www.pandm.prv.pl

Pojęcia :

1.Prawidłowa ruchomość – inaczej fizjologiczna, zależy od budowy ciała, płci, wieku

2.Zmniejszona ruchomość – ograniczenie ruchomości spowodowane przez strukturalne lub funkcjonalne zmiany w stawach albo w tk.miękkich ( hipomobilność )

3.Nadmierna ruchomość - zwiększona ruchomość spowodowana przez wrodzone,nabyte strukturalne lub czynnościowe zmiany w stawach lub w tk.miękkich. Mogą być umiejscowione : regionalnie lub ogólnie. ( hipermobilność )

4.Niestabilność stawu – wyróżniamy

MECHANICZNA – patologicznie zwiększona gra stawowa na skutek niewydolności sytemu stabilizującego narządku ruchu ( torebki stawowej,więzadeł i mięśni)

FUNKCJONALNA – patologiczne położenie osi ruchu spowodowane zaburzeniem koordynacji jako następstwo niewydolności systemu sterowania ośrodkowego

5.Segment ruchowy – najmniejsza funkcjonalna jednostka ruchowa, składa się z uk.ruchowego i uk.podporowego

Ustawienia w stawach :

6.Ustawienie zerowe – wyjściowe ustawienie do pomiaru zakresu ruchu w stawie

7.Ustawienie spoczynkowe – pośrednie ustawienie w fizjologicznych lub patologicznie zmieniających się drogach ruchu stawowego z możliwością zwiększenia rozluźnienia tk.miękkich , przy minimalnej aktywności receptorów i przy zwiększeniu pojemności stawowej. W ustawieniu spoczynkowym występuje największa gra stawowa przy najmniejszej aktywności nocyreceptorów

8.Ustawienie terapeutyczne – ustawienie wyjściowe do manualnego leczenia stawów

9.Ustawienie zaryglowane – ogranicza ruchomośc stawu w kierunku terapeutycznym

w wyniku ustawienia powierzchni stawowych w  bliskim kontakcie i/lub z dużym napięciem tk.miękkich. Dzięki temu uniemożliwia się niekorzystne ruchy towarzyszące leczeniu innych stawów.

10.Zaryglowacenie – ustawienie prowadzące do zaryglowacenia, w celu eliminacji niekorzystnych ruchów towarzyszących w stawach nie leczonych.

Określenia ruchomości :

11.Gra stawowa ( join play )

·         Trakcja – odrywanie pow.stawowych jedna od drugiej

·         Poślizg – równoległe przesuwanie jednego elementu stawowego względem drugiego,ustabilizowanego elementu stawowego wzdłuż jednej z możliwych osi ruchu

·         Ocena granicy ruchomości – ograniczenia lub palpacyjne zmiany ruchomości w jej końcowym zakresie,przed zahamowianiem ruchu przez torebkę stawową

12.Ruchy gry stawowej – zbiorczy opis trakcji i poślizgu

-przebiegają wzdłuż 1 z osi stawu i są częściami składowymi prawidłowych , czynnych i biernych ruchów w stawie ( ruchy funkcjonalne )

-nie mogą być wykonywane czynnie wybiórczo

wymagana jest stabilizacja jednego z dwóch elmentów

13.Ruchy czynnościowe ( funkcjonalne ) – kątowe ruchy 2 elementów stawowych

-uwarunkowana jest :

·         zdolnością ślizgową pow.stawowoych,

·         wolną grą stawową,

·         rozciągliwością torebki stawowej  więzadeł,

·         koordynacją napięcia mięśniowego

14.Konwergencja – wzrastający kontakt pow.stawowych na skutek zbliżania się 1 pow.stawowej do drugiej podczas ślizgu

15.Dywergencja – zmniejszenie kontaktu pow.stawowych w wyniku oddalania się ich podczas ślizgu

16.Ruchy sprzężone ( coupled pattern )

W segmentach ruchowych kręgosłupa są to jednocześnie połączone :

-pochylenia boczne

-osiowe rotacje

-boczne zgięcia

-przodozgięcia/wyprost

Ruchy te są swoiste dla danego stawu

17.Ruchy połączone – trójpłaszczyznowe (przebiegają w wielu płaszczyznach) ruchy segmentu ruchowego kręgosłupa lub części kręgosłupa

18.Kierunek ruchu – ruch 2 kręgów względem siebie w jednym segmencie ruchowym

19.Nutacja – ruch podstawowy kości krzyżowej w kierunku brzusznym i ogonowym (przodozgięcie)

20.Przeciwna nutacja - ruch podstawowy kości krzyżowej w kierunku grzbietowym i czaszkowym (wyprost)

21.Ruch skinięcia – ruch pomiędzy podstawą czaszki i kręgiem szczytowym w znaczeniu przodozgięcia (przyjęty także dla nutacji kości krzyżowej)

22.Opór końcowy – uczucie przy palpacji, zależne od struktury tkankowej w końcowej fazie ruchów biernych.

Opór końcowy może być :

Ruchomość patologiczna :

23.Dysfunkcja stawowa – odchylenie od fizjologicznej czynności stawowej

              Hipermobilność

              Hipomobliność

·         Zablokowanie

-może dotyczyć 1 lub większej liczby kierunków

-jest to odwracalna o zmniejszonej ruchomości dysfunkcja stawowa w obręcbie zakresu ruchu z ograniczoną lub nieprawidłową grą stawową

·         Błędne określenia dysfunkcji

-podwichnięcie kręgu

-zwichnięcie kręgu

-ześlizg kręgu

-nieprawidłowe ustawienie kręgu

24.Zjawiska odruchowe przy dysfunkcji stawowej – mogą to być objawy dotyczące stawu,mięsni,czynności wegetatywnych i wrażliwości skóry.

·         Synonimy dysfunkcji stawowych i/lub ich odruchowych następstw:

-somatomotoryczny efekt zablokowania (Brugger)

-spondylogenny zespół odruchowy (Sutter)

-międzykręgowy zespół uszkodzeń (Magine)

-dysfunkcja somatyczna

-reflektoryczno-bólowe objawy choroby (Sachse)

-reakcja nocyceptywna

25.Ślizg – ruch w stawie odbywa się w wyniku ruchu kości, przy czym jeden punkt jednego członu stawowego wchodzi w kontakt z ciągle nowymi punktami drugiego członu.

Czysty ślizg to taki w którym ruch odbywa się między powierzchniami przystającymi.

Powierzchnie te mogą być płaskie lub łukowate.

STOPNIE ŚLIZGU :

I – bardzo mały impuls skierowany równolegle do płaszczyzny leczniczej , będący wibracją lub oscylacją przebiegająca bez widocznego ruchu ślizgowego w stawie

II – równoległy do płaszczyzny leczniczej ruch kości powodujący napięcie tkanek miękkich w kierunku leczniczym (zniesienie swobody ruchu)

III – kontynuacja stopnia II w celu rozluźnienia tk.miękkich w kierunku leczniczym

RODZAJE ŚLIZGU:

-          Liniowy - translacja ciała

-          Po łuku – rotacja ciała

26.Toczenie – ruch w którym między dwoma powierzchniami stawowymi nowe punkty jednej pow.stawowej wchodzą w kontakt z ciągle nowymi drugiej pow.stawowej.

Toczenie może występować tylko pomiędzy pow.nieprzystającymi tzn.między pow.o różnym promieniu krzywizny.

Wypukła pow.może toczyć się po wypukłej i odwrotnie.

27.Trakcja – oderwanie pow.stawowych jednej od drugiej

STOPNIE TRAKCJI :

              I – rozluźnienie – bez widocznego ruchu, wyrównanie ciś.wewnątrzstawowego

              II – napięcie – tk.miękkich wokół stawu , swoboda ruchu zniesiona

              III – rozciągnięcie – napiętych struktur

28.Separacja – oddzielenie pow.stawowych jednej od drugiej

29.Kompresja – przybliżenie pow.stawowych

30.Wzorzec torebkowy – Procentowe zestawienie ograniczeń tych ruchuów dla poszczególnych stawów przedstawiony w ten sposób że na początku wymieniamy ruchy najbardziej ograniczone a po nich mniej.

PRZYKŁAD:

St.ramienny à rotacja zew.-odwodzenie-rotacja wew.

St.łokciowy à zgięcie – wyprost

St.biodrowy à rotacja wew.-odwodzenie –rotacja zew.

St.kolanowy à zgięcie – wyprost

31.Mobilizacja (uruchamianie) – bierne, wielokrotne powtarzanie ruchów trakcji lub/i ślizgów z niewielką prędkością i ze wzrastającą amplitudą w celu zwiększenia ograniczonego zakresu ruchu.

Ustawienie wyjściowe jest ustawieniem terapeutycznym przy równoczesnym ustawieniu zaryglowanym sąsiednich stawów , które nie powinny być uruchamiane.

32.Manipulacja – technika lecznicza stawów, która przy zastosowaniu niewielkich sił impulsu wykorzystuje duże prędkości i małą amplitude

33.Slack – rozluźnienie torebki stawowej poprzez zastosowanie trakcji i ślizgu

Sekwencja à rozluźnienie – napięcie – rozciągnięcie

34.Terapia manualna – zajmuje się leczeniem odwracalnych zaburzeń funkcjonalnych postawy ciała i układu ruchu, które wywodzą się z zaburzeń strukturalnych i towarzyszą im lub są ich następstwem.

W swoim zakresie obejmuje wszystkie techniki diagnostyczne i lecznicze oraz określa przyczyny zaburzeń.

WSKAZANIA:                                                                  PRZECIWWSKAZANIA:

-          odwracalne zaburzenia                                             - procesy nowotworowe

-          zaburzenia statyki i dynamiki ruchu                        - osteoporoza

-          zespoły bólowe C, Th, L                                          - zmiany degeneracyjne

-          zaburzenia wzroku                                                   - choroby psychiczne

-          neuralgie                                                                   - gruźlica

-          zaburznia oddechowe                                               - zniekształcenia kości

35.Reguła wklęsło – wypukła – Jeśli poruszamy wklęsła pow.stawową to ruch ślizgu jest zgodny z ruchem kości, jeśli poruszamy wypukłą pow.stawową to ruch ślizgu jest przeciwny do ruchu kości.

36.Fałd Kiblera – zrolowany fałd skóry ; pozwala nam ocenić sfery zwiększonej wrażliwości bólowej.

Podczas rolowania fałdu skórnego rejestruje się jego grubość, opóri bolesność.

37.Fenomen centralizacji – powrót objawów bólowych z obwodu do centrum na skutek repozycji (zmniejszenie obszaru bólowego)

38.MWM – mobilization with movement –mobilizacja z ruchem , przemodelowanie płaszczyzny ruchu.

39.Naksy – mobilizacje kręgosłupa , oscylacje w pł.leczniczej.

Stosowane w odcinku C2 – Th3

W kierunku ; cranio/sakralnym ( do gałek ocznych )

ZASTOSOWANIE :

-          hipomobilne stawy u osób starszych

-          ból

-          zespół pomanipulacyjny (ból tkanek)

40.Snaksy – mobilizacja w ruchu w pł.leczniczej

Stosowana we wszystkich stawach

Bibliografia :

Frish – Terapia manualna

Lewit – Terapia manualna w rehabilitacji chorób narządu ruchu

Kaltenborn – Manualne mobilizacje stawów kończyn

4