SOCJOLOGIA
09.10.98
1.
„Podstawy socjologii”
2. „Elementy nowego ładu”-( H Domański , A Richard, w-wa 1997, str.125-150, 419- 445.
3. E. Goffman- „Charakterystyka instytucji totalnych” w pracy pod redakcją A Jasińska –Kania „Elementy teorii socjologicznych” (techniki adaptacyjne, teorie)
4. Jolanta Augustyniak –Kopka –„Tolerancyjni – nietolerancyjni – obojętni Łódź 1991, str. 5-12, 20-40, 49-60, 67-73.
Socjologia jako dyscyplina naukowa – specyfika
Socjologia – przedmiotem socjologii jest społeczeństwo jest to nauka o społeczeństwie zajmuje się opisem diagnozą i interpretacją zjawisk i procesów życia społecznego . Socjologia jest młodą dyscypliną.
Specyfika :
1. In statu nascendi – w trakcie stawania się ,rozwijania w XX w czerpie z innych dyscyplin: filozofia , ale także geografia , etnografia nauki gospodarcze histonografia , psychologia , nauki prawne , ekonomiczne itp. Za ojca socjologii uważa się Augusta Comte’a – Francuskiego pozytywistę , filozofa .
2. Dyscyplina wieloparadygmatyczna (przy użyciu wielu teorii można wyjaśnić sytuacje)
paradygmat uznany w danym czasie teoretyczny sposób analizy rzeczywistości i metod stosowanych w danym czasie (teoria + metoda );(do pewnego czasu uważa się że określona teoria i metody są właściwe )
symboliczny interakcjonizm – jedynym sposobem badania społeczeństwa jest narracja
funkcjonalny – można badać ankietą
( np. stolarze i ich narzędzia )
3. Specyficzność praw
Na teorię składają się pojęcia analityczne które mogą występować w dwóch funkcjach (kategoriach)
· Zmienne wyjaśniane
· Zmienne wyjaśniające
Prawo socjologiczne może działać z różną siłą. Generują pewne tendencje. Badacz musi stosować , tzw. współczynnik humanistyczny. Wprowadził je Florian Znaniecki; relacja między badaczem a przedmiotem badania. Badacz jest podmiotem badania. W badaniach przyrodniczych przedmiot badania nie wyraża subiektywnych odczuć. W badaniach socjologicznych musi brać pod uwagę subiektywne odczucia przedmiotu.
Florian Znaniecki mówi że życie społeczne jest takie jakim widzą je badani. Jest relacja przedmiotowo-przedmiotowa.
Sposób interpretacji może być zdominowany przez odczucia badacza, który jest członkiem badanego społeczeństwa.
16.10.98
Osobowość człowieka –ogół życia wewnętrznego człowieka przejawiający się w jego zachowaniu. Zakłada się że osobowość nie jest tak bardzo ukryta. Nie wszystko co składa się na życie wewnętrzne może być widziane na zewnątrz.
„Człowiek rodzi się dwukrotnie: w sensie biologicznym i w sensie społecznym.”
Socjalizacja – zespół działań dla zachowań związanych z wprowadzeniem jednostki w życie społeczne (tzw. uspołecznienie). Wpływy którym ulegamy zarówno dobre jak i złe.
Wychowanie – przemyślane założenie dotyczące tego jakim człowiek ma być, dziecko; te które mają przekazać pozytywne zachowania.
Mechanizmy socjologiczne:
Ø Mechanizm naśladownictwa – odwzorowanie zachowań i poglądów itp. Osób bliskich.
Ø Mechanizm „uczenia się” – kary i nagrody manipulacja karami i nagrodami przez społeczeństwo
Ø Mechanizm identyfikacji – utożsamianie się –uruchamiamy gdy chcę być taki sam jak ktoś inny ale dlatego bo ona nam imponuje. Poglądy kogoś przyjmujemy za swoje.
Ø Mechanizm internalizacji – mechanizm uwewnętrznienia wartości i norm życia społecznego w pewnym momencie to co ma charakter społeczny są traktowane jako oczywiste i nasze własne
Ø Wartość zinternalizowana- cenzor wewnętrzny kontroler
Fazy socjalizacji:
1) Socjalizacja pierwotna
2) Socjalizacja wtórna
W procesie socjalizacji pierwotnej następuje moment drugich narodzin. Kończy się ona wtedy gdy:
ü Jednostka nabywa poczucia tożsamości (odrębności od innych ludzi)
ü Podstawowe wartości i normy nabierają walorów powszechności
Socjalizacji pierwotnej jednostka musi:
v Zinternalizować, opanować język – jest to narzędzie i cel jednocześnie
v Opanować pewne podstawowe czynności
v Opanować podstawowe schematy motywacyjne i interpretacyjne, trzeba zrozumieć dlaczego coś należy robić a innych rzeczy nie należy robić schematy interpretacyjne – wyjaśnienie symbolicznego znaczenia danej czynności np. klęczenia.
Socjalizacja pierwotna – bazuje głównie na schematach motywacji i interpretacji, a socjalizacja wtórna jest pewną replikom socjalizacji pierwotnej i bazuje głównie na metodach uczenia się. Nie staniemy się dobrą jednostką gdy będziemy opierać się tylko na schemacie uczenia się.
Trzy modele osobowości:
1. Model enumeratywny – rozważania na temat osobowości przebiegają wokół pewnej wyliczanki cech bez wskazania, na te które są ważniejsze.
2. Model w którym się wskazuje na pewne elementy konstytuujące podstawowe pierwotne
3. Model w którym osobowość traktuje się jak strukturalny układ elementów. Przyjmuje się założenie że wszystkie elementy cech składające się na osobowość: Wyróżniamy trzy poziomy (Freud) osobowości
I. Id (czysto biologiczne) – instynkt , popęd
II. Ego (świadome ja) – mechanizmy obronne które człowiek rozwija , np. wybór , decyzje
III. Super ego (charakter społeczny ) – radzenie z samym sobą
Socjologiczna struktura osobowości:
I. Zespół elementów biogennych (biologicznych) cechy dziedziczone (wzrost, budowa organizmu itp.)
II. Zespół elementów psychogennych (psychologicznych) – wyobraźnia, talent, inteligencja temperament (zdolność do zmieniania nastrojów ) wola.
III. Zespół elementów socjogennych (społecznych)
4 PODSTAWOWE SOCJOGENNE ELEMENTY OSOBOWOŚCI:
1. Jaźń subiektywna (ja)
2. Jaźń odzwierciedlona (odbita)
3. Rola społeczna
4. Kulturowy ideał osobowości
Jaźń odzwierciedlona Ch.H.Cooley – „looking-glass-self”, oznacza (self- osobowość) przeglądać się w lustrze Cooley stwierdził że życie społeczne przebiega w myśl pewnych zasad ale skąd umieją dostosowywać się do innych. Nasze wyobrażenie na temat tego, jak wyobrażają nas sobie inni ludzie. Twierdził że to co kształtuje osobowość to gra wyobrażeń. Jest traktowana jako czynnik konformizujący. Działa na zasadzie ujednolicania naszych zachowań postaw.
Ad 1
Jaźń subiektywna- wyobrażenie o własnej osobie wytworzone pod wpływem innych ludzi. Musi być poczucie odrębności (tożsamości). Poprzez jaźń subiektywną kształtuje się nasze poczucie własnej wartości, poziom samooceny i samoakceptacji. Względna niezależność naszych sądów od sądów innych ludzi. Należy uwzględnić trzy elementy składowe:
a) Poczucie własnej wartości sami dla siebie jesteśmy atrakcyjni.
Wykład III
23.10.98
b) Poziom samooceny – ma charakter relacyjny, jest to ogólna ocena własnych możliwości- przeświadczenie o tym na co nas stać. Może być trojaka ocena naszych własnych możliwości zawyżona , adekwatna (rzeczywista), zaniżona. Musimy odnieść ją do innych ludzi żeby powiedzieć jaka ta samoocena jest 40% młodzieży w Polsce ma zaniżoną samoocenę, natomiast 40% młodzieży w USA ma zawyżoną samoocenę.
c) Poziom samoakceptacji- jest to ocena oparta na porównaniu swoich osiągnięć ze stawianymi sobie wymaganiami w zakresie tych właściwości, które człowiek uważa za szczególnie ważne. Ma również charakter relacyjny ale tu dokonujemy jej samej. Relacja miedzy naszymi zamierzeniami do efektów. Poziom samoakceptacji może być synonimem naszego „ja” idealnego.
Ad 4
W każdym społeczeństwie funkcjonują pewne wzory osobowe. Przybliżanie się do niego jest społecznie nagradzane, a oddalanie jest negatywnie traktowane. Akceptowana jest przedsiębiorczość. Propagowany wzór osobowy w danym społeczeństwie i danym czasie.
Ad 3
Pojęcie to wprowadził G.H.Mead który powiedział że najważniejszym czynnikiem w osobowości jest rola społeczna. Jest to pewien zespół zachowań względnie stały system zachowań będący reakcjami na zachowanie innych ludzi i przebiegający wg mniej lub bardzie ustalonego wzoru. Ma ona charakter zewnętrzny. Proces kształtowania osobowości wchodzi w nią najpierw poznając swoje kwestie oczekiwań. Próbujemy zrozumieć pewne role chociaż nie wszystko potem w życiu nam jest potrzebne. Fazy procesu przyjęcia roli społecznej:
- Faza zabawy – to przyjmowanie przez jednostkę konkretnych ról innych osób (np. ojca, matki, listonosza), naśladowanie ich zachowania
- Faza gry – to postępowanie jednostki zgodnie z określonymi normami, zasadami i regułami
W pierwszej fazie jednostka bawi się w konkretne fizyczne osoby. Jednak w pewnym momencie przechodzimy do fazy gry gdzie występuje pewne uogólnienie. Mead oprowadza że występuje tu aspekt kolektywny i indywidualny.
Aspekt kolektywistyczny , tzn. że jesteśmy tacy sami jak inny: nasze zachowanie odruchy. Są pewne wspólne treści. Jednak każda rola ma piętno indywidualny ,trochę ją modyfikujemy, ale on nie jest na tyle daleki by zamazywać ten aspekt kolektywistyczny. Jest to aspekt indywidualistyczny. Role są takie same ale sposób jej wykonania inny.
Aktywny stosunek jednostki do roli społecznej:
Wyróżniamy cztery podstawowe rodzaje stosunku jednostki do roli społecznej:
I. Przystosowanie do roli:
1. Identyfikacja z rolą w rozumieniu treści roli społecznej
2. Wdrukowanie roli tzn. kiedy jednostka pełniła jakąś rolę a teraz jej nie pełni. Ta rola była tak specyficzna te ,one wdrukowane w oczekiwania jednostki. Społeczeństwo nadal nas ocenia wg roli której już nie pełnimy np. role eks-więźnia, eks-alkoholika Może być uruchamiany również i przez nas.
3. Wrastanie w rolę
Role społeczne negatywnie odbierane przez społeczeństwo lub wykonujemy rolę która w nas budzi odrazę. Tę rolę nazywamy wzrastaniem w rolę poprzez negację:
a) Negacja ofiary
b) Negacja krzywdy
c) Negacja odpowiedzialności
4. Fetyszyzacja roli- (fetysz przedmiot ceny uwielbienia)- jednostka traktuje swoją rolę jako cel sam w sobie a nie jako środek do osiągnięcia innych celów.
II. Manipulacja :
Jest to przeciwieństwo fetyszyzacji. Daną rolę traktujemy w kategoriach instrumentalnych tzn. gdybyśmy danej roli nie pełnili to byśmy nie osiągali pewnych korzyści celów. Rola umożliwia nam skoncentrowanie się na czymś na czym nam zależy. Rola ta ma dla nas fasadową funkcję. Odbiorcy naszej roli odbierają nas jako dobrze czujący się w niej
III. Negowanie roli:
Może ona dotyczyć roli w całości pełnionej przez nas lub inne osoby lub negowanie pewnych treści roli (redefinicja). Są pewne role których nie da się negowac całkowicie np. rola mężczyzny kobiety
IV. Kreowanie nowych ról:
Jest to ustalanie pewnych zachowań standardów wartości. Mogą to być role które nie były znane do tej pory w społeczeństwie.
Wykład IV
30.10.98
- inteligencja racjonalna ratio - rozum
- inteligencja emocjonalna
techniki ingracjacyjne – zdolność do przypodobania się drugiej osobie
Trzy klasy technik ingracjacyjnych
Inteligencja emocjonalna
Dwa rodzaje poznania: intelektualna
emocjonalna
inteligencja racjonalna- ogromna wiedza nie musi być równoważna z inteligencją
nastroje
temperament(zdolność do przechodzenia
z jednego nastroju w drugi)
zaburzenia emocjonalne
Umysł emocjonalny jest szybszy od racjonalnego.
Pięć cech inteligencji emocjonalnej:
1. znajomość własnych emocji
2. umiejętności kierowania emocjami w danym momencie
3. zdolność do automotywacji (motywowania się)
4. umiejętność rozpoznawania emocji u innych ludzi (zdolności empatyczne )
5. umiejętność nawiązywania i podtrzymywania kontaktów (związków) z innymi ludźmi
Więź społeczna
Jest to ogół związków i zależności zachodzących między jednostkami igrupami społecznymi
L. Krzywiński jako pierwszy w Polsce użył wyrażenia więzi społecznych
Integracja solidarność identyfikacja koherencja kompatybilność spójność
perspektywa szeroki perspektywa
grupowa ale jednocześnie jednostkowa
dotyczy zawężających
związków zakres
między dużymi
zbiorowościami
Rodzaje więzi:
1. spontaniczna (naturalna) np. między krewnymi
2. zrzeszeniowa (stanowiona dobrowolnie) przystępowanie do grup zbiorowości
3. przymusowa (stanowiona z zewnątrz narzucona) np. służba wojskowa
Analiza więzi społecznych:
1. perspektywa dynamiczna
2. perspektywa statystyczna
Perspektywa dynamiczna
a) styczność przestrzenna
- bezpośrednia
- pośrednia
b) styczność i łączność psychiczna – jest to pewien rodzaj zainteresowania a później na tej podstawie może powstać łączność psychiczna (nie zawsze są to emocje pozytywne )
c) styczność społeczna
- co najmniej dwie osoby
- wartość (materialna lub idealna)
- akty czynności (elementarnej)
Styczność można rozważać jako:
1. prywatne
· publiczne(np. wykładowca i studenci )
2. osobiste (duchowe ) dotyczy osoby
· rzeczowe (materialne)
3. trwałe
· przelotne
4. bezpośrednie
· pośrednie
d) wzajemne oddziaływanie (interakcje)
Dwa zespoły działania społeczne:
Ø met. pozytywnego nakłaniania np. prośba zachęta obietnica nagroda
Ø ...
wnozcik2007