SŁOWNIK MINERAŁÓW I SKAŁ WYMIENIONYCH W SPRAWOZDANIU
ALMANDYN- minerał z gramady krzemianów zaliczany do grupy granatów. Twardość 7 – 7.5. Układ krystalizacyjny regularny. Często tworzy dobrze wykształcone, izometryczne kryształy przyjmujace postać dwunastościanu rombowego i dwudziestoczterościau deltoidowego. Ma najczęściej barwę czerwonobrunatną, fioletowoczerwoną, fioletową, czerwona lub brunatną. Stanowi składnik skał metamorficznych; występuje w łupkach mikowych, migmatytach oraz niektórych gnejsach.
APLIT – skała magmowa, głębinowa, najczęściej kwaśna, tworząca żyły, a niekiedy też gniazda i nieregularne strefy w obrębie granitoidowych masywów oraz w skałach ich osłony. Skała jasna, drobno i równoziarnista o teksturze zbitej. Główne minerały to kwarc, skalenie, a podrzednie muskowit a niekiedy biotyt.
BIOTYT – minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy mik. Twardość 2.5 – 3. układ jednoskosny. Jest minerałem gietkim, łamliwym, nieco sprężystym, przezroczystym do przeświecajacego, o szklistym oraz perłowym połysku. Doskonała jednokierunkowa łupliwość. Należy do minerałów bardzo pospolitych i szeroko rozpowszechnionych. Wystepuje w skałach magmowych, szczególnie plutonicznych i żyłowych, a także metamorficznych.
DIOPSYD – minerał z gromady krzemianów zaliczany do grupy piroksenów. Krzemian wapnia i magnezu Twardość 5.5 – 6. układ jednoskośny. Minerał kruchy, przezroczysty do nieprzezroczystego oszklistym, tustym lub zywicznym połysku. Dobra dwukierukowa łupliwość, krzyżująca się pod kątem zblizonym do prostego. Barwa zielona, szarozielona, ciemnozielona, ziemnozielona, zielonoczarna lub czarna.
DOLOMIT KRYSTALICZNY – skała metamorficzna ukształtowana w warunkach metamorfizmu reginalnego niskiego stopnia, złożona głównie z dolomitu, stanowiącego odmianę marmuru dolomitycznego. Powstaje w warunkach stosunkowo niskich temperatur i cisnień odpowidajacych facji zieleńcowej.
FYLLIT - skała metamorficzna powstała w warunkach metamorfizmu regionalnego niskiego stopnia. Moze mieć barwę jasnoszarą, srebrzystoszarą. Odznacza się strukturą krystaliczną i bardzodrobnoziarniastą, oraz wybitnie łupkową teksturą. Bywa ntensywnie zafałdowany. Składa się głównie z serycytu, kwarcu i chlorytu.
góra
GNEJS – skała metamorficzna powstajaca najczęściej w warunkach metamorfizmu regionalnego średniego i wysokiego stopnia. Barwa jasnoszara, szara, różowa, ciemnoszara. Struktura krystaliczna, średnio lub gruboziarnistą. Wykazuje teksturę kierunkową o płytowej oddzielności.
GRANATY – mienerały zaliczane do gromady krzemianów. Są krzemianami różnych pierwiastków: magnezu, glinu, wapnia, żelaza, manganu, chromu, wanadu i cyrkonu. Ze względu na skład chemiczny dzielą się na kilka grup: Granaty glinowe (pirop, grossular, hesonit, spessartyn, almandyn, rodolit); Granaty żelazowe (andradyt, demantoid, majoryt, calderyt); Granaty chromowe (uwarowit, knorringit); Granaty wanadowe (goldmanit, yamatoit); Granaty cyrkonowe (kizmeyt). Wszystkie granaty krystalizują w układzie regularnym.
GRANIT – skała magmowa, głębinowa (abisalna lub hipabisalna), kwaśna, będąca głównym przedstawicielem granitoidów. Struktura jawnokrystaliczna, tekstura masywna, bezkierunkowa. Składa się głównie z kwarcu, skaleni potasowych i plagoklazów oraz podrzędnie miki. Jest skałą pospolitą i szeroko rozpowszechnioną.
GRANITOGNEJS - odmiana gnejsu o bardzo słabo zaznaczonej teksturze gnejsowej, tworząca zazwyczaj stopniowe przejścia zarówno do granitoidów jak i do gnejsów.
GRANITOIDY – ogólna nazwa głębinowych, kwaśnych skał magmowych, reprezentowanych przez granit alkaliczno-skaleniowy, granit, granodioryt, tonalit. Odznaczają się jawnokrystalicznymi strukturami oraz masywnymi i bezładnymi teksturami. Są to przeważnie skały jasne.
GROSSULAR – minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy granatów. Krzemian wapnia i glinu. Twardość 7-7.5. Układ regularny. Minerał kruchy, przezroczysty do nieprzezroczystego, o szklistym połysku. Muszlowy przełam oraz brak łupliwości. Jest minerałem skał metemorficznych. Występuje najczęściej w przeobrażonych kontaktowo skałach węglanowo-krzemianowych – skarnach. Niekedy powstaje w warunkach metamorfizmu regonalnego w zasobnych w krzemionkę marmurach. Tworzy się również w metasomatycznie zmienionych, magmowych skałach zasadowych i ultrazasadowych. Należy do minerałów rzadkich.
HEMATYT – minerał z gramady tlenków. Tlenek żelaza. Twardość 6-6.5. Układ trygonalny. Minerał kruch, nieprzezroczysty, o metalicznym i niekiedy matowym połysku. Odznacza się brakiem łupliwości. Powstaje jako minerał pierwotny i wtórny. Jeszt szeroko rozpowszechniony we wszystkich typach skał. Tworzy się równiez w warunkach metamorfizmu kontaktowego i regionalnego, szczególnie często bywa spotykany w skarnach. Wykazuje też związek ze strefami uskokowymi.
HESSONIT – minerał z gromady krzemianów, zaliczny do grupy granatów. Krzemian wapnia, glinu i żelaza. Minerał kruchy, przezroczysty do nieprzezroczystego, o szklistym połysku. Barwa brązowożółta, brązowoczerwona. Występuje niemal wyłącznie w skałach metamorficznych. Najczęściej jest spotykany w skarnach, a znacznie rzadziej w rodongitach. Minerał rzadki.
KATAKLAZYT – skała kataklastyczna, metamorficzna, utworzona w warunkach metamorfizmu dyslokacyjnego, stanowiąca produkt kataklazy. Składa sie z drobnych, ostrokrawędzistych ziarn skalnych powstałych ze zmielenia skały wyjściowej. Odłamki skał moga byś nieznacznie przemieszczone względem siebie, a pomędzy nimi może lokalnie występować miazga mylonityczna. Skała ulega w różnym stopniu rekrystalizacji metamorficznej, dzięki czemu odznacza się spójnością.
KORDIERYT – minerał z gromady krzemianów. Glinokrzemian magnezu i glinu. Twardość 7-7.5. Układ rombowy. Minerał kruchy, przezroczysty, o szklistym lub tłustym połysku. Odznacza się trójkieruknową łupliwością oraz muszlowym przełamem. Stanowi głównie minerał skał metemorficznych, tworzących się w warunkach przeobrażeń regionalnych, jak i kontaktowych. Bywa spotykany w niektórych skałach magmowych, a także jako otoczaki w osadach aluwialnych. Należy do mienrałów rzadkich.
KRYSZTAŁ GÓRSKI – przezroczysta, bezbarwna odmiana kwarcu.
KWARC MLECZNY – biała, kremowa, lub jasnoszara przeświecająca do nieprzezroczystej, najbardziej rozpowszechniona odmiana kwarcu.
KWARCYT METAMORFICZNY - odmiana kwarcytu powstała w wyniku przeobrażeń regoinalnych lub lokalnych (kontaktowych o charakterze termicznym). Składa się głównie z kwarcu (80 – 100%), podrzędnie może zawierać skałenie, miki, chloryt, serycyt, epidot, turmalin, talk, grafit, piryt i węglany. Należą do skał pospolitych, rozpowszechnionych w seriach metamorficznych powstałych ze skał osadowych.
ŁUPEK AMFIBOLOWY – skała metemorficzna zazwyczaj współwystępująca z amfibolitami, odznaczjaca się podobnymi do niech własnościami i genezą. Składa się głównie z horblendy, oraz niewielkich ilości kwarcu oraz plagioklazów.
ŁUPEK BIOTYTOWY – niemal monomineralna skała metamorficzna zbudowana prawie wyłącznie z biotytu, utworzona w warunkach przeobrażeń regionalnych. Odznacz się niemal czarną barwą oraz łupkową teksturą.
ŁUPEK KWARCYTOWY – bardzo drobnoziarnista odmiana kwarcytu odznaczająca się wyraźną budową łupkową. Znany jest z serii metamrficznych pochodzenia osadowego, gdzie zazwyczj występuje z kwarcytami metamorficznymi.
ŁUPEK MIKOWY – skała metamorficzna powstała w warunkach średniego stopnia metamorfizmu regionalnego, złożona głównie z mik występujących w różnych wzajemnych proporcjach, oraz kwarcu. W łupkach mikowych często potykane są garnaty, staurolit, dysten, syillimanit, dysten. Często występuje z gnejsami, amfibolitami, kwarcytami, a także marmurami.
ŁUPEK MUSKOWITOWY – odmiana łupka mikowego składająca się głównie z muskowitu i kwarcu. Odznacza się jasnosrebrzystą barwą; często zawiera granaty, staurolit i inne.
MAGNETYT – minerał z gromady tlenków, zaliczny do grupy spineli żelazowych. Twardość 5.5-6.5. układ regularny. Kruchy i nieprzezroczysty. Połysk metaliczny, półmetaliczny, niekiedy tłusty. Wykazuje właściwości magnetyczne. Występuje powszechnie w wielu skałach magmowych ( zasadowych i ultrazasadowych). Bywa spotykany w skałach metamorficznych, kształtujących się zarówno w warunkach przeobrazeń regionalnych, jak i kontaktowych oraz kontaktowo-metasomatycznych (np. w skarnach).
MARMUR – skała metamorficzna powstająca w warunkach metamorfizmu kontaktowego oraz regionalnego. Skała niemal monomimeralna składająca się głównie z kalcytu i niekiedy dolomitu. Czasem zawiera niewielkie ilości kwarcu, skaleni, mik, chlorytu, amfiboli, piroksenów, granatów, epidotu,zoisytu, wollostonitu, i in.
METAIŁOWIEC – skała metamorficzna; słabo przeobrażony iłowiec lub iłołupek przeważnie w warunkach metamorfizmu regionalnego niskiego stapnia, z zachowanymi śladami pierwotnych struktur charakterystycznych dla skał osadowych.
METAMUŁOWIEC – skała metamorficzna reprezentowana przez słabo przeobrażony mułowiec lub łupek mułowy, z zachowanymi śladami pierwotnych struktur charakterystycznych dla skał osadowych.
METAPIASKOWIEC – skała metamorficzna reprezentowana przez słabo przeobrażony piaskowiec lub łupek piaszczysty, z zachowanymi sladami pierwotnych struktur charakterystycznych dla skał osadowych.
METAZLEPIENIEC – skała metamorficzna reprezentowana przez słabo przeobrażony zlepieniec, z zachowanymi sladami pierwotnych struktur charakterystycznych dla skał osadowych.
METASOMATYTY – skały metamorficzne ukształtowane wyłącznie lub w przewadze przez procesy metasomatyczne. Odznaczają się różną grubością ziarna, oraz czasem bezkierunkową oraz zbitą lub porowatą teksturą.
MIGMATYTY – skały magmowo-metamorficzne powstające najczęściej na znacznych głębokościach w warunkach ultrametamorfizmu bądź kształtujące się w strefach kontaktowych magmowych intruzji. Składają się z dwóch podstawowych części: paleosomu (ciemnego) i neosomu (jasnego). Należą do skał pojawiających się w fundamentach prekambryjskich lub paleozoicznych platform.
MYLONIT – skała kataklastyczna, metamorficzna utworzona w warunkach metamorfizmu dyslokacyjnego; stanowiąca produkt mylonityzacji. Składa się z drobnych ziarn, powstałych w warunkach zmielenia i silnego roztarcia dowolnej skały wyjściowej, tworzących miazgę mylonityczną, objętą rekrystalizacją towarzyszącą mylonityzacji. Mylonity towarzyszą zazwyczj dużym strefom uskokowym o charakterze przesuwczym oraz nasunięciom. ...
free15