugim i uformował nim gwiazdozbiór Panny w świecie, miesiąc elul w roku i lewą nerkę w istocie. Uczynił królem znak lamed, nałożył mu koronę, stopił jedno z drugim i uformował nim gwiazdozbiór Wagi w świecie, miesiąc tiszri w roku i pępek w istocie. Uczynił królem znak nun, nałożył mu koronę, stopił jedno z drugim i uformował nim gwiazdozbiór Skorpiona w świecie, miesiąc marcheszvan w roku i genitalia w istocie. Uczynił królem znak samech, nałożył mu koronę, stopił jedno z drugim i uformował nim gwiazdozbiór Strzelca w świecie, miesiąc kislev w roku i prawą rękę w istocie. Uczynił królem znak ‘ajin, nałożył mu koronę, stopił jedno z drugim i uformował nim gwiazdozbiór Koziorożca w świecie, miesiąc tewet w roku i lewą rękę w istocie. Uczynił królem znak cade, nałożył mu koronę, stopił jedno z drugim i uformował nim gwiazdozbiór Wodnika w świecie, miesiąc szewat w roku i prawą nogę w istocie. Uczynił królem znak kof, nałożył mu koronę, stopił jedno z drugim i uformował nim gwiazdozbiór Ryb w świecie, miesiąc adar w roku i lewą nogę w istocie.
5.3. Uczynił je na podobieństwo państwa i ustawił je na podobieństwo szyku bojowego. Tak, że jedno odpowiada drugiemu, uczynił Bóg. Trzy matryce, które są trzema elementami, z których wyszedł ogień, wiatr i woda. Trzy matryce, siedem podwójnych i dwanaście prostych.
5.4. Oto dwadzieścia dwa znaki, którymi ustanowił fundament Swięty Błogosławiony, Jah, Jahwe Zastępów, Bóg Żywy, Bóg Izraela, Wysoki i Wzniosły, mieszkający w wieczność, święte imię Jego na wysokości, i On Święty.

Przypisy

1. To złożone imię zawiera 72 litery, czyli tyle, z ilu zbudowane jest tajemne imię Boga według dojrzałej kabały. Motyw ten znany jest również w tradycji talmudycznej, por. Kidduszin 71A.
2. Pojęcie niejasne. Źródłosłów (s-f-r) odsyła do bardzo szerokiego zakresu znaczeń: księga, wypowiedzenie, opis, słowo, liczba, kontekst zaś (dziesięć znaków) sugeruje, iż chodzi o cyfry w zapisie pozycyjnym. Trzy moce stwórcze, wymienione na końcu akapitu 1.1: liczba, słowo, pismo oparte są na tym właśnie rdzeniu. W dojrzałej kabale sefira staje się podstawową kategorią w opisie Objawienia. Dziesięć sefir tworzących tzw. Drzewo sefirotyczne (Drzewo życia) pojmuje się jako boskie aspekty, emanacje, narzędzia, szaty.
3. Alfabet hebrajski składa się z 22 znaków spółgłoskowych.
4. Aluzja do podwójnej rękojmi Przymierza — przez słowo i przez obrzezanie.
5. W akapitach 1.6 - 1.8 pojawiają się wyraźne odniesienia do pierwszego rozdziału wizji Ezechiela (Ez. 1.1-28), który stanowił podstawową inspirację dla wczesnożydowskiej mistyki, tzw. merkawy.
6. Por. Ps. 104.4.
7. Biblijne imię Boga, tzw. tetragrammaton (J-h-v-h), zostało tu zredukowane do trzech znaków przez pominięcie powtórzenia he.
8. Wyraźne aluzje do działań alchemicznych. Podobny sposób obrazowania w dziele kształtowania świata odnajdujemy w Timajosie Platona.
9. Jeden z wielu przykładów językowej świadomości autora. Jest to poprawny podział głosek ze względu na sposób i miejsce ich artykulacji.
10. Motyw obracających się kół jako sposób generowania wielości bytów występuje również w Timajosie (Tim 36a-d). W Sefer Jecira mechanizmem generującym jest kombinacja dwuliterowych rdzeni-bytów. Liczba 231 jest liczbą kombinacji dwuelementowych ze zbioru 22 elementów.
11. Zaczerpnięte niewątpliwie z filozofii greckiej kategorie elementów zostały zredukowane do trzech. Ziemia została uznana za pochodną wody. Tego typu redukcje czwórki do trójki wydają się być charakterystyczne dla światopoglądu autora (por. przypis 7). Buduje to konsekwentnie niedualistyczny obraz świata, w którym podstawową rolę odgrywa czynnik mediujący (Bóg, Pałac Świetności, język, powietrze, ciało). Mediana ta łączy, równoważy, jednoczy czynniki biegunowe, ale nie sprzeczne (góra-dół, wschód-zachód, dłoń czystości-dłoń winy, ogień-woda, męski-żeński).
12. W odróżnieniu od obrazu biblijnego, budowanego wedle następstwa czasowego (Rdz. 1.1-27), w Sefer Jecira tworzone są jednocześnie trzy podstawowe wymiary kosmosu: przestrzenny — świat, czasowy — rok oraz ludzki — istota.
13. Sześć spośród 22 spółgłosek hebrajskich ma podwójną wartość dźwiękową — miękką i twardą, np. bet wymawia się jak polskie b lub w. Do tej szóstki autor dołącza również siódmy znak — resz. Być może w ówczesnym języku głoskę tę także wymawiano na dwa różne sposoby. Współczesna hebrajszczyzna nie notuje jednak takiego zjawiska.
14. Wymienia się ilość permutacji kolejnych liczb znaków od 2 do 6. Autor zachęca adepta do kontynuowania permutacji dla większych liczb. Przy 22 znakach liczba permutacji osiągnęłaby niebagatelną wartość 1021.

Przekład z hebrajskiego i opracowanie:
Wojciech Brojer, Jan Doktór i Bohdan Kos