HINDUIZM.pdf

Hinduizm – Wikipedia, wolna encyklopedia

Page 1 of 15

Hinduizm

Z Wikipedii

Hinduizm – określenie zbiorcze na grupę wierzeń

religijnych, wyznawanych głównie na Półwyspie

Indyjskim.

Część serii na temat

Hinduizmu

Rozmaite odłamy hinduizmu wyznaje prawie 1 miliard

ludzi, z których ok. 910 milionów mieszka w Indiach i

Nepalu (łącznie). Inne państwa ze znacznym odsetkiem

hinduistów to: Bangladesz, Sri Lanka, Pakistan, Indonezja,

Singapur, Gujana, Surinam, Fidżi, Mauritius, Trynidad i

Tobago, Republika Południowej Afryki. W związku z tym

hinduizm, traktowany zbiorczo, jest trzecią pod względem

liczby wyznawców religią świata [1][2] .

Historia ·Bóstwa

Tradycje ·Mitologia

Wierzenia i praktyki

Reinkarnacja ·Moksza

Karma ·Pudźa ·Maja

Samsara ·Dharma

Wedanta ·

Joga ·Ajurweda

Juga ·Wegetarianizm

Bhakti ·Mantra

Święte pisma

Upaniszady ·Wedy

Brahmany ·Bhagawadgita

Ramajana ·Mahabharata

Purana ·Aranjaka

Shikshapatri ·Waćanamrut

Tematy powiązane

Religie dharmiczne ·

Hinduizm według kraju

Duchowni ·Mandir

System kastowy

Glosariusz ·Murti

Istnieje bardzo wiele odłamów hinduistycznych, różniących

się zarówno wierzeniami na temat Boga, jak i praktykami.

Ich wyznawców łączy przede wszystkim:

Szacunek dla świętych ksiąg – Wed

Wiara w prawo akcji i reakcji (karma)

Dążenie do wyzwolenia, różnie rozumianego przez

poszczególne odłamy.

Duże różnice doktrynalne powodują duże trudności ze

zdefiniowaniem hinduizmu.

Różne odłamy hinduizmu zawierają cechy monoteizmu,

monizmu, panteizmu, henoteizmu, panenteizmu, politeizmu

czy nawet ateizmu. Generalnie hinduizm uznaje, że każda

wiara, która prowadzi do Boga, jest dobra.

W hinduizmie istnieje wiara w bóstwa – dewy (bóstwa

męskie) i dewi (bóstwa żeńskie), które są zwykle

traktowane albo jako emanacje jedynego Boga lub (rzadziej) jako

istoty niższe (odpowiedniki aniołów w religiach abrahamowych).

Hinduizm ma ogromny zbiór świętych pism. Dzieli się je na śruti -

literaturę wedyjską - Wedy oraz smryti - literaturę początkowo

niekanoniczną, w skład której wchodzą eposy: Ramajana i

Mahabharata (w tym na szczególną uwagę zasługuje jedna z jej ksiąg

- Bhagawadgita), Purany oraz Manusmryti. Istnieją również inne

księgi uznawane za święte tylko przez niektóre hinduistyczne odłamy

bądź ruchy religijne. Dla części hinduistów kanon świętych ksiąg jest

w dalszym ciągu otwarty, a nawet w niektórych nurtach za święte

uznawane są święte teksty innych wyznań.

OM – zapis sylaby będącej

symbolem hinduizmu

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hinduizm

2009-12-07

Wiara w reinkarnację

Hinduizm – Wikipedia, wolna encyklopedia

Page 2 of 15

Z reguły za symbol religii hinduistycznej uważa się znak: "OM".

Czasami też symbolem hinduizmu jest swastyka hinduistyczna. Z

hinduizmu (i poprzedzającego go braminizmu) wywodzi się wiele

innych religii, m.in. buddyzm [3][4] , dźinizm, sikhizm, adźiwikowie

(pośrednio) [3][4] .

Dawniej hinduizm badano głównie jako strukturę opozycyjną do

uniwersalistycznych religii Indii (buddyzmu czy islamu), zwracając

uwagę głównie na to, że nie ma on jednolitej struktury

organizacyjnej, formy kultu i doktryna są zmienne i płynne, nie ma

rozbudowanych, uniwersalnych instytucji. Obecnie zwraca się jednak

uwagę na to, że obraz akcentujący wył ącznie te czynniki nie jest

pełny i w dużej mierze wywodzi się ze światopoglądu angielskich

kolonizatorów, którzy uważali, że umysłowość indyjska nie jest zdolna do tworzenia jakiejś własnej,

osobnej i trwałej organizacji społecznej. Skutkiem tego stanu rzeczy jest także to, że

niewspółmiernie rozwinięte są badania nad tradycją aryjską i bramińską (w tym tradycją wedyjską,

bramińsko-teologiczną i filozoficzna) w dziejach hinduizmu, podczas gdy badania nad elementami

tubylczymi i współczesnymi ciągle pozostają w pewnej mierze zaniedbane. Istnieją wciąż także duże

luki w badaniach nad hinduizmem na południu Indii.

Swastyka hinduistyczna

Spis treści

■

1 Etymologia

■

2 Wierzenia

■

2.1 Koncepcja Boga i sił wyższych

■

2.1.1 Dewy i dewi

■

2.2 Koncepcje duszy

2.1.2 Awatarowie

■

2.3 Reinkarnacja i samsara

■

2.4 Ezoteryka i mistyka

■

2.5 Stworzenie wszechświata i eschatologia

■

2.6 Podział czasu

■

3 Etyka

2.7 Czas i przeznaczenie

■

4 Święte pisma

■

5 Historia

■

6 Odłamy

■

7 Praktyki

■

8 Aspekty społeczne

■

8.1 Warny

■

8.2 Rodzina

■

8.3 Zwierzęta

■

9 Hinduizm a kultura

8.3.1 Święte krowy

■

9.1 Filozofia

■

9.2 Literatura

■

10 Wpływ na inne religie

9.3 Muzyka i taniec

■

11 Przypisy

■

12 Bibliografia

■

13 Zobacz też

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hinduizm

2009-12-07

Hinduizm – Wikipedia, wolna encyklopedia

Page 3 of 15

■

14 Linki zewnętrzne

Etymologia

Perski termin Hindu pochodzi od sanskryckiego słowa Sindhu oznaczającego rzekę Indus i

wykorzystany był przez perskich geografów do określania ludów mieszkających za tą rzeką.

Terminy Hindu i Hindoo wykorzystane były przez Brytyjczyków pod koniec XVIII wieku w

odniesieniu do mieszkańców Hindustanu. Wkrótce określenie Hindu zaczęło się odnosić do każdego

Indusa (w sensie: mieszkańca Indii) wyznania innego niż islam, chrześcijaństwo, sikhizm i dżinizm.

Ok. 1830 r. Brytyjczycy przez dołączenie do słowa Hindu przyrostka ism i utworzyli używaną dziś

nazwa hinduizm (w angielskiej formie jako Hinduism ). W pierwszej połowie XIX wieku

rozpowszechnił się on w Europie dla przeciwstawienia religii indyjskich buddyzmowi i dżinizmowi.

Sami wyznawcy na określenie swojej religii używają nazwy sanātanadharma , czyli odwieczny

porządek .

Wierzenia

Koncepcja Boga i siłwyższych

Z uwagi na to, że hinduizm nie jest jednolitym zbiorem wierzeń, z jasno zdefiniowaną doktryną,

można w obrębie hinduizmu napotkać różne poglądy na naturę bóstwa. Odłamy hinduizmu

zawierają cechy monoteizmu, monizmu, panteizmu, henoteizmu, panenteizmu, a nawet, według

niektórych, szeroko pojmowanego politeizmu czy ateizmu. Upaniszady, Wedy i inne święte księgi

hinduistyczne takie jak Bhagawadgita czy Bhagawatapurana prezentują pogląd, że istnieje tylko

jeden jedyny Bóg. Hinduizm określany jest przez niektórych mianem "pseudopoliteizmu"; według

tego poglądu pod powierzchowną warstwą wielobóstwa kryje się warstwa monoteistyczna (jedyny

Bóg i jego emanacje, czyli wcielenia). We współczesnym (dziewiętnasto- i dwudziestowiecznym)

hinduizmie jego przedstawiciele, tacy jak Ramakryszna, Mahatma Gandhi, Ramana Mahariszi,

Paramahansa Jogananda, Swami Rama czy Sathya Sai Baba nauczali i nauczają monoteistycznych

koncepcji Boga.

Dewy i dewi

W hinduizmie istnieje wiara w bóstwa (sanskryt dewa – bóstwa męskie

np. Brahma, Wisznu, i dewi – bóstwa żeńskie, np. Saraswati), które w

większości odłamów hinduizmu traktowanie są jako różne postacie i

emanacje jedynego Boga bądź też jako istoty astralne, niższe od Boga

(podobnie jak anioły w chrześcijaństwie czy islamie) [5] . Hinduizm ma

najbogatszy panteon ze wszystkich religii. Bóstwa te mają znaczenie

mocno symboliczne, w dużej mierze zależne od regionu, w którym są

czczone. Każda z głównych grup wierzeń w hinduizmie uznaje swojego

dewa za przejaw Absolutu/Brahmana lub Iśwarę (osobowego Boga)

(czy też jego głównego awatara). Najpowszechniejszy jest kult Wisznu

(w tym jego Awatarów) i Śiwy oraz Dewi. Także prawie wszyscy

hinduiści modlą się do Ganeśi, rzadko czci się go jednak jako przejaw

Boga jedynego.

Śiwa jako medytujący

jogin i asceta

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hinduizm

2009-12-07

Hinduizm – Wikipedia, wolna encyklopedia

Page 4 of 15

Powyższe bóstwa uzyskały obecny status w połowie I tysiąclecia p.n.e. i zastąpiły bogów drugiej

generacji (np. Indra, Waruna), które z kolei były następcami bogów panindoeuropejskich.

W hinduizmie istnieją także miliony innych dewów i dewi. Kulty większości z nich mają charakter

lokalny. Ich przedstawienia są ściśle symboliczne.

Awatarowie

Hinduiści wierzą, że Bóg lub bogowie zstępują na Ziemię co kilka tysięcy lat jako awatara, aby

wypełnić ważną misję – uratować świat przed upadkiem moralnym (np. Rama lub Kryszna). W

przypadku niektórych awatarów (tu chodzi głównie o Buddę) nie ma jasności co do dokładnej misji

jaką mieli wypełnić.

Dla większości hinduistów najważniejsze znaczenie ma dziesięciu głównych awatarów

(Daśawatarów) Wisznu:

Kurma – pod postacią Żółwia

Waraha – pod postacią dzika

Narasinha – pod postacią pół-człowieka pół-lwa

Wamana – pod postacią karła

Paraśurama – pod postacią człowieka

Rama – pod postacią księcia Ajodhji

Kryszna – pod postacią człowieka, urodzonego w rodzinie pasterzy krów, który w przyszłości

zostaje władcą

Budda – pod postacią człowieka, jednak część hinduistów uważa, że dziewiątym awatarem był

Balarama (który zstąpił na Ziemię razem z Kryszną)

10.

Kalkin – pod postacią jeźdźca (na białym koniu), którego przyjście ma zwiastować koniec

obecnej Kali jugi; większość hinduistów oczekuje na jego przybycie, jednak niektóre odłamy

hinduistyczne uważają, że ono już nastąpiło

Zdecydowanie najbardziej czczeni spośród wyżej wymienionych awatarów są Rama i Kryszna.

Pojawiają się też awatary dewów i dewi innych niż Wisznu, są jednak mniej popularne.

Zdarza się także, że inne osoby uważane są z Awatarów częściowych, na przykład: Wjasa czy

Tukaram. Ponadto istnieje wiele hinduistycznych ruchów religijnych, według których przywódcy

religijni (głównie dziewiętnasto- i dwudziestowieczni) są awatarami.

Koncepcje duszy

Według hinduizmu dusza jest nieśmiertelna. Dotyczy to zarówno ludzi jak i zwierząt, roślin i

przedmiotów. Przechodzi ona serię wcieleń aż do osiągnięcia mokszy co jest bardziej szczegółowo

omówione w tym artykule w sekcji "Reinkarnacja i samsara".

Zgodnie z hinduizmem dusza została stworzona na podobieństwo Boga, różni się od niego tym, że

jeszcze nie jest doskonała, natomiast Bóg tak. Może ona jednak osiągnąć doskonałość i pełne

zespolenie z Bogiem, co jest celem hinduistów.

Reinkarnacja i samsara

W hinduizmie powszechna jest wiara w reinkarnację. Według hinduistów dusza przechodzi przez

coraz wyższe postacie – od przedmiotu, przez postać rośliny, zwierzęcia, człowieka (i jeszcze parę

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hinduizm

2009-12-07

Matsja – pod postacią ryby

Hinduizm – Wikipedia, wolna encyklopedia

Page 5 of 15

wyższych) po zjednoczenie i stopienie się z Brahmanem (Bogiem, Absolutem) raz na zawsze. W

skrajnych przypadkach (za karę za popełnienie poważnych zbrodni) dusza może przybrać postać

niższą.

Losy duszy (w tym postać, którą przybierze w następnym życiu) warunkowane są przez czyny –

poprzez każdy czyn dusza zbiera określoną (dobrą lub złą, zależnie od czynów) karmę , której

rezultatem są sukcesy i szczęście lub cierpienia. Gdy te nastąpią, wtedy karma się spala.

Wędrówka dusz, w którą wierzą hinduiści, nazywa się sansarą. Hinduiści dążą do jej zakończenia i

zjednoczenia się na zawsze z Bogiem (Brahmanem), co jest możliwe poprzez jedną z trzech dróg –

bhaktijogę (miłość i oddanie), dźńanajogę (zdobywanie mądrości duchowej) lub karmajogę

(bezinteresowne działanie).

Reinkarnacja opisana jest w Bhagawadgicie:

Duch porzuca zużyte ciało, by nowe przyoblec, jak człowiek co odzież znoszoną na

świeżą zamienia. (Bhagawadgita 2:22)

Ezoteryka i mistyka

Zgodnie z większością mistycznych systemów hinduistycznych w ciele człowieka znajduje się

siedem głównych ośrodków energii zwanych ćakramami. Każdy z nich odpowiedzialny jest za

określone umiejętności i cechy.

Spotykany wśród hinduistów jest także pogląd, że dusze człowieka otaczają trzy ciała, powłoki –

ciało fizyczne, ciało astralne i ciało przyczynowe. Zostały one uszeregowane w kolejności od

najgęstszej do najmniej gęstej.

Wielu hinduistów wierzy też, że istnieją trzy wszechświaty: materialny, astralny i przyczynowy,

każdy z nich jest mniej gęsty od poprzedniego.

Stworzenie wszechświata i eschatologia

W obrębie hinduizmu można spotkać dwa różne poglądy na ten temat: monistyczny i dualistyczny.

Według pierwszego świat jest tworzony przez Boga cały czas. Według drugiego (zakładającego

istnienie trzech osobnych jednostek: Boga, dusz i materii) świat był raz stworzony, gdy Bóg ułożył

materię w odpowiednie kształty. Wysnuwano w świętych pismach hinduizmu różne teorie na temat

tego w jaki sposób powstał wszechświat - według niektórych powstał ze złotego jaja, według innych

ze związku seksualnego itp.

Według hinduizmu, pod koniec kalpy wszechświat zostanie zniszczony, a potem po okresie kolejnej

kalpy nowy wszechświat będzie powołany do życia. W momencie zniszczenia wszechświata

następuje mahapralaja, czyli "wielkie rozwiązanie". Inny pogląd, powszechny wśród śiwaitów głosi,

że wszechświat jest nieustannie niszczony i powoływany do życia (symbolem tego jest taniec Śiwy-

Nataradźy).

Podziałczasu

Według hinduizmu czas się dzieli na cztery ery, czyli jugi: Kritajugę (zwaną też Satjajugą),

Tretajugę, Dwaparajugę i Kalijugę. Satjajuga jest uważana za erę najwyższej moralności, a podczas

następnych następuje spadek moralności ludzi, aż do Kalijugi, gdzie jest on najniższy. Według

większości hinduistów obecną erą jest Kalijuga. Kritajuga trwa cztery tysiące lat, Tretajuga trwa trzy

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hinduizm

2009-12-07

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: