1. Podręczniki i ich rola w edukacji zintegrowanej. Możesz to zagadnienie omówić na podstawie wybranego pakietu edukacyjnego.
-funkcje podręcznika Funkcje podręcznika według Kupisiewicza: informacyjna, ćwiczeniowa, motywacyjnaFunkcje podręcznika według Okonia:-informacyjna-badawcza- podsumowanie na koniec-praktyczna- ćwiczenia, zadania, pytania na myślenie-samokształceniowaForma, styl, język podręcznika: język odpowiedni do wieku ucznia, forma, czyli grafiki, treści ilustracji musi być adekwatna do treści, wytłuszczone ważne rzeczy, podsumowania, pytania, zadania, autokontrola.
Tak, więc podręcznik szkolny ma spełniać funkcje: informacyjną, badawczą, praktyczną, samokształceniową. Można wyodrębnić następujące funkcje podręcznika w edukacji wczesnoszkolnej:
- motywacyjno-weryfikacyjną - wiąże się ona ze strategią uczenia się przez przeżywanie, uwzględnia zasadę wzmacniania efektu (formuła: "wiedzieć, czy dobrze i po co?");
- ćwiczeniowo-samokształceniową - odpowiada strategii uczenia się przez działanie
- dostosowane do indywidualnych możliwości uczniów (formuła: "wiedzieć,
jak?");
- transformacyjno-badawczą - wynika ze strategii uczenia się przez odkrywanie.
- informacyjno-strukturyzacyjną - wynika ze strategii uczenia się przez
przyswajanie.
Z publikowanego przez ministerstwo zestawu podręczników nauczyciele powinni wybrać ten, który uznają za najlepszy dla siebie, a przede wszystkim dla uczniów.
2. Wskaż na współczesną (aktualną) literaturę podejmującą zagadnienia edukacji zintegrowanej. Na przykładzie wybranej publikacji pokaż jej wartość dydaktyczną, merytoryczną.
ADAMEK Irena : Rozwiązywanie problemów przez dzieci. - Kraków : Oficyna Wydawnicza IMPULS, 1998Zawarte w książce propozycje skierowane są do nauczycieli przedszkoli i klas I-III szkoły podstawowej, którzy szukają niekonwencjonalnych sposobów pracy z dzieckiem i zależy na rozbudzeniu dziecięcej wrażliwości l sprawności intelektualnej.
DRZAŁ Elwira, SKIBIŃSKA-CZECHOWICZ Iwonna : Inscenizacje w nauczaniu zintegrowanym. - Gdańsk : Wydaw. Harmonia, 2000
DURAJ-NOWAKOWA Krystyna : Integrowanie edukacji wczesnoszkolnej : modernizacja teorii i praktyki. - Kraków : Oficyna Wydawnicza IMPULS, 1998 Książce nadano kształt trzech dużych rozdziałów. Rozdział pierwszy stanowi studium teoretyczne i metodologiczne podstaw całościowości procesu edukacyjnego w naukach pedagogicznych. W rozdziale drugim "Całościowość systemowa w edukacji wczesnoszkolnej" zawarto charakterystykę scalonej wizji edukacji początkowej. Dopełnieniem tych dwóch części jest rozdział trzeci pt. "Scenariusze całościowych lekcji w klasach I-III". Przedstawione tam scenariusze ilustrują rozwiązania inspirowane autorską wizją integrowanej edukacji wczesnoszkolnej.
DUSZYŃSKA Grażyna : Drama w kształceniu zintegrowanym. - Płock : Wydaw. "KOREPETYTOR" - M. Gałczyński, 2001
DYKA Franciszka, KIDA Jan, HADAŁA Anna : Koncepcje metodyczne pracy z lekturami w klasach I-III. - Rzeszów : Wydaw. Oświat. FOSZE, 2000
EDUKACJA wczesnoszkolna w kontekście reformy systemu szkolnego / red. Elżbieta Marek, Ryszard Więckowski. - Piotrków Trybunalski : Nauk. Wydaw. Piotrkowskie przy Filii Akademii Świętokszyskiej w Piotrkowie Trybunalskim, 2000
EDUKACJA zintegrowana w reformowanej szkole / red. Nauk. Henryk Moroz. - Kraków : Oficyna Wydaw. "Impuls", 2001
FLEMMING Irene : Gry i zabawy na wycieczkę szkolną. -Kielce : Wydaw. "Jedność", 1998
FLEMMING Irene, Fritz Jurgen : Zabawy ruchowe. - Kielce : Wydaw. "Jedność", 1998
FORMA Bożena : Dziecko aktorem. - Płock : Wydaw. i Poligrafia "Iwanowski", 1999 Książka stanowi zbiór nowych inscenizacji przeznaczonych do pracy z dziećmi starszych grup przedszkolnych oraz uczniów pierwszych klas szkół podstawowych.
GIACONE Elio, Schiavette Massimo : Zabawa na każdy dzień. -Kielce : Wydaw. "Jedność", 1998
KLAUS-STAŃSKA Dorota : W nauczaniu początkowym inaczej. - Kraków : Oficyna Wydawnicza IMPULS, 1999 Książka zawiera zestaw projektów zajęć integrujących treść kształcenia z rożnych dziedzin wiedzy dla klas I-IV, opracowanych w konwencji metodyki aktywnej, opartej na badawczej działalności uczniów.
KSZTAŁCENIE zintegrowane dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych / red. Janina Wyczesany, Adam Mikrut. - Kraków : Wydaw. Nauk. Akademii Pedagogicznej, 2002
KUJAWA Ewa, Kurzyna Maria : Reedukacja dzieci z trudnościami w czytaniu i pisaniu metodą 18 struktur wyrazowych : zestawy do ćwiczeń analizy i syntezy słuchowej. - Warszawa : WSiP, 1998
LENKIEWICZ Krystyna : Wybór wierszy okolicznościowych dla klas I-III. - Warszawa : WSiP, 1999
MIKSZA Małgorzata : Zrozumieć Montessori : czyli Maria Montessori o wychowaniu dziecka. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Jedność", 1998
PAŚKO Ingrid : Kształtowanie postaw proekologicznych uczniów klas I-III szkół podstawowych. - Kraków : Wydaw. Nauk. Akademii Pedagogicznej, 2001
UCZEŃ w Nowej Szkole : edukacja humanistyczna : praca zbiorowa / red. Maria Kujawska. - Poznań : Inst. Historii UAM, 2002
WĘGLIŃSKA Maria : Jak się przygotować do zajęć zintegrowanych? -Kraków : Oficyna Wydaw. "Impuls", 2002
Opis: Celem niniejszej pracy jest ukazanie różnorodności w planowaniu konspektu, począwszy od koncepcji planowania łącznego. Jest to materiał porównawczy, ukazujący zmienność ogólnej struktury konspektu jak i jej poszczególnych elementów. Autorka przedstawiła schematy planowania według niektórych koncepcji edukacji zintegrowanej, a także schematy planowania związane z pracą w przedszkolu oraz w szkole podstawowej i specjalnej. Odpowiada ona na pytania co należy uczynić, aby zintegrowany program kształcenia stymulował i wspierał rozwój wzwyż oraz co wchodzi w skład takiego programu. Publikacja adresowana jest głównie do kandydatów na nauczycieli, ale będzie również pomocna nauczycielom-praktykom.
WYCHOWANIE fizyczne w kształceniu zintegrowanym / red. Seweryn Sulisz. - Warszawa : WSiP, cop. 2000
3. zadania współczesnego pedagoga wczesnoszkolnego.
Powszechnie wiadomo, że dziecko, które rozpoczyna naukę szkolną wkracza w inny, nowy dla siebie etap rozwojowy. Etap, który jest dla niego nowy pod względem rozwoju emocjonalnego i społecznego, gdzie autorytet nauczyciela staje się niezmiernie ważny. Wtedy też relacja nauczyciel - uczeń jest najlepsza.
Nauczyciel, którego można nazwać "dobrym nauczycielem" to przede wszystkim
· "( ... ) baczny obserwator, który właściwie analizuje,
· inspirator mobilizujący do nowych poszukiwań,
· wspieracz, udzielający odpowiedniej pomocy,
· wzmacniacz sił tkwiących w dziecku,
· integrator grupy i jej struktury,
· organizator i koordynator całokształtu życia i aktywności dziecka,
· inicjator i stymulator procesów rozwojowych i edukacyjnych.
· edukator, który kształcąc wzbudza ciekawość, pasję poznawczą dziecka, wychodzi naprzeciw dziecięcym oczekiwaniom, zwraca uwagę na ich indywidualne różnice, rozumie ich potrzeby rozwojowe, wie o zdolnościach, zainteresowaniach, respektuje indywidualne tempo rozwoju."
Nauczyciel we wszystkich działaniach, jakie podejmuje powinien uwzględniać osobę ucznia, powinien angażować dziecko w proces kształcenia, aby czuło się ono jego współtwórcą. Ważne jest, aby nauczyciel zwracał uwagę na uczucia ucznia tzn. potrafił umiejętnie, sprawiedliwie dokonywać oceny, aby żadne dziecko nie poczuło się urażone np. stosując pochwałę, aby nie zawstydzał, a karę - nie ranił. Po pierwsze wszystkie wysiłki edukacyjne nauczyciela muszą być zgrupowane wokół osoby dziecka.
Pierwszy etap nauki warunkuje dalsze edukacyjne powodzenia ucznia, dlatego nauczyciel powinien zadbać o pozytywną atmosferę w klasie, wytworzyć atmosferę, która zachęca uczniów do wypowiadania własnych poglądów, atmosferę, w której dziecko czuje się bezpiecznie.
Nauczyciel pełni niezwykle ważną rolę - przewodnika, który wprowadza dziecko w świat nauki, w nowe, nieznane mu dotąd środowisko szkolne. To on wprowadza uczniów w nowe doświadczenia, na bazie których dokonuje się modyfikacja informacji już posiadanych. Nauczyciel angażuje ucznia w różnorodne działania, dzięki którym dziecko odkrywa nowe fakty, informacje, ulegają zmianie jego dotychczasowe poglądy i formułuje się nowa wiedza.
Ważne jest, aby nauczyciel dał uczniom możliwość samodzielnego odkrywania wiedzy, aby wkraczał jedynie w momentach, kiedy dziecko potrzebuje rady, wskazówki.
Będąc przewodnikiem nauczyciel musi posiadać pewne kompetencje przedmiotowe i aplikacyjne. Istotne, aby nauczyciel taki potrafił przede wszystkim dopasować swoje wymagania czy oczekiwania odpowiednio do umiejętności, zdolności i miejsca, w którym obecnie dziecko się znajduje, planuje zajęcia, w których uwzględnia ucznia, jego potrzeby. Planując zajęcia musi wykazać się twórczością, być swego rodzaju artystą. Kształcenie jest procesem bardzo trudnym i wymaga od nauczyciela ogromnej wiedzy, która powinna być nieustannie pogłębiana.
Nauczyciel pełniąc rolę przewodnika tworzy różnego rodzaju materiał edukacyjny, stosuje różnorodne strategie. Prowadząc ucznia powinien poszukiwać inspiracji przede wszystkim w najbliższym otoczeniu ucznia, ponieważ w kontakcie z tym środowiskiem dziecko wynosi najwięcej doświadczeń. To, co charakteryzuje dziecko na tym etapie rozwoju to ogromna ciekawość. Dzieci zadają mnóstwo pytań, domagając się odpowiedzi, zaczynają eksperymentować, dzięki czemu w naturalny sposób zaspokajają swoją dociekliwość. Nauczyciel powinien umożliwić dziecku to eksperymentowanie, ponieważ dostarczy ono mu niezbędnej wiedzy, która okaże się bardzo przydatna w radzeniu sobie w wielu życiowych sytuacjach.
4. zasady realizacji dobrych zajęć zintegrowanych. Zastosowanie różnych metod pracy.
Zasady według Ł. MuszyńskiejRealizacja integralnej jednostki tematycznej odbywa się przy przestrzeganiu zasad:– urozmaicenie form zajęć – zajęcia różne pod względem atrakcyjności i stopnia trudności,– płynność zajęć – przechodzenie od jednej do innej formy zajęć odbywa się w sposób naturalny, logiczny.
Wdrażanie do wykonywania zadań odbywa się przy przestrzeganiu zasad:– różnorodności zadań – uczeń odbiorcą, odkrywcą, twórcą,– różnorodnej organizacji działań – umożliwiającej dzieciom pracę indywidualną i zespołową,– aktywizacji – uczeń uczestniczy w wykonywaniu zadań i występuje w różnych rolach,– motywacji – zadania powinny odpowiadać potrzebom dzieci,– ideowości – uczniowie są świadomi celów swojego zadania,– zespołowości – wiele zadań wykonują dzieci w grupach,– udziału wychowawcy – występującego w roli przewodnika, doradcy, członka zespołu.
A TO DODAŁABYM W KWESTII „W OPARCIU O WŁASNE DOŚWIADCZENIA”:
Prawidłowo zrealizowane zajęcia powinny dawać wymierne efekty, spełniać założone cele, przyczyniać się do wzbogacenia uczniów o nowa wiedzę czy umiejętności. Aby można było mówić o dobrej realizacji zajęć, powinny one:
· uwzględniać indywidualne cechy, możliwości, zainteresowania uczniów
· traktować ucznia jako podmiot, a nie przedmiot edukacji
· odwoływać się do wiadomości i umiejętności ucznia
· zawierać różnorodne środki, metody i formy pracy
· uwzględniać różne zasady nauczania (poglądowości, systematyczności, wiązania teorii z praktyką, indywidualizacji itd.)
· odbywać się w różnych przestrzeniach edukacyjnych
· aktywizować i motywować uczniów do samodzielnej pracy
· wzbudzać emocje uczniów, co istotnie wpływa na trwałość przyswajanej wiedzy
· dawać uczniom możliwość odniesienia sukcesu
Należy stosować różne metody pracy, opartych jednak jeśli to tylko możliwe na aktywności uczniów. Wymienić tu można ukierunkowaną przez nauczyciela pracę z tekstem, gry dydaktyczne, dramę, zajęcia praktyczne, pogadanka, dyskusja, wystawa, projekt, szereg metod aktywizujących.
Metody według W. Okoniaasymilacji wiedzy – praca z tekstemeksponujące – ekspresjapraktyczne – ćwiczebne i realizacja zadań wytwórczych
Przykłady metod w pytaniu o metody aktywizujące!!!!!
5. ocena opisowa w klasach I-III
OCENIANIE OPISOWEDobre ocenianie uczniów winno spełniać kilka warunków:- dać dziecku informację o tym, co już umie, nad czym musi popracować oraz jak daleko jest na drodze do osiągnięcia celu,- uwzględniać możliwości dziecka,- brać pod uwagę wkład pracy, czyli jego wysiłek włożony w wykonanie zadania,- nie etykietować dzieci,- zachęcać do dalszej pracy,- nie ma pełnić funkcji kary czy nagrody,- nie ma zawierać krytyki osoby,- uwzględniać postęp, jaki dokonał się w dziecku,Oceny, które wyrażało się cyframi nie spełniały tych warunków, a niekiedy były ich zaprzeczeniem. Stopnie nie spełniały funkcji informacyjnej, korekcyjnej i motywacyjnej. Uczeń, nauczyciel i rodzic mogli przecież zupełnie inaczej interpretować te same stopnie. Uczeń powinien mieć pewność, że w toku uczenia się ma prawo do popełniania błędów, za które nie może być karany złą oceną. Równocześnie posiada prawo do rzetelnej informacji, z której jasno wynika, co zrobił dobrze, co źle a co musi zmienić, żeby było lepiej. Taka informacja motywuje do dalszego wysiłku.
Zalety:
-dostarcza wiecej informacji niż stopień,
-miej stresująca dla dziecka,
-dokładniej informuje o osiągnięciach i niepowodzeniach,
- zachęca do pracy, daje informacje co dziecko umie a nad czym musi popracować,
- n-el dokładnie informuje jak dziecko czyta, pisze, czy ma kłopoty z liczeniem, rozwiązywaniem zadań.
Wady:
-mało zrozumiała dla dziecka,
- nie zawsze mobilizuje do dalszej nauki,
- dziecko bardziej byłoby zadowolone ze stopnia,
- dzieci dochodzą do wniosku, że nie warto się uczyć bo i tak nie dostaną dwójki.
6. metody aktywizujące
metody aktywizujące:
Pogłębiają one wiadomości oraz zaspokajają potrzeby dzieci , takie jak : poczucie bezpieczeństwa, poczucie własnej siły i wartości, mobilizacja do pokonywania trudności, doznanie przyjemności i radości.
Aby praca metodami aktywizującymi przyniosła efekty muszą być przestrzegane przy ich stosowaniu określone zasady. Oto kilka z nich:- Najbardziej aktywne są dzieci, należy tylko inspirować, pomagać im, ale nie wyręczać.- Planując zajęcia, czynności ucznia należy stawiać ponad czynnościami nauczyciela.- Starać się uczniów zainteresować, wywołać zaciekawienie.- Każdemu dziecku dawać możliwość zgłaszania i realizowania własnych pomysłów.- Pamiętać, że w twórczej zabawie nie ma złych odpowiedzi – są tylko różne możliwości.- Stosować tzw. wzmocnienie pozytywne, język afirmacji, np. „świetnie to wymyśliłeś”, „potrafisz to zrobić”.- Nie krytykować, nie oceniać, przyznać prawo do błędu.- Należy dostrzegać i doceniać wkład pracy, a nie tylko jej efekt.- Stosować atrakcyjne środki dydaktyczne.- Dbać o wytworzenie miłej i przyjaznej atmosfery.
PajęczynkaNazwa pochodzi od efektu końcowego, który powstaje w wyniku zabawy z kłębkiem wełny. Zabawy z kłębkiem mogą być stosowane na różne sposoby. Dzieci za pomocą kłębka mogą poznawać swoje imiona, mówić sobie coś dobrego, ale też mogą uczyć się dodawać, odejmować, mnożyć, dzielić, tworzyć opowiadania. Pajęczynka jest możliwa do zastosowania na różnego rodzaju zajęciach.
METODA "SKRZYNKI ODKRYĆ"Etapy postępowania:1.Zapoznanie z zawartością skrzynki odkryć (w kopercie, pudełeczku, teczce umieszczamy zdjęcia, ilustracje, okazy, karteczki z napisami itp.).2.Przydział obowiązków poszczególnym uczniom w grupie.3.Zapoznanie z instrukcją.4.Wykonanie zadań zgodnie z instrukcją.5.Kontrola i ocena wykonania poszczególnych zadań.6.Rozmowa na temat wykonanego zadania.Zalety metody:- wzmaga aktywność uczniów,- stwarza bezpośredni kontakt z materiałem (to co w skrzynce odkryć)- stwarza możliwość współpracy w klasie,- pozwala ocenić tempo pracy uczniów.METAPLANMetaplan to metoda graficznego przedstawiania przebiegu dyskusji, w trakcie której uczniowie analizują dane zagadnienie. Metoda ta ułatwia ocenę faktów i znalezienie rozwiązania problemu.Sposób realizacji1.Nauczyciel na dużym arkuszu papieru rysuje tabelę podzieloną na 5 rubryk.Mają one następujące nagłówki: "Temat", "Jak jest", "Jak powinno być?", "Dlaczego nie jest tak, jak powinno być?" i "Wnioski".2.Nauczyciel formułuje problem i zapisuje go w rubryce "Temat".3.Uczniowie przygotowują odpowiedzi na pytania zamieszczone w nagłówkach rubryk.4.Następnie uczniowie uzupełniają tabelę.5.Nauczyciel wraz z uczniami wyciąga wnioski i zapisuje je w ostatniej rubryce.
Temat:Jak jest?Jak powinno byćDlaczego nie jest tak jak powinno być?
Wnioski:
DRZEWKO DECYZYJNEInnym wariantem graficznego zapisu przebiegu dyskusji jest metoda drzewka decyzyjnego. Pozwala ona na szybką ocenę sytuacji dzięki odpowiedziom na pytania o możliwe rozwiązania danego problemu oraz pozytywne i negatywne skutki poszczególnych rozwiązań.Sposób realizacji1. Nauczyciel przygotowuje schemat drzewka na arkuszach papieru lub tablicy szkolnej.2.Podstawowe znaczenie ma kolejność wypełniania schematu drzewka, składającego się z czterech poziomów. Na początku należy określić sytuację, która zmusza do podjęcia decyzji. Nauczyciel podaje zagadnienie (formułuje problem), na przykład: „Czy powinno się kupować produkty w plastikowych opakowaniach?" i zapisuje je u podstawy drzewa na najniższym poziomie.3.Drugi poziom stanowią gałęzie, w które uczniowie wpisują rozwiązania. Liczba gałęzi zależy od ilości proponowanych wariantów.4.Następnie trzeba określić wartości i cele, jakie zamierzamy osiągnąć. Uczniowie w odpowiednich miejscach schematu wpisują swoje propozycje.5.Pod kątem przyjętych celów i wartości wypełniają kolejny poziom drzewka: pozytywne i negatywne skutki każdego rozwiązania.6.Uczniowie z pomocą nauczyciela podsumowują wyniki dyskusji i wybierają najlepsze rozwiązania. PIRAMIDA PRIORYTETÓWPiramida priorytetów ułatwia systematyzację informacji i ich wartościowanie.
Wyróżniamy następujące rodzaje piramid:piramidę słupkowąpiramidę diamentowąpiramidę trójkątnąSposób realizacji1.Nauczyciel podaje zagadnienie, przykładowo: Dlaczego samochody policji, straży pożarnej, pogotowia ratunkowego jechały na sygnale?2.Uczniowie wymieniają powody dla których samochody (policyjny, strażacki,pogotowia ratunkowego) jechały na sygnale. Wszystkie propozycje są zapisywane na tablicy lub kartkach.3.Nauczyciel wraz z uczniami ocenia, które z nich są istotne i umieszcza je w odpowiednich miejscach piramidy według stopnia ważności.4.Jeśli istnieje więcej informacji, które chcemy usystematyzować, można wykorzystać piramidę diamentową lub trójkątną.Tworzenie piramidy priorytetówPodział uczniów na 3 grupy. Każda grupa opracowuje inne zagadnienie:I grupa zajmuje się pracą policji,II grupa zajmuje się pracą pogotowia ratunkowego,III grupa zajmuje się pracą straży pożarnej.Grupy otrzymują plansze z piramidą oraz kartki z wcześniej zapisanymi propozycjami w formie haseł.Uczniowie w grupach ustalają, które hasło ma być umieszczone na szczycie piramidy, mniej ważne coraz niżej.Prezentacja piramid (plakatów) przez grupy, uzasadnienie swojego wyboru.
Kula śniegowaZwana też dyskusją piramidową, polega na przechodzeniu od pracy indywidualnej do pracy w całej grupie. Technika ta daje szansę każdemu na sprecyzowanie swojego zdania i stanowiska na podany temat, umożliwia nabywanie doświadczeń, jak też pozwala dzieciom ćwiczyć i śledzić proces uzgadniania stanowisk.Ogólny zarys rej techniki jest następujący:- uczniowie pracują indywidualnie nad nowym problemem,- łączą się w pary i ustalają wspólne stanowisko,- pary łączą się w czwórki i ustalają wspólne stanowisko,- czwórki łączą się w ósemki i ustalają wspólne stanowisko,- ósemki łączą się w szesnastki i ustalają wspólne stanowisko,- prezentacja wspólnie wypracowanego stanowiska.- Każde dziecko otrzymuje kartkę z napisanym słowem, np. dobroć.Zadaniem dziecka jest napisanie definicji tego pojęcia. Kiedy praca indywidualna jest zakończona, dzieci dobierają się w pary. W parach uczniowie odczytują swoje definicje, definicje i próbują z dwóch stworzyć jedną , wpisując ją na większą kartkę. Potem pary łączą się w czwórki, ósemki, szesnastki i w ten sposób na dużej kartce powstaje jedna definicja wypracowana przez grupę.
7.cele edukacji regionalnej
Ogólne:
· zachęcenie uczniów do planowego poszerzania i pogłębiania wiedzy o miejscowości, województwie, w którym mieszkają,
· zainteresowanie rozwojem kulturalnym własnego regionu,
· dostrzeganie ludzi aktynie działających, kształtujących życie społeczne, kulturalne, polityczne i gospodarcze regionu,
· ...
Dziuba28