Improwizowana dramatyzacja
Metoda ta odwołuje się do organizowania różnych akcji scenicznych wraz z dialogiem. Polega na wykorzystaniu elementów sztuki teatralnej w sposób umożliwiający rekonstrukcje własnej sytuacji życiowej i obrazu samego siebie.
Zalicza się do niej:
1. Technika socjodramatyczna (socjodrama- Moreno, 1987r.)
Czas trwania:30-45min.
Uczestnicy: młodzież w wieku 12-18 lat.
Polega przede wszystkim na wspólnym omawianiu problemów nurtujących młodzież, zwłaszcza z tytułu jej przynależności do określonej grupy i spontanicznym ich przedstawieniu w formie improwizowanej dramatyzacji . Wspomniana spontaniczność musi być twórcza i prowadzić do właściwego reagowania na nową sytuacje lub zdolności nowego reagowania na starą sytuacje. W technice tej role odgrywane są bez uprzedniego ich wyuczenia się, nie ma przygotowanego scenariusza i rekwizytów.
Etapy techniki socjodramatycznej:
a) Omówienie problemów
b) Spontaniczne udramatyzowanie sytuacji lub zdarzeń, rozwiązanie problemu poprzez odegranie scenek w 2-3 osobowych zespołach
c) Ustosunkowanie się do zaimprowizowanych sytuacji i zdarzeń, ocena rozwiązania problemu.
Odmiany socjodramy:
- technika lustrzana – polega na odtwarzaniu wydarzeń lub sytuacji odzwierciedlających
interesujący uczniów problem,
- technika zamiany ról – umożliwia na przykład uczniowi pokrzywdzonemu odegrać rolę
tego, który krzywdę wyrządził, a uczniowi, który spowodował krzywdę, odegranie roli
pokrzywdzonego,
- technika postępowania na odległość – przeprowadza się podczas nieobecności ucznia
z pewnym defektem organicznym lub inną wadą, wobec którego pragnie się zmienić
nieprzychylną postawę klasy.
2. Technika gier dramatycznych (zabawa w teatr).
3. Technika dramy.
Przedmiotem tej techniki są różnego rodzaju sytuacje konfliktowe wymyślone lub zapożyczone z literatury. Technika dramy przyczynia się do zmiany zachowania oraz myślenia dzieci i młodzieży.
Techniki dramowe:
a) Rzeźba- polega na tym, że uczestnik lub uczestnicy w zespołach 2- osobowych „zamierają” w bezruchu, by za pomocą gestów i mimiki twarzy wyrazić określone uczucie, postawę lub sytuację (rzeźba i rzeźbiarz).
b) Płaszcz eksperta- polega na wchodzeniu w rolę specjalistów , opracowywaniu ekspertyzy na jakiś temat i zaprezentowania jej na forum, w formie pisemnej lub ustnej. Uczy to prowadzenia rozmów i dyskusji, powzięcia decyzji i współpracy w grupie oraz ponoszenia odpowiedzialności za siebie i innych.
c) Stop klatka-polega na zatrzymaniu improwizowanego w grupie zdarzenia w najbardziej dramatycznym momencie i zanalizowanie zaistniałego problemu.
4. Psychodrama.
Dramatoterapia, psychodrama (ang. drama therapy, psychodrama) to psychoterapia wykorzystująca elementy teatru i dramy polega na przygotowywaniu przez członków grupy terapeutycznej przedstawień teatralnych i udziale w nich.
Ważnym elementem jest dyskusja nad tym co się wydarzyło na scenie i jakie towarzyszyły temu uczucia. Dzięki temu problem zostaje przepracowany.
Istnieje zasadnicza różnica między dramą a psychodramą:
* drama to odgrywanie wcielanie się w role, stwarzanie sytuacji, w których pacjenci (nie tylko) mogą identyfikować się z innymi osobami;
* psychodrama to jedna z metod psychoterapii grupowej, polega na odgrywaniu roli przez pacjenta, której treścią są jego problemy czy przeżycia. Pacjent jest głównym aktorem - protagonistą. Pozostali to aktorzy pomocniczy, reżyser (terapeuta) i publiczność (pozostali pacjenci).
Techniki psychodramy: granie samego siebie, monolog, sobowtór jako sumienie, zamiana ról, zwierciadło.
Przebieg: faza wstępna - rozgrzewka: pantomima, choreoterapia faza główna - przedstawienie problemu, faza końcowa - wspólna rozmowa, dyskusja.
* Psychodrama jest ciągłym procesem grania ról, złożonym z wielu epizodów
* Odgrywanie poszczególnych epizodów o odmiennych tematach składa się na proces leczenia.
* Każda psychodrama jest omówiona przez terapeutę głównego a uczestnicy dzielą się spostrzeżeniami i refleksjami.
* W psychodramie odgrywanej w grupie występuje ścisły związek widowni z aktorem. Każdy epizod psychodramy można traktować jako wspólne dzieło.
* Odgrywanie odbywa się w kilkunastoosobowej grupie, aby osoby mogły czuć się bezpiecznie. Grupa jest formalna, bo ma określony cel, którym jest leczenie i terapeuta kieruje przebiegiem spotkania. Zarazem jest grupą nieformalną, w której istnieją więzi przyjacielskie .
* Osoby w grupie przez pewien czas nie zmieniają się, aby pacjent skoncentrował się na odgrywaniu a nie na poznawaniu nowych osób.
* Czas jest potrzebny na nabranie zaufania i wtedy improwizacja dyrektywna zamienia się w spontaniczną.
* Skuteczność psychodramy zbiorowej zależy od stopnia poczucia wspólnoty w grupie. Poczucie wspólnoty czyni zbiorową dyskusję środkiem oddziaływania. Wtedy można odgrywać epizody psychodramatyczne jeden za drugim bez przeszkód.
m.karpacz