PSYCHOLOGIA SPOŁECZNAPierwsze publikacje z psychologii społecznej ? przełom 30 i 40 lat XXw.Wywodzi się z dwóch nurtów:EuropejskiAmerykańskiPrawidłowości rozwoju psychologii społecznej:Dynamika- podręczniki w Polsce z tej dziedziny zaczęto wydawać po 1989r. (Wojciszke)- coraz szerszy materiał empiryczny- przenikanie pojęć i koncepcji z innych dziedzin społecznych (np. Filozofia, pedagogika, politologia, socjologia, resocjalizacja, kryminologia, psychologia ogólna, rozwojowa, wychowawcza, penitencjarna)Metodologia (tematy)Dysonans poznawczy ? rozbieżność tego co oczekujemy z tym co otrzymujemyAtrybucja zachowań ? przewidywanie przyczyn zachowań (Zygmunt Heider)- atrybucja zewnętrzna; szukanie przyczyn na zewnątrza- atrybucja wewnętrzna; szukanie przyczyn wewnątrzZachowania społeczne; zachowania w interakcjach (prospołeczne i antyspołeczne)Postawy ? Wewnętrzne struktury pewnych składników- emocjonalno ? motywacyjny (afektywno ? wolicjonalny)- poznawczy (intelektualny) wiedza np. O zachowaniu- behawioralny; zachowanie, tendencja do zachowańZjawisko reaktacji ? dotyczy sytuacji kiedy chcemy zmienić czyjeś postawy (gdy ktoś nam coś narzuca robimy dokładnie odwrotnie; każdy chce samodzielnie podejmować decyzjeAtrakcyjność interpersonalnaPsychologia społeczna zawiera terminy:Sytuacja społeczna ? taka sytuacja, w której występują inni ludzie; Sytuacja pośrednia ? kiedy uczestniczymy w sytuacji poprzez wytwory człowiekaWpływ człowieka ? poprzez procesy poznawcze: spostrzeganie, myślenie, emocje, zachowanieRodzaje sytuacji społecznych:Pośrednia sytuacja społeczna ? inni ludzie mogą w niej uczestniczyć za pomocą wytworów materialnych oraz niematerialnych (mowa, normy społeczne, obyczaje, ideologie)Bezpośrednia sytuacja społeczna wg Mic Sherif:Człowiek w sytuacji bezpośredniej może występować jako:Jednostka indywidualnaCzłonek grup; w rodzinie (jako mąż, dziecko, ciocia) w grupie równieśniczje (rozśmieszacz, kozioł ofiarny) w zawodzie oraz role towarzyskiCzłonek dużych zbiorowościPsychologia tłumu (Le Bon) ? swoista, niezróżnicowana całość, anonimowość (deindywidualizacja), rozproszona odpowiedzialnośćElementy organizacji i instytucjiCzłonek większych społeczności, społeczeństw; sfera religijna, regionalna, kulturowa...)Metoda badawcza ? sprawdzalny sposób badania rzeczywistości; procedura obiektywna czyli uniezależniona od osobistych cech badacza pod względem uzyskanych wyników; procedura sprawdzania hipotezy naukowej lub uzyskiwania odpowiedzi.Rodzaje metod badawczychObserwacyjne:- bezpośrednie- pośrednieMetody obserwacyjne odpowiadają na pytanie jaka jest natura zjawiska; łatwa metoda, ale niektóre zjawiska są nieobserwowalne, trudno jest generalizować, nie zawsze obserwowaln jest kierunek zależności, ciężko doszukać się genezy zjawiska.Korelacyjne:Korelacja to badanie współzmienności. Badanie relacji między dwiema zmiennymi, korelacje badają na ile wartość jednej zmiennej towarzyszy innej zmiennej; -korelacja dodatnia ? kiedy dwie zmienne zmieniają się w tym samym kierunku- korelacja ujemna ? kiedy dwie zmienne zmieniają się w przeciwnych kierunkachMetody korelacyjne dają liczby; zalety: metoda solidna, reprezentatywne dla grup badania; wady: nie pozwala badać przyczyn i zależnościEksperymentalne:- badanie przyczynowości i skutków: Czy zmienna X jest przyczyną zmiennej YRodzaje eksperymentów:Eksperyment naturalny ? minimalna ingerencjaEksperyment w terenie ? autentyczność z korektąEksperyment laboratoryjny ? ściśle kontrolowanyCechy procedury eksperymentalnejManipulowanie conajmniej jedną zmienną niezależna głównąKontrolowanie zmiennych niezależnych ubocznychMinimalizowanie wpływów zmiennych niezależnych zakłócających (artefaktów) na zmienną zależnąDokonanie pomiaru zmienności zmiennej zależnej spowodowane przez zmienne zależne główneKomunikacja niewerbalna ? wszelkie zamierzone i niezamierzone pozasłowne przekazywane informacje; wszelki przekaz informacji zrelatywizowany do ciała ludzkiego (części i całości), w którym bez użycia słowa pisanego , mówionego przy pomocy statycznych i dynamicznych właściwości ciała ludzkiego, zostanie osiągnięty cel porozumieniaKlasyfikacja wg Harrisona:Komunikacja kinezjetyczna; ruchy ciała, kończyn, mimikaKomunikacja proksemiczna; odległość, kontakt wzrokowy, dotykowy, orientacja przestrzenna ? sposób zajmowania miejsca, stania...Komunikacja parajęzykowa; (nibyjęzyk, komunikacja pozajęzykowa, komunikacja paralingwistyczna ) wszystko co towarzyszy naszej mowie a nią nie jest (np. tempo, tonacja, rytm, tempo, barwa...) Zachowania niewerbalne wg Domachowskiego:Indywidualne (w samotności, autystyczna)- mowa ciała- niewerbalne aspekty komunikacji słownej- zmiany wielkości źrenicInterakcyjne- kontak wzrokowy- przestrzeń personalna- terytorialność- przestrzeń interpersonalna- formacja facingowa czyli twarzą w twarzZachowania niewerbalne wgNęckiegoGestykulacja (ruchy rąk, palców, głowy)Mimika i ruchy oczu (uśmiech, grymas)Kontakt fizyczny, dotyk (głaskanie, przytulanie, uścisk)Spojrzenia jednostronne i wzajemneDystans fizyczny (informacje o poziomie intymności)Wygląd fizyczny (ubiór, uczesanie)Dźwięki parajęzykowe (śmiech, płacz, ziewanie)Jakości głosowe (cechy głosu i sposób mówienia)Pozycja ciała podczas rozmowyAgresja ? intencjonalne działanie na szkodę o charakterze antynormatywnymAgresja młodzieży jest porównywalna do agresji więźniów. Chłopcy w badaniach wykazywali mniejszą agresję niż dziewczętaAgresja męska ? bezpośrednia, fizyczna, spontaniczna, nieodroczona.Agresja kobieca ? pośrednia, wywołana niewielkimi bodźcami (drażliwość), odroczona, duże forum. Przemoc ? pewna agresja, agresor ma przewagę, np. władza, status społeczny.Terroryzm ? specyficzna, ekstremalna przemoc; użycie przemocy lub zagrożenie jej użycia w celu osiągnięcia żądań politycznych; założony zamiar wywołania paniki i strachu. Terroryzm jest starym zajwiskiem często traktowanym jako działania niepodległościoweTerroryzm na konkretnej osobieTerroryzm zbiorowyTerroryzm państwowy (państwa totalitarne); Pojęcie terroryzmu spopularyzowała rewolucja francuska; Na szerszą skalę terroryzm rozwinął się w IXIw. i stosowali go anarchiści; wyspecjalizowane bojówkiOWP, IRA, ETA ? organizacje terrorystyczneTerroryzm to zjawisko psychologiczne ponieważ:Działanie na dużą skalę ludziOfiarami sa najmniej winni, bezbronni ludzieJest działaniem przemyślanym, racjonalnymCele terrorystów są jasno sprecyzowane i określoneCelem terroryzmu jest wywołanie paniki, strachuManipulując strachem terroryści chcą osiągnąć:wymuszenie określonych koncesji, okupu, szantaż (media pomagają w szerzeniu terroryzmu)Kreowanie dramatycznej sytuacjiZwrócenie uwagi opinii publicznej (autoprezentacja grupy terrorystycznej)Przypomnienie o sobie, że istniejąSpowodowanie chaosuHasła sugerujące walkę o idee, dla dobra wszystkich ludziSprowokowanie działań represyjnych i odwetowych (podważenie autorytetu władz)Wymuszenie posłuszeństwa i współpracyUkaranie winnychPodział terroryzmuAspekt motywacyjnyPolitycznySponsorowany przez państwoEtniczno ? religijnyKryminalny (mafia włoska)Typu ?jednej sprawy? (konkretny cel)Terroryzm międzynarodowyNarkoterroryzmZjawisko szarej strefy (zagrożenie stabilności państwa)Superterroryzm ? terroryzm o charakterze globalnym; nowoczesna technologia, broń biologiczna, chemiczna, broń masowego rażenia)Terroryzm postmodernistyczny ? terroryzm uboższy ideologicznie, ale dysponujący coraz większymi środkami rażenia.Terrorysta samobójca (szahid) ? ma prany mózg ;P, jest ofiarą i oprawcą (kraje muzułmańskie);Indoktrynacja ? pranie mózguMotywy samobójstw:- religijne (zbawienie)- zemsta( za siebie, za naród)- naśladownictwo- oczyszczenie z zarzutów tchórzostwaCechy muzułmańskiego fundamentalizmu:Podział świata na dobry i złyMy mamy racjęIrracjonalizmMit spiskowej teorii świata ? wszyscy są przeciwko namUcieczka przed rzeczywistościąProtest przeciwko laikomŚwiat ma byćProsty i jasnyChcą rządzićSocjalizacja ? wpływ grup na jednostkę; socjalizacja ma spowodować lepsze funkcjonowanie w społeczeństwie; socjalizacja to proces rozwoju społecznego (kierowanego); lub proces ukształtowania naszego sumienia.Socjalizacja jest uzależniona od kilku kryteriów:1.rodzaj grupy wpływającej na jednostkę- w szerokim ujęciu: grupy tworzące kulturę ( ) i podkulturę (-)- w wąskim ujęciu: grupy tworzące subkultury2.zmiany socjalizacyjne- w szerokim ujęciu: wszelkie zmiany socjalizacyjne- w wąskim ujeciu: zmiany dotyczące czynności społeczno pozytecznych3.określenie okresu życia, w którym następują zmiany- w szerokim ujęciu: różne (całe życie)- w wąskim ujęciu: dzieciństwo, młodośćWychowanieDef. psychologiczna- Dynamiczny złożony układ wzajemnie od siebie zależnych procesów nadawania i odbioru wpływów zachodzącyh między jednostkami o zróżnicowanych, specyficznych celach, w ktorych jedna jest dojrzałym wychowawcą a druga mniej dojrzałym wychowankiem. W celu zrealizowania w sposób trwały jakiegoś mniej lub bardziej założonego projektu wychowania. Relacja Wychowawca --------wychowanekDef. pedagogicznaDynamiczny, złożony układ oddziaływań społecznych, instytucjonalnych, interpersonalnych, pośrednich i bezpośrednich wywołującyh zmiany w osobowości człowieka tym oddziaływaniom poddawanego. Są to zmiany społeczne postulowane i wartościowane (akceptowane).Wpływ: żłobek, przedszkole, szkoła - wychowanie ma na celu kreowanie jednostki pozytywnejStadia rozwoju społecznego wg Wallona:I.Stadium symbiozy emocjonalnej ? 1 r.ż.II. Stadium rozpoznawania ról społecznych ? 2-3 r.ż.III. Stadium początku kształtowania się osobowości ? 3-7 r.ż.IV. Stadium włączania się czynnego uczestnictwa dziceka w grupach pozarodzinnych ? 7-12 r.ż.V. Stadium kształtowania się względnie stałych zainteresowań i postaw wyznaczających kierunek rozwoju osobowości - od 12 r.ż.Socjalizacja (psychologia) to pojawiające się cechy osobowościSocjalizacja (socjologia) to wrastanie w kulturęWg TchorzewskiegoWychowanieSocjalizacja Proces akomodacji ? przystosowanie się Proces aproksymacji ? uczenie sie powinnościEdukacjaProces indoktrynacji ? urabianie świadomości (pranie mózgu)Czynniki wpływające na socjalizację:Czynniki wewnętrznePotrzeby społecznePoziom aktywności jednostkiOrientacja jednostkiŚwiatopoglądUmiejętność pracy nad sobąCzynniki zewnętrzneCharakterystyka grupy odniesienia (porównujemy się, chcemy być podobni)Stawiane przed jednostką cele i zadania społeczneOczekiwania wobec jednostkiWzory osobowePrzyjęty system nagród i karDostęp i sposób wykorzystania przez jednostkę dóbr kulturyWzór Zachowania ? A (WZA); Friedman i Rosenman ? 1959r.Jest to szczególny kompleks działaniowo ? emocjonalny wzbudzony w określonych sytuacjach.Składa się z:Silnej potrzeby osiągnięćGłęboko zakorzenionych tendencjach rywalizacyjnychPotrzeby uznaniaImpulsywnych, szybkich działańFizycznej i psychicznej gotowościPrzekonania towarzyszące WZA:Nalezy nieustannie sprawdzać swoją wartość poprzez dążenie do sukcesów ocenianych pozytywnieNie istnieja uniwersalne zasady moralne (liczy sie tylko efekt)Zasoby są ograniczone czyli nie wystarczy dla wszystkich, należy o nie walczyć.
karola2012