III.PROZA
A. 1918- 1932
b) 1926- 1932
11. PROZA NOWATORSKA
- charakterystyka:
o różnorodność
o zafascynowanie technikami filmowymi i prasowymi
- gatunki, utwory i twórcy:
o nowe wersje powiastki filozoficznej:
§ Wat Bezrobotny lucyfer1927
§ Jerzy Szaniawski Łagier pod Złotą Kotwicą 1928
o „powieść w powieści:”
§ Stefan Napierski Rozmowa z cieniem 1933- zbyt erudycyjne, elementy liryczne; środowisko intelektualno- dekadenckie; granica jawy i snu
o poezjopodobna proza wypierana przez filmopodobieństwo; problem fikcja- rzeczywistość; sztuka- życie; demokratyzacja literatury, przybliżenie jej do czytelnika
§ Jalu Kurek S.O.S. 1927- symultaneizm, technika montażu filmowego
§ Jan Brzękowski:
· Psychoanalityk w podróży 1929; jedna z postaci wypowiada autoprogram; ocalenie powieści przyniesie skrócenie jej rozmiarów, demaskowaniu fikcyjności; konkrus- ankieta dla czytelników na wybór preferowanego zakończenia i czy ma nastąpić kontynuacja
· Bankructwo profesora Muellera 1931
§ Jan Wiktor:
· Zwariowane miasto 1931; oskarżenie prasy o sztuczną teatralizację rzeczywistości
§ Adam Ważyk
· Triumwirat 1930 (z tomu opowiadań Człowiek w burym ubraniu) motyw teatralizowania życia przez sztukę; zamach stanu okazuje się mistyfikacją w celu nakręcenia filmu; manipulacja człowiekiem przez coraz mniej znane mu siły
o nowe próby poezjopodobieństwa:
§ asocjacje, metafory, futurystyczne autoreklamy- Jalu Kurek Kim był Andrzej Pawik? 1926, S.O.S. 1927
o próby odnowienia powieści (analiza jej struktury, kompozycji, ograniczenie do prozaicznych, właściwych środków wyrazu):
§ Ferdynand Goetl Z dnia na dzień 1926:
· zasada dwóch stopni fikcyjności
· autotematyzm (w owym czasie jedyna tego typu pozycja)
· dwa wątki narracji (wspomnieniowa- 3 osoba; dziennik- autor pisze powieść na naszych oczach
· niedokończenie powieści w powieści- ma ona swoje dalsze losy dla bohatera w życiu aktualnym
· autentyzm i życie zwyciężają
§ Zbigniew Grabowski Cysz lasu i twojej ciszy... 1931
§ Tadeusz Kudliński Wygnańcy Ewy 1932;
· wielowątkowość
· sumultaneistyczno- unanimistyczna
· technika podporządkowana chęci ukazania społeczności miejskiej w czasie kryzysu kultury
· katastrofizm
· konkretność w przedstawieniu świata
· każdy rozdział zaczyna się zdaniem z Modlitwy Pańskiej jako argumentu profetyczno- lirycznego
- twórcy:
o Jalu Kurek
o Jan Brzękowski
o Ważyk
o St. I. Witkiewicz- debiut prozatorski
2
Scintilla