HIPOGLIKEMIA - NIEDOCUKRZENIE

Definicja

              Hipoglikemią określamy stężenie glukozy we krwi mniejsze niż 40 mg% (2,2 mmol/l), któremu towarzyszą objawy neuroglikopenii (niedoboru glukozy w OUN) oraz aktywacji układu współczulnego.        

Objawy kliniczne zależą nie tylko od bezwzględnego stężenia glukozy, ale także od szybkości spadku poziomu glikemii w czasie.

Jeżeli spadek ten będzie powolny to nawet poniżej 50 mg% (2,77 mmol/l) mogą nie występować żadne objawy kliniczne.

Etiopatogeneza

Przyczynami hipoglikemii mogą być :

1.     niedostateczna podaż glukozy (głodzenie, brak spożycia posiłku po podaniu insuliny),

2.     przedawkowanie insuliny przez chorych leczonych insuliną,

3.     duży wysiłek fizyczny u chorych na cukrzycę,

4.     silny bodziec stresowy u chorego na cukrzyce,

5.     niedostateczne powstawanie glukozy z innych związków w procesie glukoneogenezy (upośledzenie czynności wątroby w marskości wątroby, niewydolności krążenia, niewydolność nerek, niedobór hormonów pobudzających glukoneogenezę – ACTH, kortyzol, glukagon, tyroksyna),

6.     nadmierne zużycie glukozy przez tkanki (nowotwory),

7.     hiperinsulinizm (insulinoma),

8.     wrodzone defekty metaboliczne,

9.     leki, np. doustne leki przeciwcukrzycowe, beta – blokery, salicylany,

Rozpoznanie hipoglikemii :

1.     wywiad – dotyczący stosowania insuliny lub leków hipoglikemizujacych oraz ewentualnych czynników wywołujących hipoglikemię,

2.     objawy kliniczne :

·        neuroglikopenia :

-       bóle głowy,

-       stany lękowe,

-       zaburzenia mowy, widzenia i orientacji,

-       ogniskowe objawy neurologiczne,

-       pobudzenie psychoruchowe,

-       drgawki,

-       drżenia głodowe mięśni,

-       osłupienie,

-       śpiączka,

·        aktywacja układu autonomicznego :

-       tachykardia,

-       wzrost ciśnienia tętniczego,

-       zlewne poty,

-       szerokie źrenice,

-       hiperrefleksja,

3.     oznaczenie poziomu glukozy we krwi,

4.     ustalenie przyczyny hipoglikemii.

Postępowanie ratownicze i leczenie :

1.     przeprowadzenie wstępnej oceny stanu chorego;

2.     u chorego przytomnego z objawami hipoglikemii można podać cukier w postaci kostki cukru, cukierka, słodkiego napoju itp.;

3.     u chorego nieprzytomnego ważne jest zapewnienie drożności dróg oddechowych i odpowiedniej wentylacji;

4.     założenie wkłucia do dużego naczynia żylnego;

5.     oznaczyć poziom glikemii za pomocą glukometru;

6.     podać choremu dożylnie 50 – 100 ml 20% glukozy lub 1 mg glukagonu

(podanie glukagonu nie będzie skuteczne w zwalczaniu hipoglikemii spowodowanej chorobami wątroby lub długotrwałym głodzeniem);         

w innych przypadkach takie postępowanie błyskawicznie znosi objawy hipoglikemii;

7.     po przyjęciu do szpitala należy wykonać kontrolne oznaczenie glikemii oraz badanie moczu i inne badania laboratoryjne;

8.     w izbie przyjęć chory z reguły powinien otrzymać wlew z 5 % glukozy;

9.     u chorych niedożywionych i alkoholików należy oprócz glukozy podać 100 mg tiaminy (witamina B1);

10. w sytuacji braku ustępowania objawów mimo uzyskania prawidłowej glikemii należy podać kortyzol oraz przystąpić do szybkiego ustalenia etiologii hipoglikemii;

11. w przypadku występowania objawów obrzęku mózgu, należy wdrożyć leczenie przeciwobrzękowe (furosemid, deksametazon, mannitol);

12. jeżeli u chorego utrzymuje się nadal stan nieprzytomności mimo uzyskania prawidłowej glikemii, może to sugerować występowanie znacznego uszkodzenia OUN na skutek długotrwałej hipoglikemii lub organicznego uszkodzenia OUN;