2009.03_PSpaw.pdf

?d^cjh#

:HH:CL:A9>C<H=DL

14–19 września 2009 r., niemcy

B:HH::HH:C<bW=

IZa# ).%'%&"(&%&"((.

k^h^idg5ZhhZc"lZaY^c\#Xdb

lll#ZhhZc"lZaY^c\#Xdb

Ponad 1000 międzynarodowych wystawców prezentuje swoje innowacje ze wszystkich dziedzin

techniki łączenia. Poznaj na żywo światowe nowości współczesnych technologii łączenia oraz cięcia

i nakładania powłok w branżach: budowy aparatury i zbiorników, budowy mostów, przemysłu

motoryzacyjnego, przemysłu lotniczego i kosmicznego, technologii „offshore”, budowy rurociągów,

budowy pojazdów szynowych, przemysłu stoczniowego.

Twoja branża spoTyka się w roku 2009 w essen. bądź Tam!

Przegląd sPawalnictwa 3/2009

Przegląd sPawalnictwa 3/2009

Wydawca

FORUM SPAWALNIKÓW POLSKICH

Redakcja PRZEGLĄD SPAWALNICTWA

agenda wydawnicza siMP, ul. Świętokrzyska 14a, 00-050 warszawa

tel./fax: 0- 87 5 4, 0- 336 4 79

e-mail: pspaw@ps.pl, http://www.pspaw.ps.pl

Adres do korespondencji:

00-950 warszawa 1, skr. poczt. 56

Redaktor naczelny

MIESIęCZNIK NAUKOWO-TEChNICZNy AGENDA WyDAWNICZA SIMP

prof. dr hab. inż. Jerzy nowacki

zachodniopomorski Uniwersytet technologiczny w szczecinie

rok założenia 192 8

dawniej

Zastępca redaktora naczelnego ds. naukowych

prof. dr hab. inż. andrzej Klimpel – Politechnika Śląska

nr 3/2009

Pl issn 0033-2364

lXXXi

Zastępca redaktora naczelnego ds. wydawniczych

Spis treści – Contents

mgr inż. irena wiśniewska

Redaktorzy działów

Nowości Techniczne

Rozwiązanie do symulacji odkształceń

powstających podczas spawania elementów składowych................................................ 2

dr h.c. prof. dr hab. inż. leszek dobrzański – Politechnika Śląska (Materiały)

dr h.c. prof. dr hab. inż. władysław Karol włosiński – Polska akademia

nauk (zaawansowane technologie)

dr hab. inż. zbigniew Mirski prof. Pwr – Politechnika wrocławska

(lutowanie i klejenie)

dr hab. inż. Jacek słania – instytut spawalnictwa (Praktyka spawalnicza)

dr inż. Kazimierz Ferenc – Politechnika warszawska (Konstrukcje spawane)

dr inż. gracjan wiśniewski – Urząd dozoru technicznego (Przepisy, normy)

mgr inż. Michał wińcza – rywal-rHc (technologie)

Leszek A. Dobrzański, Ewa Jonda, Andrzej Klimpel , Aleksander Lisiecki

Wpływ laserowego przetapiania i stopowania na strukturę

i własności.warstw wierzchnich stali X40CrMoV5-1

The influence of the remelting and alloying on the structure

and properties of the X40CrMov5-1 steel surface layer ................................................... 3

Michał Wińcza

Żegnaj przyjacielu.................................................................................................................. . 8

Przewodniczący Rady Programowej

Jerzy Haduch

Jednowarstwowe napawanie brązu metodą TIG

Single-ply filling bronze with the TIG method .................................................................. .. 9

prof. dr hab. inż. Jan Pilarczyk – instytut spawalnictwa

Rada Programowa

Krzysztof Szymlek

Spawanie laserowe blach z tytanu technicznego

Laser beam welding of sheets of commercial pure titanium ........................................... 14

dr hab. inż. andrzej ambroziak prof. Pwr – Politechnika wrocławska

prezes Marek Bryś – Messer eutectic castolin sp. z o.o.

dr inż. Hubert drzeniek – euromat

dyrektor eugeniusz idziak – KwB Bełchatów sa

prof. dr hab. inż. andrzej Kolasa – Politechnika warszawska

dr hab. inż. Jerzy Łabanowski prof. Pg – Politechnika gdańska

prezes Mirosław nowak – technika spawalnicza Poznań

prezes zbigniew Pawłowski – lincoln electric Bester

dr inż. Jan Plewniak – prezes zg sekcji spawalniczej, Pol. częstochowska

dr inż. anna Pocica – Politechnika Opolska

prezes lesław Polak – esab Polska

prezes Jacek rutkowski – Kemppi Polska

prof. dr hab. inż. Jacek senkara – Politechnika warszawska

prezes andrzej siennicki – cloos Polska

prof. dr hab. inż. andrzej skorupa – akademia górniczo-Hutnicza Kraków

prof. dr hab. inż. edmund tasak – akademia górniczo-Hutnicza Kraków

mgr inż. włodzimierz Jacek walczak – linde gaz Polska

prezes Marek walczak – Urząd dozoru technicznego

dyrektor Jan wójcik – Polski rejestr statków

Messer Eutectic Castolin Sp. z o.o.

Materiały do napraw i regeneracji, sprzęt spawalniczy .................................................. 17

Monotematyczny wielojęzyczny słownik spawalniczy

1. Elementy rowka i spoiny............................................................................................. 18

CLOOS Polska

Zrobotyzowane systemy spawalnicze ............................................................................ 20

Nowy dyrektor biura rozwoju Urzędu Dozoru Technicznego .................................. 20

Jerzy Nowacki, Piotr Zając

Właściwości mechaniczne złączy spawanych

stali dupleks w konstrukcjach wielkogabarytowych

Mechanical properties of duplex steel welded joints in large-size constructions ............ 21

Beata Rams

Zastosowanie klejenia w połączeniach zgrzewanych metodą FSW

Application adhesive-bonding in FSW joints...................................................................... 33

Nowości Techniczne

TIP TIG ukosowanie spawanie TIG................................................................................... 38

Sekretarz redakcji

Odeszli .

Doktor inżynier Edward Dobaj (1932 – 2009)................................................................. 39

Michał dudziński

Skład i druk

Informacje wydawcy ..................................................................................................... 40

skład i łamanie: redakcja Przeglądu spawalnictwa aw siMP

druk: drukarnia Piotra włodarskiego – warszawa

Na okładkach: I – Zaproszenie na Targi w Essen, II –.Instytut Spawalnictwa, III – Urząd

Dozoru Technicznego, IV – KEMPPI Sp. z o. o.

Stała współpraca

Firmy prezentujące się w numerze

CLOOS Polska Sp. z o. o.

58-100 Świdnica

ul. Stawki 5

www.cloos.pl

KEMPPI Sp. z o. o.

03-565 Warszawa

ul. Borzymowska 32

www.kempi.com

Urząd Dozoru Technicznego

02-353 Warszawa

ul. Szczęśliwicka 34

www.udt.gov.pl

INSTYTUT SPAWALNICTWA

44-100 Gliwice

ul. Bł. Czesława 16/18

www.is.gliwice.pl

MESSER EUTECTIC CASTOLIN Sp. z o. o.

44-100 Gliwice

ul. Robotnicza 2

www.castolin.com

MESSE ESSEN GmbH

Tel. +49(0)201-31 01-339

visitor@essen-welding.com

www.essen-welding.com

Przegląd sPawalnictwa 3/2009

Nowości Techniczne

Rozwiązanie do symulacji odkształceń

powstających podczas spawania elementów składowych

PARYŻ – 14 stycznia 2009 roku – ESI Group .

(ESINFR0004110310), pionier oraz czołowy światowy do-

stawca rozwiązań z zakresu cyfrowego opracowywania pro-

totypów i procesów produkcyjnych, informuje o wprowadzeniu

na rynek innowacyjnego oprogramowania o nazwie WELD

PLANNER, umożliwiającego ocenę i kontrolę odkształceń

powstających podczas operacji spawania elementów już

na etapie projektowania

oraz wstępnego plano-

wania produkcji. WELD

PLANNER opracowany

przez ESI Group po-

zwala znacząco skrócić

czas produkcji i w związ-

ku z tym w odczuwalny

sposób ograniczyć jej

koszty.

Nowe rozwiązanie

jakim jest WELD PLAN-

NER to bardzo duże

osiągnięcie w zakresie

upraszczania symulacji.

Osobom, które wcale nie

znają lub słabo opano-

wały symulację z zasto-

sowaniem metody ele-

mentów skończonych,

aplikacja umożliwia do-

stęp do symulacji odkształceń powstałych w wyniku spawa-

nia. Odpowiednie szkolenie pozwala w ciągu jednego dnia

opanować umiejętność posługiwania się tym narzędziem.

WELD PLANNER jest zracjonalizowanym rozwiązaniem,

które obejmuje szybką symulację połączeń spawanych lub

ich automatyczne wyszukiwanie, określanie odpowiedniej

kolejności spawania konstrukcji w postaci instrukcji dla ro-

botów, standardowe warunki montażu przemysłowego oraz

rozmaite możliwości wizualizacji odkształcenia stanowiące-

go przedmiot obliczeń.

WELD PLANNER przeznaczony jest do projektowania

wyrobów oraz planowania produkcji. Umożliwia kontrolowa-

nie odkształcenia poprzez opracowanie złożonych operacji

spawania w czasie krótszym niż 1 dzień i w konsekwencji

pozwala znacząco zaoszczędzić na badaniach doświadczal-

nych oraz kosztach usuwania odkształceń – oświadczył Ha-

rald Porzner , Szef działu rozwiązań dla spawalnictwa w ESI

Group. Jak dodał: WELD PLANNER jest dobrze zintegrowany

z kompleksowym rozwiązaniem symulacyjnym dla spawalni-

ctwa stworzonym przez ESI Group. Umożliwia projektowanie

procesu produkcji z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb

przedsiębiorstw przemysłowych, począwszy od określenia

wyjściowej wykonalności elementow aż po szczegółowe

opracowanie procesów spawania, a także ocenę jakości spo-

in. Ta rewolucyjna aplikacja jest efektem wieloletniej współ-

pracy z firmą INPRO GmbH oraz takimi wiodącymi partnera-

mi przemysłowymi jak Volkswagen AG, DAIMLER AG i Thys-

senKrupp Technologies AG. WELD PLANNER odpowiada

oczekiwaniom rynku pod względem szybkości symulacji .

i dostępności bazy danych, bowiem te dwa kryteria mają

podstawowe znaczenie dla odpowiedniej symulacji, szcze-

gólnie we wstępnej fazie projektowania.

WELD PLANNER jest szybkim i łatwym w obsłudze na-

rzędziem prognostycznym, które w przyszłości zostanie włą-

czone do projektowania

wyrobów VW w zakła-

dzie w Braunschweig.

WELD PLANNER może

potencjalnie umożliwić

zaoszczędzenie jedne-

go lub dwóch cykli do-

świadczalnych, a więc

od 10 000 do 20 000

euro dla każdej części

– poinformowal Hans-

Werner Scholz z działu

rozwoju Volkswagena w

Braunschweig.

Oprogramowanie

WELD PLANNER jest

już dostępne na rynku.

Istnieje też możliwość

zgłoszenia się na jed-

nodniowy staż szkole-

niowo-certyfikacyjny w

dziedzinie przeprowadzania symulacji odkształceń powstają-

cych w wyniku spawania. Po odbyciu szkolenia uzyskuje się

miesięczną testową licencję na oprogramowanie, które moż-

na wykorzystywać do produkcji już od pierwszego dnia.

Kilka słów na temat ESI Group

Będąca wydawcą pakietów oprogramowania do badań

wirtualnych ESI Group jest pionierem oraz głównym świa-

towym podmiotem branży cyfrowej symulacji prototypów .

i przemysłowych procesów produkcyjnych, z uwzględnie-

niem fizyki materiałowej. ESI Group opracowała spójny

zestaw specjalistycznych aplikacji, pozwalających w reali-

styczny sposób symulować zachowanie wyrobów podczas

prób, opracowywać procesy produkcyjne w synergii z za-

daną wydajnością, a także oceniać wpływ środowiska na

wykorzystanie tych produktów. Oferta ta stanowi unikalne,

otwarte i pozwalające na pracę grupową rozwiązanie opar-

te na symulacji, umożliwiające stałe oraz współdzielone

ulepszanie wirtualnego prototypu, prowadząc do stopniowej

eliminacji fizycznego wykonywania prototypów na etapie

projektowania produktu. ESI Group zatrudnia ponad 700

wysoko wykwalifikowanych specjalistów w ramach świato-

wej sieci przedstawicielstw, obejmującej ponad 30 krajów.

Firma jest notowana na Nowej Giełdzie Euronext w Paryżu

(Eurolist C).

Przegląd sPawalnictwa 3/2009

Leszek A. Dobrzański

Ewa Jonda

Andrzej Klimpel

Aleksander Lisiecki

Wpływ laserowego przetapiania

i stopowania na strukturę i własności

warstw wierzchnich stali X40CrMoV5-1

the influence of the remelting and alloying

on the structure and properties of the

X40crMov5-1 steel surface layer

Streszczenie

Abstract

W artykule przedstawiono wyniki badań wpływu wa-

runków technologicznych i parametrów przetapiania la-

serowego lub stopowania laserowego węglikami NbC .

i TiC na strukturę i własności warstwy wierzchniej stali

stopowej narzędziowej do pracy na gorąco X40CrMoV5-1..

Próby przetapiania i stopowania laserowego wykonano

za pomocą lasera diodowego dużej mocy (HPDL). Bada-

nia wykazują, że w zależności od rodzaju zastosowanych

proszków węglików oraz mocy lasera (HPDL) możliwe jest

kształtowanie struktury i własności warstwy wierzchniej

badanej stali. Przetapianie laserowe warstwy wierzchniej

badanej stali w atmosferze argonu bez wprowadzania do-

datków stopujących do ciekłego jeziorka metalu w całym

zakresie zastosowanej mocy lasera prowadzi do utworze-

nia drobnoziarnistej struktury dendrytycznej, o kierunku

krystalizacji zgodnym z kierunkiem odprowadzenia ciepła

ze strefy oddziaływania wiązki lasera. W wyniku przeta-

piania laserowego lub stopowania laserowego następu-

je zmiana własności warstwy wierzchniej badanej stali, .

w porównaniu do analogicznych własności stali uzyska-

nych w wyniku konwencjonalnej obróbki cieplnej, która

zależy od mocy lasera użytej do przetapiania lub stopo-

wania laserowego. Wzrostowi twardości warstwy wierzch-

niej uzyskanej w wyniku przetapiania lub stopowania wę-

glikami TiC lub NbC przy użyciu lasera HPDL towarzyszy

wzrost własności trybologicznych w porównaniu do stali

poddanej konwencjonalnej obróbce cieplnej.

In this paper the results of remelting and alloying laser

parameters on the structure and properties of the surface

layer of the X40CrMoV5-1 hot work tool steels, using the

high power diode laser (HPDL) are presented. Investiga-

tion indicate the influence of the alloying carbides on the

structure and properties of the surface layer of investigated

steel depending on the kind of alloying carbides and po-

wer implemented laser (HPDL). Laser alloying of surface

layer of investigated steel without introducing alloying ad-

ditions into liquid molten metal pool, in the whole range of

used laser power, causes size reduction of dendritic mic-

rostructure with the direction of crystallization consistent

with the direction of heat carrying away from the zone of

impact of laser beam. Remelting of the steel without intro-

ducing into liquid molten pool the alloying additions in the

form of carbide powders, causes slight increase of proper-

ties of surface layer of investigated steel in comparison

to its analogical properties obtained through conventio-

nal heat treatment, depending on the laser beam power

implemented for remelting. The increase of hardness of

surface layer obtained throughout remelting and alloying

with carbides by high power diode laser is accompanied

by increase of tribological properties, when comparing to

the steel processed with conventional heat treatment.

Wstęp

struktury warstwy wierzchniej współpracujących ze sobą

elementów we wszelkiego rodzaju maszynach, jak również

elementów pozostających w kontakcie ze środowiskiem

zewnętrznym. Także ze względów ekonomicznych istot-

ne jest stosowanie warstw wierzchnich, które zapewniają

wymagane własności użytkowe produktu przy równoczes-

nym użyciu możliwie tanich materiałów przeznaczonych na

rdzeń elementu, od którego z reguły nie są wymagane tak

wysokie własności użytkowe. Własności te zależą nie tyl-

ko od możliwości przenoszenia obciążeń mechanicznych

przez cały czynny przekrój elementu z zastosowanego ma-

teriału, lecz bardzo często także lub głównie od struktury .

W wyniku szybkiego rozwoju techniki nastąpił wzrost

wymagań, jakie stawiane są materiałom inżynierskim w

zakresie własności mechanicznych, oddziaływania koro-

zyjno-erozyjnego, czy też odporności na wysoką tempera-

turę. Trwałość eksploatacyjna zależy od stanu powierzchni,

Dr h.c. prof. dr hab. inż. Leszek A. Dobrzański, dr inż.

Ewa Janda, prof. dr hab. inż. Andrzej Klimpel, dr inż.

Aleksander Lisiecki – Politechnika Śląska.

Przegląd sPawalnictwa 3/2009

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: