2008.12_PSpaw.pdf

Radosnych Świąt

Bożego Narodzenia

i pomyślności

w 2009 roku

życzy Redakcja

Przegląd sPawalnictwa 12/2008

Przyłbica spawalnicza 3M™ Speedglas™ 9100

to rozwiązanie nowej generacji, zapewniające

niespotykany dotąd komfort użytkowania.

3M™ Speedglas™ 9100 posiada nowy, opatentowany system

nagłowia, który idealnie dostosowuje się do kształtu głowy,

jednocześnie ograniczając ucisk na najbardziej wrażliwe

i czułe miejsca.

Zwiększone o 30% pole widzenia automatycznego ﬁ ltra

spawalniczego Speedglas 9100XX w porównaniu do modelu

Speedglas 9002X oraz jego unikalne funkcje, zapewniają

doskonałą ochronę i wygodę podczas spawania.

Speedglas™ 9100 to nowa jakość spawania.

Komfort

i niezawodna ochrona

Przyłbica spawalnicza 3M™

Speedglas™ 9100XX zdobyła podczas

Międzynarodowych Targów Poznańskich 2008

Złoty Medal – najbardziej prestiżową nagrodę

przyznawaną podczas imprez

targowych w Polsce.

3M Poland Sp. z o.o., Dział Bezpieczeństwa Pracy, al. Katowicka 117, Kajetany k/Warszawy 05-830 Nadarzyn, Tel.: 22 739 60 00, www.3m.pl

Przegląd sPawalnictwa 12/2008

Wydawca

FORUM SPAWALNIKÓW POLSKICH

Redakcja PRZEGLĄD SPAWALNICTWA

agenda wydawnicza siMP, ul. Świętokrzyska 14a, 00-050 warszawa

tel./fax: 0- 87 5 4, 0- 336 4 79

e-mail: pspaw@ps.pl, http://www.pspaw.ps.pl

Adres do korespondencji:

00-950 warszawa 1, skr. poczt. 56

Redaktor naczelny

MIESIęCZNIK NAUKOWO-TEChNICZNy AGENDA WyDAWNICZA SIMP

prof. dr hab. inż. Jerzy nowacki – Politechnika szczecińska

Zastępca redaktora naczelnego ds. naukowych

rok założenia 192 8

dawniej

prof. dr hab. inż. andrzej Klimpel – Politechnika Śląska

Zastępca redaktora naczelnego ds. wydawniczych

nr 12/2008

Pl issn 0033-2364

lXXX

mgr inż. irena wiśniewska

Redaktorzy działów

Spis treści – Contents

dr h.c. prof. dr hab. inż. leszek dobrzański – Politechnika Śląska (Materiały)

dr h.c. prof. dr hab. inż. władysław Karol włosiński – Polska akademia

nauk (zaawansowane technologie)

dr hab. inż. zbigniew Mirski prof. Pwr – Politechnika wrocławska

(lutowanie i klejenie)

dr hab. inż. Jacek słania – instytut spawalnictwa (Praktyka spawalnicza)

dr inż. Kazimierz Ferenc – Politechnika warszawska (Konstrukcje spawane)

dr inż. gracjan wiśniewski – Urząd dozoru technicznego (Przepisy, normy,

szkolenia).

mgr inż. Michał wińcza – rywal-rHc (technologie)

Jan Pilarczyk

Konferencja Spawalnicza w Kijowie

Jubileusz 90 lat Akademika Borysa Ewgieniewicza Patona ...............................2

Andrzej Klimpel, Jacek Górka, Artur Czupryński

Tomasz Kik, Robert Dadak

Badania technologii automatycznego lutowania miękkiego

GTA elementów kolektora słonecznego

Research into GTA automatic soft soldering technology of solar

energy collector components .............................................................................. 3

Paweł Biłous, Tadeusz Łagoda

Działanie karbu strukturalnego w stalowych złączach spawanych

Structural notch effect in steel welded joints ................................................... 9

Andrzej Kolasa

Kalendarz Spawalniczy Polskiej IzbySpawalniczej ..................................... 12

Krzysztof Luksa

Zrobotyzowane spawanie GTA złączy zakładkowych i spoin grzbietowych blach

ze stali S235JRG2 i X5CrNi18-10

Robotised GTA welding of overlapping welds and edge welds

made of S235JRG2 and X5CrNi18-10 steels .................................................. 13

Ruukki

Innowacje w budownictwie wzmocnienią konstrukcję twojego CV .................. 17

CLOOS Polska

Zrobotyzowane systemy spawalnicze ......................................................... 18

Andrzej Siennicki

Europejskie wydarzenie w Sielpi ................................................................... 18

LimTECH

Techniki ukosowania Ukosteel 2008............................................................... 19

Messer Eutectic Castolin Sp. z o.o.

Materiały do napraw i regeneracji, sprzęt spawalniczy ............................... 20

Piotr Kohut

Metody wizyjne w robotyce (cześć I)

Vission Methods in Robotics (part I) ............................................................... 21

Mariusz Chalecki, Wojciech Czaplejewicz, Aleksander Pawłuszewicz

Spawanie stali hartowanych

Quenched steel welding ................................................................................ 26

Zbigniew Mirski

Rozstrzygnięcie konkursu not we Wrocławiu

„Za wybitne osiągnięcia w dziedzinie techniki”............................................... 30

Roczny spis treści 2008.............................................................................. 32

Informacje wydawcy ......................................................................................36

Przewodniczący Rady Programowej

prof. dr hab. inż. Jan Pilarczyk – instytut spawalnictwa

Rada Programowa

dr hab. inż. andrzej ambroziak prof. Pwr – Politechnika wrocławska

prezes Marek Bryś – Messer eutectic castolin sp. z o.o.

dr inż. Hubert drzeniek – euromat

dyrektor eugeniusz idziak – KwB Bełchatów sa

prof. dr hab. inż. andrzej Kolasa – Politechnika warszawska

dr hab. inż. Jerzy Łabanowski prof. Pg – Politechnika gdańska

prezes Mirosław nowak – technika spawalnicza Poznań

prezes zbigniew Pawłowski – lincoln electric Bester

dr inż. Jan Plewniak – Prezes zg sekcji spawalniczej, Pol. częstochowska

dr inż. anna Pocica – Politechnika Opolska

prezes lesław Polak – esab Polska

prezes Jacek rutkowski – Kemppi Polska

prof. dr hab. inż. Jacek senkara – Politechnika warszawska

prezes andrzej siennicki – cloos Polska

prof. dr hab. inż. andrzej skorupa – akademia górniczo-Hutnicza Kraków

prof. dr hab. inż. edmund tasak – akademia górniczo-Hutnicza Kraków

mgr inż. włodzimierz Jacek walczak – linde gaz Polska

prezes Marek walczak – Urząd dozoru technicznego

dyrektor Jan wójcik – Polski rejestr statków

Sekretarz redakcji

Michał dudziński

Skład i druk

skład i łamanie: redakcja Przeglądu spawalnictwa aw siMP

druk: drukarnia Piotra włodarskiego – warszawa

Stała współpraca

Okładki: 3M POLAND Sp. z o. o., Instytut Spawalnictwa, KEMPPI Sp. z o. o.

Firmy prezentujące się w numerze

CLOOS Polska Sp. z o. o.

58-100 Świdnica

ul. Stawki 5

www.cloos.pl

KEMPPI Sp. z o. o

05-091 Ząbki

ul. Piłsudskiego 2

www.kempi.com

RUUKKI

www.ruukki.com/pl

INSTYTUT SPAWALNICTWA

44-100 Gliwice

ul. Bł. Czesława 16/18

www.is.gliwice.pl

MESSER EUTECTIC CASTOLIN Sp. z o. o.

44-100 Gliwice

ul. Robotnicza 2

www.castolin.com

3M POLAND Sp. z o. o.

05-830 Nadarzyn

Al. Katowicka 117,

www.3m.pl

Przegląd sPawalnictwa 12/2008

Konferencja Spawalnicza w Kijowie

Jubileusz 90 lat Akademika Borysa Ewgieniewicza Patona

Jubilat otwiera konferencję

Gruzji, Japonii, Rosji, Ukrainy i Wielkiej Brytanii. Obecność

na konferencji szerokiej rzeszy wybitnych ludzi ze świata spa-

walnictwa świadczy o randze konferencji i wielkim szacunku,

jakim cieszy się Akademik B.E. Paton.

Dostojny Jubilat, mimo poważnego wieku cieszy się dobrą

kondycją fizyczną i pełną jasnością umysłu, a przy tym tryska

humorem i serdecznością w stosunku do wszystkich otacza-

jących go osób. Dzięki temu wszędzie zjednuje sobie wielkie

rzesze sympatyków i przyjaciół. Natomiast pracownicy Insty-

tutu Spawalnictwa w Kijowie byliby gotowi, mówiąc w prze-

nośni, „wskoczyć za swoim szefem w ogień” i absolutnie nie

zgadzają się na jego odejście ze stanowiska dyrektora. Warto

podkreślić, że mimo światowej sławy i piastowania wielu wy-

sokich stanowisk Akademik B.E. Paton pozostaje człowiekiem

niezwykle skromnym.

Akademik B.E. Paton otwierał konferencję, wygłosił inau-

guracyjny wykład na temat wykorzystania technik spawalni-

czych do łączenia żywych ludzkich tkanek (dotychczasowe

osiągnięcia Instytutu E.O. Patona w tym zakresie są imponu-

jące), prowadził sesje referatowe, był wśród uczestników kon-

ferencji. Podziwialiśmy wszyscy jego żywotność i sprawność.

W ostatnim dniu konferencji po południu kilka osób miało za-

szczyt spotkać się z Akademikiem B.E. Patonem bezpośred-

nio w jego gabinecie. Wśród wybranych znalazł się prof. Jan

Pilarczyk reprezentujący Instytut Spawalnictwa i środowisko

spawalnicze w Polsce, który złożył serdeczne życzenia zdro-

wia, długich jeszcze lat życia, dalszych, nowych sukcesów

w działalności naukowej oraz pomyślności w życiu prywatnym.

W dniach 24–26 listopada 2008 roku odbyła się w Kijowie

międzynarodowa konferencja spawalnicza pod hasłem „Spa-

wanie i technologie pokrewne – dokąd zmierzają w trzecim

tysiącleciu”.

Była to konferencja niezwykła, wiązała się bowiem z do-

stojnym Jubileuszem 90. rocznicy urodzin Akademika Borysa

Ewgieniewicza Patona, wieloletniego dyrektora Instytutu Spa-

wania Elektrycznego im. E.O. Patona w Kijowie. Dokładnie,

rocznica ta przypadła na dzień 27 listopada 2008 r.

Borys Ewgieniewicz Paton kieruje kijowskim Instytutem

niezmiennie od 55 lat (od 1953 r.) i jest drugim jego dyrek-

torem. Równolegle, od 1962 roku pełni funkcję Prezesa Aka-

demii Nauk Ukrainy. Instytut założył ojciec Borysa, Ewgienij

Oskarowicz Paton i to jego imię nosi Instytut.

W konferencji udział wzięło kilkuset uczestników z kilkuna-

stu krajów całego świata. Specjalne zaproszenia od Jubilata

otrzymały osobistości współpracujące z Instytutem w Kijowie

i równocześnie cieszące się w świecie spawalniczym wyso-

kim uznaniem. Wśród nich znaleźli się: Pan Gene E. Lawson

– obecny prezydent Amerykańskiego Stowarzyszenia Spa-

walniczego (AWS), prof. Ulrich Dilthey z Uniwersytetu ISF–

RWTH w Aachen – obecny prezydent Międzynarodowego

Instytutu Spawalnictwa, Pan Chris Smallbone z Instytutu Spa-

walnictwa WTIA w Australii – poprzedni prezydent MIS, byli

prezydenci Europejskiej Federacji Spawalniczej – prof. Jan

Pilarczyk i p. German Hernandez z Hiszpańskiego Stowarzy-

szenia Spawalniczego CESOL w Hiszpanii, profesorowie: De-

tlef von Hofe z Niemieckiego Stowarzyszenia Spawalniczego

DVS, Irmhild Martinek z Uniwersytetu w Magdeburgu, Horst

Cerjak z Uniwersytetu w Grazu, Dorin Dehelean z Instytutu

Spawalnictwa w Timisoarze, Peter Bernasovsky z Instytutu

Spawalnictwa w Bratysławie, a także wielu innych znanych

specjalistów spawalników z: Bułgarii, Brazylii, Chin, Francji,

Reprezentanci światowego spawalnictwa na bankiecie

Przekazał również stosowny adres, upominek oraz spe-

cjalnie przygotowany album zawierający fotografie z wielo-

krotnych pobytów Jubilata w Polsce i Instytucie Spawalnictwa.

Szczególnie album sprawił Jubilatowi wiele radości i stał się

przyczynkiem do snucia wielu wspomnień z przeszłości,

w nadzwyczaj miłej atmosferze.

W trakcie spotkania dyrektorzy Instytutu E.O. Patona

w Kijowie i Instytutu Spawalnictwa w Gliwicach podpisali po-

rozumienie o dwustronnej współpracy obydwu instytutów.

Prof. Jan Pilarczyk otrzymał wydaną z okazji Jubileuszu 2-to-

mową biografię Akademika B.E. Patona wraz ze zbiorem waż-

niejszych publikacji.

Wieczorny bankiet, na który zaproszono uczestników kon-

ferencji, przekształcił się samorzutnie w wielką urodzinową

uroczystość.

Serdeczne przywitanie z Jubilatem

Prof. Jan Pilarczyk

Przegląd sPawalnictwa 12/2008

Andrzej Klimpel

Jacek Górka

Artur Czupryński

Tomasz Kik

Robert Dadak

Badania technologii automatycznego

lutowania miękkiego GTA

elementów kolektora słonecznego

research into gta automatic soft soldering

technology of solar energy collector components

Streszczenie

Abstract

W artykule przedstawiono przebieg badań nad opra-

cowaniem technologii automatycznego lutowania GTA ele-

mentów absorbera rurka–folia miedziana samotopnikującym

lutem miękkim SolarCast 5 w postaci pasty. Proces lutowa-

nia przeprowadzono dwoma technikami: lutowanie płaskiej

folii miedzianej z rurką oraz lutowanie z wytłoczeniem półko-

listego kanału o średnicy rurki w folii miedzianej.

W celu określenia własności wykonanych połączeń

przeprowadzono badania metalograficzne, pomiar twar-

dości, statyczną próbę rozciągania oraz technologiczną

próbę przewodzenia ciepła. Wykazano, że istnieją para-

metry lutowania GTA zapewniające uzyskanie wysokiej

jakości złącza absorbera rurka–folia miedziana.

The article is a presentation of research into procedu-

res of development of GTA automatic soft soldering of so-

lar absorber components, i.e. joining tube to copper foil by

means of brazing with SolarCast 5 soft self-fluxing solder

in the form of a paste. The brazing process was carried

out by means of two technologies: soldering of a flat cop-

per foil with the tube and soldering along with forming of

a semicircular channel whose diameter was equal to that

of the tube, inside the copper foil.

The properties of finished joints were determined by

means of metallographic examination, measurement of

hardness, static tensile test as well as process thermal

conduction test. Results of the said tests proved the oc-

currence of an area of GTA soldering parameters which

ensured production of absorber high-quality joints be-

tween the tube and the copper foil.

Wstęp

odkształcenia i naprężenia, przy jednoczesnym zachowa-

niu wysokiej jakości złącza. Zastosowanie automatycznego

stanowiska produkcyjnego pozwala na znaczne zwiększenie

wydajności przy jednoczesnym wzroście jakości, dzięki dużej

dokładności prowadzenia palnika GTA [1÷9].

Istotnym elementem kolektora słonecznego jest połą-

czenie rurka–folia miedziana absorbera wymiennika ciepła.

W rurkach płynie ciecz odbierająca energię promieniowania

słonecznego, absorbowaną przez folię miedzianą absorbera.

Głównym kryterium oceny technologii spawalniczej stosowa-

nej do wykonania tego złącza jest jego jakość: odpowiednia

wytrzymałość oraz wysoka przewodność cieplna złącza.

Istotna z technologicznego punktu widzenia jest również

możliwość automatycznego wykonania połączenia i zdolność

wdrożenia technologii lutowania GTA do produkcji przemysło-

wej kolektorów słonecznych. Wymagania ogólne, jakie mu-

szą spełniać kolektory słoneczne, przedstawione są w normie

PN-EN 12975-1:2000.

Wytypowana do badań technologia automatycznego

lutowania GTA musi zapewnić wysokiej jakości złącza czę-

ści kolektora słonecznego przy dużej wydajności procesu.

W przypadku lutowania GTA trwałe połączenie dyfuzyjne uzy-

skuje się w wyniku stopienia materiału dodatkowego – lutu,

ciepłem łuku GTA, bez nadtapiania powierzchni łączonych

elementów. W porównaniu z procesem spawania proces lu-

towania zapewnia znacznie wyższą wydajność, minimalne

Przebieg badań

Prof. dr hab. inż. Andrzej Klimpel, dr inż. Jacek Górka,

dr inż. Artur Czupryński, dr inż. Tomasz Kik, mgr inż. Robert

Dadak – Politechnika Śląska .

Rys. 1. Stanowisko do automatycznego lutowania GTA części absor-

bera kolektora słonecznego rurka–folia miedziana

Fig. 1. Test bed for automatic GTA soldering of solar energy collector

absorber components: tube-to-copper foil

Przegląd sPawalnictwa 12/2008

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: