Rana, a nieraz i drobne nawet otarcje naskórka, mogą stać się "wrotami", przez które drobnoustroje, najczęściej ropotwórcze, wnikają do organizmu. W przeważającej liczbie przypadków organizm zwalcza je sam. Czasem jednak, czy to z powodu dużej ilości drobnoustrojów, dużej ich zjadliwości, czy też zmniejszonej odporności organizmu, zarazki wnikają głębiej do tkanek, a przez naczynia chłonne (tzw. limfatyczne) dostają się do odpowiednich węzłów chłonnych, np. pachowych, pachwinowych, czy podżuchwowych. Wywołują one zapalenie naczyń i węzłów chłonnych.
ZAPALENIE NACZYŃ CHŁONNYCH
Objawia się bolesnością i zaczerwienieniem, które ma wygląd smugi. Najwyraźniej widać je na przyśrodkowej stronie uda, ramienia lub przedramienia. We wszystkich przypadkach zapalenia naczyń chłonnych należy niezwłocznie unieruchomić kończynę. Przy zajęciu naczyń chłonnych nogi należy chorego bezwzględnie położyć do łóżka i zastosować wilgotne okłady z płynu Burowa pod ceratką. O dalszym postępowaniu decyduje lekarz, do którego należy się niezwłocznie zwrócić.
ZAPALENIE WĘZŁÓW CHŁONNYCH
Zarazki wnikające do organizmu przez naczynia chłonne zatrzymywane są przez węzły chłonne, zwane pospolicie gruczołami. Węzły chłonne są bowiem filtrem i barierą, która chroni organizm przed zakażeniem ogólnym. Zatrzymane w węzłach drobnoustroje powodują ich powiększenie, a czasami ich zropienie. Skóra nad zakażonymi węzłami jest zaczerwieniona, a okolica ciała bardzo bolesna. Dolegliwościom miejscowym towarzyszą objawy ogólne, jak gorączka, ból głowy, złe samopoczucie i osłabienie. Wcześnie rozpoczęte i prawidłowo przeprowadzone leczenie może szybko zlikwidować zapalenie i zapobiega zropieniu. Leczenie polega na unieruchomieniu kończyny, a więc przy zajęciu węzłów chłonnych nogi trzeba koniecznie położyć chorego do łóżka, a nogę unieruchomić w szynie zrobionej na przykład z deski owiniętej miękkim materiałem. Na okolicę węzłów chłonnych stosujemy kompresy pod ceratką. Dalsze leczenie prowadzić będzie lekarz, do którego koniecznie należy się zwrócić.
ZASTRZAŁ
Jest to ropienie w obrębie palców. Powstaje wskutek skaleczenia lub zakłucia. Zastrzał ma dużą skłonność do szerzenia się w głąb. Należy więc dołożyć wszelkich starań, aby nie dopuścić do tego. W tym celu trzeba przede wszystkim unieruchomić palec lub całą dłoń i położyć kompres pod ceratką. O podaniu innych leków, jak antybiotyki, decyduje lekarz.
ZANOKCICA
Jest to ropienie okolicy paznokci. Powstaje ono najczęściej w związku z zakłuciem. Kiedy ropień "dojrzeje", należy zgłosić się do lekarza. Przecięcie ropnia zapobiega szerzeniu się zapalenia w głąb.
Z tego wszystkiego, co powiedziano o sprawach ropnych, wynika jasno, że nie należy ich lekceważyć. Okolicę zajętą należy ochraniać, a kończyny dotknięte chorobą unieruchomić. Bezpośrednio na ropiejącą okolicę kładziemy kompres pod ceratką i nie zwlekając udajemy się do lekarza. Ropni nie wolno wyciskać.
CZYRAKI
Do najczęstszych spraw ropnych należy czyrak. Rozpoczyna się on najczęściej małą, lekko swędzącą krostką, na którą nawet nie zwraca się początkowo większej uwagi. Jednakże już po kilku godzinach okolica krosty staje się obrzęknięta i ulega zaczerwienieniu, a po 3-5 dniach czyrak występuje już wyraźnie ponad powierzchnię skóry. Dotknięcie zajętej części ciała lub poruszenie się powoduje gwałtowny ból. Skóra na szczycie czyraka ulega ścieńczeniu, a w środku zjawia się żółta plamka, która jest niczym innym jak tylko nagromadzeniem się ropy. Czyrak jest to zakażenie torebki włosowej najczęściej przez bakterie, które nazywamy gronkowcami. Czyrak stopniowo "dojrzewa" - jak to się pospolicie mówi - i pęka. Widać wtedy wewnątrz czyraka czop, tak zwany rdzeń. Po pęknięciu lub po przecięciu czyraka chory odczuwa natychmiast ulgę - czyrak stopniowo się zmniejsza, a obrzęk jego okolicy maleje. Jeżeli liczba czyraków jest większa - najczęściej na karku, to mówimy o czyraku mnogim lub karbunkule. Jeżeli natomiast czyraki są liczne, ale w różnych miejscach ciała, to mówimy o czyraczności. Najbardziej niebezpieczne są czyraki w okolicy wargi górnej i nosa, ponieważ zakażenie może się łatwo przedostać do żył czaszkowych. Leczenie czyraków polega na unieruchomieniu okolicy zajętej przez czyrak i robieniu okładów rozgrzewających. O podaniu penicyliny czy innych leków decyduje lekarz. Na zakończenie jeszcze raz chcemy podkreślić, że czyraka nie wolno wyciskać, łatwo bowiem zakażenie może się rozszerzyć - powstaje flegmona, a nawet zakażenie uogólnione, które może być groźne dla życia chorego.
JĘCZMIEŃ
Osobnego omówienia wymaga tak zwany jęczmień - ropienie powiek, a ściślej - gruczołu łojowego przyrzęsowego na brzegu powieki. W celu przyspieszenia dojrzewania jęczmienia robi się ciepłe wilgotne okłady: watę lub gazę moczy się w ciepłym rumianku lub ciepłej wodzie, lekko wyciska i przykłada do oka. Kompres po ostygnięciu moczy się i przykłada ponownie. Nie wolno jęczmienia wyciskać, grozi to bardzo poważnymi powikłaniami.
ROPIENIE OKA
Ropiejącego oka nie wolno zawiązywać. Należy zgłosić się niezwłocznie do lekarza. Do chwili uzyskania porady można przemywać oko 2% kwasem borowym lub rumiankiem.
Harnasiowe1