Genitiv - Dopełniacz w Języku Niemieckim
admin, wt., 01/25/2011 - 08:20
Genitiv, czyli niemiecki dopełniacz jest tematem niniejszego kursu. W jednym z wcześniejszych artykułów omawialiśmy odmianę przez przypadki: mocną, słabą i mieszaną, w artykule o rzeczownikach również wspominaliśmy na temat jego przypadków. W tym samouczku przyjżymy się natomiast bliżej Dopełniaczowi - Genitiv.
Genitiv (dopełniacz) odpowiada na pytanie:
· Wessen? - Czyj? Czyja? Czyje?
Rzeczowniki w Genitivie będą miały następujące rodzajniki oraz końcówki:
rodzaj męski
rodzaj żeński
rodzaj nijaki
liczba mnoga
Genitiv
des + (e)seines + (e)s
dereiner
der-
Uwaga! Końcówkę -(e)s otrzymują tylko rzeczowniki rodzaju męskiego i nijakiego. Rzeczowniki rodzaju żeńskiego oraz w liczbie mnogiej nie będą miały końcówki.
Końcówkę –es będą miały zazwyczaj rzeczowniki jednosylabowe, np.:
das Hemd (koszula) – des Hemdes (koszuli)der Mann (mężczyzna) – des Mannes (mężczyzny)
Rzeczowniki dwu- lub wielosylabowe otrzymają końcówkę –s.
Rzeczowniki w dopełniaczu odpowiadają na pytanie: wessen? Formułując pytanie z tym właśnie zaimkiem, nie wstawiamy po nim rodzajnika. Np.:
Wessen Zimmer ist das? – Czyj to pokój?Wessen Kleid ist das? – Czyja to sukienka?
Przykłady zdań z rzeczownikami w dopełniaczu:
· Rodzaj męski: des + (e)s / eines + (e)s
Wessen Zimmer ist das? – Czyj to pokój?Das ist der Rucksack des Schülers. – To jest plecak tego ucznia.Vor der Schule steht das Auto des Lehrers. – Przed szkołą stoi samochód nauczyciela.Ich warte auf die Abfahrt des Zuges. – Czekam na odjazd pociągu.
· Rodzaj żeński: der / einer
Das ist die Tasche der Frau. – To jest torebka kobiety.Im zweiten Stock ist das Sekretariat der Schule.- Na drugim piętrze jest sekretariat szkoły.Das ist das Bild der Malerin. – To jest obraz malarki.
· Rodzaj nijaki: des + (e)s / eines + (e)s
Das ist die Tür des Zimmers. – To są drzwi pokoju.Die Spielzeuge des Kindes sind im Sandkasten. – Zabawski dziecka są w piaskownicy.Der Besitzer des Autos wohnt hier. – Właściciel tego samochodu mieszka tutaj.
· Liczba mnoga: der / einer
Der Besuch der Freundinnen war sehr überraschend. – Wizyta przyjaciółek była bardzo zaskakująca.Das ist die Firma der Eltern. – To jest firma rodziców.Die Klassenarbeiten der Schüler wurden korrigiert. – Sprawdziany dzieci zostały poprawione.
Dopełniacz będzie również występował po takich przyimkach, jak:
· anhand – na podstawie
· anlässlich – z okazji
· infolge – wskutek
· kraft – na mocy
· mittels – za pomocą
· trotz - mimo
· zeit / während – podczas
· zwecks – w celu
Przykłady zdań:
Anhand des Textes habe ich Hausaufgabe gemacht. – Na podstawie tego tekstu odrobiłem zadanie domowe.Zeit senes Lebens hat er 7 Bücher geschrieben. – Podczas swojego życia napisał 7 książek.Trotz des Lernens habe ich die Prüfung durschgefallen. – Pomimo nauki oblałem egzaim.
NAZWY WŁASNE
Imiona i nazwiska, a także nazwy własne tworzą dopełniacz nieco inaczej. Są dwa sposoby na utworzenie Genitivu dla tych wyrazów:
1). Imię / nazwisko lub inna nazwa własna występuje przed rzeczownikiem. Otrzymuje ona końcówkę (e)s. Rzeczownik „traci” rodzajnik, ponieważ imię własne, będące przed nim, nie posiada rodzajnika.:
Kathrins Hund – Pies KasiAlexanders Haus – Dom AleksandraGoethes „Faust” - „Faust” GoethegoDeutschlands Hauptstadt – stolica NiemiecFrau Schmidts Mann – mąż pani SchmidtHerrn Fuhrmanns Auto – samochód pana Fuhrmanna
Uwaga! Rzeczownik Herr otrzymał końcówkę –n, gdyż należy on do odmiany słabej.
· Jeżeli temat dopełniacza kończy się na: -s, -ß, -z, -tz, -x, wówczas imiona własne otrzymują końcówkę: -ens:
Thomasens Mutter lub Thomas’ Mutter – mama Tomasza Fritzens Bücher lub Fritz’ Bücher – książki Fritza
2). Imię / nazwisko lub inna nazwa własna występuje za rzeczownikiem. Otrzymuje ona również końcówkę (e)s, jednak rzeczownik, który stoi na pierwszym miejscu, „zachowuje” rodzajnik:
Der Hund Kathrins – Pies KasiDas Haus Alexanders – Dom AleksandraDie „Faust“ Goethes - „Faust” GoethegoDie Hauptstadt Deutschlands – stolica NiemiecDer Mann Frau Schmidts– mąż pani SchmidtDas Auto Herrn Fuhrmanns – samochód pana Fuhrmanna
Uwaga! Wszystkie powyższe formy można wyrazić w jeszcze inny, moim zdaniem łatwiejszy sposób. Należy użyć w tym celu przyimka von, po którym zawsze występuje celownik. Dlaczego forma ta jest prostsza? Ponieważ w celowniku w l.poj. rzeczowniki nie otrzymają żadnych końcówek:
Der Hund von Kathrin – Pies KasiDas Haus von Alexander – Dom AleksandraDie „Faust“ von Goethe - „Faust” GoethegoDie Hauptstadt von Deutschland – stolica NiemiecDer Mann von Frau Schmidt – mąż pani SchmidtDas Auto von Herrn Fuhrmann – samochód pana FuhrmannaDie Mutter von Thomas – mama Tomasza Die Bücher von Fritz – książki Fritza
MojNiemiecki