Internetowa Baza Pomocy Studentów Psychologii - psychol

www.psychobaza.prv.pl

Odwiedź nas!

Psychologia osobowości – kolokwium 1.

Kretschmer:

Podstawowe zagadnienie:

Wykrycie trwałych powiązań między pewnymi zespołami cech cielesnych (konstytucjonalnych) a pewnymi grupami właściwości psychicznych.

Hipotezy:

Wśród chorych psychicznie istnieje pewne przyporządkowanie między konstytucją cielesną a rodzajem psychozy.

Choroba psychiczna to skrajna postać temperamentu i charakteru spotykanego w ramach normy.

Kraepelin:

Podzielił choroby psychiczne na dwa rodzaje psychoz:

-          cykliczną (maniakalno-depresyjną)

-          schizofrenię

Zauważył, że wśród przypadków psychozy cyklicznej znacznie częściej występuje typ pykniczny niż inne typy,  wśród schizofreników trudno znaleźć wyraźnego pyknika, ale raczej mieszane formy leptosomików i atletyków, także typy dysplastyczne.

Metodologia Kretschmera:

Podstawa techniki: „kliniczne spojrzenie” lekarza

Posługiwał się ustalonym schematem badania.

Każda cecha opisywana jest na 5-cio stopniowej skali (3 przymiotniki + bardzo ...)

Najpierw ogólny aspekt twarzy – 10 punktów widzenia, potem szczegółowe oceny poszczególnych części twarzy, następnie klasyczne pomiary części ciała. Stosował również metodę fotograficzną.

Kretschmer uśredniał wyniki podobnych konstytucji cielesnych, dzięki czemu wyróżnił TYPY. Klasyczne przypadki zdarzają się bardzo rzadko, raz na 10.

Kretschmer badał pacjentów szpitali psychiatrycznych, natomiast Sheldon Badał osoby zdrowe.

Należy jednak podkreślić, że miał poważanie dla metod ilościowego opisu.

Metodologia Sheldona:

Zasadniczo zgodna z metodologią Kretschmera – nie zdołał ustanowić taksonomii tylko na odstawie wymiarów antropometrycznych, musiał się wyćwiczyć w oglądaniu i porównywaniu ludzi.

Posługiwał się fotografiami 4000 osób w 3 pozycjach (przód, tył, profil)

Przy oglądaniu fotografii narzucał się „naturalny porządek”, wymiary są wykrywane metodą intuicyjną. Wykryto tak 3 „wymiary zmian” tak, że można było fotografie uporządkować rosnąco / malejąco pod względem każdej 3 cech.

Następnie dokładne pomiary (I etap).

Drugi etap polegał na tym, aby znaleźć takie wymiary, które najlepiej różnicują typy widziane gołym okiem, metodą prób i błędów.

Tu zasadnicza różnica: Kretschmer łączy w jedną grupę wszystkie jednostki, które w pewnych granicach mają jakąś cechę (alternatywa: tak lub nie), a Sheldon wyraża indywidualne różnice pomiarów na 7-mio stopniowej skali.

Somatotyp: szereg 3 liczb (endo, mezo, ektomorfia).

Kretschmer wyróżnił 3 zasadnicze grupy właściwości: leptosomiczne, atletyczne i pykniczne, ponadto dysplastyczne.

Spotyka się je zarówno u mężczyzn jak i u kobiet, lecz u mężczyzn cechy są bardziej wyraziste.

LEPTOSOMIK (astenik – słaby, zarzucono ten termin) – wąskie ciało, nie zmniejszona wysokość, smukły, skóra sucha i anemiczna, słabo rozwinięte mięśnie, mało tkanki tłuszczowej, obfite owłosienie.

ATLETYK – mocny rozwój szkieletu, kości i skóry, wzrost średni i powyżej, potężne barki, napięty brzuch, nogi mocne choć stosunkowo wąskie, umiarkowany rozwój tkanki tłuszczowej.

PYKNIK – znaczny rozwój jam ciała, znaczny rozwój tkanki tłuszczowej na tułowiu, nogi i ręce jeszcze smukłe, wzrost średni, krepy, masywna szyja, twarz miękka i szeroka, cechy te mogą ujawniać się dopiero w wieku dojrzałym.

DYSPLASTYK – nadmierny lub niedostateczny rozwój którejś części ciała, infantylizm.

Typ a rasa: nie znaleziono przyporządkowania określonego typy do określonej rasy. Choć Katz wykazał istotną różnicę między typowym Anglikiem i Włochem.

Typ budowy ciała a choroba cielesna:

Pyknik: gościec, miażdżyca, kamica pęcherzyka żółciowego, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze.

Leptosomik: wrzody żołądka, dwunastnica (im bardziej typowy leptosomik tym cięższy przebieg choroby), gruźlica; Kretschmer stwierdził u leptosomików przedłużoną reperkusję pobudzenia nerwów współczulnych – możliwa przyczyna choroby wrzodowej. Wyniki te potwierdziły badania  Sheldona.

Typ budowy ciała a choroba psychiczna:

Psychoza maniakalno–depresyjna:

Dwa aspekty: mania (wzmożona aktywność, pobudzenie bez obiektywnych podstaw) i melancholia (odwrotnie, też bez przyczyn). Fazy te następują naprzemiennie, dlatego chorobę nazywamy psychozą cykliczną.

- znaczna przewaga typu pyknicznego nad innymi (65% do 26%), praktycznie brak dysplastyków

Schizofrenia:

Psychika rozszczepiona, i niespójna, utrata kontaktu z rzeczywistością, schizofrenik wydaje się nieobecny, zimny, zatopiony w sobie samym (autyzm), mowa często niespójna i niezrozumiała, nietypowe zachowania i reakcje, zamknięcie we własnym świecie.

- znaczna przewaga grupy leptosomiczno-atletycznej nad typem pyknicznym (50%+17%=67% do 13%)

Padaczka:

Prawie brak typów pyknicznych, dość równy rozdział między pozostałe typy.

Uwaga!

Znaczącą rolę odgrywać może tu wiek pacjentów (średnio pyknicy byli starsi od leptosomików), w badaniach ze stałym czynnikiem wieku różnice te były już mniej wyraźne.

Typ budowy ciała a temperament:

Hipoteza robocza: choroba psychiczna leży na przedłużeniu prawidłowych czynności psychicznych.

Nieprawidłowy charakter nadmiernej reakcji polega nie tyle na jej intensywności, ile na wypaczeniu jej związku z rzeczywistymi sytuacjami życiowymi.

Kretschmer porównywał  funkcjonowanie mechanizmów emocjonalnych przed chorobą i w jej trakcie, a także formy tych reakcji u pacjentów. Były to jednak badania pozbawione „twardej” metodologii.

Temperament cykloidalny i cyklotymiczny.

- ludzie ci są towarzyscy, mili, „gemutlich” – cecha wspólna

Dwa bieguny:  hypomaniakalni i depresyjni

Hypomaniakalni: reakcje bardzo żywe i szybkie, częste szybkie zmiany planów; depresyjni: odwrotnie.

Oba bieguny łączy chwiejność emocjonalna, łatwe przechodzenie między nimi. Oba komponenty mieszają się ze sobą w różnych proporcjach – „proporcja nastroju”.

Syntonicy – przedstawiciele pośrednich stanów PRAWIDŁOWYCH.

Temperament schizoidalny i schizotymiczny:

Nietowarzyski, niespokojny, małomówny, pełen rezerwy, poważny. Schizoidzi przywodzą na myśl Kretschmerowi rzymskie domy J. Autyzm.

Dwa bieguny: nadwazliwy i nieczuły.

Temperament iksotymiczny, wiskozny, “lepki”.

Żaden określony rodzaj zaburzeń psychicznych. Perseweracja, ociężałość, lepkość. W obliczu bodźca – od obojętności, flegmatyzmu do wybuchowości.

Podsumowanie:

Somatotypy i temperamenty wg Sheldona:

Typ endomorficzny - odpowiada mniej więcej pyknikowi.

Typ ektomorficzny – leptosomik

Typ mezomorficzny – atletyk

Sheldon określał każdego badanego w tych 3 komponentach (kolejno: endo, mezo, ekto) w skali 1-7, co daje 343 możliwe kombinacje, praktycznie jednak spotyka się maksymalnie 88 kombinacji. Somatotypy te są zaszeregowane do kilku opisowych kategorii.

Jak wyróżniono te 3 komponenty?

-          wybranie 50 najistotniejszych przymiotników opisujących osobowość / temperament

-          badania całoroczne na grupie studentów, każdy został oceniony w 7-pkt skali w 50 kategoriach

-          obliczano 1225 współczynników korelacji – wyróżniono 3 grupy wykazujące korelacje dodatnie

powstała: Skala Temperamentu zawierająca po 20 cech w każdej z 3 grup

Typologia a przestępczość:

W różnych badaniach nie stwierdzono wyraźnych korelacji, jedynie w badaniach niemieckich wśród więźniów niemal nie występuje typ pykniczny.

Rodzaje wykroczeń: leptosomicy wyróżniają się w kradzieżach, oszustwach, atletycy – w przemocy, dysplastycy  - w obyczajowych, bez przemocy. Wśród recydywistów dominują leptosomicy i atletycy.

Powyższe wyniki nie są zgodne z wynikami Sheldona, zgadza się tylko używanie przemocy przez atletyków.

Typologia a genialność:

Kretschmer stwierdził: filozofowie, teologowie – leptosomicy; biolodzy, lekarz, przyrodnicy – pyknicy – cyklotymicy.

SHELDON (Lindsey & Norman)

Skonstruowano maszynę, która potrafiła dokonywać pomiarów w 94% zgodnych z wynikami sędziów.

Pomiary dotyczyły ogólnego wyniku, a także pięciu szczegó...