19.11.2012.docx

PEDAGOGIKA SPECJALNA                                          19.11.12

Istota kształcenia specjalnego – jest elastycznym systemem ułatwień wychowawczych, stosowanych wobec uczniów, którzy mają różnego rodzaju i stopnia trudności w nauce, spowodowane czynnikami zewnętrznymi bądź wewnętrznymi, zaburzeniami fizycznymi czy psychicznymi.

Kształcenie specjalne – to zorganizowany proces edukacji dostosowany do potrzeb wychowanka i ucznia niepełnosprawnego, dla którego ze względu na istotne zaburzenia lub dysfunkcje w różnych strefach rozwoju (motoryce, zmysłach, intelekcie, psychice) zakłócających jego funkcjonowanie psychiczne, fizyczne, społeczne oraz możliwości uczenia się, konieczne jest specjalistyczne oddziaływanie dydaktyczne, wychowawcze i rewalidacyjne, ukierunkowane na jego wszechstronny rozwój.

Cele i zadania kształcenia specjalnego

Specyfika kształcenia specjalnego – dziś

Kierunki zmian kształcenia specjalnego – dziś

·         Powszechność nauczania w dostępnych dla wszystkich uczniów budynkach szkolnych (likwidacja barier społecznych, psychicznych oraz architektonicznych, zapewnianie uczniom poczucia bezpieczeństwa).

·         Zapewnienie warunków realizacji obowiązku szkolnego w sposób dostosowany do tempa rozwoju dziecka w otwartym systemie, który stwarza możliwość przejścia pomiędzy poszczególnymi typami szkół i na każdym etapie kształcenia (zależnie od potrzeb i możliwości niepełnosprawnego ucznia).

·         Wczesne rozpoznanie zaburzeń i podejmowanie wspierania rozwoju przez zorganizowaną działalność psychologiczną, pedagogiczną i rehabilitacyjną.

·         Realizowanie programu dostosowanego do indywidualnych potrzeb dziecka oraz rozwijanie jego zaradności w życiu codziennym.

·         Orzekanie o rodzaju i stopniu niepełnosprawności dziecka na podstawie rzetelnej, wielokrotnej, interdyscyplinarnej diagnozy, wskazującej na potencjały rozwojowe i mocne strony dziecka.

·         Śledzenie przebiegu edukacji dziecka przez wielospecjalistyczny zespół, zewnętrzny wobec szkoły, we współpracy z rodzicami.

·         Ograniczenie nauczania indywidualnego w domu do wyjątkowych przypadków.

·         Ograniczenie do  niezbędnego minimum konieczności korzystania z Internetu przez dzieci i rozwinięcie systemu dowozu dzieci z domu rodzinnego do szkoły.

Tradycyjne podejście do kształcenia specjalnego

Typy systemów kształcenia uczniów niepełnosprawnych

Typ segregacyjny

·         Szeroki zakres specjalnego kształcenia, realizowanego w placówkach segregacyjnych (całkowicie zablokowany dostęp do kształcenia w szkołach ogólnodostępnych).

·         Brak ograniczeń do specjalnej pomocy (warunki uczenia są korzystniejsze dla ucznia niepełnosprawnego: mniejsza liczebność klas, specjalistyczne wykształcenie personelu, nagromadzenie specjalnych środków dydaktycznych i rehabilitacyjnych).

Typ wspólnego nurtu

·         Uczeń niepełnosprawny pobiera naukę w szkole ogólnodostępnej, ale objęty jest kształceniem specjalnym.

·         Uczeń posiada specjalny status, który nadaje mu orzeczenie o niepełnosprawności; korzysta z indywidualnych programów kształcenia.

·         Uczeń przez większość czasu spędzanego w szkole, pozostaje pod opieka pedagoga specjalnego.

·         Proces kształcenia ucznia niepełnosprawnego zakłada specjalne cele, treści i formy kształcenia, a nawet odrębną przestrzeń fizyczną poza klasą.

Typ asymilacyjny

·         Do szkół lub klas specjalnych kierowani są wszyscy uczniowie, którzy bez specjalnego kształcenia nie są w stanie, uczyć się na tyle efektywnie, aby sprostać minimalnym wymaganiom szkoły normalnej.

·         W szkole ogólnodostępnej nie stwarza się specjalnych warunków integracji dla uczniów niepełnosprawnych; uczniowie nie posiadają ani orzeczeń o niepełnosprawności ani indywidualnych programów nauczania.

Typ inkluzyjny

·         Maksymalna reedukacja pomocy specjalnej; po kształcenie specjalne sięga się w ostateczności; w tym systemie bardzo niewielu uczniów posiada status niepełnosprawnych.

·         Również tym uczniom niepełnosprawnym zapewnia się dostęp do szkoły ogólnodostępnej, wykorzystując jednak rozwiązania specjalne (pomoc pedagoga specjalnego, znaczna modyfikacja programu nauczania).

Orzekanie o potrzebie kształcenia specjalnego

ü      Potrzeba kształcenia specjalnego jet wynikiem niepełnosprawności edukacyjnej dziecka, która skutkuje potrzebą wprowadzenia specjalnej organizacji nauki i specjalnych metod pracy pedagogicznej.

ü      Podmioty wydające orzeczenia: specjalistyczne zespoły orzekające powołane przy poradniach psychologiczno – pedagogicznych.

Cel wydania orzeczenia

·         Rozstrzygnięcie na podstawie wieloaspektowej diagnozy czy uczeń potrzebuje kształcenia specjalnego.

·         Jakie metody i formy pracy z dzieckiem są rekomendowane.

·         W jakim rodzaju szkoły uczeń powinien być kształcony.

Kto decyduje o wdrożeniu orzeczenia? – rodzice lub prawni opiekunowie.

Uczniowie z niepełnosprawnością objęci praktyką orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego

·         Niesłyszący / słabo słyszący

·         Niewidomi / słabo widzący

·         Z niepełnosprawnością ruchową

·         Z niepełnosprawnością intelektualną

·         Z rozpoznanym autyzmem

·         Z niepełnosprawnością sprzężoną

·         Niedostosowani społecznie

·         Zagrożeni niedostosowaniem społecznym

·         Zagrożeni uzależnianiem

·         Z zaburzeniami zachowania

·         Z chorobami przewlekłymi

·         Z zaburzeniami psychicznymi

Formy organizacyjne kształcenia uczniów z niepełnosprawnościami

Polski system kształcenia należy do najpopularniejszego w Europie, systemu ‘wielu ścieżek’, w którym:

ü      Orzecznictwo o potrzebie kształcenia specjalnego jest na średnim poziomie

ü      Kształcenie jest realizowane w podobnych proporcjach w segregacyjnych i niesegregacyjnych formach.

·         Po reformie oświaty w roku 2000/2001 zwiększa się liczba uczniów z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego, którzy pobierają naukę w niesegregacyjnych formach kształcenia.

·         W szkołach specjalnych, zgodnie z założeniami reformy kształcić się mają dzieci z poważnymi deficytami psychicznymi oraz uczniowie z poważną niepełnoprawnością intelektualną.