zasady_prawidlowego_odzywiania stomia.pdf

Dietetyk radzi

Z dr hab. n. med. Małgorzatą Kozłowską-Wojciechowską z Akademii Medycznej w Warszawie rozmawia dr Przemysław Styczeń

Zasady prawidłowego odżywiania się

osób ze stomią (cz. XV)

Poniżej prezentujemy Państwu kolejną, ostatnią już część porad dotyczących prawidłowego

odżywiania się po operacji wyłonienia stomii. Pytania i odpowiedzi numerowane są w kolejności

ich ukazywania się od początku cyklu, który rozpoczęliśmy prawie cztery lata temu. Już wkrótce

zbierzemy cały opublikowany dotychczas materiał i wydamy go w postaci poradnika.

jeść miód?

Oczywiście, że tak! Miód posiada właściwości

odżywcze, smakowe i lecznicze. Jest jednak

produktem dość kalorycznym – 100 g miodu to

ok. 325 kcal, więc nie należy przesadzać z jego

spożyciem.

Miód w blisko 80% składa się z węglowoda-

nów. Cukry w nim zawarte to tzw. cukry proste

(glukoza i fruktoza), a więc zupełnie inne od bia-

łego cukru, którego przeważnie używamy do sło-

dzenia kawy czy herbaty. Reszta to składniki mi-

neralne, woda, witaminy, enzymy i wiele innych

aktywnych substancji.

Miód jest produktem o właściwościach anty-

bakteryjnych, regeneracyjnych oraz wzmacnia-

jących odporność naszego organizmu. Reguluje

czynności trawienne żołądka, poprawia prze-

mianę materii, łagodzi skutki stresów i poprawia

jakość snu. Pobudza perystaltykę jelit, zmniejsza

ich kurcze. Ogranicza także szkodliwe działanie

wielu używek, takich jak kawa, herbata, tytoń

i alkohol. Warto więc zacząć używać miodu do

słodzenia kawy i herbaty, zamiast zwykłego cu-

kru.

Osoby ze stomią powinny jednak pamiętać, że

miód spożyty w zbyt dużej ilości, oprócz dużej

wartości kalorycznej, może prowokować luźne

wypróżnienia. Dlatego używa się go bardzo czę-

sto właśnie w celu leczenia zaparć. Dwie łyżki

miodu rozcieńczone w szklance letniej wody i wy-

pijane rano na czczo doskonale regulują trawienie

i pomagają skutecznie przy kłopotach z wypróż-

nianiem.

względu na dużą zawartość cukru napój ten nie

jest wskazany dla osób chorych na cukrzycę,

miażdżycę i otyłych.

Po drugie, napój ten jest gazowany, czyli sztucz-

nie nasycany dwutlenkiem węgla. Dlatego może

powodować wzdęcia oraz zgagę, czyli palenie

w przełyku. Odradzany jest stanowczo wszystkim

cierpiącym na chorobę refluksową przełyku i na

chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy.

Zawarty w coca-coli kwas fosforowy działa

także bardzo niekorzystnie na zęby. Jeżeli więc

bardzo lubimy coca-colę, należy pić ją w umiar-

kowanych ilościach.

ma powodu do paniki. Wszystkie substancje sło-

dzące, które stosuje się w przemyśle żywieniowym

przeszły wiele badań, zanim trafiły na półki skle-

pów.

Słodziki stworzone zostały przede wszystkim

z myślą o osobach, które powinny unikać cukru,

a nie potrafią żyć bez słodkiej herbaty czy ciastek,

czyli cukrzykach, chorych na miażdżycę oraz

wszystkich walczących z nadwagą. I choć tę funk-

cję spełniają doskonale, należy pamiętać, że naj-

lepiej byłoby, aby te osoby po prostu odzwycza-

iły się od słodzenia.

Stomicy ze słodzikami nie powinni przesadzać,

bowiem niektórzy mogą źle reagować na skład-

niki w nich zawarte. Mogą występować po nich

wiatry lub biegunka.

Ostatnio pojawiły się też doniesienia, że doda-

wanie sztucznych słodzików do napojów gazo-

wanych może – wbrew powszechnej opinii – nie

tylko nie ułatwiać zrzucenia wagi, ale nawet zwięk-

szać ryzyko otyłości.

Przyczyną zgubnego działania słodzików jest

najprawdopodobniej ich zdolność do zaburzania

równowagi pomiędzy uczuciem głodu i syto-

ści oraz, co za tym idzie, samokontroli nad

ilością spożywanego pokarmu. Dokonane

przez naukowców odkrycie wydaje się tłu-

maczyć, dlaczego plaga otyłości zaczęła się

właśnie kilkadziesiąt lat temu, czyli po ma-

sowym wprowadzeniu na rynek sztucznie

słodzonych napojów.

Warto pamiętać, że alternatywą dla tra-

dycyjnego cukru są też inne rodzaje cukru:

np. trzcinowy i klonowy.

używać słodzików

do słodzenia napojów?

Substancje słodzące powszechnie wykorzystu-

je się jako dodatki do produkcji słodyczy, pieczywa

cukierniczego, produktów mleczarskich oraz żyw-

ności dietetycznej. Niektóre z nich dodawane są

jako dodatek do gum do żucia. Słodziki dodawa-

ne są również do napojów gazowanych, płatków

śniadaniowych, przecierów po-

midorowych, przetworów

owocowych oraz dżemów

o obniżonej zawartości cukru.

Tak naprawdę – są one

„wszechobecne”.

Od czasu do czasu poja-

wiają się w prasie doniesienia

o negatywnym działaniu sło-

dzików na zdrowie, jednak nie

coca-colę?

Tak, ale najlepiej w niewielkich ilościach.

Po pierwsze, coca-cola nie zawiera żadnych skład-

ników odżywczych – składa się głównie z wody

i cukru, są to więc „puste kalorie”. Właśnie ze

Stomicy nie powinni przesa-

dzać z nadmiarem słodzików.

Po ich użyciu mogą bowiem

skarżyć się na wiatry i bie-

gunkę.

mogą spożywać błonnik

w tabletkach?

O dobroczynnych właściwościach błon-

nika pokarmowego pisaliśmy już wielokrot-

nie. Tabletki (lub proszek) zawierające

116 Czy osoby ze stomią mogą

118 Czy osoby ze stomią mogą

117 Czy osoby ze stomią mogą pić

119 Czy osoby ze stomią

zdrowy tryb życia może doprowadzić do ustale-

nia się stałych godzin wypróżnień – podobnie jak

u osoby bez stomii.

Drugi ze sposobów polega na przeprowadza-

niu systematycznych zabiegów irygacji, czyli le-

watywy do stomii. Takie zabiegi, wykonywane

codziennie, umożliwiają pełną kontrolę nad od-

dawaniem stolca, które odbywa się tylko w trak-

cie zabiegu. Pacjenci, którzy się irygują, mogą no-

sić na co dzień malutkie, bardzo dyskretne wo-

reczki typu stomacap. Przed rozpoczęciem zabie-

gów irygacji warto skonsultować się z lekarzem.

Przy ileostomii nie ma możliwości regulacji czę-

stotliwości wydalania stolca. Jest on wydalany

w postaci płynnej lub półpłynnej przez cały czas.

DZIESIĘĆ PRZYKAZAŃ

PRAWIDŁOWEGO

ODŻYWIANIA SIĘ

Pij dużo płynów (około

2 litrów płynów dziennie).

Dbaj, aby posiłki

były urozmaicone.

Jeśli zażywamy błonnik w tabletkach,

musimy pamiętać, by jednocześnie

popijać go dużą ilością wody.

jeść czekoladę?

W zasadzie nie ma większych przeciwwskazań

odnośnie jej spożycia. Produkt ten powinien jed-

nak znajdować się w diecie sporadycznie, zwłasz-

cza z uwagi na niezbyt korzystny wpływ na or-

ganizm zawartych w nim składników takich jak:

• tłuszcze nasycone – podnoszą poziom chole-

sterolu, sprzyjają rozwojowi miażdżycy, raka

piersi i prostaty;

• cukry (sacharoza) – zmniejszają tempo przesu-

wania się masy kałowej przez jelito, podnoszą

stężenie triglicerydów we krwi, co może pro-

wadzić do otyłości i miażdżycy.

Miłośnikom czekolady polecana jest przede

wszystkim czekolada gorzka. Należy unikać cze-

kolady mlecznej i nadziewanej.

Czekolada gorzka zawiera znacznie mniej tłusz-

czów oraz cukrów, na korzyść zwiększonej za-

wartości miazgi kakaowej (ok. 70%) bogatej

w magnez oraz alkaloidy (kofeina i teobromina).

Przypisuje im się wiele korzystnych właściwości,

takich jak działanie uspokajające, energetyzujące

i regenerujące po wysiłku fizycznym oraz psy-

chicznym.

Jadaj regularnie

i w spokoju.

błonnik mają równie korzystne działanie

jak błonnik zawarty w owocach i warzywach. Na-

leży zawsze popijać je dużą ilością wody.

Składnikiem tabletek jest m.in. mieszanka błon-

nika otrzymywanego z otrąb owsianych, pszen-

nych, kukurydzianych, ryżowych i jęczmiennych.

Ich zażywanie poprawia perystaltykę jelit, regu-

luje cykl wypróżnień, pomaga utrzymać prawi-

dłową masę ciała, obniża poziom cholesterolu

i triglicerydów we krwi.

Błonnika w tabletkach powinny unikać osoby

mające chorobę refluksową lub trudności w po-

łykaniu, gdyż mogą one uwięznąć w przełyku.

Oprócz tabletek błonnik występuje też w po-

staci proszku, który można dosypywać do potraw

(np. zup czy sosów).

Należy jednakże pamiętać, że:

• zbyt duża dawka błonnika może zmniejszyć

skuteczność stosowanych leków;

• w czasie zażywania preparatów z błonnikiem

należy pić przynajmniej 2 litry wody dziennie,

inaczej może on powodować zaparcia;

• nagłe dostarczenie organizmowi dużej daw-

ki błonnika może wywołać wzdęcia i bóle brzucha.

Na jego przyjmowanie trzeba organizm „przygo-

tować” stopniowo.

Delektuj się posiłkami.

Dokładnie gryź

i przeżuwaj pokarm.

Jedz dużo ryb,

owoców i warzyw.

Ograniczaj słodycze,

tłuste potrawy, ostre

przyprawy i mocny

alkohol.

Przestrzegaj higieny

przygotowywania

i spożywania posiłków.

Zapewnij

odpowiednią ilość

błonnika w diecie.

122 Czy osoby ze stomią mogą

jeść suszone owoce?

Tak. Suszone owoce są cennym źródłem błon-

nika, witamin (głównie A i C) oraz składników

mineralnych: potasu, wapnia, magnezu, fosforu,

jodu. Ich spożycie ułatwia pasaż treści jelitowej,

działa przeciwzaparciowo, antyseptyczne i prze-

ciwgorączkowo. Jednak należy pamiętać, że nad-

mierna podaż suszonych owoców może powo-

dować, szczególnie u osób ze stomią, wzdęcia

i biegunki.

Z uwagi na utraconą w procesie suszenia wodę

zawierają duże ilości węglowodanów (ok. 60-

-80%) oraz kwasy organiczne, więc również nie

należy z nimi przesadzać. Suszone owoce są dość

kaloryczne – 100g owoców to ok. 300-400 kcal,

a więc bardzo dużo.

Dbaj o to, aby

spożywane

pokarmy były

zawsze świeże.

120 Czy osoba ze stomią może

w jakiś sposób wyregulować

cykl wypróżnień?

Regulacja cyklu wypróżnień możliwa jest u pa-

cjentów z kolostomią. W tym przypadku istnieją

dwa sposoby postępowania. Pierwszy z nich po-

lega na prowadzeniu bardzo regularnego trybu

życia. Chodzi tutaj przede wszystkim o: stałe pory

przyjmowania posiłków, stałe pory snu, systema-

tyczną aktywność fizyczną, stałą ilość posiłków

(3-5 spożywanych w spokoju) oraz odpowiednią

ilość wody wypijanej w ciągu dnia. Taki regularny,

Przedstawiliśmy Państwu ostatni odcinek

naszych porad dietetycznych. Serdecznie

dziękujemy wszystkim stałym

Czytelnikom tej rubryki. Z całości dotych-

czas opublikowanego materiału powsta-

nie już wkrótce poradnik żywieniowy

dla osób ze stomią, który otrzymają

wszyscy uczestnicy programu

„Złota Karta ConvaTec”.

121 Czy osoby ze stomią mogą

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: