Uczeń zdolny
Cechy charakterystyczne uczenia się uczniów zdolnych:
W szkole zdolności ucznia praktycznie ujawniają się w toku pracy nad materiałem
nauczania. Uczniowie zdolni z reguły:
- uczą się szybciej,
- opanowują szerszy zakres materiału,
- uczą się inaczej, szukają związków przyczynowo skutkowych, dążą do odkryć, swobodniej zestawiają wiadomości, sięgają po dodatkowe informacje, mają bogatsze skojarzenia, potrzebują większej liczby i lepszych argumentów, posługują się łatwo językiem danej dyscypliny,
- ich wyniki uczenia się sięgają głębiej, obejmują rozumienie materiału, rozwiązywanie problemów, umiejętność świadomego kierowania własnymi procesami umysłowymi,
- uczą się wytrwalej, jeśli tylko uznają sens pracy nad danym materiałem, czytają dużo i chętnie,
- mają urozmaicone cele uczenia się i zaspakajania ciekawości, zainteresowań i ambicji, realizację odległych planów życiowych,
- bardziej zależy im na nagrodach,
- mają szeroki zakres uwagi, są zdolni do koncentracji i wytrwałości w rozwiązywaniu problemów,
- charakteryzuje ich bogatsze, niż u rówieśników słownictwo, zarówno pod względem ilościowym jak i jakościowym,
- są zdolni do samodzielnej i efektywnej pracy,
- wcześniej niż inni ( często w wieku przedszkolnym ) opanowują umiejętność czytania i pisania ( i potrafią z niej korzystać ),
- wykazują zdolność wnikliwej obserwacji,
- wykazują inicjatywę i oryginalność w pracy umysłowej,
- wykazują wysoką sprawność umysłową i szybką reakcję na nowe pomysły,
- szybko uczą się na pamięć ( zapamiętują nowe rzeczy ),
- interesują ich problemy natury człowieka i świata, problemy filozoficzne,
- mają niezwykłą wyobraźnię,
- z łatwością stosują się do skomplikowanych instrukcji,
- mają różne i liczne zainteresowania, często korzystają z bibliotek i innych źródeł informacji,
- charakteryzuje ich wyższy poziom wiary we własne siły,
- mają większe poczucie humoru, łatwiej dostrzegają komiczne aspekty rzeczywistości,
- są na ogół lepsi od innych w matematyce.
Identyfikowanie uczniów zdolnych:
Do wykrywania zdolności intelektualnych służą rożne wypracowane przez psychologię
testy inteligencji, zdolności i osobowości. Najlepiej jednak poznaje się zdolności przez
obserwację procesów i wyników działania jednostki. Możliwość takiej obserwacji mają przede wszystkim rodzice i nauczyciele.
Uczenie się poprzez zmysły: udział systemów reprezentacyjnych w przekazywaniu i odbieraniu informacji
– preferencje wizualne (wzrokowcy)
– preferencjami audytywnymi (słuchowcy)
– preferencje kinestetyczne
Style uczenia się
Teoria wielorakiej inteligencji Howarda Gardnera
Siedem rodzajów inteligencji Gardnera to pogrupowane zdolności i umiejętności nie do końca wyliczalne:
1. Lingwistyczna: umiejętność posługiwania się językiem, wzorami i systemami.
2. Matematyczna i logiczna: umiłowanie precyzji oraz myślenia abstrakcyjnego i ustrukturalizowanego.
3. Wizualna i przestrzenna: myślenie obrazowe, umiejętne korzystanie z map, diagramów i tabel, wykorzystanie ruchu towarzyszącego procesowi uczenia się.
4. Muzyczna: wrażliwość emocjonalna, poczucie rytmu, zrozumienie złożoności muzyki.
5. Interpersonalna: łatwy kontakt z innymi ludźmi, umiejętności mediacyjne, dobra komunikatywność.
6. Intrapersonalna: automotywacja, wysoki poziom wiedzy o samym sobie, silne poczucie wartości.
7. Kinestetyczna: dobre wyczucie czasu, uzdolnienia manualne, duże znaczenie zmysłu dotyku, ruchliwość, dobra organizacja przestrzenna.
Ogólne zasady organizacji pracy ucznia zdolnego:
– Utrzymać wysoki poziom stawianych mu zadań i zapewnić, że będzie widział sens zajmowania się nimi,
– Uczyć obszerniejszego materiału lub nawet innego albo stawiać mu inne cele np. udział w konkursach i olimpiadach przedmiotowych, redagowanie gazetki szkolnej, pomoc kolegom w nauce,
– Uczenie powinno być zbliżone do procesu badawczego i być dla ucznia wyzwaniem intelektualnym,
– Osiągnięcia (tylko poważne) - powinny być docenione dobrze dobraną i uzasadnioną nagrodą,
– Wszystkie pomysły i prace traktować z powagą i życzliwością.
Trudności:
Sposób przejawiania wyjątkowości przez ucznia zdolnego bywa przykry zarówno dla jego kolegów jak i nauczyciela. Uczniowie ci :
– są nietolerancyjni dla pozostałych (szczególnie dla dużo słabszych od nich),
– uporczywie dociekają dowodzą swoich racji, kwestionują zdanie nauczycieli,
– nie liczą się z konsekwencjami swojego postępowania w grupie rówieśniczej,
– różna hierarchia wartości powoduje ich wyobcowanie z klasy,
– swoją osobą absorbują nauczyciela, zabierają czas lekcji,
– zawyżają poziom przerabianego materiału i metod, które nie interesują innych.
Zainteresowania i pasje uczniów zdolnych często nie są wykorzystywane w szkole,
wypierają one tym samym czas przeznaczony na naukę i odbijają się niekorzystnie na ocenach
uczniów. Powodami takiego stanu mogą być:
– niewłaściwa organizacja szkoły i jej programów,
– stosunek nauczyciela do dziecka,
– sytuacja domowa ucznia,
– stosunki panujące w klasie,
– przyczyny tkwiące w samym uczniu (m.in. łatwe zniechęcanie się trudnościami i niechęć do ich pokonywania, nadpobudliwość psychoruchowa i emocjonalna).
Model Renzulliego.
W pracy nauczyciela najczęściej wykorzystuje się model Renzulliego, według którego można uznać za człowieka zdolnego osobę, która spełnia trzy konieczne warunki:
– posiada ponadprzeciętne zdolności ogólne,
– wykazuje silne zaangażowanie w zadanie (wysoka motywacja),
ma możliwości twórcze.
Wybitne zdolności powstają jako interakcja tych trzech elementów tzn. zdolności ogólnych, motywacji i twórczości. Do nich dodawany jest istotny współwystępujący czynnik, którym są uwarunkowania środowiskowe (szkoła, rówieśnicy i rodzina), decydujące o tym, jak potoczą się losy dziecka.
sir_matin