Młodszy wiek szkolny.
Czynniki rozwoju dzieci w młodszym wieku szkolnym i jego ogólna charakterystyka.
Czynniki rozwoju.
Koniec wieku przedszkolnego i pierwsze lata pobytu w szkole są okresem szczególnie istotnym dla dalszego rozwoju dziecka. Dzieje się tak, dlatego, że w społeczeństwach cywilizowanych, w których szkoła pełni wobec młodego pokolenia funkcje kształcące, przygotowujące do życia i pracy zawodowej, oraz w dużej mierze także opiekuńczo- wychowawcze, staje się ona dla dziecka od chwili wstąpienia do niej potężnym szczytem rozwoju.
Powszechne uznanie tej roli szkoły znajduje odzwierciedlenie niemal we wszystkich podziałach życia. Kierowanie rozwojem dziecka przedszkolnego uwzględniało zadania rozwojowe, które staną przed nim w okresie szkolnym. Lata szkolne w społeczeństwach cywilizowanych obejmują dużą część życia człowieka. Szkoła współdziała w przebywaniu przez niego niemal całej drogi ku dojrzałości. Wiek szkolny w tym znaczeniu jest wielkim i bardzo złożonym okresem, rozpadającym się na mniejsze, które charakteryzują specyficzne zjawiska rozwojowe.
Młodszy wiek szkolny obejmuje okres od 7 do 11- 12 lat. W polskim ustroju szkolnym dzieci rozpoczynają systematyczną naukę w wieku 7 lat i ten rok uważany jest za granicę dzielącą okres przedszkolny od nowego stadium ich rozwoju. Granica ta jest jednak umowna i ruchoma. Ponadto w jednym i tym samym kraju istnieją wahania odnośnie do tak zwanego wieku metrykalnego wymaganego przy zapisie dziecka do szkoły. Poziom ogólnego rozwoju dzieci oraz stopień ich dojrzałości do podjęcia nauki w szkole są bardzo nierówne i to zjawisko to obserwuje się w skali światowej.
Największą liczebnie grupę stanowią dzieci o normalnym i harmonijnym rozwoju, dobrze przygotowane do podjęcia nauki w instytucji zbiorowego nauczania i wychowania, jaką jest szkoła. Coraz częściej jednak wyodrębnia się z niej grupa o wyraźnie przyspieszonym rozwoju. Zjawisko akceleracji występuje także u dzieci wstępujących do szkoły.
W wieku przedszkolnym rodzina była podstawowym i dla większości dzieci jednym środowiskiem wychowawczym decydującym o rozwoju. Od 7 roku życia dziecko, nie przestając należeć do rodziny, spełniającej wobec niego swoje funkcje wychowawczo- opiekuńcze wkracza do zupełnie odmiennego środowiska szkolnego, które zacznie kształtować jego umysł i wywierać wielki wpływ na całą osobowość. Wstąpienie dziecka do szkoły w życiu dziecka. Przejście od dominującej w okresie przedszkolnym działalności zabawowej lub na wpół zabawowej do nauki szkolnej oznacza dla niego pojawienie się poważnego obowiązku osobistego i społecznego. Od chwili pójścia do szkoły zmienia się gruntownie codzienny tryb życia i zajęć dziecka.
Wejście dziecka w nowe, niezmiernie złożone środowisko szkolne oznacza dla niego również konieczność nawiązania kontaktów z grupą rówieśników. Szkoła staje się dla dziecka również miejscem, w którym uczy się uspołecznienia. Poza szkołą i poza rodziną oraz instytucjami wychowania pozaszkolnego zaczyna też działać na dziecko coraz intensywniej szersze otoczenie. Wśród wielkiej różnorodności czynników działających na dziecko w tym nowym stadium jego rozwoju znaczenie szkoły, jako instytucji kształcącej i wychowującej jest szczególnie istotne dzięki temu, że jest to oddziaływanie systematyczne, długotrwałe i łączące przekazywanie wiedzy z ćwiczeniem funkcji psychicznych i ukierunkowanym kształtowaniem osobowości. Na ogół postawy dzieci wstępujących do szkoły są w stosunku do niej i do zadań ucznia w pełni pozytywne. Jednakże znacznej grupie dzieci przystosowanie do wymagań szkoły i funkcjonowanie w niej nie przychodzi łatwo. Co więcej, jeśli trudności nie zostaną przezwyciężone u progu szkoły lub pierwszych latach pobytu w niej w dalszych klasach pogłębiają się wyparzając rozwój dziecka. Szkoła funkcjonuje prawidłowo, jeśli zapewnia właściwe tempo rozwoju grupie dzieci o rozwoju przyspieszonym, jeśli w grupie nienadążającej organizuje prostowanie istniejących zaburzeń i opóźnień oraz zapobiega powstawaniu nowych a dzieciom o rozwoju normalnym zapewnia dalszy harmonijny i wszechstronny rozwój.
Rola, zatem naturalnego środowiska rodzinnego oraz środowiska szkolnego w rozwoju dziecka jest doniosła, a właściwe nim kierowanie jest możliwe tylko przy ich współdziałaniu.
Warunki życia dziecka, rozumiane, jako istnienie lub brak w otoczeniu bodźców rozwojowych dostosowanych do jego możliwości percepcyjnych, formy, opiek, jaką zapewnia my środowisko rodzinne lub opiekuńcze (jeśli dzieci z różnych przyczyn oddzielone są od rodziny) oraz poziom dydaktyczno- wychowawczej pracy szkoły. Stwierdza się, że następujące czynniki mają znaczenie dla optymalizacji intelektualnego rozwoju dzieci:
1. zainteresowanie rodziców wykazywane dla dzieci, nastawienie na kontakty i rozmowy z nimi, odpowiadanie na zadawane przez nie pytania wyraźnie pobudzają rozwój, bowiem dzieci z takich rodzin mają wyższe wyniki w testach i lepsze postępy w szkole
2. wielkie znaczenie mają: miłość, akceptacja, spójność rodziny; wywierają one wyraźny pozytywny wpływ nie tylko na sferę uczuciową ale i na intelektualną
3. rodzice, którzy wytworzyli zbyt silną emocjonalną zależność dzieci od nich opóźniają ich rozwój intelektualny; towarzyszą mu wtedy takie właściwości osobowości, jak: agresywność, dążenie do rywalizacji i samostanowienia
4. na rozwój mowy i sprawność czytania jako wskaźniki intelektualnego rozwoju pozytywny wpływ wywiera zainteresowanie dorosłych dla czytelnictwa, istnienie w domu biblioteki
5. intelektualnemu rozwojowi sprzyja utrzymanie przez rodzinę kontaktów z szerszym otoczeniem: odwiedzanie muzeów, teatrów, filharmonii, bibliotek, ogrodów zoologicznych
6. badania uwzględniające socjoekonomiczną strukturę klas, wykazują że wyniki pomiarów inteligencji u dzieci pochodzących z klas wyższych są lepsze niż u pochodzących z klas niższych, jest to uwarunkowane łatwiejszym lub trudniejszym dostępem do oświaty i dóbr kulturalnych.
Wymienione wyżej czynniki mają znaczenia dla optymalizacji intelektualnego rozwoju dzieci. Jego wskaźnikiem jest między innymi wzrost własnej aktywności poznawczej dzieci, rozwój zainteresowań i motywacji do uczenia się i zdobywania wiedzy o świecie. Jednocześnie dokonuje się rozwój uczuciowy i społeczny dzieci, a rola środowiska rodzinnego i szkolnego jest w nim także wielka. Zwłaszcza nowe dla dziecka środowisko szkolne stwarza wiele sytuacji dla rozwoju także jego własnej społecznej. Optymalizacji rozwoju umysłowego i wszystkich sfer osobowości sprzyja ukierunkowana, aktywna ingerencja w warunki rozwoju dziecka, celowe manipulowanie wieloma czynnikami w procesie wychowania.
Fazy rozwoju.
Dzieci wstępujące do szkoły różnią się między sobą nieraz bardzo znacznie pod względem psychofizycznym i stopniem przygotowania do podjęcia nauki szkolnej. Wskutek tego ich start w szkole bywa nierówny a dotyczy to nawet całych grup dzieci. Szkoła natomiast stawia przed swoimi uczniami raczej jednolite zdania i zaczyna się w niej odbywać proces wyrównywania poziomu rozwoju dzieci poddanych jej opiece i kształceniu. Jednakże różnice indywidualne między nimi, uwarunkowane różnymi czynnikami, nadal istnieją w różnych sferach i zakresach. Szkoła usiłuje niwelować takie różnice które mogą oddziaływać hamująco lub zaburzająco na rozwój dziecka, innych wypadkach zaś może je kultywować i otaczać opieką. Mimo niewątpliwie istniejących nie raz głębokich różnic indywidualnych między dziećmi, które w wieku lat 7 rozpoczynają naukę i uczęszczają do klas I- III zachodzi w nich w tym okresie szereg przeobrażeń na tyle wspólnych i typowych ze dają się ująć jako właściwości rozwojowe tego wieku. Ponieważ systematyczne nauczanie i udział dzieci w życiu szkoły, intensyfikacja oddziaływań wychowawczych i coraz żywszy i bardziej bezpośredni kontakt z szerszym otoczeniem stanowią silne bodźce rozwojowe. Wyróżnia się dwie fazy:
1. Faza pierwsza która obejmuje 7 i 8 lat charakteryzuje się złożone zjawiska związane z przekraczaniem przez dziecko progu szkoły i adaptacją do środowiska szkolnego i jego wymagań. Okres ten wymaga od dziecka dużego wysiłku fizycznego i psychicznego. W zasadzie fizycznie dziecko jest w stanie temu podołać, bowiem organizm uzyskał w końcowej fazie wieku przedszkolnego pewną równowagę i odporność. Jednakże kościec dziecka w tej fazie jest jeszcze dość słaby i nie znosi dużych obciążeń. Bardzo intensywne są w tej fazie przeżycia dziecka natury społecznej, szuka ono oparcia w osobach dorosłych, przy czym szczególnego znaczenia nabiera dla niego nauczyciel- wychowawca. Między sobą dzieci obcują na zasadzie kontaktów indywidualnych, stopniowo ucząc się współdziałania, współpracy i wspólnych gier zespołowych. Społeczne życie dzieci w tej fazie przebiega pod okiem i kierunkiem nauczyciela i przez niego jest kierowane praz podporządkowywane zadaniom szkoły zgodnie celami wychowania. Rozwijają się podstawowe funkcje sfery intelektualnej: analiza i synteza wzrokowa, słuchowa, kinestetyczno- ruchowa a osiągnięcie odpowiedniego poziomu jest warunkiem opanowania czytania i pisania. Dzieci przyswajają też w tym okresie pojęcie liczby naturalnej i podstawowe działania arytmetyczne. Dzieci o obniżonym poziomie rozwoju w zakresie podstawowych funkcji intelektualnych lub niedojrzałe społecznie wyrównują te niedobory w okresie pierwszych dwóch lat nauczania, pod warunkiem że mają do tego odpowiednie warunki.
2. Faza druga obejmuje 9 i 10, charakteryzują ją wyraźne zmiany w sferze intelektualnej i całej osobowości dziecka. Rozwija się sprawność posługiwania się ojczystym językiem, staje się on nie tylko środkiem porozumiewania się, ale także przedmiotem głębszego poznawania. Opanowanie umiejętności czytania i pisania rozszerza możliwości chłonięcia przez dziecko wiedzy o świecie. W tym okresie dziecko poznaje i przyswaja pojęcie ułamka dziesiętnego, jak też elementarne wiadomości z geometrii, a w zależności od programu- ewentualnie elementy algebry, topologii, rachunku prawdopodobieństwa. Myślenie dziecka rozwija się w kierunku zwiększonej aktywności i samodzielności, przy czym nasilenie tych właściwości zależy od metod nauczania stosowanych w szkole i od kierunku wychowawczego w rodzinie. W końcu tego okresu dzieci swobodnie dokonują operacji logicznych na podstawie rzeczywistego lub wyobrażonego manipulowania przedmiotami. Osiągnięciem tego okresu jest opanowanie pierwszego zespołu operacji myślowych, zwanych operacjami konkretnymi. Wzrost samoświadomości powoduje że motywacja do uczenia się w szkole i zgodnego z przepisami zachowania się w niej rozwija się w kierunku coraz większego uwewnętrzniania się. Zachodzą przeobrażenia w stosunkach dzieci z dorosłymi i rówieśnikami. Mimo wyraźnej potrzeby obcowania z dorosłymi i szukania u nich życzliwego oparcia i pomocy. Mimo wyraźnej potrzeby obcowania z dorosłymi i szukania u nich życzliwego oparcia i pomocy, dzieci nie uznają już ich autorytetu w sposób bezwarunkowy, skłaniając się do racjonalnej, rzeczowej, a częściowo nawet i krytycznej ich oceny. Narastająca potrzeba obcowania i współdziałania z rówieśnikami prowadzi do tego, że dzieci zaczynają powodować się normami współżycia wytworzonymi i obowiązującymi w grupie. Zdanie rówieśników w początkach tej fazy równoważy się ze zdaniem dorosłych, a w końcowym etapie zaczyna nawet w różnych sytuacjach zyskiwać przewagę. Następuje wzrost aktywności społecznej oraz rozwój umiejętności współżycia i współpracy w zespole. Znajduje to wyraz między innymi w zamiłowaniu dzieci tego wieku do gier ruchowych podporządkowanych określonym zasadom. W drugiej fazie młodszego wieku zachodzą liczne zjawiska wyraźnie zbliżające dziecko do następnego progu rozwoju. Objawy dorastania tak w sensie biologicznego dojrzewania jak i przeobrażeń psychicznych, występują już około 10- 11 roku życia u dziewcząt.
Rozwój fizyczny i motoryczny.
Rozwój fizyczny.
Dziecko siedmioletnie, kończąc okres przedszkolny i stojąc u progu szkoły, jest pod względem rozwoju fizycznego znacznie silniejsze i dojrzalsze, od dziecka które w swoim czasie rozpoczynało w swoim czasie okres przedszkolny. Jego mięśnie, kości i układ nerwowy wzmocniły się i okrzepły. Kościec zawiera mniej tkanek chrzęstnych, proces kostnienia kości znaczenie postąpił naprzód. W samorzutnych i kierowanych zabawach wydoskonaliły się zarówno mimowolne i dowolne ruchy, wykonywane rozmaitymi zespołami dużych grup mięśniowych. Wzmocniły one działalność układu krwionośnego i oddechowego, ulepszyły trawienie i przemianę materii, przyczyniły się w znacznej mierze do rozwoju ośrodkowego układu nerwowego. Rozwinęła się także sprawność pracy w zakresie drobnych mięśni, dzięki czemu dziecko może dobrze trzymać w ręku ołówek, pracować igłą itp. Organizm dziecka ogólnie wzmocnił się i wyraźnie uodpornił.
W tym okresie zostaje praktycznie zakończony rozrost mózgu w sensie zwiększenia jego ciężaru. w wieku szkolnym dokonuj się jednak dalszy, stały i długotrwały proces dojrzewania komórek mózgowych, co przejawia się w rozwoju różnorodnych funkcji mózgu, między innymi w trwałości związków warunkowych i szybkości automatyzacji. Między 8 a 14 roku zapis prądów czynnościowych staje się podobny do zapisu prądów u osób dorosłych.
Mięśnie dzieci 7- letnich są jeszcze słabo rozwinięte. W młodszym wieku szkolnym mięśnie duże rozwijają się wcześniej niż drobne. Prędzej się męczą przy wykonywaniu czynności wymagających precyzji. W mięśniu trenowanym zwiększa się ilość hemoglobiny, za pomocą której zachodzi jego utlenienie, ulepsza się koordynacja ruchów, zręczność i precyzja oraz znacznie zmniejsza się podatność na zmęczenie. Zręczność ruchowa jest jedną z naczelnych i charakterystycznych cech wieku między 8 a 12 roku życia.
Układ kostny dziecka w młodszym wieku szkolnym zawiera jeszcze zaczną ilość tkanek chrzęstnych, co umożliwia dalsze wzrastanie organizmu, ale jednocześnie sprawia że kościec jako całość jest miękki i plastyczny. Dlatego np. wskutek nieprawidłowej postawy przy siedzeniu kościec i stawy łatwo ulegają deformacjom. Rozwój dziecka w tym charakteryzuje też między innymi to, że różne części kośćca krzepną, rosną i zmieniają się w różnej kolejności.
W tym okresie trwa proces wyrastania dalszych stałych zębów. Uzębienie w końcu tego okresu staje się prawie pełne uzębienie (z wyjątkiem zębów mądrości czyli ósemek). Konieczna jest opieka nad stanem zębów i jeśli zajdzie potrzeba ich prostowanie, choć należy to czynić raczej we wcześniejszych okresach życia dziecka.
Znaczne fizyczne wzmocnienie się dziecka pozwala na rozpoczęcie nauki szkolnej około 7 roku życia. Należy jednak pamiętać że to wzmocnienie się nie jest jeszcze zupełne. Dziecko 6- 7- letnie jest stosunkowo mocne (porównując dzieci z przedszkola), ale jeszcze stosunkowo słabe w porównaniu z dziećmi starszymi od siebie. Ponadto uwzględnienia wymaga fakt dużej indywidualnej zmienności procesów wzrastania dojrzewania, która powoduje że dzieci tego samego wieku różnią się wielkością, dojrzałością biologiczną i sprawnością fizyczną.
Najbardziej rozpowszechnioną metodą przy charakterystyce dojrzałości biologiczne dziecka jest tak zwany wiek morfologiczny, oparty głównie na dwóch cechach: wysokości (wzroście) i ciężarze ciała. Brane są jednak pod uwagę takie cechy jak: szerokość barkowa lub siła mięśni grzbietu.
Młodszy wiek szkolny odznacza się przewagą wewnętrznego rozrastania się i dojrzewania organizmu na powiększaniem się wysokości ciała. Przyrost wysokości i ciężaru ciała w tym wieku odznacza się tym, że jest powolny i w zasadzie równomierny. Jednakże na początku tego okresu zachodzi zjawisko wczesnego, pośredniego skoku wzrostowego, nazywanego też skokiem szkolnym.
U dziewcząt które ogólną dojrzałość kośćca (szkieletu) uzyskują wcześniej, obserwuje się nasilenie tempa wzrastania około 10 roku życia.
Serce rozwija się wolniej niż całe ciało, płuca także nie są w pełni rozwinięte, ale analizatory (zwłaszcza wzrokowy) funkcjonują już tak sprawnie, jak u dorosłych. W końcu tego okresu zaczynają zachodzić zmiany w gruczołach i budowie ciała. Normalny rozwój fizyczny i psychiczny dziecka zależy od bardzo wielu złożonych czynników. Główne z nich to:
1. wrodzone możliwości rozrostu i typ reakcji na wpływy środowiska
2. stan morfologiczny i czynnościowy wszystkich narządów uczestniczących w przemianie materii
3. wpływy środowiska zewnętrznego, które decyduje ostatecznie o tym, czy młody ustrój wykorzysta w sposób optymalny swoje wrodzone możliwości.
Jednym z zasadniczych czynników zewnętrznych jest odżywianie. Zapotrzebowanie organizmu na kalorie jest w tym okresie jest duże, gdyż znaczą część pożywienia organizm zużywa na rozrost ciała.
Ważnymi czynnikami środowiska zewnętrznego są również: racjonalne wychowanie fizyczne, świeże powietrze, właściwa higiena. Wielkie znaczenie dla prawidłowego rozwoju fizycznego ma też psychiczne samopoczucie dziecka.
Wskazania w zakresie wychowania fizycznego w omawianym okresie byłby następujące: należy w dalszym ciągu wykorzystywać zabawę wprowadzając d niej stopniowo zróżnicowane ćwiczenia gimnastyczne. Trzeba uważać aby nie przeciążać dziecka zbyt trudnymi ćwiczeniami i nie przetrenować go, lecz zarazem nie hamować jego rozwoju ćwiczeniami zbyt łatwymi. W tym wieku zdarzają się dzieci złej postawie ciała, przyczyny tego mogą tkwić w złym sprzęcie szkolnym.
Rozwój motoryczny.
W młodszym wieku szkolnym zarówno zjawiska typowe jak i odbiegające od średniego poziomu rozwoju szczególnie wyraźnie występują w sferze motorycznej, w której rozwój fizyczny i psychiczny zazębiają się tak silnie, że bywa ona określana, jako sfera psychomotoryczna. Rozwój ruchów wykony wach z udziałem świadomości zaczyna się już pierwszych tygodniach życia. W okresie dzieciństwa i młodości nasila się i nie przestaje odgrywać roli w ciągu całego życia człowieka. Rozwój psychomotoryczny dzieci można rozpatrywać od strony rozwoju uzdolnień, to jest wrodzonych możliwości w zakresie wykonywania czynności ruchowych.
Tempo rozwoju cech motorycznych u dzieci w tym okresie nie jest równomierne, a poza tym w poszczególnych zakresach bywa różne dla dziewcząt i chłopców. Tak, więc nierównomiernie przebiega u dzieci tempo rozwoju siły. W wieku od 8 do 11- 12 lat przyrost siły tak u chłopców, jak i u dziewcząt nie wykazuje dużych wahań. Tempo rozwoju mocy wykazuje w wieku 8- 12 lat nie wielkie tylko wahania, z nieznaczną tendencją do uzyskiwania coraz mniejszych wartości bezwzględnych. Najwyższe tempo obserwujemy w wieku 10 lat.
Cecha zwinnościowa wykazuje najwyższe tempo rozwoju młodszym wieku szkolnym (8- 11 lat). Na podstawie analiz udało się wyciągnąć następujące wnioski:
1. tempo rozwoju cech motorycznych nie jest jednakowe u chłopców i dziewcząt
2. tempo rozwoju poszczególnych cech jest różne
3. tempo przyrostu wysokości ciała nie pokrywa się z rozwojem cech motorycznych
4. prawie wszystkie cechy motoryczne u dzieci w młodszym wieku szkolnym wykazują znaczną dynamikę rozwoju, jednakże poziom rozwoju poszczególnych cech u dzieci tego wieku jest mało zróżnicowany.
Skale i normy rozwoju sprawności fizycznej i motorycznej stwarzają empiryczne podstawy dla charakterystyki tych sfer rozwoju dzieci i do stawiania im wymagań w tej dziedzinie czynności.
Główne formy działalności dziecka.
Nauka.
Właściwy stosunek do nauki i obowiązków szkolnych jest jednym z zasadniczych warunków pomyślnego przebiegu procesu dydaktyczno- wychowawczego w szkole. W większość dzieci klas I szkoły podstawowej szczerze pragnie być dobrymi uczniami. Jednak ono nie zawsze pragnienie to może być realizowane. Aby stać się dobrym uczniem dziecko musi w sposób staranny i odpowiedzialny wykonywać swoje obowiązki szkolne, przyswajać wiedzę ze zrozumieniem, uporczywie przezwyciężając wszelkie na tej drodze trudności. Postępowanie takie zależy z kolei od szeregu innych warunków:
ü od jakości pracy dydaktyczno- wychowawczej nauczyciela
ü od motywacji jaką stworzyła u dziecka rodzina
ü od innych cech osobowości ucznia.
Grupę nieliczną, ale wymagającą uważanego rozpoznania i opieki wychowawczej, stanowią uczniowie, których stosunek do nauki wyznaczony jest nie przez poczucie obowiązku, lecz jedynie przez zainteresowanie jakąś dziedziną lub rodzajem pracy szkolnej.
Osobną grupę stanowią uczniowie, których stosunek do nauki jest nierówny, nietrwały i to nie tylko z powodu niezakorzenienia się w nich postaw i wymagań moralnych stawianych przez szkołę, ale także z powodu słabości ich woli i braku nawyków pracy.
Wreszcie nieliczną, ale najtrudniejszą grupę stanowią takie dzieci, które z powodu różnych braków i błędów wychowawczych odznaczają się formalnym i lekkomyślnym stosunkiem do swego podstawowego obowiązku do nauki.
Systematyczna obserwacja nauczyciela, połączona z oddziaływaniem wychowawczym na dzieci, przy współpracy z rodziną umożliwia prostowanie wypaczeń, przekształcanie wypaczeń, przekształcanie wielu cech osobowości dzieci, tak aby z uczniami spełnia kształtowanie nich motywów uczenia się. Uczenie staje się z chwilą rozpoczęcia przez dziecko nauki w szkole główną formą jego działalności, ale nie jedyną. Wielką potrzebą tego wieku jest w dalszym ciągu potrzeba aktywności o charakterze zabawowym.
Zabawa.
Zabawa chociaż przestaje być dominującą postacią działalności dziecka, jaką była w okresie przedszkolnym, nie zanika, lecz zmienia się zarówno pod względem formy jak i treści. Życie dziecka w zespole szkolnym, nowe złożone stosunki społeczne powodują że nad innymi zabawami zaczynają dominować zabawy zespołowe. Charakterystyczne dla dzieci w młodszym wieku szkolnym są zabawy oparte na pewnych zasadach (prawidłach, przepisach)- gry. Przepisy te regulują układ i podział sił bawiących się grup dziecięcych. W czasie zabawy dzieci dzielą się na „partie” walczące ze sobą, współzawodniczące lub wzajemnie siebie wspierające. Każde dziecko w takiej zabawie ma swoją pozycję, uzgodnioną rolę.
Zabawa zmienia także swój charakter i funkcję. Dzieci przedszkolne pochłaniał głównie sam proces zabawy. Dzieci szkolne coraz bardziej zaczyna obchodzić jej wynik, rezultat. Dlatego zabawa dzieci szkolnych wymaga, w jeszcze większym stopniu, ukierunkowania na jakiś cel. Dużego znaczenia wśród zabaw dzieci szkolnych zaczynają nabierać wszelkiego rodzaju gry pokojowe, świetlicowe, mające charakter intelektualnego współzawodnictwa. Z okresu przedszkolnego utrzymują się w tym okresie jeszcze znacznej mierze zabawy tematyczne, zabawy w role. Pod wpływem zdobywanych w szkole wiadomości, lektury zaczyna zmieniać się tematyka zabaw dziecięcych.
Wśród licznych rodzajów zabaw niemałą rolę w życiu dzieci w tym wieku odgrywają różne zajęcia i zabawy o charakterze manualnym, a wśród nich zabawy konstrukcyjne. Zabawy te doskonalą się i różnicują w tym okresie, przekształcając się pod wpływem zajęć praktyczno- technicznych i kółek zainteresowań w majsterkowanie techniczne, w szycie użytkowe.
Twórczość artystyczna dziecka.
Twórczość plastyczna.
Funkcja przeżyć jakie rodzą w dziecku sztuki teatralne i filmy, jest wieloraka. Jakość intensywność tych przemian zależy od wielu czynników.
W dziecięcej twórczości rysunkowej wyróżnia się kilka stadiów, których liczba i charakter różnie bywają rozumiane i przedstawiane przez różnych badaczy. W Polsce rozpowszechniony jest podział dokonany przez S. Szumana większość innych podziałów jest w zasadzie zgodna z tą klasyfikacją. Wyróżnia on: okres bazgrania, czyli formowania się schematu, obejmujący początkowe etapy rysowania małego dziecka, prawie do końca okresu przedszkolnego (7 rok życia); okres schematu (ok. 8- 12 roku życia) i okres poschematyczny (po 12 roku życia).
Okres rysunku schematycznego, przypadający na młodszy wiek szkolny nie jest jednolity. Odznacza się on wyraźnymi przeobrażeniami zarówno w ekspresji, jak i w percepcji. Najistotniejszy kierunek zmiany polega na tym iż zachodzi w tym okresie stopniowy zanik spontanicznej ekspresji, a więc i rysunku ekspresyjnego. Proces ten rozpoczyna się około 7 roku życia i uwarunkowany jest przeobrażeniami, jakie zachodzą w sferze odgrywają w tym procesie metody nauczania i wychowania, mające wielki wpływ na kierunek rozwoju osobowości dziecka.
W związku z wejściem w środowisko rówieśników i kierunkiem wychowania szkolnego, nastawionego na uspołecznienie dziecka, a także poddanie go ocenom i rygorom, zaczyna ono w coraz większym stopniu liczyć się ze zdaniem grupy i ocenami nauczycieli i wychowawców. Rysunki dzieci szkolnych zaczynają być coraz lepszym odbiciem...
avakalec