Teofrast - Charaktery.pdf - literatura starożytna - polak-maly

T EOFRAST

C HARAKTERY

Edycja komputerowa: www.zrodla.historyczne.prv.pl

Mail: historian@z.pl

MMIV®

Nota bibliograficzna : Teofrast, Charaktery , tłum. Izydora Dąbska, [w:] Tegoż,

Pisma , t. I, Warszawa 1963.

CHARAKTERY 1

(ήθικοί χαρακτήρες)

Ι. IRONIA

«Ironia» — biorąc ogólnie — to chyba nieszczere obni-

żanie siebie samego w czynach i słowach. 3 2. A «iro-

niczny» to byłby ktoś taki np., kto podchodzi do swoich

nieprzyjaciół, chcąc ukryć to, że ich nienawidzi. I wy-

chwala w oczy tych, których poza plecami dopiero co

zwalczał, współczucie im wyraża, jeśli przegrali [jakąś

sprawę] 3 . I nie bierze niby to za złe tym, którzy go lżą

i (nie gniewa się) 4 na tych, co przeciw niemu wystę-

pują. 3. Z ludźmi, których krzywda spotkała i przycho-

dzą na skargę, rozmawia słodko. Komuś, co na gwałt

chce z nim mówić, każe oświadczyć, by przyszedł póź-

niej. 4. Nie zdradza się nigdy z tym, co robi, i mówi,

że nie powziął jeszcze decyzji. Udaje, że właśnie nadszedł,

że już było za późno, że był chory. 5. Osobom, które go

proszą, by im pożyczył pieniędzy, na procent lub po

przyjaźni... 5 (I mówi) 4 , że nie sprzedaje, (kiedy sprze-

daje) 4 , a gdy nie sprzedaje, że właśnie sprzedaje. A kiedy

coś słyszał, udaje, że nie słyszał, a gdy widział, powiada,

że nie widział, a gdy się z kimś umówił, że nie pamięta.

Czasem powiada, że jeszcze musi rzecz rozważyć, czasem,

że nic o tym nie wie lub że go to dziwi, innym razem, że

sam właśnie doszedł do tego zdania. 6. W ogóle skłonny

jest w taki sposób prowadzić rozmowę: «Nie wierzę, nie

przypuszczam, zdumiewa mnie to». Albo: «Wedle tego,

co mówisz, to on już nie ten. Doprawdy, nie tak mi rzecz

przedstawiał». «To wprost nie do wiary». «Innemu to

mów». «Nie wiem, czy tobie nie wierzyć, czy o nim

źle myśleć». «Ale uważaj, żebyś się nic dał łatwo

nabrać». 6

II. SCHLEBIANIE

Schlebianie można by określić jako sposób obcowania

z drugimi nikczemny, lecz korzystny dla pochlebcy 7 .

2. Pochlebca zaś to ktoś taki, kto tak przemawia do tego,

z kim idzie: «Zważ, z jakim podziwem patrzą na ciebie

ludzie. Na nikogo w mieście w ten sposób, tylko na cie-

bie. Wczoraj wychwalali cię pod Portykiem 8 . Siedziało

tam z górą trzydzieści osób, a kiedy padło pytanie, kto

jest najdzielniejszy w mieście, wszyscy za moim przewodem

jednomyślnie zgodzili się na twoje imię.» 3. Mówiąc tak,

jednocześnie usuwa jakąś nitkę z jego płaszcza albo

źdźbło jakieś z brody, jeśli je tam powiew wiatru przy-

niósł. I dodaje z uśmiechem: «No widzisz, przez te dwa

dni, com cię nic widział, pełno siwych włosów przybyło

ci w brodzie; chociaż, jak na pana w twoim wieku, dobrze

czarny masz zarost.» 4. Kiedy ten zacznie mówić,

wszystkim dokoła każe być cicho, a kiedy śpiewa, wyraża

swój podziw i w pauzach wykrzykuje «brawo!». Kiedy

ów robi jakieś głupie kawały, pęka ze śmiechu i zatyka

sobie usta płaszczem, niby to nie może opanować weso-

łości. 5. Przechodniów wzywa, aby się zatrzymywali,

dopóki tamten nie przejdzie. 6. Dzieciom jego kupuje

i rozdaje jabłka i gruszki tak, aby on to widział, i pie-

szcząc je mówi: «Niedaleko pada jabłko od jabłoni».

7. Jeśli towarzyszy tamtemu przy kupnie butów, nie

omieszka zauważyć, że noga jego lepsze ma proporcje

niż obuwie. 8. A jeśli tamten idzie w odwiedziny, wy-

przedza go i mówi: «Ten a ten idzie do ciebie». I biegnąc

z powrotem oświadcza: «Zapowiedziałem cię» 9 . 9. Ro-

zumie się, że taki gotów sarn, z językiem na brodzie le-

cieć po sprawunki na rynek kobiet 10 . 10. Na przyjęciu

pierwszy zachwyca się winem i mówi: «Jakiż z ciebie

smakosz!». A nabierając jakiejś potrawy: «Patrz, co za

frykasy» — powiada. Dopytuje się, czy mu nie zimno

i czy nie chce włożyć płaszcza, i już go okrywa. Nachy-

liwszy się szepce mu coś do ucha i wpatruje się weń jak

w tęczę, nawet gdy rozmawia z innymi, n. W teatrze

wyrywa z rąk chłopca poduszki i sam je podściela towa-

rzyszowi. 11 12. Rozwodzi się nad piękną architekturą

jego domu i nad właściwą uprawą pola, i nad podobień-

stwem jego portretu 12 , 13 .

III. GADULSTWO

Gadulstwo to zwyczaj mówienia wiele a bez zastano-

wienia. 14 2. A gaduła to ktoś taki, kto przysiadłszy się

do nieznajomego, najpierw wychwala swą żonę, potem

opowiada, co mu się w nocy śniło, potem szczegółowo

wyłuszcza, co było na obiad. 3. A dalej rzecz wiodąc

oświadcza, że dzisiaj ludzie są o wiele gorsi niż dawniej,

że ceny pszenicy na rynku (nie) 15 są niskie, że w mieście

roi się od cudzoziemców, że morze od Dionizjów 16 jest

zdatne do żeglugi i że zdałoby się to na zbiory, gdyby

Teofrast - Charaktery.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: