o bolu porodowym.pdf

O bólu porodowym

łagodzenia

i metodach jego

O bólu porodowym

łagodzenia

i metodach jego

Publikacja opracowana dzięki dotacji Women's World Day of

Prayer - German Committee oraz wsparciu finansowemu firmy

WOMIR-SPA, producenta naturalnej wody źródlanej Dobrawa.

Spis treści

Opracowanie: Urszula Kubicka-Kraszyńska, Anna Otffinowska,

Joanna Pietrusiewicz

Konsultacja merytoryczna: Anna Litkie, Katarzyna Oleś

Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

1. Kulturowy kontekst bólu porodowego . . . . . 8

2. Co kobiety mówią o bólu porodowym? . . . . 11

Projekt graficzny i skład: Krzysztof Kubicki

3. Jaką rolęodgrywają hormony w porodzie? . 13

4. Dlaczego poród boli? . . . . . . . . . . . . . . 15

Warszawa 2006

ISBN: 83-920934-6-1

5. Co ma wpływ na róźne odczuwanie bólu? . . 17

6. Niefarmakologiczne metody łagodzenia

bólu porodowego . . . . . . . . . . . . . . . . .20

7. Farmakologiczne sposoby łagodzenia

lub znoszenia bólu porodowego . . . . . . . . 32

8. Jak mówić o bólu porodowym

w szkole rodzenia? . . . . . . . . . . . . . . . 39

9. Jak mówić o bólu na sali porodowej? . . . .40

Fundacja Rodzić po Ludzku

00-150 Warszawa, ul. Nowolipie 13/15

tel. (22) 877 78 76

www.rodzicpoludzku.pl

fundacja@rodzicpoludzku.pl

Aneks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

Wstęp

muje decyzję, jaki sposób łagodzenia bólu wybiera. Rolą i odpowie-

dzialnością personelu medycznego jest dostarczenie wiedzy, która

jej w tym pomoże.

Ta książeczka miała być w całości poświęcona metodom łagodze-

nia bólu porodowego. Okazało się jednak, że nie sposób skupić się

na tej kwestii, tak ważnej zarówno dla kobiet i dla położnych, bez

sięgnięcia do całej fizjologii porodu, do precyzyjnego hormonalnego

mechanizmu decydującego o jego harmonijnym przebiegu, do spo-

łecznych i indywidualnych uwarunkowań, w jakich znajduje się ro-

dząca. Wszystkie te elementy łączą się w spójną całość.

Z badań Fundacji Rodzić po Ludzku wynika, że 49% rodzących

kobiet nie zaproponowano żadnych (farmakologicznych ani niefar-

makologicznych) metod łagodzenia bólu w trakcie porodu. To bar-

dzo duży odsetek, zważywszy na fakt, że wiele z popularnych metod

nie wymaga żadnych specjalnych warunków, ani nie generuje wyso-

kich kosztów. Może to świadczyć o tym, że łagodzenie bólu porodo-

wego nie wszędzie jest przyjętym elementem prowadzenia porodu.

Kobiety w czasie porodu doświadczają bólu w różnym stopniu

i natężeniu, ale też mogą skorzystać z szerokiego wachlarza metod

radzenia sobie z bólem i łagodzenia go. Rodzące mają też różne po-

trzeby i oczekiwania co do metod walki z bólem porodowym – miarą

ich skuteczności niekoniecznie jest całkowite zniesienie bólu, ale tak-

że możliwość zachowania kontroli nad porodem, aktywne uczestnic-

two w porodzie, rodzaj skutków ubocznych jakie niesie dana metoda.

Niniejszą publikacją, kolejną w cyklu wydawnictw Fundacji,

chcieliśmy zapoznać położne i lekarzy z różnorodnymi metodami

łagodzenia bólu porodowego i zachęcić do szczególnego przyjrzenia

się tym, które nie ingerując w naturalny mechanizm porodu powo-

dują, że pokonywanie kolejnych jego etapów staje się dla rodzących

łatwiejsze.

Obecnie pojawia się coraz więcej głosów, zarówno wśród kobiet,

jak i lekarzy oraz położnych, postulujących rutynowe stosowanie

znieczuleń całkowicie znoszących odczuwanie bólu porodowego.

Wielu osobom trudno jest przyjąć fakt, że ból porodowy ma sens

i uzasadnienie w fizjologii porodu, i całkowite jego odjęcie może

zakłócić przebieg porodu. Warto też zdawać sobie sprawę z tego,

że istnieje wiele czynników wpływających na zwiększenie odczuwa-

nia bólu przez kobietę, które zależą zarówno od personelu towarzy-

szącego rodzącej, jak i od niej samej.

Zespół Fundacji Rodzić po Ludzku

Nie znaczy to oczywiście, że nie należy starać się pomóc kobiecie

w cierpieniu. Wręcz przeciwnie! Ale proponując kobiecie różne me-

tody łagodzenia bólu należy wziąć pod uwagę wiele czynników: efek-

tywność metody w danej sytuacji, etap porodu, możliwości własne

czy placówki w której kobieta rodzi, i ewentualne skutki uboczne

użytej metody. Należy pamiętać również o tym, że to rodząca podej-

O bólu porodowym i metodach jego łagodzenia

1. Kulturowy kontekst

bólu porodowego

Wbrew naszym przypuszczeniom na rysunkach nie pojawił się

ani bocian, ani kapusta, choć my, ludzie dorośli skłonni jesteśmy są-

dzić, że taka właśnie jest wiedza na temat porodu u dzieci w tym

wieku. Pokazuje to, że dzieci nabywają określoną postawę wobec po-

rodu bardzo wcześnie. Przekaz ze świata dorosłych, mimo, że płyną-

cy nie wprost, okazuje się być czytelny i szybko asymilowany.

Doświadczenie porodu we wszystkich kulturach związane jest z bó-

lem. Adrienne Lieberman uważa, że mitem jest przekonanie, że kobie-

ty innych kultur, tzw. „prymitywnych” mają łatwiejsze i mniej bolesne

porody (Lieberman A, 1987). Z badań i obserwacji Margaret Mead

i innych antropologów wynika, że brak bólu porodowego w tych kultu-

rach, podobnie jak w naszej, jest raczej wyjątkiem niż regułą. Skoro

więc w tak uniwersalnym doświadczeniu, jakim jest poród, kobiety

przeżywały, przeżywają i przeżywać będą ból, jego obecność – a nie jej

brak, jest normą.

Zanim badane przez nas dzieci dorosną, prawdopodobnie prze-

żyją wiele sytuacji, które utrwalą w nich ten obraz. Obejrzą wiele fil-

mów, na których kobiety rodzące cierpią i są u kresu wytrzymałości,

usłyszą mrożące krew w żyłach opowieści od swoich matek lub kole-

żanek. W naszej kulturze negatywny obraz porodu (bo łączy się

z bólem, lękiem i komplikacjami) jest, można powiedzieć, „społecz-

nie dziedziczony” i ciągle wzmacniany.

Na to, w jaki sposób kobiety rodzą i przeżywają ból wpływa między

innymi ukształtowany w bardzo wczesnym wieku obraz porodu.

Najprawdopodobniej dlatego uważa się, że kobiety innych kultur mają

większą łatwość rodzenia. Nie mają – ale ich postawa wobec porodu jest

inna, niż postawa współczesnych zachodnich kobiet.

Zmiana tej postawy, jeśli w ogóle jest możliwa, jest długotrwała

i pracochłonna. Poważną przeszkodą jest coraz powszechniejsza

w nowoczesnym świecie teza, że mamy prawo żyć bez bólu i mamy

na niego sposoby. Przekonują nas o tym chociażby reklamy najroz-

maitszych środków farmaceutycznych, dostępnych bez recepty,

na wyciągnięcie ręki. Przekonują nas o tym przedstawiciele medycy-

ny, a także nasze najbliższe otoczenie.

Badanie przeprowadzone przez Fundację Rodzić po Ludzku wśród

dzieci w wieku 4-8 lat miało odpowiedzieć na pytanie: co tak małe dzie-

ci wiedzą już na temat porodu, jak go sobie wyobrażają? Dzieci rekruto-

wały się z przedszkoli i szkół warszawskich. W badaniu poproszono je

o narysowanie „jak rodzi się dzidziuś”, a następnie o opisanie swojego ry-

sunku. Okazało się, że nawet tak małe dzieci mają już dobrze ukształto-

wany obraz porodu – czym jest, gdzie się odbywa, co jest potrzebne, aby

dziecko się urodziło. Co ciekawe, poszczególne rysunki dzieci zawierały

bardzo podobne elementy: poród, który odbywa się w szpitalu, w asyście

lekarzy i pielęgniarek i w otoczeniu skomplikowanych maszyn (kompu-

terów), kobieta rodząca jest bierna (leży na łóżku), samotna (tata czeka

pod szpitalem), dziecko po porodzie zabierane jest matce i zajmuje się

nim personel (badanie prezentowano na konferencji zorganizowanej

przez Fundację Rodzić po Ludzku w 2005 roku).

Nie dziwi więc coraz głośniejsze wołanie kobiet o bezbolesne

porody. Mają prawo uważać, że tak samo, jak można znieczulić ból

zęba czy bóle menstruacyjne, można pozbyć się bólu porodowego.

W kulturze zachodniej ból porodowy traktowany jest już jako pato-

logia, jego brak zaś postrzegany jest jako warunek spełnienia i satys-

fakcji.

Mimo to cały szereg badań pokazuje, że satysfakcja z porodu nie

jest związana z wyeliminowaniem bólu (Morgan BM, Bulpitt CJ,

Clifton P, Lewis PJ 1992, Wuitchik M, Bakal D, Lipshitz J 1990),

ani też brak bólu nie eliminuje stresu, jaki przeżywa rodząca kobieta

(Green GM 1993). Brak satysfakcji i stres związany jest między

O bólu porodowym i metodach jego łagodzenia

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: